Na Cava Au Sa Bau Cakava Vua E Dua Nikua?

Peresitedi Thomas S. Monson

Ena dau tu ga e veigauna kece na nodra leqa na tani, ka rawa vei keda yadua me da cakava e dua na ka me da vukea kina e dua.

iVakatakilakila

President Thomas S. Monson

Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, au kidavaki kemuni ena mataka nikua ena noqu lomana na kosipeli i Jisu Karisito kei kemuni yadudua sara. Au vakavinavinaka ni rawa meu tu tale e matamuni, ka sa noqu masu niu na rawa ni wasea vei kemuni na veika au a sa vakauqeti tu kina meu mai wasea vei kemuni.

Au a wilika ena vica na yabaki sa oti e dua na ivola e a vola o Jack McConnell MD. E a susugi voli ena veiulunivanua ena ceva-i-ra kei Virginia e Amerika, e dua vei ira na le vitu na gone, ka luvena e dua na italatala ni lotu Wesele kei tinadra ka dau veisusu voli ga e vale. Era dau bula veilomani sara. E nanuma lesu o koya ni a se gone, ena veisiga ni ra dau dabe ena teveli ni vakayakavi, ena dau tarogi ira yadudua o tamadra, “Na cava o sa bau cakava nikua mo vukea kina e dua?”¹ Ena veisiga era sa dau gumatuataka sara na gone na ka me ra cakava me rawa kina ni ra dau cakavinaka vua e dua. Vakatoka na ivakarau oqo o Vuniwai McConnell me ivakananumi vinaka duadua kei tamana, ni veika e namaki oqori kei na ivosavosa oqori, e vakauqeti ira kina me ra dau vukei ira na tani ena nodra bula taucoko. Ni ra sa tubucake ka yalomatua mai, sa veisau na itovo ni veivuke ki na dua na gagadre ni yalo me ra vukei na vakaleqai tu.

A vakairogorogo sara na veiqaravi vakavuniwai nei Vuniwai Mc Connell, ka ni liutaka na vakatorocaketaki ni ilovi ni matenigacagaca (TB), vakakina na tekivutaki ni valuti ni mate na polio, ka liutaka na kena rawati na Tylenol, ka vakaitavi sara vakalevu ena kena laurai na cakacaka ni MRI, ka tauyavutaka na isoqosoqo ni Volunteers in Medicine, ka solia vei ira na sa vakacegu mai na veiqaravi vakavuniwai me ra laki volodia ena nodra qaravi o ira era cakacaka ka sega tu ni inisua. Tukuna o Vuniwai McConnell ni nona gauna galala sa “cagina ena 60 na auwa ni veiqaravi sega ni saumi ena veimacawa, ia na kaukauwa vinaka ni yagona sa qaqaco cake sara ka sa vaka me taleitaka cake tikoga o koya na ka sa yaco tiko ena [nona] bula mai na veigauna sa oti.” E tukuna vakaoqo o koya: “Ena dua vei ira na ivakavuvuli ni bula oqo, e levu cake sara na ka au rawata ena Volunteers in Medicine mai vei ira na noqu tauvimate.”² Sa rauta oqo ni 70 vakacaca na valeniwai vakaoqori e tu qo e Amerika.

Dina sara ni da na sega ni rawa ni Vuniwai McConnell taucoko, me tauyavutaki na veivaleniwai me ra vukei na dravudravua; ia ena dau tu ga e veigauna kece na nodra leqa na tani, ka rawa vei keda yadua me da cakava e dua na ka me da vukea kina e dua.

Veivakasalataki vakaoqo o Paula na iApositolo, “Dou ia tikoga na veivuke ni veilomani vakai kemudou.”³ Ni raica vata kei au na vosa kilai levu nei Penijamini na Tui ena iVola i Momani: “Ni ko ni sa qaravi koya tiko na nomuni Kalou, ena nomuni qaravi ira tiko na wekamuni.”⁴

E vakavulici ira na Nona tisaipeli na iVakabula,“Ko koya yadua sa via maroroya na nona bula ena vakayalia, ia, ko koya ena vakayalia na nona bula ena vukuqu, ena maroroya.”⁵

Au vakabauta ni kaya eke vei keda na iVakabula kevaka meda na sega ni vakayalia noda bula ena vukudra na tani, ena sega soti ni vakaibalebale na noda bula tiko. O ira era bula voli ga me baleti ira vakatabakidua, era na raqosa ka, ra na vakayalia na nodra bula, kei ira era vakayalia na nodra bula ena nodra veiqaravi vei ira na tani era na tubu bulabula ka seraka—ia era na vakabulai.

Ena koniferedi raraba ni Okotova 1963—na koniferedi au a tokoni kina meu lewe ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua—a kaya kina vakaoqo o Peresitedi David O. McKay: “Na marau levu duadua ni dua na tamata ena yaco mai ni sa vakayalia tiko na nona bula ena vukudra na tani.”⁶

E dau wasoma ni da bula veitikivi ka sega ga ni da veivosaki vakadodonu. Era tiko o ira ena loma ni noda itikotiko ka rawa me ra vukei ka ra dau dodoliga tu mai ena kaci ni kere veivuke, “Sa sega beka li na ka boi vinaka mai Kiliati?”⁷

Au sa yalodei ni sa inaki ni lewe ni Lotu yadua me veiqaravi ka vukei ira era sotava tu na leqa. Eda veiyalayalati ena gauna ni papitaiso ni da na, “veivuketaka na noda icolacola me mamada kina.”⁸ Sa vakacava mada na kena tara na yalomu na nomu raica na nona gadreva tiko e dua me vukei? Sa vica na gauna o a nakita kina mo veivuke o iko? Ia e vakavica na kena takoso na osooso ni veisiga yadua, o sa mani laiva kina vua tale e dua me laki veivuke, ni o nanuma tiko ni “na qai dua ga ena laki vukea na leqa o ya.”

Eda sa dau vesuki voli ga ena osooso ni bula oqo. Kevaka me da tu vakadua ka vakasamataka na veika eda cakava tiko, eda na raica ni levu ga na noda gauna e vakayagataki ena “veika lelevu ka lailai sara na kena yaga” Kena ibalebale, levu ga na gauna eda vakayagataka ena kena qaravi na veika e sega soti ni yaga ka qai lailai na gauna e vakayagataki ena ka e yaga cake vakalevu.

Au a rogoca ena vica na yabaki sa oti e dua na serekali kau sa dau tovolea meu yavutaka voli mai kina na noqu bula. Qo e dua na noqu ka vakamareqeti:

Ena bogi au dau tagi mai
Sa rui lekaleka noqu rai
Niu mataboko vei ira na vakaleqai;
Ia se bera vakadua
Niu veivutunitaka
Na noqu cakavinaka9 

Kemuni na taciqu kei na ganequ, eda sa vakavolivoliti tu oqo mai vei ira era gadreva tu na noda veikauwaitaki, na veivayaloqaqataki, noda veitokoni, na noda veivakalomavinakataki, na noda yalovinaka—era lewe ni noda matavuvale, itokani, veikilai, se vulagi. Eda sa liga ni Turaga e vuravura edaidai, kei na itavi ni veiqaravi ka vueti ira cake na luvena. O Koya e sa vakararavi tu mai vei keda.

Ko na lelevaka: Au na rairai dau tovolea meu lako curuma yani na veisiga yadua, ena kena qaravi na veika e dodonu meu cakava. Au na rawa beka vakacava ni veivuke vei ira na tani? Na cava beka au rawa ni cakava?

Sa oti oqo e dua na yabaki, na noqu vakatarogi mai na Church News ena noqu siganisucu. Ni tini na veivakatarogi, e tarogi au na dauvolaitukutuku se iloloma cava au na gadreva mai vei ira na lewenilotu me ra solia vei au. Au sauma lesu, “Vaqara e dua e sotava tiko na dredre se tauvimate, se galili, ka vukei koya.”¹⁰

Au sa vakadrukai sara ga ena yabaki oqo ena noqu siganisucu, au ciqoma e drau na kadi kei na ivola mai vei ira na lewe ni Lotu ena veiyasai vuravura ni ra tukuna mai na ka era sa cakava me baleta na gagadre ni siganisucu o ya. Na qaravi ni itavi e tekivu mai na vakacokotaki ni iyaya ni veivukei vakamatatamata ki na samaki ni lomanibai.

Levu sara na iSoqosoqo ni Lalai era a bolei ira na gone me ra lako yani ka veiqaravi, sa qai volai vakaivola na veiqaravi oqori ka vakau sara mai vei au. Sa bau totoka dina na icakacaka ni kedra volai. Levu sara era vakau mai era biu vata tu e vica vata na draunipepa me vaka tu eso na ibulibuli ni ivola. Eso e tiko kina na kadi se iyaloyalo ka ra droinitaka se rokataka sara ga na gone. E dua e tiko kina e dua na joke levu sara ka tiko kina e vica na drau na ka era vakatoka me “ivakalomavinaka” (warm fuzzies) e dua me vakaraitaka na itavi e qarava e dua na gone ena Lalai ena loma ni yabaki. Au rawa sara ga ni vakila na marau era sotava na gone ena nodra talanoataka na itavi era qarava ni ra sa biuta nodra “ivakalomavinaka” (warm fuzzy) ena joke.

Meu wasea mada vei kemuni e vica na ibinibini ivola ka tiko ena ka ni iloloma au a ciqoma. E dua na gone lailai e vola, “na tukaqu e sa paralasi tu au sa qai laki taura toka na ligana.” Mai vua e dua na goneyalewa yabaki 8: “O au kei taciqu yalewa keirau vukei nau kei na neirau matavuvale ena neirau laki samaka ka tuvalaka vinaka na vanua ni maroroi iyaya ni vakatatalo. Taura toka e vica na auwa, ia keirau taleitaka sara. Na kena e vinaka taudua sa ikoya ni keirau vakidroataki nau ka marautaka sara ga o koya, baleta ni a sega ni tukuna me keirau cakava.” Dua na goneyalewa yabaki 11 e vola mai, “Dua na matavuvale ena neitou tabanalevu e sega soti ni levu na ilavo e tu vei iratou. Tolu tiko na nodratou goneyalewa. Me rau na lako tiko na tama kei na tina ki na dua na vanua, au sa qai lomasoli meu laki raici iratou tiko na goneyalewa. Vakarau sara ga me solia vei au o tamadratou e $5:00. Kau kaya yani, ‘Au na sega ni taura’ Sa noqu itavi meu na raici iratou tiko na goneyalewa me kakua ni saumi.” Dua na gone ena Lalai mai Mongolia e vola mai ni laki taki wai mai na toevu me kakua kina ni laki taki o tinana. Mai vua e dua na gonetagane yabaki 4 kau kila ni vola mai e dua na qasenivuli ni Lalai, “Sa laki vuli sotia o tamaqu me vica na macawa. Sa noqu itavi meu dau mokoti tinaqu ka reguci koya.” Vola mai e dua na goneyalewa yabaki 9, “Au laki beti beri (strawberry) me baleti buqu vakarua. Au taleitaka sara!” Kei na dua tale: “Au a qito vata voli kei na dua na gone e galili.”

Mai vua e dua na gonetagane yabaki 11, “Au a lako ki na vale ni dua na marama ka vakatarogi koya, ka lagata vua e dua na sere. Sa dua na ka talei vei au niu sikovi koya. E marautaka sara ga o koya, baleta ni sega ni dua e dau sikovi koya yani.” Niu wilika tiko e kauta mai vei au na vakasama ni vosa a volai ena vica na yabaki sa oti mai vei Elder Richard L. Evans mai na Kuoramu ni Le Tinikarua. E kaya o koya, “e ka dredre vei ira na itabagone me ra na kila na galili ena lako mai ni sa yaco mai na veisau mai na gauna ni vakavakarau kei na cakacaka, ki na gauna ni kena sa maroroi laivi na veika e taukeni… . Me itikotiko liu ni matavuvale, levu na kena dau vaqarai, ni oti, vakasauri, meda sa toka e saula ka vakasarava na kena sa tasoro na bula—oqo sa ilakolako sara ga yani ki na galili … meda sa na buladede sara ga meda na qai vulica na kena sa na lala e dua na rumu ka a dau sinai tu kina na iyaya ni vale. Ena taura toka e dua… ka sega ni dau cakacaka saumi, sega ni kenadau ni cakacaka se dauniveiqaravi, me na vakaseyavutaka na vakanananu ni gauna sa oti ka vakatakatari ira tiko me baleta na bula sa donui tiko oqo… . ena sega ni da kauta lesu mai na mataka lailai ni itabagone. Ia eda na rawa ni vukei ira me ra bula donumaka na katakata ni sa vakalakala na matanisiga ka na vakamikamicataka na noda dau veinanumi… . kei na loloma sega ni vakaiyalayala.”¹¹

Na noqu kadi ni siganisucu e vakau mai vei ira na cauravou kei na goneyalewa ka ra caka itutuvi vulaqeti me baleta na valenibula, laki veivuke ena vakarau kakana vei ira na dravudravua, papitaiso baleti ira na mate kei na levu tale na cakacaka ni veiqaravi.

Era veivuke na iSoqosoqo ni Veivukei ena kena iveta sara e cake mai na kena era dau vakayacora. Era cakava talega vakakina na ilawalawa ni Matabete.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, e tara na yaloqu kau vakavinavinaka ni keirau dau wilika kei Sisita Monson na ivola kei na ka ni loloma. Sa vuabale sara ga na yaloqu niu vakamacalataka tiko na veika au a sotava ka vakananumi ira era sa kalougata ena vukudra o ira, era a solia kei ira era a ciqoma.

Kauta mai na vakasama ni ka e vola o Maciu ena wase 25:

“Ni lako mai koi kemuni sa vakalougatataki vei Tamaqu mo ni rawata na matanitu sa vakarautaki mai na ivakatekivu ni vuravura:

“Ni kau a viakana ko ni solia mai vei au na kakana: au a via gunu ko ni a vagunuvi au: au a vulagi ko ni a kauti au ki vale:

“Luvaiwale ko ni a vakasulumi au: au a tauvimate ko ni a mai raici au: Au a tiko e valeniveivesu ko ni a lako mai vei au.

“Ena qai vosa vua ko ira na yalododonu ka kaya, Keimami a raici kemuni mada ni naica ni kemuni a viakana, ka vakani kemuni? Se viagunu ka vagunuvi kemuni?

“Se keimami a raici kemuni ni naica ni kemuni a vulagi ka kauti kemuni ki vale? Se luvaiwale ka vakasulumi kemuni?

“Se keimami a raici kemuni ni naica ni kemuni a tauvimate se tiko ena valeniveivesu ka lako yani vei kemuni?

“Ena qai vosa na Tui ka kaya vei ira, Au sa kaya vakaidina vei kemuni, ni kemuni a cakava vua e dua sa lalai vei ira na wekaqu oqo ni a cakava vei au.”¹²

Kemuni na taciqu kei na ganequ, me da tarogi keda ena taro ka daukidavaki Vuniwai Jeke McConnell kei ira na tacina kei na ganena ena veiyakavi ena gauna ni kana: “Na cava au sa bau cakava vua e dua nikua?” Me na tara mada ga na noda vakasama ka laki kadre e yaloda na qaqa ni serenilotu ka dau kilai levu tu:

Au caka vinaka beka li edai?
Sa dua li e bau vukei?
Au veivakayaloqaqataki tu li? 
Ke sega au sa druka.
Sa dua beka e a vukei edai
Baleta niu veivuke 
Tauvimate na oca sa tokoni ne
Au a yaga beka? Meu kila.?13

Na itavi eda sa kacivi kece kina, sa itavi ni Turaga o Jisu Kakrisito.

Ni sa kacivi keda meda Nona ito, sa sureti keda me da sa toso volekati koya sara yani. E dau vosa mai o Koya vei iko kei Au:

“Dou lako mai vei au koi kemudou vakayadua ga sa oca ka colata na icolacola bibi kau na vakacegui kemudou.

“Vakataqara vei kemudou na noqu ivua, ka vuli vei au niu sa yalomalua ka yalomalumalumu, dou na kunea kina na vakacegu ni yalomudou.

“Ni sa rawarawa na noqu ivua ka sa mamada na noqu icolacola.”¹⁴

Kevaka me da na vakarorogo vakavinaka, eda na rawa ni rogoca na domo o ya ni o tu sara mai vakayawa ni kaya mai, ni a vosa tale tiko vua e dua tani tale, “E vinaka, a tamata vinaka ka dina.”¹⁵ Me da na rawata na kalougata oqo mai Vua na Turaga sa noqu masu, kau sa cabora ena Yacana, io ko Jisu Karisito na noda iVakabula, emeni.