2017
Ko e Mana Moʻoni ʻo e Faifakamoʻuí
February 2017


ʻOku Mau Lea ʻia Kalaisi

Ko e Mana Moʻoni ʻo e Faifakamoʻuí

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi Wyoming, USA.

Hili e fakatuʻutāmaki naʻe hokó, naʻá ku ʻiloʻi he ʻikai lava ke toe faitoʻo ʻeku mamatea fakaesinó—ka ʻoku lava ke faitoʻo ʻa e mamatea fakalaumālié ia tuʻunga ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Ko e taʻu 2000 ia, pea naʻe lahi ha ngaahi meʻa mahuʻinga ne hoko ai kiate au mo hoku fāmilí. Ne u fakamanatua mo hoku uaifí ʻa e taʻu ʻe taha ʻo ʻema malí. Ko e fuofua taimi foki ia ke ma hoko ai ko ha mātuʻá. Ko e taʻu foki ia ne u mamatea aí, hili pē ha uike ʻe nima mei hono fāʻeleʻi homa ʻofefiné.

Ne u tokoni he faʻahitaʻu māfana ko iá ki ha fefine toulekeleka ʻi homau uōtí, ʻaki ʻeku toutou heka pasikala mei homau ʻapi nofototongí ki hono ʻapí ke kosi hono ʻapí, ka ʻi he pongipongi ʻe taha ne u fuʻu helaʻia pea ʻikai ke u fuʻu tokanga—kae tuiʻi au ʻe ha kā. Neongo ko ha mana ʻeku hao moʻuí, ka naʻe ʻikai ke u hao taʻe lavea. Hili ha uike ʻe taha mei he fakatuʻutāmakí, ne u ʻā hake ʻo ʻiloʻi kuó u mamatea, ʻikai lava ke toe ngāue haku uoua ki lalo hoku fatafatá.

Ko e mamateá ko ha faingataʻaʻia tuʻuloa ia ʻo e sinó. Neongo e ngaahi fakalakalaka fakaeonopooni ʻi he saienisí mo fakafaitoʻó, he ʻikai pē toe lava ke faitoʻo. Pea naʻe fakanatula pē ke u ongoʻi ilifia he kamataʻangá, ʻo u hohaʻa pe ʻe founga fēfē haʻaku hoko ko ha husepāniti mo ha tamaí. Naʻe fetongi leva e ilifiá ʻaki ʻeku ʻita pē ʻiate au heʻeku valé—he ʻikai ke u tuʻu he ʻuluaki manga-faá pea tui ha tatā maluʻí.

Ne u ongoʻi kuó u hoko ko ha fakamafasia. Naʻe lau māhina ʻeku ʻi ha falemahaki fakaakeake ke akoʻi au ki he anga ʻo e moʻui ʻo hoku faingataʻaʻiá he toenga ʻeku moʻuí, kae pehē ki he founga ke ʻoua te u fakafalala aí. ʻI he taimi tatau pē, kuo tokoni ʻeku feʻao mo hoku mamateá ke mahino lelei ange ai kiate au e folofolá pea mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
Christ in Gethsemane

Christus im Getsemani-Garten betend, tā ʻe Hermann Clementz

Naʻe hoko mai ha ʻilo makehe he taimi ne u kei fakalaulauloto ai ki he ngaahi mana naʻe fai ʻe Kalaisí. ʻI he Maʻake 2, naʻe fakamolemoleʻi ai ʻe Sīsū ha tangata mamatea mei heʻene ngaahi angahalá pea fakamoʻui ia. ʻI hono fehuʻia ʻe he kau tangata tohí ʻa e fakamolemole naʻá Ne foakí, naʻe pehē ange ʻe Sīsū, “He ʻoku faingofua ʻa fē, ʻa e lea ʻaki ki he mahaki teté, Kuo fakamolemole hoʻo ngaahi angahalá; pe ko e lea, Tuʻu hake, ʻo toʻo ho mohengá, mo ke ʻalu?” (veesi 9).

Kuo tā tuʻo lahi ʻeku lau e potu folofolá ni kimuʻa ka naʻe teʻeki ai pē mahino ia kiate au, tālunga mo e hili e fakatuʻutāmakí. ʻI hono lau e vahé, ʻoku fakamanatu mai ai e founga naʻe fakaofo moʻoni ai ʻene faifakamoʻuí. ʻI he ʻaho ní, hili ha taʻu ʻe 2,000 mei ai mo ha fakalakalaka fakafaitoʻo lahi, ʻoku teʻeki ai pē lava ʻe he tangatá ʻiate ia pē ʻo fai ha fakamoʻui pehē, pea ʻoku ou nofo mo e foʻi moʻoni ko ʻení he ʻaho kotoa pē. ʻOku fakakaukau ha tokolahi ko e lēsoni ʻeni ki he potu folofolá ni—ko e maʻu ʻe Kalaisi ʻa e mālohi ke faifakamoʻui, ʻo aʻu ki he mahaki he ʻikai lava ʻo fakamoʻuí. Ka ʻoku mahulu hake potu folofolá ni ia, tautautefito ki heʻetau sio fakalaka atu he mana fakaesinó kae tukutaha ʻetau tokangá he mana fakalaumālié.

Hangē ko ʻene faingataʻa ki ha taha ʻoku mamatea fakaesino ke “tuʻu hake” ʻo “ʻalú,” ʻoku faingataʻa tatau pē ia ki ha tangata ke ne lava ʻiate ia pē ʻo ikunaʻi e mamatea fakalaumālie ʻoku fakatupu ʻe he angahalá. Kuó u ako ko e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí, ko e mana moʻoni pē ia ʻe taha ʻi he potu folofolá ni. Mahalo he ʻikai ke u teitei lava ʻo aʻusia e mana ʻo e tuʻu fakaesino hake ʻo toe luelue ʻi heʻeku moʻui fakaemāmaní, ka kuó u maʻu ʻa e mana maʻongoʻonga ange ʻo e fakamolemoleʻi ʻeku ngaahi angahalá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa hoku ʻEiki mo e Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. ʻOku fakapapauʻi mai e moʻoni ʻo e mana ko ʻení ʻi he veesi 10 mo e 11:

“Ka koeʻuhí ke mou ʻilo ʻoku ʻi he Foha ʻo e tangatá ʻa e mālohi ʻi māmani ke fakamolemole ʻa e angahala, (pea pehē ʻe ia ki he mahaki teté,)

“ʻOku ou pehē kiate koe, Tuʻu hake, ʻo toʻo ho mohengá, mo ke ʻalu ki ho falé.”

Ko e mana maʻongoʻonga taha ʻoku tau takitaha maʻu ʻi heʻetau moʻuí, ko hono fakamoʻui ko ia kitautolu mei he nunuʻa ʻo e angahalá, tuʻunga kotoa pē ʻia Sīsū Kalaisi. ʻI hono fakalelei ʻe Kalaisi ʻetau ngaahi angahalá, naʻá ne toʻo ai kiate Ia hotau ngaahi vaivaí mo ʻetau angahalá. ʻOkú Ne ʻafioʻi e meʻa ʻoku tau foua ʻi he moʻuí. ʻOku mahino kiate ia hotau ngaahi faingataʻaʻia fakaesinó, ngaahi vaivaí mo e ngaahi faingataʻaʻiá, ʻo tatau ai pē pe ʻoku lahi pe siʻisiʻi. ʻOku ʻikai ha toe taha kehe he māmaní te ne lava ʻo fakamoʻui ʻa e mamatea fakalaumālie ʻo e angahalá.

ʻOku ou fakamālō ko e ʻilo kuo tāpuekina ʻaki aú. ʻOkú ne ʻomi ʻa e fakakaukau totonu ʻoku ou fie maʻú ʻi heʻeku feʻao mo hoku faingataʻaʻia fakaesinó pea faifeinga ke fakaʻaongaʻi ia ke tokoniʻi au ke u ako mo tupulakí. Kuó u lava ʻo taʻofi ʻeku ongoʻi fakaʻofaʻia pē ʻiate aú ka u ʻalu ʻo fai e meʻa ne u manako hono fai kimuʻa pea hoko e fakatuʻutāmakí, pea kuo tāpuekina au ke u lava ʻo tokoni neongo e tuʻunga ʻoku ou ʻi aí. Mahalo ʻe faingataʻa ki ha niʻihi ke nau fakamālō lolotonga ʻenau moʻui ʻo feʻao mo ha faingataʻaʻia fakaesino, ka ʻoku hokohoko faitāpuekina kitautolu ʻe he ʻOtuá—ʻo aʻu ai pē ki he ngaahi taimi faingataʻá. ʻOku ou fakafetaʻi ki hoku Fakamoʻuí, ko ʻEne Fakaleleí pea mo e mana fakaofo ko ʻeni ʻi heʻeku moʻuí.