Taneiai inanon te Onimakinaki ae Korakora
Ngke Claire (te ara e a tia ni bitaki) bon onoua ana ririki, ana karo a raure. I nanon ririki ake imwiina, e kakoauai mare aika bati aika a aki koro bukiia n ai aron naba kaain te utu aika a kaiangatoa ma tangiran anua aika kareke, te aki kakaonimaki n te Ekaretia, ao te rawawata. N nanokaawaki ao n aki koaua, Claire e a bua ana onimaki n ana utu.
“I taku nakoiu bwa te mare bon tiaki ibukiu,” e taku. “Ma I bon karaba maaku bwa au bong aika a na roko a na titebo ma are I a tia n rinanona.”
N reitaki ma te namakin n un ibukin aron ana utu, Claire e a namakina te kanaokoroaki. N te bong teuana ngke ai tebwi tabun ana ririki, e a bwaka ni katorobubua iaon bubuan waena i nanon te bwarannano ao n tataro, n rangi ni bubuti ni kan ataia ngkana te Tama are i Karawa e bon mena ikekei. “Ngke e a toki tangiu ma taetaeu, I a bon rangi n rootaki ma te namakin ae kaanga e bue ae e bon aariki man rau, korakora, ao man rangi ni kaineti,” e taku. “I ataia bwa te Tama are i Karawa e bon mena ikekei ao e na bon tangirai n tainako ao ni buokai rinanon kataakiu.”
Te kaeka are e karekea Claire e a karika tangiran karikirakean ana kakoaua ao n onimakina te Atua ao Ana tua ni kaineti ma te utu. E aki tii reitanako ana tataro ma warekan naba booki aika tabu, irakin te tieminari, ao ni kawakin tuua.
Ngkai Claire e a bon tia ni mare, ao e a bon reireinna ni kaitarai ana kakaewenako ma te onimaki. “I aki raraoma bwa tao e na kangaanga karikirakean te utu ae matoatoa ibukina bwa Ngai ma kainnabau ti a tia ni baireia ni karikirakea ara kakoaua n tainako, n raonaki iroun Tamara are i Karawa ao ara Tia Kamaiu i nanon maiura, ao n uringa koauan te euangkerio are e aki kona ni kakeweaki.”
Ibukin Claire, katean te onimaki iroun te Atua e moanaki ma te tataro ae bebete ao man nanonaki. Ma terana riki ae ti kona ni karaoia ni katea te onimaki iroun te Tama are i Karawa? Kairake n ikawai ni kabuta te aonaaba—n tatabemaniia nako a kaitarai katakiia—a tibwaua aia taneiai bwa a kanga ni karikirakea onimakinan te Uea ao n tia n reireiniia n onimakina Ana kantaninga, Ana kawai, ao Ana tai.
Kateimatoa te Kakaitau
N taratara rikaki nakon ana kakabwaia e buoka Stefanie Egly mai Hesse, Germany, ni kakoaua n ana babaire te Tama are i Karawa ao i nanon Ana rain n te tai.
Stefanie e moana korean ana kakabwaia i mwiin ana iraorao ma te rao ae tamaroa are e aki mwakuri. “E ngae ngke ti tuai ni maroro, I a tia n taainako ni kantaningaia bwa ara iraorao e na rikirake nakon ae iai riki kanoana. Au kantaninga e bon uruaki ngke e tuangai bwa iai raona te aine.”
Inanon te uruaki n nano, Stefanie e kunea raunnanona imwin warekan teuana te rongorongo i aon te kakaitau n te Riaona. E namakina inanona ni kan korea arona n tia ni kakabwaiaki—ni kaineti ma arona n tiku n akea toana bwa te kakabwaia.
Ana riti e buokia ni kina bwa ti ibukin are e aki reke ana tai ni mare, tiaki nanona bwa e a tia n tauaki kakabwaia nakoina. Stefanie e kina bwa te Uea e a tia ni kakabwaia ma te tai are e na riki bwa te tia reirei n te erementari ao ni mwakuri ma ataei. E a tia ni mwamwananga, n iri maungatabu ni kabuta, ao n riki bwa te kauntira Ai moararariki ibukin aia burokuraem te Roronrikirake. Tabeman mai buakoia raoraona aika e nang n tangiriia a rikirake rinanon maungatabu ni kairake n ikawai aika akea toaia are e a tia n iri.
Ma te kabanea ni bubura ni kakabwaia, e tau, bon te kona ni kabanea ana tai ma tibuna te unaine n te tai ae uarereke imwain are e mate, te bwai teuana are tarina ma mwanena ao ai tarina ma ai mwanena nako are a aki kona ni karaoia ibukina bwa a maeka n raroanako ke iai aia utu are a na tararuaia.
E a tia n nako nimaua te ririki man te tai are Stefanie e moana koreakin ana kakabwaia. E teimatoa n tataninga ibukin te tai ngkana e na reke ana tai ni mare i nanon te tembora. E taku, “I aki ataia bwa n ningai ae N na kaitibo iai ma toau are akea tokina, ma I onimakinna bwa te tai e na bon roko. Ni karokoa ngkai, I ataia bwa N na reitinako ni karekea te taneiai are e na buokai n reireinai ao n rikirake.” Te Tama are i Karawa e a tia n rangi ni kakabwaia neienne, ao e ataia bwa E na reitianako ni karaoia ngkana e kakaonimaki.
Wareka ana Taeka te Atua ni Katoabong
Daniel Martuscello mai Colorado, USA, e a tibwa tia ni karaoa ana buuraure ao e kunea bwa e matoatoa namakinan te rau ma arona aika boou aikai. Tiaki tii arona n raure ma rikina ni karo n te maiu ae boou ao n aki mwakuri. E aki ota bwa bukin tera e riki aio—ai moarara riki ngkai e a tia n tainako n ukoukora te tamaroa.
Namakinan te maroa ao te bua, Daniel e rairaki nakon booki aika tabu. “I uringa te karaunnano are I a tia ni namakinna i nanon taai aika nako man warekan booki aika tabu, ai ngaia are I karikia bwa oin tabeu ni katoabong” e taku. Karaoan te tai ibukin kamatebwaian booki aika tabu nanona bwa e a kauarerekea ana tai ni kakukureia n aron matakuna n te terewition ao te Intanete. Ma tiaki te angakarea, e taku. “Ngke I warekia, I karekea te raunnano ao te kairaki. Tabeua bwaai a rin n te kauoua n rinan ni kakawaki. I aki tii wareware ibukin te wareware, ma I bon kakaae ibukin kaeka. Iai aan au wareware.”
Daniel e kunea te raunnano i nanon booki aika tabu ngkai e ataia bwa ni kabane aomata a rinanon te kangaanga. “Burabeti ao tabeman a bon tamaroa ma a bon kataaki naba,” e taku. “Warekan baike a rinanona e buokai n ota bwa n tabeua taai i nanon te maiu, ti na korakai ni kabane, ma i nanon te korakai anne ti na kona ni kaniaki riki nakon Kristo.”
N raonaki riki, Daniel e taku bwa te wareware ni katoabong e kabebetea uotana ibukina bwa bon te kawai ni karina te Tia Kamaiu i nanon maiuna ni katoabong. “Ngke e taetae te Atua nakoiu rinanon kiibu ake I warekii, I onimakinna bwa bwaai a kona n riki n tamaroa riki ao anne man Ana ibuobuoki, tabeua bwaai aika tamaroa aika a na roko man te taneiai aio.”
Moanibwaia te Atua ni Bwaai ni Kabane
Po Nien man Kaohsiung, Taiwan, e namakina te maaku imwiin are e anga ana taeka ni kan iraorao nakon raona te aine ae, Mei Wah. “I a tia ni maroro ma tabeman aomata imwaina, ao tao teniua te tai i mwaaina, E a tia ni matoatoa reitakiu n iraorao ma noria e uamaenako. Rinanoan akanne a tia ni karekea te nanououa ni karekean te iraorao ae reitinako are e na kairaki nakon are akea tokina,” e kakoaua.
E ngae ngke Po Nien e namakina te rau ngke e tataro ibukin mareakina ma Mei Wah, e moanna n nanououa n te kaeka nakoina. E a tia n namakina te kamatoa iroun te Tamnei? Ke e a tia ana namakin ni kaminoa ana iango? E na kona te kabae aio ni kairiia nakon te tembora? Ke e na kona te iraorao aio n uruaki?
Bon i nanon te tai aio are Po Nien e uringa ana taeka Beretitenti Ezra Taft Benson (1899–1994) are e a tia n ongo i nanon te kiraati n te intitute: “Ti riai ni moanibwaia moa te Atua ni bwaai ni kabane i nanon maiura. … Ngkana ti moanibwaia te Atua, ni kabane bwaai ake tabeua a na bwaka nakon oin aia tabo ke a na bua man maiura.”1
Te reirei aio e mwakena te tai n rairaki i nanon maiun Po Nien. “I ataia bwa ngkana I moanibwaia te Atua i nanon maiu ao n au kakaonimaki ao ni koaua nakoina, bwai aika bure a na bwaka ao bwaai aika tamaroa a na roko raoi ni nneia,” e taku. Ngkana e moanibwaia te Atua ao ana iraorao ma Mei Wah e a tamaroa, Te Tama are i Karawa e kona n ibuokia ni kamwakuria. Te waaki nako ma te onimaki, Po Nien e mare ma Mei Wah i nanon te Tembora are Hong Kong China. “I a tia n rangi ni kakabwaiaki ni katukan au onimaki iroun te Uea,” e taku.
Ukoukora Karaoan Ana Kantaninga
Te kawai teuana ibukin katean te onimaki iroun te Tama are i Karawa bon karaoan Ana kantaninga. Ibukin Marta Fernández-Rebollos mai Tarragona, Spain, reiakinan onimakinan te Tama are i Karawa e roko man rinean kateimatoan ana kainibaire.
Te kairake n ataeinimwaane are e tangira ma ngaia bon tiaki kaain te Ekaretia ao bon akea nanona ni kani kaainna. “Tamneiu e a moanna ni kaiangatoa imarenan are I a tia n reireinaki ibukin te mare are akea tokina ao bubua karekean bukin aki kan karoana are e anganai nanou ni katikui ni kabane ao n iein ma te kairake n ataeinimwaane anne tii ibukin te maiu aio,” e taku. “Akanne bon namakaina n aki ota, maraki, ao inanon rannimata aika bati.”
Uruakin nanona n ana aki babaire raoi, Marta e nakon ana ru ao ni kakaea te kairiri man ana kakabwaia te tamanuea ibukina. E wareka te berita are e na reke irouna ngkana e rinea te tamaroa. E kaonaki ma rannimata, e ataia bwa tera ae e na karaoia. “I mwin te raure I aki manga tabe iai. I aki ataia bwa tera are e mena i mwaaiu, ma iai au koaua ae matoatoa bwa ngkana I teimatoa n ana itera te Uea, e na bon aki kananououa bwa bon te bwai ae tamaroa. I a tia ni kunea bwa ngkana ti tabekarake ara noraba ao n ira ana wirikiriki te Tamnei ae Raoiroi, ti kunea bwa uaan te tamaroa a ‘bon rangi ni karewerewe, e riaon karewen bwaai nako ake [ti] a tia ni katoong mai mwaaina’ (1 Nibwaai 8:11).”
I nanon Taeka n Rabakau 3:5–6, ti wareka:
“Ko na onimakina te Uea n nanom ni kabanea; ao tai mwiokoa oin am ataibwai.
“Kaitaua ni bwaai ni kabane, ao e na kaira kawaim.”
Katean te onimaki iroun te Atua ao i nanon Ana babaire e bon aki bebete n tainako. Ngaira n tatabemaniira ti kaitarai oin ara kakaewenako. Tao ko tuai ni kunea te aomata ae ko na nakoraoi ma ngaia i nanon am uoote ke am mwaanga. Tao te mareaki e a tia n roko, ma ataei a tuai. Tao ko a tabe ma te buuraure. Ke tao taneiai mai mwaaina a tia ni karikiko bwa ko na maaka te kabaeaki. Te Uea e atai am kaiangatoa ao n tuangko bwa ko na onimakinna. Ngkai ko reireiniko n onimakina te Tama are i Karawa, te rau ao te kairaki e na roko.