Ngaahi Tohí mo e Ngaahi Lēsoní
Vahe 4: Tauʻatāina ke Filí


Vahe 4

Tauʻatāina ke Filí

ʻĪmisi
Man standing at crossroads

Ko ha Tefitoʻi Moʻoni Taʻengata ʻa e Tauʻatāina ke Filí

  • Kapau ʻe fehuʻi atu ʻe ha taha pe ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau maʻu e tauʻatāina ke filí, ko e hā hoʻo talí?

“Ke ke fili maʻau, he ʻoku foaki ia kiate koe” (Mōsese 3:17).

Kuo fakahā mai ʻe he ʻOtuá kiate kitautolu ʻo fakafou Heʻene kau palōfitá ʻoku tau tauʻatāina ke fili ki he leleí pe koví. ʻI heʻetau muimui kia Sīsū Kalaisí, ʻe lava ke tau fili ai ʻa e tauʻatāiná mo e moʻui taʻengatá. ʻI heʻetau muimui kia Sētané, ʻoku tau tauʻatāina foki ai ke fili ki he pōpulá pe ko e maté. (Vakai, 2 Nīfai 2:27.) Ko e tauʻatāina ke filí, ʻa e totonu ko ia ke fili ki he leleí pe ko e koví pea mo ngāue pē maʻatautolú.

Naʻa tau maʻu e tauʻatāina ke filí ʻi heʻetau moʻui he maama fakalaumālié. Ko e taumuʻa ia ʻe taha ʻo ʻetau moʻui he māmaní ke fakahaaʻi ʻa e ngaahi fili te tau faí (vakai, 2 Nīfai 2:15–16). Kapau naʻe fakamālohiʻi kitautolu ke tau fili ki he totonú, he ʻikai lava ke tau fakahaaʻi ʻa e faʻahinga fili ne tau mei faí. ʻIkai ko ia pē, ka ʻoku tau fiefia ange ʻi hono fai ʻo e ngaahi meʻa ne tau fili ki aí.

Ko e tauʻatāina ke filí ko e taha ia ʻo e ngaahi kaveinga lalahi naʻe ʻohake lolotonga ʻa e Fakataha Lahi ʻi he Langí. Naʻe kau ia ha meʻa naʻá ne fakatupu ʻa e fepakipaki ʻi he vahaʻa ʻo e kau muimui ʻo Kalaisí pea mo e kau muimui ʻo Sētané. Naʻe pehē ʻe Sētane, “Vakai, ko au ʻeni, fekauʻi au, te u hoko ko ho ʻAlo, pea te u huhuʻi ʻa e faʻahinga kotoa pē ʻo e tangatá, koeʻuhí ke ʻoua naʻa mole ha foʻi laumālie ʻe toko taha, pea ko e moʻoni kuo pau ke u fai ia; ko ia ke ke foaki kiate au ʻa ho lāngilangí” (Mōsese 4:1). ʻI heʻene leaʻaki ʻení, naʻá ne “angatuʻu [ki he ʻOtuá] ʻo ne feinga ke fakaʻauha ʻa e tauʻatāina ke fili ʻa e tangatá” (Mōsese 4:3). Naʻe ʻikai tali ʻene fokotuʻú pea naʻe kapusi ia mo hono kau muimuí mei he langí (vakai, T&F 29:36–37).

Ko e Tauʻatāina Ke Filí Ko Ha Konga Mahuʻinga ia ʻo e Palani ʻo e Fakamoʻuí

ʻOku ngaohi ʻe he tauʻatāina ke filí ke hoko ʻetau moʻui he māmaní ko ha vahaʻa taimi ʻo hotau siviʻí. ʻI he taimi naʻe palani ai ʻe he ʻEikí ʻa hono fakatupu fakamatelie ʻo ʻEne fānaú, naʻá Ne folofola ai, “Te tau siviʻi ʻa kinautolu ʻi he meʻá ni, ke vakai pe te nau fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻe fekau ʻe he ʻEiki ko honau ʻOtuá kiate kinautolú” (ʻĒpalahame 3:25). Ka ne taʻeʻoua ʻa e meʻaʻofa ko e tauʻatāina ke filí, ne ʻikai ke tau mei lava ʻo fakahaaʻi ai ki heʻetau Tamai Hēvaní pe te tau fai e meʻa kotoa pē kuó Ne fekau maí. Ka koeʻuhí ko ʻetau malava ko ia ke filí, ko ia ʻoku tau haʻisia ai ki heʻetau ngaahi ngāué (vakai, Hilamani 14:30–31).

ʻI he taimi ʻoku tau fili ai ke moʻui ʻo fakatatau mo e palani ʻa e ʻOtuá maʻatautolú, ʻoku fakamālohia ai ʻetau tauʻatāina ke filí. ʻOku hanga ʻe heʻetau fai e ngaahi fili totonú ʻo fakatupulaki hotau mālohi ke fai ha ngaahi fili totonu ʻoku lahi angé.

ʻI heʻetau talangofua ki he ngaahi fekau kotoa pē ʻa ʻetau Tamaí, ʻoku tau tupulaki ai ʻi he potó mo e mālohi fakaʻulungāangá. ʻOku tupulaki ʻetau tuí. ʻOku faingofua ange ai ke tau fai e ngaahi fili ʻoku totonú.

Naʻa tau kamata fakahoko ha ngaahi fili ʻi heʻetau kei hoko ko e fānau fakalaumālie ʻi he ʻao ʻo ʻetau Tamai Hēvaní. Naʻe hanga ʻe he ngaahi fili ne tau fakahoko aí, ʻo ngaohi kitautolu ke tau taau ke haʻu ki he māmaní. ʻOku finangalo ʻetau Tamai Hēvaní ke tau tupulaki ʻi he tuí, mālohí, ʻiló, potó mo e ngaahi meʻa lelei kotoa pē. Kapau te tau tauhi ʻEne ngaahi fekaú mo fai ʻa e ngaahi fili ʻoku totonú, te tau ako ai mo maʻu ha mahino. Te tau hoko ai ʻo hangē ko Iá. (Vakai, T&F 93:28.)

  • Ko e hā ha founga ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ʻe heʻetau fai e ngaahi fili totonú, ke tau fai ha ngaahi fili totonu ʻoku lahi angé?

ʻOku Fie maʻu ʻe he Tauʻatāina ke Filí Ke te fai ha Fili

  • Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke ʻi ai ha faikehekehé?

He ʻikai lava ke tau fili ki he anga māʻoniʻoní kae ʻoua leva kuo tuku mai kiate kitautolu ʻa e leleí mo e koví. Naʻe fakahā ʻe Līhai ko ha palōfita maʻongoʻonga he Tohi ʻa Molomoná, ki hono foha ko Sēkopé, kapau ʻe fie maʻu ke fakahoko e ngaahi taumuʻa taʻengata ʻa e ʻOtuá, kuo pau ke “ ʻi ai ʻa e fehangahangai ʻi he meʻa kotoa pē. Ka ne ʻikai ke pehē, … ʻe ʻikai lava ʻo fakahoko ʻa e angatonú, pe faiangahalá, pe māʻoniʻoní pe mamahí, pe leleí pe koví” (2 Nīfai 2:11).

ʻOku fakangofua ʻe he ʻOtuá ʻa Sētane ke ne fakafepakiʻi ʻa e leleí. Naʻe folofola e ʻOtuá ʻo kau kia Sētane ʻo pehē:

“Naʻá ku pule ke kapusi hifo ia ki lalo;

“Pea naʻá ne hoko ko Sētane, ʻio, ko e tēvoló ko e tamai ʻa e ngaahi loi kotoa pē, ke kākaaʻi mo fakakuihi ʻa e tangatá, pea ke tataki pōpula ʻa kinautolu ʻi heʻene faʻitelihá, ʻio ʻa kinautolu kotoa pē ʻe ʻikai tokanga ki hoku leʻó” (Mōsese 4:3–4).

ʻOku fai ʻe Sētane hono tūkuingatá ke fakaʻauha e ngāue ʻa e ʻOtuá. ʻOkú ne fekumi ke “mamahi foki mo e kotoa ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. … ʻOkú ne feinga ke mamahi ʻa e tangata kotoa pē ʻo hangē pē ko iá” (2 Nīfai 2:18, 27). ʻOku ʻikai ke ne ʻofa ʻiate kitautolu. ʻOku ʻikai ke ne loto ke tau aʻusia ha faʻahinga lelei (vakai, Molonai 7:17). ʻOku ʻikai ke ne loto ke tau fiefia. ʻOkú ne loto ke tau hoko ko ʻene kau pōpula. ʻOkú ne fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakapuli kehekehe ke kākaaʻi ʻaki kitautolu.

ʻI he taimi ʻoku tau muimui ai ki he ngaahi fakatauvele ʻa Sētané, ʻoku fakangatangata leva e ngaahi fili ke tau faí. ʻOku ʻoatu ʻe he sīpinga ko ʻení ʻa e founga ʻoku hoko ai ʻení. Fakakaukau angé ki ha fakatokanga he matātahí ʻoku tohiʻi ai: “Fakatuʻutāmaki—ʻau. ʻIkai ngofua ha kaukau tahi heni.” Mahalo te tau fakakaukau ko ha fakataputapui ʻeni. Ka ko ia nai? ʻOku kei lahi pē ʻa e ngaahi fili ke tau faí. ʻOku tau tauʻatāina ke kaukau tahi ʻi ha feituʻu kehe. ʻOku tau tauʻatāina ke luelue he matātahí ʻo tufi ngeʻesi fingota. ʻOku tau tauʻatāina ke mamata he tāitō ʻa e laʻaá. ʻOku tau tauʻatāina ke foki ki ʻapi. ʻOku tau tauʻatāina foki ke ʻoua te tau tokanga ki he fakatokangá ka tau kaukau tahi he feituʻu ʻoku fakatuʻutāmakí. Ka ko hono maʻu pē kitautolu ʻe he ʻaú, ko ʻene tohoʻi ia kitautolu ki lalo pea siʻi leva ha toe ngaahi fili ke tau fai. Te tau lava ʻo feinga ke hao mei ai pe ko haʻatau ui tokoni ka te tau ala iku melemo ai.

Neongo ʻoku tau tauʻatāina ke fili ʻa e meʻa ke tau faí, ka ʻoku ʻikai ke tau tauʻatāina mei he ngaahi nunuʻa ʻo ʻetau filí. ʻOku muiaki mai ʻa e nunuʻá, ʻo tatau ai pē pe ʻoku lelei pe kovi, he ko e natula ia ʻo e ngaahi ola ʻo e ngaahi meʻa ʻoku tau filí, (vakai, Kalētia 6:7; Fakahā 22:12).

Kuo ʻosi fakahā mai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e founga ke tau hao ai mei he pōpula kia Sētané. Kuo pau ke tau leʻo mo lotu maʻu ai pē, ʻo kole ki he ʻOtuá ke tokoni mai ke tau matuʻuaki e ngaahi fakatauvele ʻa Sētané (vakai, 3 Nīfai 18:15). He ʻikai tuku ʻe heʻetau Tamai Hēvaní ke ʻahiʻahiʻi kitautolu ʻo lahi ange ʻi hotau mālohi ke matuʻuaki iá (vakai, 1 Kolinitō 10:13; ʻAlamā 13:28).

ʻOku tataki kitautolu ʻe he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ke tau afe mei he koví ka tau fononga atu ki he moʻui taʻengatá. ʻI heʻetau fili fakapotopotó, te tau maʻu ʻa e hakeakiʻí, fakalakalaka taʻengatá, mo aʻusia ʻa e fiefia haohaoá (vakai, 2 Nīfai 2:27–28).

  • Ko e hā ha sīpinga ʻo e faʻahinga tōʻonga te ne fakangatangata ʻetau filí? Ko e hā ha sīpinga ʻo e faʻahinga tōʻonga te tau tauʻatāina ange aí?

Ngaahi Potu Folofola Kehé