2017
Ko Hono Ngāueʻi ʻo e Ngaahi Vaivaí, Fakaʻaongaʻi mo e Tuí
February 2017


Ko Hono Ngāueʻi ʻo e Ngaahi Vaivaí, Fakaʻaongaʻi mo e Tuí

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi ʻIutā, USA.

Naʻe pau ke u ako ki he founga ke fakafalala ai ki he Fakamoʻuí ke ikunaʻi hoku ngaahi vaivaí langaki hake hoku ngaahi mālohingá, pea fai lōua ia lolotonga ʻeku teuteú pea mo ʻeku ngāue fakafaifekaú.

ʻĪmisi
E. Tracy Williams

Naʻe feʻunga mo ha taʻu ʻe fitu ʻeku feinga ka u toki feʻunga ke ngāue fakafaifekau taimi kakató. ʻI heʻeku fuofua talanoa ki ai mo ʻeku pīsopé ko Pīsope Tapueluelú, naʻá ne ʻomi ha ngaahi fakahinohino ke u feinga ke u moʻuiʻaki. Naʻá ne pehē ʻe tāpuekina au kapau te u muimui ki ai pea ako ke talangofua. Naʻe sai pē e ngaahi fakahinohino siʻi kimuʻá—ʻa e ako fakaʻaho e folofolá mo e maʻulotu fakauiké—he naʻe faingofua hono faí. Ne u fakakaukau, “Meʻa faingofua ʻeni ia.” Ka ne u ʻita hono talamai ke u liliu ha ngaahi meʻa “fakaemāmani” ʻe niʻihi heʻeku moʻuí, pea ne maʻutangī au ʻe heʻeku loto hikisiá mo e loto fefeká.

ʻI heʻeku fakaʻamu ko ia ke maʻu ha founga faingofua angé, ne u hikihiki holo ai ʻi ha uooti kehekehe ʻe fā peá u talanoa mo ha pīsope kehekehe ʻe fā. Ne u toe foki ki he akó ke maʻu haku mataʻitohi fakafaitoʻo. Ka naʻá ku maʻu ha ueʻi ke tuku e meʻa kotoa ka u toe fai ha teuteu ke ngāue fakafaifekau. Naʻá ku fai leva ia. Naʻá ku toe foki kia Pīsope Tapueluelu ʻo kole loto fakatōkilalo ange ʻene tokoní. Naʻe talamai foki ʻoku ʻi ai ha ngaahi fie maʻu tukupau ki he mamafa ʻo e sino e kau faifekaú—pea ne u ʻilo ʻoku ou fuʻu mamafa ange au he fakangatangata totonú. Ne u ongoʻi leva ha ongoʻi lotofoʻi mo fakamāʻia ka naʻe fakalotolahiʻi au heʻeku pīsopé. Naʻá ne fakahaaʻi mai hono ʻofá mo ʻene falala kiate aú, ʻo ne pehē mai, “ʻOku ou ʻatā maʻu pē ke tokoni. Te ta lava ʻo fakahoko fakataha ia! Foʻi vaivai ʻe taha he uike.”

Ko ia ne u talanoa mo ʻeku pīsopé he uike takitaha, ʻo ngāueʻi ha foʻi vaivai ʻe taha he taimi pē taha. Naʻe ʻikai ke u ʻilo te u tatali ʻi ha toe taʻu ʻe fā, heʻeku feinga ke u lava ʻo ngāue fakafaifekaú.

Ko e Fakafalala ki he Fakamoʻuí

ʻI he ngaahi taʻu ko iá, ne u feinga ai ke u toe ofi ange kia Kalaisi pea mo fakahoko ʻEne ngaahi akonakí heʻeku moʻuí. Ne u ongoʻi moʻoni ʻEne Fakaleleí ʻi he hoko mai e ngaahi faingataʻá. Ne u fakafalala ki he mālohi, fiemālie, mo e ivi kuó Ne foaki mai ʻo fakafou Heʻene Fakaleleí, he taimi naʻe mate ai hoku kaungāmeʻa mamaé, taimi ne mole ai homau ʻapí pea mo e taimi ne u kau ai ʻi ha fakatuʻutāmakí. ʻI he mole hoku ngaahi kaungāmeʻá tupu mei ha ngaahi ʻuhinga kehekehé, ne u tō ai ki he loto mafasiá ka naʻe fakahaofi au ʻe he Fakamoʻuí. Naʻe fetongi leva ʻeku feohi mo hoku kaungāmeʻá he pō Falaité, ʻaki ʻeku ʻalu ki he fale faifakamālohisinó mo ako ki he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Ne u lotua he pō kotoa pē ʻa e kakai te u tokoni ki ai ha ʻahó kae pehē foki ki hoku ngaahi hoa he kahaʻú!

Ne faifai pē peá u feʻunga pea naʻe ui au ki he Misiona Nuʻu Sila ʻOkalaní, ʻi he lea faka-Tongá.

ʻĀtí pea mo e Laumālié

ʻI heʻeku hū ki he senitā akoʻanga fakafaifekaú, ne u ʻiloʻi ai ʻoku lahi ange e meʻa ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi pea mo ʻEne Fakaleleí, kae pehē kiate aú. Neongo ko e Tonga au, ka kuo teʻeki ai ke u ʻalu ki he ʻOtu Motu he Pasifiki Tongá pea naʻe faingataʻa ke u lea faka-Tonga. ʻI heʻeku aʻu ki Nuʻu Silá, naʻe hala ke mahino kiate au e lea faka-Tonga mai ʻa e kakaí. Naʻe lahi e meʻa ke u leaʻakí, ka koeʻuhí ko e ʻikai ke u poto he lea faka-Tongá ko ia ne u lea ʻaki ha fanga kiʻi lea siʻisiʻi pē mo faingofua pea ʻikai tonu foki. Ne u kamokamo pē he taimi naʻe fehuʻi mai ai e kakaí. Ne nau kataʻi au pea ne mau kakata fakataha, ka ʻi heʻeku tokotahá, ne mafuli e kakata ko iá ʻo hoko ko e loʻimata ʻo e taʻefiemālié mo e lotofoʻí. Ne u pehē loto pē, “Ko e meʻa ʻeni ne u ngāueʻi he taʻu ʻe fitú?”

Ko ia ne u lotu ki he Tamai Hēvaní. ʻI he ʻEta 12:27 ʻoku tau ako ai ʻe lava ke hoko hotau ngaahi vaivaí ko ha mālohinga kapau te tau falala kiate Ia. Naʻá ku fakamatala kiate Ia hoku ngaahi vaivaí mo ʻeku falala kiate Iá, peá u … toutou … tuʻu hake leva ki ʻolunga. Naʻe kamata ke u fakafalala lahi ange kia Kalaisi pea mo hoku ngaahi mālohingá.

ʻOku ou ʻofa he ongoongolelei ko ʻení mo e ʻaati he halá, ko ia ne u fakakaukau ke fakatahaʻi kinaua. Ne u faʻo ʻeku folofolá, tohi tā fakatātā, ʻū penivahevahe, ngaahi foʻi peni tohi mataʻāʻā pea mo ha ʻū kapa vali spray heʻeku kató. Ne kata hoku ngaahi hoá mo ʻeke mai, “Ko e ʻai ke hā e kapa vali spray?” Ne u tali ange, “Neongo ʻoku teʻeki ai ke u poto he lea faka-Tongá, ka te u fakahaaʻi ki he niʻihi kehé ʻeku fakamoʻoní.”

ʻI he toenga ʻeku ngāue fakafaifekaú, ne u fakaʻaongaʻi e tā valivali—ʻi he pepá, kae ʻikai ko e ʻū falé—pea mo e Laumālié ke akoʻi ʻaki e niʻihi kehé ʻo fekauʻaki mo Kalaisi. Pea neongo ʻene ongo ngalikehé, ka naʻe ʻaonga. Naʻe ʻikai fie fanongo ha toko lahi ki heʻeku pōpoakí, ko ia ne u tā valivaliʻi ange leva. Naʻe fakaava mai ha ngaahi matapā pea ofo mo ha ngaahi fofonga heʻeku talaange ʻoku ou poto he tā valivali kohikohi he ʻū falé. Naʻe ʻikai ke nau tui mai kiate au. Naʻa nau taimiʻi au ʻi ha miniti ʻe tolu ka u taaʻi e foʻi lea ko e faith lolotonga ʻeku akoʻi ange ia kiate kinautolú. Ne kau hanau tokolahi he niʻihi ne nau ongoʻi ne fakamaauʻi pea ʻikai ʻofaʻi kinautolu. Ne u lava ʻo fakamoʻoni ange te tau lava ʻi heʻetau tui kia Kalaisí, ʻo ongoʻi ʻEne ʻofá mo e fakamolemolé pea te Ne lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau liliu ʻo toe lelei ange. Naʻá Ne fai ia maʻaku.

Naʻe tokoni ʻeku teuteu he taʻu ʻe fitu ke u ngāue fakafaifekaú, ke u ʻiloʻi moʻoni ai au. Naʻe malava ʻi he taimi ko iá ke u maʻu haʻaku fakamoʻoni ki he Fakalelei ʻa Kalaisí pea mo Hono mālohi ke tokoniʻi au ke u ikunaʻi hoku ngaahi vaivaí mo fakaʻaongaʻi hoku ngaahi mālohingá ke vahevahe ʻaki ʻeku ʻiló ki he niʻihi kehé. Naʻe tuha mo taau pē ia mo e taʻu ʻe fitú.