“Na Rawati ni Veidusimaki Vakayalo”
Mai na qarauni ni kena vakayacori, mai na vakayagataki ni ivakavuvuli dodonu, kei na kena kidavi na veika e vakilai era na yaco mai, o na rawata kina na veidusimaki vakayalo.
Ena itukutuku makawa e vuqa era taura na veidusimaki, ka veivuke vakalevu ena kena wali na veibolebole ena nodra bula, ena kena vakamuri na ivakaraitaki ni kena wali na veileqa tautauvata mai vei ira na tamata yadua era doka. Nikua, sa veisau vakatotolo sara na ituvaki ni vuravura, ka sa yaco me vakavuna na kena sega ni vakayacori vakarawarawa na ka oqo.
Au rekitaka vakaiau na dina oqori baleta ni bulia e dua na ivakarau vei keda, eda gadreva, meda vakararavi vakalevu cake ki na Yalotabu me dusimaki keda ena veisau tiko ni bula. O koya gona eda sa tuberi kina meda vakasaqara na veivakauqeti yadudua ena veivakatulewa bibi ni bula.
Na cava e rawa mo ni cakava me vakatorocaketaka na nomuni kaukauwa mo ni liutaki ki na vakatulewa dodonu ena nomuni bula? Na ivakavuvuli cava soti e vakatautaki kina na veikilai vakayalo? Na bai cava soti era rawa ni tarova na nomuni veitaratara ka dodonu mo ni levea?
A vola vakaoqo o John Taylor: “A kaya vei au o Josefa Simici ena vasagavulu na yabaki sa oti: ‘Baraca Taylor, sa soli vei iko na Yalo Tabu. Oqo mo na vakamuria sara na veivakauqeti ni Yalotabu o ya, ka na liutaki iko ki na taucoko ni dina, me yacova sara, ni sa umanaki vei iko e dua na ivakavuvuli ni ivakatakila.’ A qai kaya vei au meu dau masu vua na Turaga niu dau yadra mai ena mataka, ka solia na noqu bula Vua ena siga o ya.”1
E kila tu na Tamada mai Lomalagi ni ko na sotava na veibolebole ka vinakati mo na vakatulewa kina, ka rawa ni ra na ulabaleta na nomu rawa ni cakava donu. Ena Nona ituvatuva ni marau, a okata kina o Koya na nomu vukei ena vuku ni veibolebole kei na vakatulewa ena nomu gauna ni bula vakayago. Na veivuke o ya ena lako mai vei iko ena veidusimaki vakayalo ni Yalo Tabu. Sa ikoya e dua na kaukauwa ka na ulabaleta na nomu rawata vakataki iko ka vinakata na Tamada Vakalomalagi dauloloma mo vakayagataka e veigauna me baleta na nomu vakacegu kei na marau.
Au kila ni sega ni dua na ituvatuva rawarawa se ivakarau me na vakatotolotaka na nomu rawa ni dusimaki ena domo ni Yalotabu. Na Tamada e namaki keda me da vulica na kena rawati na veivuke vakalou mai na vakabauti Koya kei na Luvena Vakalou, o Jisu Karisito. Ena rawa ni ko ciqoma ena kerekere walega na veiuqeti ni veidusimaki, ena yaco mo yalomalumalumu ka vakararavi vakalevu cake vei Rau. Erau kila ni na rawati ni tubu vakayadudua, ena yaco mai ena nomu sasaga mo vulica na liutaki mai vua na Yalotabu.
Na ka e rawa me laurai ni itavi vakarerevaki e liu sa na rawarawa ena gauna o sasaga vakawasoma tiko kina me kilai ka muria na veiuqeti ni Yalotabu. Na nomu yalodei ena veidusimaki o ciqoma mai vua na Yalo Tabu ena qai yaco talega me kaukauwa sara. Au vakadinadinataka ni nomuni matua mai ka rawata na ka mai na veidusimaki ni Yalotabu, na nomu yalodei ena veika o vakila, ena rawa me yaco me vakadeitaki vakalevu mai na nomu vakararavi ena veika o raica se rogoca.
Na veika vakayalo e vuataka e rua na vuana. Na imatai sa ikoya na veivakauqeti me kilai na cava me caka. Na kena ikarua sa ikoya na kaukauwa, se na kena rawa ni rawati. Erau sala vata na rua oqo. Sa ikoya oqori na vuna e rawa me kaya kina o Nifai, “Au na lako ka kitaka na ka sa vakarota na Turaga.”2 E kila na lawa vakayalo ka yavutaki kina na veivakauqeti kei na kaukauwa. Io, e dau sauma na masu na Kalou ka dusimaki keda vakayalo ena noda bula talairawarawa ka cakacakataka na noda vakabauti Koya.
Ena gauna oqo au na wasea e dua na ka au sotava ka vakatavulica vei au e dua na sala meu rawata kina na veidusimaki vakayalo. Dua na Sigatabu au a tiko ena dua na soqoni ni matabete ni dua na tabana vaka-Sipeni ena Siti o Mexico. E matata vinaka na noqu nanuma lesu na nona saga vakaukauwa e dua na iliuliu ni matabete yalomalua ni Mexico me wasea na dina ni kosipeli ena nona tauri lesoni. Au kidava na nona gadreva vakalevu me wasea na veivakavuvuli ka vakamareqeta sara vakalevu o ya vei ira na lewe ni kuoramu. E kila ni na cecere na kena yaga vei ira na turaga era tiko rawa. Mai na nona ivukivuki e laurai votu kina na loloma savasava ni iVakabula kei na nodra loloma o ira e vakatavulica.
A vakatara e dua na kaukauwa vakayalo me ologa na rumu, na nona yalo dina, kei na savasava ni nona inaki kei na loloma. E sa tarai au dina vakatitobu. Oti o ya au sa qai tekivu ciqoma vakaiau na veivakurabuitaki ni ivakavuvuli ka vakatavulica na qasenivuli yalomalua o ya. Era noqu sara ga ka veisemai ki na noqu ilesilesi ena vanua o ya. Era lako mai vakaisau ni noqu dau masulaka meu vuli.
Au qarauna na kedra dau volai na veivakanananu era dau yaco mai. Ena kena vakayacori tiko oqo au rawata mai kina na veidina talei kau gadreva vakalevu me rawa kina meu dua na dauveiqaravi vakaibalebale vakalevu cake ni Turaga. Na matailalai ni veitaratara era vakalou, ka tautauvata kei na dua na veivakalougatataki vakapeteriaki, ka ra yaga tabakidua sara ga vei au. A soli vei au na veidusimaki matata, veivakaro, kei na yalayala vakaivakarau ka yaga sara vakalevu ki na kena veisautaki na ituvaki ni noqu bula.
Tarava yani, noqu sikova na kalasi ni Wilivola ni Sigatabu ena neitou tabanalevu, ka tauri lesoni kina e dua na qasenivuli vinaka sara. Na veika e sotavi a veibasai sara ga kei na kena au marautaka ena soqoni ni matabete. E vaka vei au ni o qasenivuli e nakita nona digia na yavu dredre kei na ivakaraitaki era sega ni matau me vakaraitaka kina na ivakavuvuli ni lesoni. Au vakila sara ga ni tovolea tikoga o qasenivuli me vakayagataka na gauna ni veivakatavulici oqo me vakaraitaka ki na kalasi na kila ka levu e tu vua. Ke mani vakacava sara, a sega tikoga ni lomana dina me vakamatatataka mai na ivakavuvuli me vaka a cakava na iliuliu ni matabete yalomalua.
Ena vanua o ya, a tekivu tarai au tale mai na veivakanananu kaukauwa vaka o ya. Au volai ira sara. E itukutuku ka okati kina na ivakasala ka rawa meda yaco kina meda yaga vakalevu cake me vaka na nona liga ni cakacaka na Turaga. A vakauqeti sara vakalevu na noqu vakasama kau nanuma ni sega ni dodonu meu vola sara ena gauna ni kalasi ni Wilivola ni Sigatabu. Au a lako sara vakatikitiki ka laki tomana na noqu vola na veika au vakila ka ra sa luvuca vakayalodina mai na noqu vakasama kei na lomaqu. Ni oti na kena volai na veivakanananu kaukauwa oqo, au vakasamataka na veivakanananu au ciqoma meu vakadeitaka na noqu sa volai ira donu. Ka yaco kina, au veisautaka eso na ka sa volai oti tu. Oti au sa qai vulica na kedra ibalebale kei na kena vakayagataki ena noqu bula.
Tarava yani na noqu masumasu, railesuva vata kei na Turaga na veika au nanuma ni sa vakavulica vei au na Yalotabu. Ena noqu vakila na lako mai ni vakacegu, au vakavinavinakataki Koya ena veidusimaki e soli mai. Au mani vakananuma meu taroga kevaka e sa vo tale eso me ra soli mai. Au ciqoma eso tale na vakanananu, kei na cakacaka ni kena volai na vakanananu, vakasamataki vakatitobu, ka masulaka tale na kena vakadeitaki. Au vakauqeti meu taroga tale, “E tu tale beka eso na ka e dodonu meu kila?” E tu tale eso. Ena kena sa mai cava, na veika vakamareqeti vakalou au sotava, au a ciqoma rawa kina eso na veidusimaki taleitaki, matata ka vakatamata yadua, ka nuitaka tu e dua me rawata ena bula oqo. Kevaka meu a sega ni sauma na imatai ni veivakanananu ka volai ira, ke a sega niu ciqoma na iotioti, ni veidusimaki taleitaki duadua.
Na veika au sa vakamacalataka e sega ni tu vakaikoya ena veika au sotava. E vauca vata e vica na ivakavuvuli dina me baleta na isema mai vua na Turaga kei ira na Luvena ena vuravura oqo. Au vakabauta ni rawa mo sega ni rogoca na veidusimaki taleitaki duadua, vakayadudua ni Yalotabu kevaka o sega ni sauma lesu, vola, ka cakava na imatai ni veivakauqeti e lako mai vei iko.
Na vakanananu ni Yalotabu e rawa me lako mai ena saumi lesu ni masu vakatotolotaki se sega ni kerei ena gauna e gadrevi kina. Ena so na gauna e vakatakila vei iko na Turaga na dina ni ko sega mada ga ni vakasaqara tiko vakaukauwa, me vaka na nomu vakarau sotava na leqa ka sega ni o kila tiko. Ia, ena sega ni vakasaurarataki iko na Turaga mo vuli. E dodonu mo vakayagataka na nomu galala mo vakadonuya na Yalotabu me vakatavulici iko. Ni o cakava na ivakarau oqo ena nomu bula, ena yaco mo dau vakila vakarawarawa vakalevu cake na veidusimaki vakayalo. Ni gauna ena qai dau yaco mai kina na veidusimaki vaka o ya, ka sega tu ni ko namaka ena so na gauna, sa na rawarawa sara na nomu kila.
Na veiuqeti veivakayarayarataki ni Yalo Tabu e rawa me valuti se matavulotaki ena kaukauwa ni yalo e sotavi me vaka na cudru, veicati, rarawa, rere, se dokadoka. Ni ra tiko na veivakayarayarataki vakaoqori e sa tautauvata na kena tovolei me vakilai na ikanakana totoka ni vua ni vaini ena nomu kania tiko na jalapeño pepa. E tiko ruarua kina na kena ikanakana, ia e dua vei rau e sa valuta sara ga na kena ka dua. E vaka talega kina, na kaukauwa ni yalo ena kena valuta na veiuqeti malumalumu ni Yalo Tabu.
Na ivalavala ca e veivesuki; veivakarusai; vukea na cakacaka butobuto tale eso; vakamalumalumutaka na veika vakayalo, lewa e loma, kei na inakinaki; vakamatabokotaka na ka dina, e veidewavi, vakacacana na vakanananu, yago, kei na yalo. Na ivalavala ca e veiluluqataki vakayalo. Ke sega ni tarovi ena kani keda. Ena valuti ga ena veivutuni kei na ivalavala savasava.
Meu wasea e dua na ivakasala. E dau matai sara o Setani na vakalatilatitaka na veikilai vakayalo ena nona dau lawakitaka yadudua na tamata, ena veitemaki, me vorata kina na lawa ka yavutaki kina na veikilai vakayalo. Kivei ira eso, sa rawa sara mada ga vua me rawati ira ena vakasama ni ra na sega ni rawa ni ciqoma na veidusimaki mai vua na Turaga.
Sa yaco o Setani me dua na kenadau ena vakayagataki ni kaukauwa veirawai ni iyaloyalo vakasisila me tarova kina na nona rawa ni liutaki e dua mai vua na Yalotabu. Na ravuravu ni iyaloyalo vakasisila ena kena sala ca taucoko,e veivaqeyavutaki, sa vakavuna vakalevu na rarawa, veivakaleqai, mosi ni yalo, ka sa vakarusa na vakamau. E sa dua dina na veivakayarayarataki ni veivakacacani levu duadua e vuravura. Se vadewai ena draunipepa tabaki, iyaloyalo, retioyaloyalo, vosa tawa kilikili, ena talevoni, se ena dua na sikirini ni kompiuta vakaitaukei, na iyaloyalo vakasisila e sa na sivia na kena kaukauwa ni veivesuki vakayago ka sa veivakacacani vakalevu sara. Na iyaya ni cakacaka kaukauwa oqo nei Lusefa e sa vakalolovirataka nodra vakasama, kei na lomadra, kei na yalodra o ira era vakayagataka. O ira kece era sa vesuki ena kena veitemaki, vakaisini ena kena irairai ka ra sa tao tu kina, sa na yaco me ra vesuki vakayago ena kena vakasisila, veivakarusai ni veivakayarayarataki. E lewe vuqa, na vesuki vakayago oqori e sega ni rawa me ra valuti ke sega na veivuke. Na ituvatuva ni veivakararawataki e sa kilai rawa tu. E tekivu ena dua na lomatarotaro ka tosoi ena kena veivakauqeti ka vakaiotaki ena vakasama lasu ni na sega ni veivakaleqai vua e dua tale ke vakayacori vuni. Ni muataki ena lasu oqo, na kena vakatovolei ena tosoi vakatitobu tikoga, vata kei na kena veimuataki kaukauwa, me yacova ni sa sogo na dai ka yaco me veimuataki na ivakarau vakasisila ni vesuki vakayago oqo.
Na vakaitavi ena iyaloyalo vakasisila ena dua ga na kena ituvaki rerevaki sa ivakaraitaki ni nanumi koya ga vakaikoya ka sega ni lewai rawa. E rawa vakacava vua e dua na tamata, vakabibi e dua na matabete, me sega ni vakasamataka na kena rawa ni vakacacana na vakasama kei na yalo ni dua na marama, vakabibi vua na watina, na ivalavala vakasisila oqo?
Sa vakaraitaka vinaka sara ga o Nifai ka sa vakauqeti ena nona kaya, “Ia [na tevoro] ena vakauqeta … me ra tiko vakacegu ka wele ga, … a sa vakaisini ira vakaoqo [ko koya] ka tuberi ira sobu ki eli.”3
Kevaka mo sa tacori tiko ena iyaloyalo vakasisila, mo sa yalataka sara ga oqo me sa mudu vakadua. Vaqara e dua na vanua vakanomodi; ka masuta na veivuke kei na veitokoni. Vosota ka talairawarawa. Kakua ni soro.
Kemuni na itubutubu, ni qarauna na veivesuki vakayago ni iyaloyalo vakasisila e rawa me tekivu vei ira na itabagone mai na dua na yabaki ni bula lailai sara. Ni veitaqomaki me levei kina na leqa vakarerevaki oqori. Kemuni na peresitedi ni iteki kei na bisopi, ni veivakasalataki ena ca oqo. Ni sureta e dua o ni vakasamataka ni vesuki tu kina me lako mai vei kemuni mo ni vukea.
Ni dua e tiko vua na ivakatagedegede vakayavu ka gugumatua ena sasaga me talairawarawa kina ena dredre me muataki vakatani. O koya e dau valuti wasoma tiko ena ca lelevu ka na dau tarovi koya mai kina ena nona vakatulewa ga sa tu vua na dina. Ena mana sara na veivutuni vei ira sa vakaoqo. Na yalo e kila ni sa cala sai koya na qele bulabula ena laki tubu kina na veivutuni.
Dau vosota ena nomu vakavinakataka tiko na nomu rawata mo liutaki mai vua na Yalotabu. Mai na qarauni ni kena vakayacori, mai na vakayagataki ni ivakavuvuli dodonu, kei na kena kidavi na veika e vakilai era na yaco mai, o na rawata kina na veidusimaki vakayalo. Au vakadinadinataka ni Turaga e rawa me vosa ki na nomuni vakasama kei na yalomuni ena Yalo Tabu. Ena so na gauna ena dau vakilai rawarawa tu ga na ka e vakasamataki. Ena so na gauna era na dau matata vinaka sara na veidusimaki e yaco ka rawa kina me volai yadudua vakavosa, me vaka na tauri itukutuku vakayalo.4
Au wasea ena yalomalumalumu na ivakadinadina ni gauna o na masu kina ena vu ni yalomuni taucoko ena yalo lokomi ka vakavinavinaka, ena rawa kina mo dusimaki tiko mai vua na Yalo Tabu e veigauna ena veituvaki taucoko ni nomu bula. Au vakadeitaka na dina ni ivakavuvuli mai na dredre kei na veivakatovolei ena noqu bula. Au vakadinadinataka ni na rawa mo na vulica vakai iko ka yaco mo kenadau ena ivakavuvuli ni noda dusimaki mai vua na Yalotabu. Ena sala oqori e na rawa kina vua na iVakabula me dusimaki iko ka walia na veibolebole ni bula ka mo rekitaka kina na vakacegu cecere kei na mamarau. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.