Maʻunimā
Talamuʻakí


“Talamuʻakí,” Fakamoʻui fakafou ʻi he Fakamoʻuí: Ko e Fakahinohino Sitepu ʻe 12 ki he Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá (2023)

“Talamuʻakí,” Ko e Fakahinohino Sitepu ʻe 12 ki he Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá

Talateu

Tatau ai pē pe ʻokú ke fefaʻuhi mo ha maʻunimā pe ʻiloʻi ha taha ʻoku fefaʻuhi mo ia, ʻe lava ke hoko e fakahinohino ko ʻení ko ha tāpuaki ki hoʻo moʻuí. ʻI hono maʻu ha ngofua mei he Alcoholics Anonymous, kuo liliu ai e ngaahi sitepu ʻe 12 ke fakakau ai e ngaahi tokāteline, ngaahi tefitoʻi moʻoni, mo e ngaahi tui ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. ʻI he tohi fakahinohino ko ʻení, ʻoku fakamatalaʻi fakahokohoko e ngaahi sitepú fakataha mo ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku felāveʻi mo ia. ʻE tokoni atu ʻa e fakahinohino ko ʻení ke ke ako ʻa e founga ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení. Tatau ai pē pe ko e hā ho ngaahi tūkungá, ʻe lava ke tokoni atu e ngaahi sitepu ko ʻení ke ke haʻu kia Kalaisi pea maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e fakaakeaké mo e fakamoʻuí.

ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi maʻunimaá ʻa e fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi meʻa mālohi hangē ko e tapaká, kavamālohí, kofí, tií, mo e faitoʻo konatapu ʻoku fokotuʻu atu ʻe he toketaá mo taʻefakalaó fakatouʻosi. ʻE ala kau foki ʻi he maʻunimaá ʻa e ngaahi tōʻonga hangē ko e vaʻinga kumi monūʻiá, sio ponokalafí, holi koví, ngaahi tōʻonga fakasekisuale taʻefeʻungá, keimi vitioó, fakaʻaongaʻi taʻetaau ʻo e tekinolosiá, mo e kai ʻikai moʻui leleí. Neongo ʻoku lau ʻe he kau palofesinale tokangaekina ʻo e moʻui leleí ko e maʻunimaá ko ha mahaki fakaesino ia, ka ko e tafaʻaki fakaesinó ko ha konga pē ia ʻo e palopalemá. ʻOku uesia ʻe he maʻunimaá ʻa e ʻatamaí, sinó, mo e laumālié, ko ia kuo pau ke kau ʻi he founga fakaleleiʻí ʻa e ngaahi tafaʻaki kotoa ʻo e mahakí.

ʻOku ʻikai fakapatonu ʻa e fakahinohino ko ʻení ki ha faʻahinga maʻunimā pau. Neongo ʻoku fefaʻuhi e kakaí mo ha faʻahinga kehekehe ʻo e maʻunimaá, ka kuo maʻu ʻe he tokolahi ha founga fakaleleiʻi angamaheni ʻi he sīpinga ʻoku ʻoatu ʻi he fakahinohino ko ʻení. Ko ha tohi ngāue mo ha maʻuʻanga fakamatala ia ki ha taha pē ʻoku fie fakaakeake mei ha faʻahinga maʻunimā pē. Ko e tohi fakahinohino ko ʻení ko e naunau laukonga tefito ia ʻi he ngaahi fakataha fepoupouʻaki fakaakeake mei he maʻunimaá ʻoku fakalele ʻe he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

Naʻe tokoni ha kakai tangata mo fafine kuo nau faingataʻaʻia ʻi he ngaahi nunuʻa fakamamahi ʻo e ngaahi maʻunimā kehekehé mo aʻusia e fakaakeake taimi lōloá ʻi hono faʻu e tohi fakahinohino ko ʻení pea ne fakaafeʻi ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusia ʻi hono fakaʻaongaʻi e ngaahi sitepu ʻe 12. ʻOku fakaʻaongaʻi ʻenau fakakaukaú (ko e “kimautolu, mau” ʻi he tohi fakahinohino ko ʻení) ke fakahaaʻi e fakamamahi ʻo e maʻunimaá mo e fiefia ʻo e fakamoʻuí mo e fakaakeaké. Te ke lava ʻo maʻu ha fakafiemālie mo e tokoni mei he kakai ko ʻení. Naʻe tokoni foki ha kau taki ʻo e Siasí mo e kau faifaleʻi fakapalofesinale ʻi hono tohi mo faʻu e tohi fakahinohino ko ʻení. ʻOku hoko hono fakatahaʻi e poto mo e aʻusia ʻo e kakai tokolahi ko ʻení ko ha toe fakamoʻoni ʻe taha ki hono moʻoni ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí pea mo e malava ke fakaakeake mei he maʻunimaá.

ʻOku mau fakaafeʻi koe ke ke haʻu ki ha fakataha fakaakeake. (Ko e “kimautolú, maú” ko ha kau tangata mo e kau fefine ia kuo mau fefaʻuhi mo e ngaahi nunuʻa fakamamahi ʻo e ngaahi maʻunimā kehekehé pea kuo mau aʻusia e fakaakeake taimi lōloá.) ʻOku maʻu e ngaahi fakahinohino ki hono kumi e ngaahi fakataha mata ki he matá, vitioó, telefoní, pe fakataha kuo lekōtí (ʻi hano fakangofua) ʻi he uepisaiti Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá (AddictionRecovery.ChurchofJesusChrist.org). ʻOua naʻá ke tuku ke taʻofi koe ʻe hoʻo ngaahi manavasiʻí mei he ngaahi tāpuaki ʻo e kau ki ha fakataha fakaakeaké. Kātaki ʻo ʻiloʻi ko e ngaahi fakataha ko ʻení ko ha feituʻu ia ʻo e mahino, ʻamanaki lelei, mo e tokoni, te ke ʻiloʻi ai ʻoku ʻikai ke ke tuenoa pea te ke ʻilo ai ʻoku malava ʻa e fakaakeaké. Naʻa mau fakatokangaʻi ʻoku ngāue lelei taha e tohi fakahinohino ko ʻení ʻi heʻemau ngāueʻi e ngaahi sitepú fakataha mo ha taha fakahinohino pea mo ʻemau pīsopé. Naʻe fakakau ʻe homau niʻihi ha faifaleʻi fakapalofesinale ʻi heʻemau fononga ki he fakaakeaké.

ʻOku kamata ʻa e fakaakeaké ʻi he taimi ʻoku tau faitotonu ai pea fakahā ʻoku tau fefaʻuhi mo e maʻunimaá. Ki he kakai ʻe niʻihi, ʻoku tokoni hono fakahā ʻi he ngaahi fakataha fakaakeaké ʻoku maʻunimā kinautolú ke nau faitotonu pea manatuʻi e mālohi ʻe lava ke maʻu ʻe honau maʻunimaá. Ka neongo ia, ʻoku totonu ke tau tokanga ke ʻoua naʻa fakangatangata heni ʻetau ʻamanaki lelei pe falala ki he ʻOtuá. Kapau te tau fakamatalaʻi ʻoku maʻunimā kitautolu, ʻe malava ke tau fakaʻikaiʻi ʻo ʻikai ha taumuʻa, ʻa e moʻoni ko ia ʻe lava ʻe Sīsū Kalaisi ʻo fakamoʻui kitautolu mo liliu hotau natulá. ʻI heʻetau fakaakeaké, kuo pau ke tau kumi kotoa ha palanisi he vahaʻa ʻo e faitotonu ki he mālohi ʻo e maʻunimaá kae falala he taimi tatau ʻe lava ʻe Sīsū Kalaisi ʻo fakafoki kitautolu ki he moʻui lelei fakalaumālie kakató.

Kapau ʻokú ke ongoʻi ʻe malava ke maʻunimā koe pea ʻoku siʻisiʻi fau hoʻo loto-holi ke tauʻatāina mei aí, pe kapau ʻokú ke loto-fiemālie ke fakatupulaki e loto-holí, ʻoku mau fakaafeʻi koe ke tau kau fakataha ʻi hono ako mo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻi hono fakamatalaʻi ʻi he tohi fakahinohino ko ʻení. Kapau te ke muimui ʻi he hala ko ʻení mo ha loto-fakamātoato, te ke maʻu ʻa e mālohi ʻia Sīsū Kalaisi ke fakaakeake mei he maʻunimaá.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Lōpeti D. Heili: “Ko e [maʻunimaá] ko e holi ia ʻa e tangata fakakakanó, pea he ʻikai teitei lava ke fakafiemālieʻi ia. Ko ha holi he ʻikai lava ʻo fakatōliʻa” (“Hoko ko ha Kau Tauhi Fakapotopoto Fakatuʻasino mo Fakalaumālie,” Liahona, Mē 2009, 10).

Naʻá ne fakamatalaʻi leva e founga ʻoku fakaʻānaua ha kakai tokolahi ʻoku moʻua ʻi he maʻunimaá ke nau ongoʻí: “Ka ʻi heʻetau hoko ko e fānau ʻa e ʻOtuá, ko e meʻa ʻoku tau fekumi lahi taha mo e meʻa ʻoku totonu ke tau fekumi ki aí ʻa e meʻa ko ia ko e ʻEikí pē te Ne lava ʻo foakí—ʻa ʻEne ʻofá, ongoʻi mahuʻingá, malu, loto-falala, ʻamanaki lelei ki he kahaʻú, mo e fakapapau ʻo ʻEne ʻofá, ʻokú ne ʻomi ʻa e fiefia taʻengatá” (“Hoko ko ha Kau Tauhi Fakapotopoto Fakatuʻasino mo Fakalaumālie,” 10).

Neongo ʻe ngali faingataʻa ke ikunaʻi e faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e feituʻu ʻoku tau ʻi aí mo e feituʻu ʻoku tau fakaʻānaua ki aí, ka kuo tokoniʻi ʻe he Polokalama Fakaakeake mei he Maʻunimaá mo e fakahinohino ko ʻení ha kakai tokolahi ke nau fononga mei he maʻunimaá ki he fakaakeaké, pea ʻe lava ke tokoni atu ia ke ke fakahoko e meʻa tatau.