“Fakamatala Fakalahí: Ko Hono ʻIloʻi mo Talitali Lelei e Hū Foʻoú,” Fakamoʻui fakafou ʻi he Fakamoʻuí: Ko e Fakahinohino Sitepu ʻe 12 ki he Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá (2023)
“Ko Hono ʻIloʻi mo Talitali Lelei e Hū Foʻoú,” Ko e Fakahinohino Sitepu ʻe 12 ki he Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá
Ko Hono ʻIloʻi mo Talitali Lelei e Hū Foʻoú
Ko e hū foʻoú ko ha taha ia ʻoku foʻou ki he ngaahi fakataha fakaakeaké. Ko ha taha ia ʻoku faʻa kamakamata ʻene liliú, ko ha taha ʻoku foki mai hili haʻane toe fai e tōʻonga maʻunimaá, pe ko ha kaungāmeʻa pe mēmipa ʻo e fāmilí ʻa ha taha ʻoku fefaʻuhi mo e maʻunimaá. ʻE lava ha taha pē ʻoku ʻikai ke tau ʻiloʻi ʻo hoko ko ha taha hū foʻou, pea koeʻuhí ʻoku faʻa mahuʻinga e ngaahi fuofua fakataha ʻoku kau ki ai e kau hū foʻoú, ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ia ke feinga ke ongoʻi ʻe he niʻihi ko ʻení ʻoku nau fiemālie mo talitali lelei kinautolu.
ʻOku faʻa veiveiua mo manavasiʻi ʻa e kau hū foʻoú. Manatuʻi ʻoku fiemaʻu ha loto-lahi ki he niʻihi fakafoʻituituí ke nau fakahā ʻoku nau fakahoko e ngaahi tōʻonga fakatupu maumaú, ʻoku ʻikai lava ʻo mapuleʻi ʻenau moʻuí, pea ʻoku nau fiemaʻu tokoni. ʻOku fiemaʻu foki ha loto-lahi ki he ngaahi kaungāmeʻá pe kau mēmipa ʻo e fāmilí ke talanoa ki he ngaahi nunuʻa ʻo e maʻunimaá ʻi he moʻui ʻo honau ngaahi ʻofaʻangá pea mo ʻenau moʻuí. Ko ʻetau taumuʻá ke tokoniʻi e kau hū foʻoú ke nau fie foki mai.
ʻOku ʻi ai hotau fatongia ke fokotuʻu ha ʻātakai ʻoku talitali lelei mo tali lelei kimuʻa, lolotonga, pea mo e hili ʻa e fakataha takitaha. Falala ʻe tataki ʻe he Laumālié e kau hū foʻoú ʻi he ngāue ki he liliú. Manatuʻi ʻoku faʻa ongoʻi lōmekina ʻa e kau hū foʻoú, ko ia, ke ke ʻofa mo angamalū ʻi hoʻo foungá. Ko e ʻofá, poupoú, mo e fakalotolahí ko ha ngaahi ʻelemēniti mahuʻinga ia ʻo e
Kuo tau maʻu ha fakahinohino mei he Siasí ko e ngaahi fakataha fakaakeaké maʻanautolu ʻoku taʻu 18 mo motuʻa angé. Kapau ʻoku siʻi hifo ʻa e tokotahá ʻi he taʻu 18, poupouʻi ke talanoa ki heʻene mātuʻá, pīsopé, mo e toketā moʻui lelei fakaʻatamaí pe fakaesinó ki ha ngaahi founga kehe ʻe lava ke tokoni. Kapau ʻoku nau fiemaʻu ha fakamatala fakaikiiki ange, poupouʻi ke nau fetuʻutaki ki he pule fakalotofonua ʻi he Tafaʻaki Tokoni ki he Fāmilí. ʻI hoʻo fakahā pē ke nau ʻiloʻi e laó, kapau te nau kei kau mai pē, ʻoua ʻe toe fakamanatu ange e laó pea ʻoua ʻe fai ha meʻa ke fakamālohia e laó.
ʻE ala tokoni e ngaahi fokotuʻu ko ʻení ʻi hoʻo tokoni ki he kau hū foʻoú kimuʻa pea mo e hili e ngaahi fakatahá:
-
ʻI hoʻo fakalea ki ha taha ʻoku ʻikai ke ke ʻiló, fakafeʻiloaki ange koe mo ʻeke ange pe kuó ne ʻosi kau ki ha fakataha fakaakeake kimuʻa.
-
Fakapapauʻi ange ki he kau hū foʻoú ʻoku nau ʻi ha feituʻu malu. Fakamatalaʻi ange ʻoku tau muimui ki he tefitoʻi moʻoni ʻo e ʻikai fakahāhāholó pea ʻoku fiemaʻu ke nau fakaʻaongaʻi pē honau hingoa ʻuluakí. ʻAi foki ke nau ʻiloʻi kapau ʻoku ʻikai ke nau fiemālie he laukonga pe vahevahe ʻi he ngaahi fakatahá, te nau lava pē ʻo fanongo.
-
Tuku ke vahevahe ʻe he kau hū foʻoú ʻa e meʻa pē ʻoku nau fie vahevahé. Fakatokangaʻi ʻoku nau faʻa ongoʻi taʻefiemālie ʻi hono fakamatalaʻi e ʻuhinga ʻoku nau kau ai ki he ngaahi fakatahá.
-
Fokotuʻu ange ki he kau hū foʻoú ke nau fakafanongo ki he ngaahi meʻa ʻoku nau faitatau ai mo e niʻihi kehe ʻoku kaú. ʻE ongoʻi lahi ange ʻe he kau hū foʻoú ke nau foki ki he ngaahi fakatahá ʻi heʻenau lava ʻo fakafelāveʻi kiate kinautolu ʻoku vahevahé. Fakamatalaʻi ange koeʻuhí ʻoku ʻatā ʻetau ngaahi fakatahá ki he niʻihi fakafoʻituitui ʻoku fefaʻuhi mo ha tōʻonga fakaʻauha kehekehé, he ʻikai maʻu maʻu pē ʻe he kau mēmipa ʻo e kulupú ʻa e ngaahi aʻusia tatau ka te nau faʻa aʻusia ha ngaahi ongo tatau, ʻo hangē ko kinautolu ʻoku uesia ʻenau moʻuí ʻe he ngaahi fili pe tōʻonga ʻa e niʻihi kehé. Fakaafeʻi ʻa e kau hū foʻoú ke nau nofo pē ʻi he ʻosi e fakatahá ʻo kapau ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fehuʻi.
-
Falala ʻe fakaʻau ke mahino ki he kau hū foʻoú e polokalamá ʻo ʻikai fanongo ki he tafaʻaki kotoa pē. Fakaʻaliʻali ki he kau hū foʻoú ʻa e Fakamoʻui fakafou ʻi he Fakamoʻuí: Ko e Fakahinohino Sitepu ʻe 12 ki he Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá pe ko e Support Guide: Help for Spouses and Family of Those in Recovery pea poupouʻi ke nau fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení (ʻoku maʻu ʻi he Gospel Library ʻi he konga “Addiction” ʻi he Life Help). Fakamatalaʻi ange ki he kau hū foʻoú ʻi fakafanongo ki he Laumālié, kau ki he ngaahi fakatahá, mo hono ako e fakahinohinó, te nau lava ʻo maʻu ha mahino lelei ange mo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi founga ʻoku iku ki he liliú.
-
Fakafeʻiloaki e kau hū foʻoú ki he tokotaha tokoní. ʻOku manatuʻi ʻe he kau tokoní ʻa e ongo ʻo e haʻu ki he fuofua fakatahá. ʻOku nau hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga kiate kinautolu ʻoku kaú pea te nau lava ʻo fakamoʻoni fakataautaha ki he founga kuo ʻomi ai ʻe he polokalamá ʻa e liliu ki heʻenau moʻuí.
-
Kapau ʻoku ʻi ai ha palopalema fekauʻaki mo hono vahevahe ʻe he kau hū foʻoú ʻenau ngaahi aʻusiá, tali angaʻofa ʻi he lahi taha te ke lavá. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi palopalemá mo e ngaahi fehuʻí ʻoku aleaʻi lelei ange ia ʻi he hili ʻa e fakatahá kae ʻikai ko e lolotonga e fakatahá. ʻI he fakalau ʻa e taimí, ʻe mahino ki he tokotaha hū foʻoú ʻa e tuʻunga ʻo e fakatahá.
-
Vahevahe mo e kau hū foʻou ʻa ia ko e kau mēmipa ʻo e fāmilí pe ngaahi ʻofaʻanga ʻo kinautolu ʻoku faingataʻaʻia ʻi he fakaʻaongaʻi e ponokalafí pe meʻa fakatupu ʻauhá ʻoku ʻi ai ha ngaahi fakataha fepoupouʻaki fakakulupu maʻá e hoa malí mo e fāmilí.
-
Hili ʻa e fakatahá, fakamālō fakataautaha ki he niʻihi foʻoú ʻi heʻenau haʻú.
-
Manatuʻi ko e kau hū foʻoú ko ha tāpuaki ia ki he kulupú. ʻOku ʻomi ʻe he kau hū foʻoú ha ngaahi faingamālie ke hokohoko atu ʻa e fetokoniʻakí, fepoupouʻakí, mo e feakoʻakí.