Josefa Simici — Na Parofita ni Veivakalesuimai
Era vakalesuya tale mai na kaukauwa taucoko, idola, ivakavuvuli, kei na cakacakatabu vakalotu me baleta na vakabulai kei na bula vakalou mai vei Josefa Simici.
Vakasamataka mada me dua e tukuna vei iko e tolu wale sara ga na ka me baleta e dua na tamata ena Veiyalayalati Vou: imatai, a kaya na i Vakabula baleta na tamata oqo, “O iko sa lailai na nomu vakabauta” (Maciu 14:31), ikarua, na tamata oqo, ena nona cudru, a musuka laivi e dua na daligani nona tamata na bete levu; kena ikatolu, a cakitaka vakatolu na tamata oqo na nona kilai Koya na iVakabula, dina ga ni rau a dau lako vata kaya e veisiga. Kevaka me sa ikoya ga oqori na veika o kila se mo dau vakanamata tiko kina, e rawa mo vakasamataka ni tamata oqo e dua na dauveivakaisini se dua na tamata ca, ia ena gauna vata oqori e rawa mo na sega kina ni kila e dua vei ira na tamata cecere duadua me a lako voli e vuravura: o Pita na iApositolo.
E tautauvata, kei na nodra a saga eso me ra vakabibitaka se vakalevulevuya eso na malumalumu lalai ni Parofita o Josefa Simici, ia ena gauna vata oqori era sa calata kina na kena iusutu, na tamata kei na nona ilesilesi. O Josefa Simici sa ikoya na ilumuti ni Turaga me vakalesuya mai na Lotu i Karisito ki na vuravura. Ni oti na imatai ni nona raivotu a vulica rawa e va na yavudei ni dina ka ra se sega ni vakatavulici tiko vei ira na lewe vuqa ena vuravura ni vakabauta Vakarisito ena gauna o ya.
iMatai, a vulica ni Kalou na Tamada kei na Luvena o Jisu Karisito e rau rua na tamata duidui. E vakadeitaka na iVolatabu na veika a raica o Josefa Simici. E tukuna vei keda ni dau muria na lewa nei Tamana o Koya na Luvena (raica Maciu 26:42). Eda uqeti mai na Nona talairawarawa na iVakabula ka kune kaukauwa ena Nona ivakaraitaki me vakayacora na ka o ya, ia ena vakacava beka na titobu kei na waqawaqa ni nona talairawarawa o Karisito, se na kaukauwa veivakauqeti ni Nona ivakaraitaki o ya kevaka me rau a duabulu ga na Tamana kei na Luvena, kei na kena dina ni a vakamuria tiko na Luvena na Nona lewa ga vakaikoya ena duatani tale na yaca?
Na ivolanikalou e vakaraitaka e levu cake na ivakadinadina ni dina cecere oqo: “Ni sa lomani ira na kai vuravura vakaoqo na Kalou, me solia kina na Luvena e duabau ga sa vakatubura” (Joni 3:16). Na nona soli luvena e duabau ga e dua na tama sa ikoya e dua na ivakaraitaki cecere sara ni loloma ka rawa me vakasamataka se vakila rawa na vakasama kei na loma ni dua na tamata. Sa ikoya e vakatakilakilataki mai na italanoa mosimosi baleti Eparaama kei Aisake (raica Nai Vakatekivu 22). Ia kevaka me tautauvata ga kei na Luvena na Tamana, sa na vakayali kina na solibula oqo ni veisolibula e kilai rawa, vakakina o Eparaama sa sega ni soli Aisake—o Eparaama sa yaco oqo me soli Eparaama tikoga.
Na ikarua ni dina cecere a raica o Josefa Simici sa ikoya ni tu vei rau na Tamana kei na Luvena na yago lagilagi e vakalewena ka vakasuina. Tarava yani na Tucaketale ni iVakabula. A rairai o Koya kivei ira Nona tisaipeli ka kaya, “Tarai au, ka raica, ni sa sega ni vakalewena se vakasuina na yalo, me vaka dou sa raica vei au” (Luke 24:39). Eso era vakatututaka ni oqo e dua na ka e sega ni dei na kena ituvaki vakayago ka ni gauna me cabe kina o Koya ki lomalagi a luvata o Koya na Yagona ka lesu tale ki na ituvaki ni Yalona. Ia na ivolanikalou e tukuna vei keda ni sega ni rawa na ka oqo. A vakatavulica o Paula,“Ni da sa kila ni sa vakaturi cake tale mai na mate na Karisito, ena sega ni mate tale; sa sega tale ni rawai koya na mate” (Roma 6:9). Dua tale na kena itukutukuni, nona sa tucaketale mai na mate na Karisito, ena sega tale ni veitawasei na Yagona mai na Yalona; kevaka e sega ena sotava na rarawa ni mate, na ka sara ga a kaya o Paula ni sa na sega tale ni rawa me yaco ni oti Nona Tucaketale.
Na ikatolu ni dina a vulica o Josefa Simici sa ikoya ni Kalou e se vosa tikoga kivei ira na tamata nikua—ni ra se sega ni sogo na lomalagi. E gadrevi kina vua e dua me taroga na tolu na taro, ka vakatura o Peresitedi Hugh B. Brown, me yacova ni kilai kina na dina oqori (raica “The Profile of a Prophet, ” Liahona, June 2006, 13). iMatai, e lomani keda tiko li na Kalou edaidai me vaka na levu ni Nona lomani ira na tamata ka vosa vei ira o Koya ena gauna ni Veiyalayalati Vou? iKarua, e se tikoga vua na Kalou edaidai na kaukauwa vata ga ka tiko Vua e liu? Kena ikatolu, eda se gadrevi Koya vakalevu tiko li edaidai me vaka nodra gadrevi Koya ena gauna makawa? Kevaka me ra isau ni taro oqori na io, kevaka e tautauvata tikoga na Kalou e nanoa, nikua, ka tawamudu, me vaka e tukuni ena ivolanikalou (raica Momani 9:9), sa dodonu kina me lailai na kena lomatarotarotaki: e se vosa tiko na Kalou vua na tamata edaidai me vaka a vakadinadinataka o Josefa Simici.
Na ikava ni dina ka vulica o Josefa Simici sa ikoya ni a se sega e vuravura ena gauna o ya na taucoko kei na veika kece ni Lotu i Jisu Karisito. E dina ni a tu eso na tamata vinaka ka vakakina eso na tiki ni dina o ya, ia a parofisaitaka o Paula na iApositolo ni iKarua ni Lakomai ni Karisito ena sega mada ni yaco, “ka na yaco mada e liu na vuki tani” (2 Cesalonaika 2:3).
Salamuria na imatai ni Raivotu i Josefa Simici, a tekivutaki na Vakalesuimai ni Lotu i Karisito “na vunau ena vunau, kei na vosa ena vosa” (V&V 98:12).
Mai vei Josefa Simici a vakalesuimai na ivunau ni kosipeli a vunautaki vei ira sa mate ena vuravura ni yalo kivei ira a sega ni tu vei ira e dua na gauna vinaka e vuravura me ra rogoca kina (raica V&V 128:5–22; raica talega V&V 138:30–34). E sega ni inaki ni dua na vakasama e dau bulia na ka oqo; ia sa ikoya na vakalesuimai ni dina ni veika vakaivolatabu. A vakatavulica o Pita ena dua na gauna makawa sara, “Ena vuku ni ka oqo sa vunautaki kina na itukutuku vinaka vei ira talega era sa mate tu, me ra lewai me vaka na tamata me mate na yagodra, ia me ra bula ga vua na Kalou ena yalodra” (1 Pita 4:6). Na dauvolaivola kilai-levu ena Lotu Jiaji (Church of England) ka kenadau ni cioloji, o Frederic W. Farrar, a cakava na vakadidike oqo me baleta na ivakavuvuli nei Pita: “Sa caka na veisasaga yadua me vakamacalataka yani na rawarawa ni kena ibalebale na iwase ni ivola oqo. Sa ikoya e dua na iwase ni ivola taleitaki duadua ena iVolanikalou, ka sega ni okati kina me rua na kena ibalebale… . Ia kevaka me vakaibalebale na vosa, na vosa oqo e kena ibalebale ni o Karisito, ni gauna a siro sobu kina na Yalona ki na vuravura e ra, a vunautaka na itukutuku ni veivakabulai kivei ira era sa mate ka ra se sega tu ni veivutuni.” [The Early Days of Christianity [1883], 78).
E vuqa era vakatavulica ni dua tiko na lomalagi ka dua na eli. A vakalesuya mai na dina o Josefa Simici ni levu tu na lomalagi. A tukuna o Paula ni dua na tamata a kau cake ki na ikatolu ni lomalagi (raica 2 Korinica 12:2). E rawa beka ni dua na ikatolu ni lomalagi kevaka me a sega na ikarua ni lomalagi se na imatai ni lomalagi?
Na kosipeli i Jisu Karisito e vuqa na kena gaunisala ka tautauvata e 1,000 na veitikitiki ni iba vakaiyaloyalo (jigsaw puzzle). Ena nona laurai mai o Josefa Simici, era rairai sa biu vata kece tu e 100 na tikina. Oti sa qai lako mai o Josefa Simici ka biuta vata na vo ni 900 na tikina me rawa ni ra kaya kina na tamata, “Oi, au sa qai kila oqo na vanua au lako mai kina, na cava na vuni noqu tiko eke, kei na vanua au lako tiko kina.” Me vaka na itavi nei Josefa Simici ena Veivakalesuimai, e vakamacala vakavinaka sara kina na Turaga: “Na itabatamata edaidai, era na rogoca na noqu vosa mai na gusumu” (V&V 5:10).
Dina ga ni sa mai yaco na sovaraki ni dina vakalesuimai vakaivolatabu oqo, eso na dauvakadidike yalodina era kaya: “E rawa meu ciqoma na ivunau oqo, ia e vakacava o ira kece na agilosi oqori kei na raivotu ka kaya tiko o Josefa Simici ni a raica? E sa dredre dina na vakabauta ena gauna oqo”
Kivei kemuni na dauvakasaqaqara yalodina, keimami sauma lesu ena loloma: “Era a sega beka li na agilosi kei na raivotu ena gauna ni Lotu i Karisito ena Veiyalayalati Vou? Era a sega li ni rairai yani na agilosi kivei Meri kei Josefa? Era a sega li ni rairai yani na agilosi kivei Pita, Jemesa, kei Joni ena Ulunivanua ni Veivakamataliataki? A sega li ni dua na agilosi ka vakabulai rau o Pita kei Joni mai na valeniveivesu? A sega li ni rairai yani e dua na agilosi kivei Konilio, oti kivei Paula ena nona kasa ena waqa kei Joni ena Yanuyanu ko Patimo? A sega li ni dua na raivotu nei Pita me baleta na kena kau yani na kosipeli kivei ira na kai Veimatanitu tani, o Paula a raivotutaka na ikatolu ni lomalalgi, o Joni na raivotu ni veigauna oqo, kei Sitiveni na raivotu ni Tamana kei na Luvena?”
Io, a raici ira dina na agilosi kei na raivotu o Josefa Simici—baleta ni a iyaya ni cakacaka me vakalesuya mai na Lotu i Jisu Karisito ena liga ni Kalou me vaka ga na kena a tu ena gauna e liu—na kena kaukauwa taucoko vakakina na kena ivunau taucoko.
Ia e ka dina ni rarawa, ni so na gauna, eso era vinakata me ra biuta vakatikitiki na dina vakamareqeti ni kosipeli ka vakalesuimai vei Josefa Simici baleta ni ra sa muataki tani ki na so na itukutuku makawa se na vakatutu ni vakadidike ka sega ni coka donu ki na nodra vakalagilagi, ka yaco kina me ra volitaka na nodra itutu vakaulumatua vakayalo ena dua na kuro rourou. Era veisolitaka na taucoko ni dina ni Veivakalesuimai kei na dua na vakatitiqa, koya gona ena yaco ni ka o ya era sa coriti kina ena dai ni yali ni vakabauta ena vuqa na ka era sa kila tu ena vuku ni vica wale na lecaika. Era na tu e veigauna eso na veika dredre vakavuku era na veivakarerei tu ka gadrevi ga kina na vakabauta ka sa na via sega ni yacova na noda vakasama, ia sa vakakina na kedra dina ka tudei tu na ivunau ni Veivakalesuimai me da dau kukube matua kina, ka na vakarautaka na yavu vatu me tara kina na noda ivakadinadina.
Ena nodra sa gole tani mai vei Karisito e vuqa vei ira era dau muri Koya, a tarogi ira Nona tisaipeli o Koya: “Dou sa via lako tani talega ko ikemudou?”
Sa qai sauma lesu ko Pita ena kena isau ni taro ka dodonu me toqai tu ena veiloma ni tamata yadua ni “Keitou na lako vei cei? sa tu ga vei kemuni na vosa ni bula tawamudu.” (Joni 6:66-68).
Kevaka e dua e vuki tani mai na ivunau sa vakalesuimai oqo ena lako kivei me vulica kina na ituvaki dina ni Kalou me vaka a vakatavulici ena loma ni veikau? Evei me na lako kina me kunea kina na ivunau me baleta na bula taumada, nodra papitaisotaki na mate kei na vakamau tawamudu? Evei na vanua me lako kina me kunea na kaukauwa ni vevauci me rawa ni vauci vata kina na turaga tama kei na marama tina kei ira na gone mai na dua na tai ni ibulubulu ki na dua tale?
Era vakalesuya mai na kaukauwa taucoko, idola, ivakavuvuli, kei na cakacakatabu vakalotu me baleta na vakabulai kei na bula vakalou mai vei Josefa Simici. E sega ni rawa mo laki rawata mai oqori ena dua tale na vanua e vuravura. E sega ni kunei ena dua tale na lotu. E sega ni kunei ena dua na kila vakavuku ni tamata se ivola ni vakadidike se ilakolako vakalotu yadudua, se vakacava sara na cecere ni kena ivakatagedegede. Na Vakabulai sa ikoya e kunei ena dua ga na vanua, me vaka sa lesia oti na Turaga Vakaikoya, ena Nona kaya ni sa ikoya oqo “na lotu dina duadua ga e vuravura” (V&V 1:30).
Au wasea noqu ivakadinadina ni o Josefa Simici sa ikoya na parofita ni Veivakalesuimai, me vaka a tukuna tiko. E voqa tiko mai vei au na malumu ni sere ni lotu veivakauqeti oqori, “Dokai koya ka kilai Jiova!” (“Dokai Koya,” Sere ni Lotu naba 15). Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.