គឺជា ឬ ធ្លាប់ជា ៖នោះគឺជាសំណួរ
ដោយអែលឌើរ ចូនី អិល គុច
ក្នុងពួកចិតសិបនាក់
យើងត្រូវបានរំពឹងឲ្យវិនិច្ឆ័យ ។ យើងត្រូវតែវិនិច្ឆ័យ ។ ប៉ុន្តែយើង ពុំ ត្រូវវិនិច្ឆ័យដោយការស្មាន ឬលាបពណ៌នរណាម្នាក់នោះទេ ។
រចនារូបភាពដោយ ដេវីឌ ហ្គ្រីន
កាលពីបីបួនឆ្នាំមុន ភរិយារបស់ខ្ញុំ និងខ្ញុំ បានទៅទស្សនាប្រាសាទ ក្រុនប៉ក នៅទីក្រុងហែលសិនហ្គ័រ ប្រទេសដាណាម៉ាក ។ ប្រាសាទនេះបានមានភាពល្បីល្បាញដោយសារឆាកល្ខោនមួយមានចំណងជើងថា Hamlet ដែលនិពន្ធដោយ វីល្លាម ស្សៀកស្ពៀ ។ ពេលយើងទៅលេងប្រាសាទនោះ ចិត្តរបស់យើងបានពោរពេញដោយឈុតឆាក និងការសន្ទនានៅក្នុងល្ខោននោះ ជាពិសេសសំណួរដ៏ល្បីល្បាញមួយក្នុងល្ខោន Hamlet ដែលបានសួរថា « គឺជា ឬមិនធ្លាប់ជា ៖ នោះគឺជាសំណួរ » ។
ប៉ុន្តែក្រោយមក ខ្ញុំបានគិតពីសំណួរមួយដែលទាក់ទងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីសួរខ្លួនយើងថា ៖ « គឺជា ឬ ធ្លាប់ជា នោះគឺជាសំណួរ » ។
អនុញ្ញាតឲ្យមានការកែលម្អ
ជាអកុសល នៅពេលយើងនិយាយពីមនុស្សដទៃ ជារឿយៗយើងច្រើនតែលាបពណ៌ឲ្យអ្នកនោះ ។ ឧទាហរណ៍ យើងអាចនិយាយពាក្យដូចជា ៖
-
« អែលឌើរប្រោនគឺជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាខ្ជិលច្រអូស » ។ ផ្ទុយទៅវិញ យើងគួរនិយាយថា « អែលឌើរប្រោនពុំបានខំធ្វើការទេមួយរយៈនេះ ប៉ុន្តែខ្ញុំជឿថា គាត់អាចកែលម្អខ្លួនបាន » ។
-
« ម៉ារីពុំមែនជាមនុស្សជឿលើសាសនាទេ » ។ ផ្ទុយទៅវិញ យើងអាចនិយាយថា « ម៉ារីពុំចាប់អារម្មណ៍នឹងសាសនាទេ ប៉ុន្តែគាត់អាចទទួលអារម្មណ៍ពីព្រះវិញ្ញាណ ប្រសិនបើខ្ញុំថ្លែងទីបន្ទាល់របស់ខ្ញុំប្រាប់គាត់ » ។
ពេលយើងនិយាយថា នរណាម្នាក់ គឺជា អ្វីមួយ នោះយើងអាចកំពុងតែលាបពណ៌ ឬវិនិច្ឆ័យគេដោយការស្មាន វិនិច្ឆ័យដោយគ្មានទុកចន្លោះសម្រាប់លទ្ធភាពដើម្បីផ្លាស់ប្តូរ និងកែលម្អឡើយ ។ ប៉ុន្តែពេលយើងនិយាយថា ធ្លាប់ជា នោះយើងបង្ហាញថា យើងជឿថា អាចមានការលូតលាស់ និងការរីកចម្រើន ។
តើវាខុសទេដើម្បីវិនិច្ឆ័យនោះ ?
ការបកប្រែព្រះគម្ពីរប៊ីបភាគច្រើនផ្តល់កំណែដូចតទៅនេះអំពីការបង្រៀនមកពីព្រះអង្គសង្គ្រោះ ៖ « កុំឲ្យថ្កោលទោសគេឡើយ ដើម្បីមិនឲ្យមានគេថ្កោលអ្នកវិញ » ( ម៉ាថាយ ៧:១ ) ។ ប៉ុន្តែការបកប្រែរបស់យ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ផ្តល់ភាពច្បាស់លាស់ថា ៖ « ចូរកុំថ្កោលទោស ដោយមិនសុចរិតឡើ យ… ប៉ុន្តែចូរថ្កោលទោសដោយការថ្កោលទោសដ៏សុចរិតចុះ » ( នៅក្នុង ម៉ាថាយ ៧:១ លេខយោង ក ការគូសបញ្ជាក់បានបន្ថែម ) ។
វាពិតជាអាចទទួលយកបាន—ហើយថែមទាំងរពឹងទុកជាមុនទៀតផង—ថា យើងអនុវត្តការវិនិច្ឆ័យ ពេលយើងស្ទង់មើល វាយតម្លៃ ហើយញែកដឹងពីស្ថានភាព និងធ្វើការសម្រេចចិត្ត ។ ហើយវារិតតែសំខាន់ថា យើងអនុវត្តការវិនិច្ឆ័យសុចរិត ពេលយើងទាក់ទងជាមួយមនុស្ស ។
ឧទាហរណ៍ យើងគួរតែវាយតម្លៃដោយប្រុងប្រយ័ត្នពីបុគ្គលដែលយើងនឹងរៀបការជាមួយ ប្រើការញែកដឹងដើម្បីយល់ពីបំណងចិត្តរបស់នរណាម្នាក់ ឬស្ទង់មើលសមត្ថភាពរបស់នរណាម្នាក់ ដើម្បីបំពេញការចាត់តាំងប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈមួយ ។
យើងគួរតែវាយតម្លៃពីទង្វើ ឬបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់មនុស្សតាមបទដ្ឋានរបស់ព្រះអម្ចាស់ជានិច្ច ដូចមាននៅក្នុងព្រះគម្ពីរដ៏បរិសុទ្ធ និងប្រសាសន៍របស់ពួកព្យាការី ។ លើសពីនោះ យើងគួរតែប្រាកដថា ការវិនិច្ឆ័យរបស់យើងពុំព្យាយាមរុករកភាពអសប្បុរស រហ័សវិនិច្ឆ័យដោយការស្មាន ឬលាបពណ៌នរណាម្នាក់ដោយអយុត្តិធម៌ឡើយ ។
អាចផ្លាស់ប្តូរបាន
យើងអនុវត្តការវិនិច្ឆ័យមិនសុចរិត ពេលយើងពិពណ៌នាមិនត្រឹមត្រូវពីមនុស្សដទៃ ជាពិសេសបើយើងធ្វើបែបនោះ យើងថ្លែងបញ្ជាក់ថា ពួកគេពុំអាចផ្លាស់ប្តូរបានឡើយ ។ នៅក្នុងគ្រប់ទំនាក់ទំនងរបស់យើងជាមួយមនុស្សដទៃ យើងគួរតែចងចាំថា ដោយសារពលិកម្មធួនរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ នោះយើងម្នាក់ៗមានសមត្ថភាពដើម្បីកែលម្អខ្លួន ។ សូមពិចារណាពីគំរូទាំងនេះមកពីព្រះអង្គសង្គ្រោះ ៖
-
ទ្រង់បានមានបន្ទូលទៅកាន់ស្ត្រីម្នាក់ដែលគេទាន់នៅដំណេកថា « អញ្ជើញទៅចុះ តែកុំធ្វើបាបទៀតឡើយ » ( យ៉ូហាន ៨:១១ ) ។
-
ទ្រង់បានមានបន្ទូលប្រាប់បុរសម្នាក់ដែលត្រូវបានឆ្កាងនៅក្បែរទ្រង់ថា « ថ្ងៃនេះអ្នកនឹងនៅក្នុងស្ថានបរមសុខជាមួយនឹងខ្ញុំដែរ » ( លូកា ២៣:៤៣ ) ។
-
ជាអង្គដែលបានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ទ្រង់បានបន្តឃើញសក្តានុពលរបស់ពេត្រុស ហើយណែនាំលោក ទោះបីជាពេត្រុសបានបដិសេធទ្រង់បីដងក្តី ( សូមមើល ម៉ាថាយ ២៦:៣៤ និង យ៉ូហាន ២១:១៥–១៧ ) ។
-
ទ្រង់បានមានបន្ទូលប្រាប់សូល ដែលបានបៀតបៀនដល់ពួកបរិសុទ្ធឲ្យប្រែចិត្ត ។ សូលដែលបានក្លាយជា ប៉ុល បានគោរពតាម ហើយក្លាយជាមនុស្សសុចរិត ។ ( សូមមើល កិច្ចការ ៩:៣–៦ ) ។
ព្រះអម្ចាស់យេស៊ូវគ្រីស្ទគឺជាអង្គដែលជួយជ្រោមជ្រែងយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់ឱកាសទីពីរ—និងទីបី និងទីបួនផងដែរ ។ ទ្រង់បានបង្រៀនយើងឲ្យអភ័យទោស « ប្រាំពីរចិតសិបដង » ( ម៉ាថាយ ១៨:២២ ) ។ ទ្រង់គឺជាបុគ្គលតែម្នាក់គត់ដែលបានរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏ល្អឥតខ្ចោះនៅលើផែនដីនេះ ប៉ុន្តែដោយសារព្រះជន្មរបស់ទ្រង់ ការបង្រៀនរបស់ទ្រង់ ពលិកម្មដ៏ធួនរបស់ទ្រង់ និងការមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ និងតាមរយៈពិធីបរិសុទ្ធនៃដំណឹងល្អរបស់ទ្រង់ នោះយើងក៏អាចប្រែជាល្អឥតខ្ចោះនៅថ្ងៃខាងមុខផងដែរ ។ ការហៅបងប្អូនប្រុសស្រីរបស់យើងក្នុងរបៀបមួយដែលផ្តល់ការឥតជំនឿនៅក្នុងសមត្ថភាពពួកគេដើម្បីផ្លាស់ប្តូរ នោះវាក៏នឹងផ្តល់ការឥតជំនឿដល់អំណាចនៃព្រះអង្គសង្គ្រោះ និងដង្វាយធួនរបស់ទ្រង់ផងដែរ ។
ខាងក្រៅ និងខាងក្នុង
វាជារឿងពិតក្នុងជីវិតដែលយើងតែងតែវិនិច្ឆ័យ ( ហើយត្រូវបានគេវិនិច្ឆ័យ ) តាមរយៈអការៈខាងក្រៅ ។ យើងស្ថិតនៅក្នុងភាពគ្រោះថ្នាក់នៃការវិនិច្ឆ័យឥតសុចរិត ប្រសិនបើយើងវិនិច្ឆ័យដោយផ្អែកតែទៅលើអការៈខាងក្រៅ ហើយមិនវាយតម្លៃបុគ្គលិកលក្ខណៈពិតរបស់បុគ្គលម្នាក់ ។
« ព្រះទ្រង់មិនទតចំពោះសេចក្តី ដែលមនុស្សលោកពិចារណាមើលទេ ឯមនុស្សលោក តែងមើលតែឫកពាខាងក្រៅប៉ុណ្ណោះ តែព្រះយេហូវ៉ាទ្រង់ទតចំពោះក្នុងចិត្តវិញ » ( សាំយូអែលទី១ ១៦:៧ ) ។ ព្រះយេស៊ូវហៅពួកមនុស្សលាក់ពុតនៅជំនាន់ទ្រង់ថាជា « ម៉ុងខ្មោចដែលលាបស ឯខាងក្រៅ ល្អមើលពិតមែន តែខាងក្នុងមានពេញដោយ…សេចក្តីស្មោកគ្រោកគ្រប់មុខវិញ » ( ម៉ាថាយ ២៣:២៧ ) ។
ព្រះអង្គសង្គ្រោះពុំបានបង្រៀនថា អការៈខាងក្រៅដែលវិជ្ជមាន និងល្អគន់ពុំមែនជារឿងល្អនោះទេ ប៉ុន្តែបុគ្គលិកលក្ខណៈខាងក្នុងរបស់បុរស ឬស្ត្រីនោះទេ ( លក្ខខណ្ឌផ្នែកសីលធម៌ និងខាងវិញ្ញាណ ) ដែលកាន់តែសំខាន់ខ្លាំងនោះ ។ សូមគិតពីព្រះវិហារបរិសុទ្ធដ៏មានរិទ្ធិរបស់យើង បរិវេណខាងក្រៅគឺមានភាពស្រស់ស្អាតណាស់ ប៉ុន្តែអ្វីដែលកាន់តែសំខាន់ខ្លាំងនោះគឺពិធីបរិសុទ្ធដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងនោះ ។
ពួកអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាក៏ត្រូវតម្រូវឲ្យស្លៀកពាក់ និងតុបតែងកាយតាមបទដ្ឋានផងដែរ ។ តាមរយៈភាពស្អាតបាត ការស្លៀកពាក់រម្យទម និងការប្រើពាក្យសម្តីសមរម្យ នោះពួកគេធ្វើជាគំរូល្អដល់អ្នកដែលត្រូវបានគេណែនាំឲ្យស្គាល់ដំណឹងល្អរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ នឹងទទួលបានអ្វីដែលពួកគេឃើញ និងស្តាប់ឮពីពួកអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនា ។
ការអនុវត្តការញែកដឹង
ពេលយើងសាកល្បងធ្វើការវិនិច្ឆ័យសុចរិត វាចាំបាច់ត្រូវប្រើការញែកដឹង ។ សេចក្ដីណែនាំដល់បទគម្ពីរទាំងឡាយថ្លែងពីការញែកដឹងថា « គឺដើម្បីឲ្យយល់ ហើយដឹងនូវអ្វីៗ តាមរយៈព្រះចេស្ដានៃព្រះវិញ្ញាណ ។ … គឺមានទាំងការស្គាល់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅពិតអំពីចរិតនៃមនុស្ស និងប្រភព និងន័យនៃសេចក្ដីសម្ដែងខាងវិញ្ញាណផង » ( « ការញែកដឹង, អំណោយទាននៃ » ) ។
ជួនកាលមនុស្សដែលមានចិត្តអាក្រក់ប្រើអការៈខាងក្រៅនៃលោកិយ ដើម្បីបោកបញ្ឆោតយើងឲ្យគិតថា ពួកគេស័ក្តិសមដើម្បីធ្វើតាម ។ ពួកគេ « មានប្រាជ្ញា ហើយស្មានថាខ្លួនគេមានគំនិតស្រួច » ( អេសាយ ៥:២១; នីហ្វៃទី២ ១៥:២១ ) ។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះអាចទតមើលឃើញថា ទស្សនៈនេះមិនត្រឹមត្រូវទេ ហើយទ្រង់អាចញែកឲ្យដឹងពីភាពខ្លាំងខាងចរិតលក្ខណៈ និងបំណងចិត្តទៀងត្រង់ នៅក្នុងចំណោមមនុស្សដ៏រាបទាប និងមនុស្សដែលគេសង្កត់សង្កិនខ្លាំងបំផុត ។
អាលម៉ាបានអនុវត្តការញែកដឹងនេះ ពេលលោកបានថ្លែងទៅកាន់អ្នកដែល « អស់ទាំងមនុស្សស្អប់គេ ដោយព្រោះសេចក្ដីកម្សត់របស់គេ » ប៉ុន្តែមានពរដោយសារពួកគេបន្ទាបខ្លួន និង « ចិត្តរាបសា » ( សូមមើល អាលម៉ា ៣២:៥–៨ ) ។
យើងគួរតែចងចាំថា « សេចក្តីខាងឯព្រះវិញ្ញាណនៃព្រះ …ត្រូវពិចារណាយល់ខាងវិញ្ញាណវិញ » ( កូរិនថូសទី១ ២:១៤ ) ។ ពេលយើងមើលទៅមនុស្សដទៃដូចព្រះវរបិតាគង់នៅស្ថានសួគ៌ទ្រង់ទតមើលពួកគេ នោះការញែកដឹងអនុញ្ញាតឲ្យយើងអនុវត្តការវិនិច្ឆ័យសុចរិត ។
វិនិច្ឆ័យសុចរិត
រៀងរាល់ថ្ងៃក្នុងជីវិតយើង យើងវិនិច្ឆ័យតាមរយៈការស្ទង់មើល ការវាយតម្លៃ និងការញែកដឹង ។ ប៉ុន្តែ ព្រះអម្ចាស់រំពឹងឲ្យយើងធ្វើវាដោយសុចរិត ។ ក្នុងនាមជាសិស្សនៃព្រះអម្ចាស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ពាក្យសម្តី និងទង្វើរបស់យើងគួរតែបង្ហាញថា យើងមានសេចក្តីមេត្តាករុណា មានសេចក្តីស្រឡាញ់ និងមានឆន្ទៈដើម្បីជួយ ។
នៅពេលវិនិច្ឆ័យដោយសុចរិត នោះយើងត្រូវប្រាកដថា យើងបានផ្តោតចិត្តទុកដាក់បានច្រើនលើបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់មនុស្ស ជាជាងអការៈខាងក្រៅរបស់ពួកគេ ។ នៅពេលតំណាលគ្នានោះ យើងគួរតែចងចាំថា រៀងរាល់ថ្ងៃ យើងបង្កើតចំណាប់អារម្មណ៍ដំបូង តាមរយៈអការៈខាងក្រៅរបស់យើង និងពាក្យសម្តីដែលយើងនិយាយ ។ មនុស្សភាគច្រើននឹងព្យាយាមស្វែងយល់ពីបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់យើង និងសារលិខិតនៃដំណឹងល្អបន្ថែមទៀត ប្រសិនបើអការៈខាងក្រៅរបស់យើងឆ្លុះបញ្ចាំងពីគុណតម្លៃដ៏ខ្ពស់នៃសារលិខិតរបស់យើង ។
ព្រះអម្ចាស់ និងលោកចៅហ្វាយយើងគឺព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ បានបង្ហាញគំរូដ៏ល្អឥតខ្ចោះដល់យើងឲ្យយើងធ្វើតាម ពេលយើងព្យាយាមវិនិច្ឆ័យដោយសុចរិត ។ យើងគួរតែធ្វើ—ដូចទ្រង់ធ្វើ—ធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពនូវអ្វីដែលយើងមើលឃើញនៅអាការៈខាងក្រៅ ជាមួយនឹងអ្វីដែលមាននៅក្នុងបុគ្គលម្នាក់ៗ ។