2010
Pagtipig og usa ka Talaan
Pebrero 2010


Pagtipig og usa ka Talaan

Ang mga Empleyado sa Church History Department nagtrabaho sa hilum aron sa pagpreserbar sa kasaysayan sa Simbahan—ug sa imong—kasaysayan.

Ang mga bisita sa Church History Library misusi og maayo sa gipreserbar nga mga journal, mga mantalaan, ug sa mga kasaysayan sa pamilya duol sa pasilyo sa Church History Library, diin ang dagko kaayong pagkasulat nga letra sa bongbong nga nag-ingon, “Tan-awa, adunay talaan nga gitipigan diha kaninyo” (D&P 21:1).

Sugod niadtong panahon nga nadawat ni Propeta Joseph Smith kini nga balaang mando niadtong 1830 hangtud karon, usa ka dako kaayo nga talaan sa Simbahan diha sa usa ka matang sa makasaysayan nga mga dokumento, mga panapton, ug uban pang mga butang nga wala lamang gihipos kondili gipreserbar usab, salamat ngadto sa usa ka diyutay nga pundok sa mga tagatipig nga may dedikasyon.

Ang Pagtipig alang sa Simbahan

Ang pinakamahinungdanong tuyo sa mga tagatipig diha sa Simbahan mao ang pagpreserbar sa mga talaan—pagsanta sa natural nga pagkadaot niini.

Sa ikaupat nga andana sa Church History Library, diha sa usa ka kwarto nga adunay modernong mga teknolohiya alang sa pagtipig, ang mga tagatipig naghimo og mga buluhaton sama sa paghaklap sa sihag nga papel de hapon ibabaw sa gagmayng gisi diha sa gabok, karaan na kaayong mga pahina ug sa pagluwas sa hapit dili na magamit nga mga film sa litrato. Ang giayo o gilig-on nga butang ibutang dayon sa usa ka butanganan sa libro aron sayon rang pangitaon o mahapnig kini diha sa usa ka lahi nga temperatura ug sa kontrolado nga kabugnawon nga mga tipiganan diin kini mahimong mamonitor kanunay.

Mga duha lamang ka eskina gikan sa Church History Museum, mga kamot nga hanas mitahi sa mga manikin, mipasinaw sa mga puthaw ug sa kahoy, mitapak sa mga gipabaga nga panapton [quilt] , ug mihimo og mga patunganan ug mga tungtunganan alang sa mga butang nga i-display. Kadaghanan sa ilang mga gipanghimo gi-display ngadto sa museum o gipadala ngadto sa makasaysayan nga mga dapit sa Simbahan, samtang ang uban niini giandam aron matipigan.

Ang pagtipig nagpasabut nga ‘pagpreserbar,’” ang tagatipig diha sa Simbahan nga si Christopher McAfee miingon. “Wala kini magpasabut sa pagsulat lamang og kasaysayan apan sa pagsiguro nga kini molungtad.”

Ang mga tagatipig diha sa Simbahan nagpaambit og komon nga pagbati nga ang matag butang, gikan sa journal sa matag propeta ngadto sa personal nga mga kasaysayan sa pamilya, adunay tiunay nga bili.

“Usa kini ka pagbati nga kon adunay tawo nga naghunahuna gayud sa pagtipig niini, nan ako kinahanglan nga moamping niini,” miingon si Brother McAfee. “Kami ang mga tigpanalipod sa koleksyon.”

Ang usa ka kinabuhi nga dili dokumentado sayon ra kaayong hikalimtan, siya miingon, ug sama ra usab ka subo kon mawala o madaot ang bisan unsa niana nga mga dokumento.

“Mando kini gikan sa mga kasulatan nga kita motipig og kasaysayan,” miingon si Jennifer Hadley, tagatipig diha sa Church History Museum. “Makatabang kini kanato nga makahinumdom kon unsa ang nahimo sa Ginoo alang sa Iyang katawhan.”

Pagtipig og mga Dokumento

Ang kwarto nga tipiganan adunay daghan kaayong managlahing mga dokumento, lakip na ang mga libro, mga journal, mga mantalaan, mga scrapbook, ug mga litrato. Ang matag butang gihatagan og linain nga pagtagad sigun sa kondisyon niini.

Ang makapaikag nga mga instrumento ug ang mga makinarya—usa ka igpuputol, makina nga pang-imprinta [gold stamper], channel binder, ug mga ultrasonic encapsulator sa paghingalan og pipila—ang gibutang libut sa lapad nga kwarto, aron gamiton sigun sa proyekto nga pagahimoon.

Sa kasagaran ang hapin sa libro tangtangon ug ang dapit sa buko-buko limpyohan ug ayohon. Ang mga gisi sa dokumento tapakan gamit ang maayo og kalidad nga papel de hapon, kansang taas nga mga lanot makalig-on samtang magpabilin nga mapilo-pilo ang papel. Ang mga tagatipig mogamit og papilit nga hinimo gikan sa tayobong ug tubig isip papilit. Ang karaang porma gilig-on, nga nagtugot sa orihinal nga makita gayud kutob sa mahimo.

“Wala kami magtinguha nga tan-awon kini nga bag-o gayud,” miingon si Brother McAfee. “Naningkamot kami nga magpabilin ang kaligdong sa mao nga buhat. Ang tanan namong gihimo mahimong bali-balihon.”

Ang laing pamaagi sa pagtipig og mga dokumento mao ang paghugas. Ang mga papel ituslob sa sinala, sa limpyo nga tubig ug, sa katapusan, sa gi-purify nga tubig. Sa matag tuslob, ang tubig ug ang mga kemikal motangtang sa mga hugaw ug mosumpo sa mga asido nga naa sa papel aron dili kini daling madaot.

Ang Pagtipig sa mga Panapton ug sa mga Butang

Ang mga tagatipig gisangunan usab sa pagpreserbar sa mga butang nga adunay kalabutan sa kasaysayan sa Simbahan—mga panapton, mga kasangkapan, mga painting, ug uban pa.

“Ang tanang butang adunay sugilanon, usa ka kasaysayan sa luyo niini,” miingon si Sister Hadley. “Ang tanan nga anaa kanamo konektado ngadto sa mga Santos sa kinatibuk-ang Simbahan.”

Ang museum puno sa makasaysayan nga mga panaput, mga libro, mga painting, mga modelo, ug sa ubang mga butang—mga lingkuranan nga gigamit alang sa pangabayo, mga kahimanan, bisan gani ang usa ka modelo sa estraktura sulod sa Salt Lake Tabernacle. Ang mga tagatipig kinsa nagtrabaho sa ingon niana nga mga butang kinahanglang makamao nga moimbento samtang sila moatubang sa matag bag-ong butang ug, uban niini, ang usa ka bag-ong hagit.

“Ang matag piraso maingon sa usa ka indibidwal susama sa matag tawo,” miingon si Sister Hadley. “Ang matag usa adunay kaugalingong panginahanglan ug piho nga solusyon.”

Ang matag butang maampingon nga gitun-an. Ang mga tagatipig sa kasagaran magtambayayong sa pagdesider kon unsay buhaton aron sa pagtipig sa butang. Kasagaran sa mga butang gilimpyohan ug gilig-on. Bisan unsa nga butang ang gibuhat nga gikinahanglan aron sa pagsanta sa mga proseso sa pagkadaot niini. Usahay maglakip kini sa pagtangtang sa mga asido sa usa ka butang, maglig-on sa orihinal nga pagkabuhat niini, sapawan og kemikal aron maprotektahan kini sa pagkadaot gikan sa palibut niini, maghimo og sudlanan nga kasudlan niini, o maghimo og patunganan nga mohaum niini ug mopabilin sa porma niini. Usahay ang usa ka butang nagkinahanglan lamang nga tangtangan sa abug.

Usa ka kalo sa panahon sa mga pioneer nag-anam og katastas, mao nga ang usa ka yano nga lingin nga pangpalig-on ang gitahi aron magpabilin ang porma niini. Agi og dugang, si Sister Hadley midugang og susama nga panapton nga seda nga gisapaw sa orihinal, gisumpay pinaagi sa kinamot nga pagkatahi.

Si James Raines, naghulagway sa kaugalingon nga “tagatipig sa lain-laing mga butang,” nagtrabaho sa bisan unsang butang nga walay kalabutan sa mga dokumento, sa mga panapton, o sa mga painting. Ang gunitanan sa usa ka panit nga latigo, nga puno sa gagmayng tingga, naguba, nga maoy hinungdan nga dili na kini mapilo-pilo ug peligro sa panglawas kon ang tingga makagawas. Ang mga tagatipig mitangtang sa nahibiling mga gagmayng tingga ug gibutangan og plastik nga tukod diha sa gunitanan aron mabalik ang orihinal nga porma niini ug ang kahumukon niini.

“Kabahin kini sa pagpreserbar sa mga karaang butang nga sama gihapon sa panahon sa kasaysayan,” si Sister Hadley miingon. “Alang kanako, ang pagpreserbar naghatag og mahikap nga koneksyon ngadto sa nangagi.”

Si Christopher McAfee mitangtang sa tape gikan sa orihinal nga dokumento sa ika-19 nga siglo.

Gilitratohan ni Welden Andersen

Gitupong ni Kathy Cardon ang mga papel didto sa tipiganan nga kwarto.

Gilitratohan ni Welden Anderson