Wase 14

Na Sala me Mana kina na Wasei ni Kosipeli

Ena mana sara na noda sasaga ni wasea na kosipeli kevaka meda lomani ira na tacida kei na ganeda ka noda itokani tiko na Yalo Tabu.

Na Bula nei George Albert Smith

Ena gauna ni nona sasaga gugumatua ni wasea na kosipeli vei ira tale eso, a vakamuria voli o George Albert Smith na malanivosa oqo mai na nona vakabauta ga: “Au na sega ni vakasaqara meu vakasaurarataki ira na tamata me ra muria na noqu ituvatuva ia meu lomani ira ena noqu cakava na ka sa dodonu.”¹ E nanuma o koya ni sala e mana duadua me wasei kina na kosipeli o ya meda raica na nodra itovo dodonu na tamata ena veimata vakabauta tale eso, ia ena yaloqaqa kei na yalovinaka, meda sa qai wasea yani na ikuri ni dina ni kosipeli vakalesuimai i Jisu Karisito. E tukuna kina vakaoqo na ka a sotava ena gauna a vakatulewa tiko kina ena Tabana ni Kaulotu e Iurope:

“E dua na siga au a vodo tiko ena sitimanivanua. O noqu itokani ena rumu e italatala ni lotu Presbyterian, e turaga vinaka, ka totoka, ni gauna sa solia mai kina vei au na madigi meu vosa, au kaya sara niu lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. A kurabui sara o koya ka kidroa ni rai mai. A kaya mai, ‘E sega ni o madua mo lewena tu e dua na ilawalawa vakaoqori?’

“Au dredre yani vua ka kaya, ‘Taciqu, au na madua ga keu sega ni lewena na ilawalawa oqo, niu kila na ka au sa kila tiko.’ Sa qai yaco mai na madigi niu sa gadreva meu vosa vua ka vakamacalataka vua eso na ka eda vakabauta tu. …

“O ya e dua na tamata vinaka e sega tu ni kila na veika keimami a saga tiko me keimami cakava. Keimami a sega ni tiko e kea me keimami vakararawataka se vakalomaocaocataki koya; keimami a saga me keimami vukei koya. Ni toso sara na neirau veivosaki au a kaya vua: ‘E cala tiko na veika ko ni nanuma baleta na inaki ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ena vanua oqo. Au mai tu oqo niu dua vei ira na kena ivakalesilesi, kevaka mo na vakatara meu tukuna vei kemuni e vica na ka, au vakabauta ni o na taleitaki keimami sara.’ Au a kaya, ‘Kena imatai, keimami sa kerei kemuni taucoko na lewenivanua vinaka eke mo ni maroroya tikoga na dina lagilagi o ni sa vakatikori kina ena nomuni dui lotu, na kena ko ni sa taura mai na nomuni ivolanikalou, ni maroroya taucoko oqori, ni maroroya taucoko na vuli cecere ko ni ciqoma rawa mai na nomuni vanua ni vuli, na kila-ka kei na dina taucoko ko ni sa rawata rawa mai na ivurevure yadua, maroroya … na veika kecega e vinaka ena kemuni ituvaki sa yaco mai vei kemuni baleta ga na nomuni itikotiko totoka; maroroya taucoko na loloma kei na totoka e tiko e yalomuni mai na nomuni bula voli tiko ena dua na vanua e totoka ka rairai vinaka. … Oqori kece e tiki tiko ni kosipeli i Jisu Karisito. Me daru qai dabe mada ka me wasei vei iko eso na ka e se bera mada ni yaco ki na nomuni bula ka sa vakabulabulataka na neimami bula ka sa vakamarautaki keimami tu. Keimami solia vei kemuni ka sega ni saumi ena ilavo ka sega ni voli. Na ka ga keimami kerea mo cakava o ya mo rogoca na veika keimami na tukuna, kevaka o taleitaka, ciqoma ena galala. …’

“Oqori na ivakarau ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.”² [Raica na vakatutu 1 ena tabana e 168.]

iVakavuvuli nei George Albert Smith

Ena mana sara na cakacaka ni kaulotu ena gauna eda vakayacora kina ena loloma kei na yalovinaka, sega ena veivakasaurarataki se vakalelewa.

Na Tamada Vakalomalagi … sa vakauti keda, na nona italai, ki vuravura, sega meda laki veituiraki se veivakasaurarataki, ia meda laki veisureti. “Mo lako mai mo muri au,” a kaya na iVakabula, “Kau na vakacegui kemudou.” Oqori na ka e vakavulica na kosipeli, ka sa noda cakacaka vakalotu.³

E sega ni inaki ni Lotu oqo me vakaraitaka na itukutuku ena vakararawataka na yalodra o ira era sega tu ni kila vakavinaka na veika eso. Na Lotu oqo e sega ni kena e veilakoyaki me veivakacacani se vaqara cala vei ira tale eso, ia ena yalo ni yalovinaka ena loloma kei na gagadre me dau veivuke, era kauta yani na kena ivakalesilesi na itukutuku ni Kosipeli ki na veimatanitu kecega e vuravura.⁴

Ena … veimatalotu kecega era tiko kina na turaga kei na marama vinaka. Na vinaka ga ka tiko ena veimataqali matalotu oqo e vakaduavatataki ira tiko. Sa madigi vei au meu veimaliwai vata kei ira na tamata ena vuqa na veiyasai vuravura ka meu curuma na nodra itikotiko e vuqa na tamata mai na veimataqali matalotu e vuravura, na kena Vakarisito kei na Jiu. Au a maliwai ira talega na [Musilimi]; au a maliwai ira vakakina era vakabauti Confucius; kau rawa ni cavuta e vuqa tale vei ira na tamata vinaka oqo. Au sa raici ira na tamata vinaka ena veimataisoqosoqo kece oqo, ka sa noqu na ilesilesi cecere ni vanua cava ga au maliwai ira kina, meu sa kakua ni vakacudrui ira, se vakararawataka na yalodra, se vakalewai ira, baleta ni ra sega tu ni kila na dina.

Sa noda itavi oi keda na vakailesilesi ni Lotu o ya meda laki veimaliwai yani kei ira ena loloma, ni da sa italai ni Turaga, ni da sa vakailesilesi nei koya na iVakavuvuli ni lomalagi kei vuravura. Era na sega taucoko sara ni taleitaka o ya; era na rawa ni cudruvaka na veika e boletaki yani ka veibeci, ia oqori ena sega ni veisautaka na noqu ivakarau. Au na sega ni vakararawataki ira kevaka au sa rawata rawa. Au sa gadreva kina meu vakamarautaki ira, vakabibi niu vakasamataka na veimadigi totoka sa yaco mai vei au baleta niu sa mai lewena na Lotu veivakalougatataki oqo.⁵

Na noda cakacaka vakalotu sa baleta na loloma kei na vosota, ka da gadreva sara meda caka vinaka vei ira na tamata kecega, ka vukei ira kecega me ra kila vakavinaka na ituvatuva ni bula oqo kei na veivakabulai sa vakatakila mai na Turaga ena iotioti ni gauna oqo.⁶

E sega ni rawa meda tuiraki ira na itabagone oqo, kei ira na wekada kei na itokani ki na matanitu vakalomalagi ena noda cudruvi ira ka vaqara cala vei ira, ia au vinakata meu tukuna vei kemuni ni sa rawa meda lomani ira ki na veidusimaki nei Tamada mai lomalagi, ka sa na rairai yaco talega mai na gauna, me ra liutaki kina e kea.

Oqori na noda madigi. Na loloma sai koya na kaukauwa cecere me na vakayarayarataka na vuravura oqo.⁷

Meda sa qai lako yani oi keda sa kila, sa tiko na noda ivakadinadina, ena veisiga ena loloma kei na yalovinaka e sega ni veivakaisini kivei ira na turaga kei na marama oqo, se ra tiko e loma ni Lotu se taudaku ni Lotu, ka vakasaqara e dua na sala me tarai kina na yalodra ka liutaki ira ki na salatu o ya ka na vakadeitaka vei ira e dua na kila-ka ni dina.⁸

Sa noqu masu vakaidina me tiko vei keda na italai ni Turaga na loloma cecere me baleti ira ira na kawatamata, meda vosoti ira era cakacala, ka toso yani ki liu ena yalovinaka kei na loloma ena vakavulica na ivakavuvuli rawarawa ni kosipeli ni Turaga me ra vakalougatataki kina na tamata yadua eda sotava.⁹ [Raica na vakatutu 2 ena tabana e 162.]

E sega ni gadrevi meda maduataka na wasea na veika eda kila ni ka dina.

Au vakila ni so na gauna eda sega sara ni raica rawa na bibi [ni kosipeli], ka da sega ni vakavulica ena yalodina e gadrevi kina.¹⁰

Na kosipeli oqo i Jisu Karisito sai koya na kaukauwa ni Kalou ki na veivakabulai, me vaka a vakaraitaka o Paula na iApositolo [raica na Roma 1:16]. Oqo na cakacaka nei Dauveivueti. Sai koya ga oqo na sala meda rawata kina na bula vakacerecerei e cecere duadua ka sa lewa mai na iVakabula ni kawatamata ni o ira era muri koya era na marautaka. Au sega ni boletaka tiko yani, au sa cavuta tiko ena loloma baleti ira na luvena na Tamada era lewena tiko na veimatalotu tale eso. Au sa cavuta tiko ena loloma baleti ira na luvena tagane kei na yalewa era sega tu ni kila vakavinaka, ia sa vakarota o koya meda dau cavuta na ka oqo. Na nona lewa ga e dodonu me ra kila na tamata.¹¹

Au kila ni bula tiko na Kalou. Au kila ni o Jisu na Karisito. Au kila ni o Josefa Simici sa parofita ni Turaga. Au se bera mada ni gole ki na dua na vanua au a madualaka kina meu vakadinadinataka kina na dina kece oqo. Au sega ni kila na vuna me madualaka kina e dua me kila na dina baleta ni dua tale e sega tu ni kila, vakabibi ni sa baleta na kosipeli ni sai koya na kaukauwa ni Kalou ki na veivakabulai.¹²

E sega ni dodonu me dokadokataki kevaka eda sa kila na dina ni da dau vakamacalataki keda. E sega ni dodonu me boletaki me vaka eda sa kila tiko kevaka eda na kaya vei ira tale eso na luvena na Tamada: “Oqo na ka au sa kila, ka sa rawa talega mo kila kevaka o gadreva.”

Oqori na totoka ni kosipeli i Jisu Karisito. E sega ni baleti ira walega na vica, ia sa baleti ira yadua na tamata sa sucu mai ki na vuravura oqo me ra kila. … Era sa tu e nikua o ira era sa kila ni bula tiko na Kalou, kei ira na udolu tale eso era rawa ni kila kevaka era vinakata. … O ira na tamata oqo era sega ni vakararavi vei keda me ra na kila, ia era sa vakararavi vei keda meda vakavulica vei ira na sala me ra na kila kina.¹³

Au kila ni sa vosa tiko mai na Tamada Vakalomalagi ena gauna oqo kei na itabayabaki ni vuravura oqo, ni sa tiko e vuravura na nona Kosipeli, niu sa sega kina ni vakasaurarataka e dua na tamata me na ciqoma, ka sa noqu masu me sa tiko kei keda na kaukauwa kei na vuku kei na qaqa meda gole yani vei ira na wekada oqo era sega tu ni kila vakavinaka na dina. Meda sa vakayacora na noda itavi, ka muataki ira ki na loma ni bai ni iVakavuvuli, me ra kila kina ko ira sa tiko vata kei keda ni sa bula tiko o koya.¹⁴ [Raica na vakatutu 3 ena tabana e 168.]

Eda na vakasaqara meda vakuria ki na nodra marau kei na bula vinaka sa tiko rawa vei ira na luvena na Kalou.

Ni ra tarogi au [na tamata], “Na cava mada na inaki ni mataisoqosoqo o lewena tiko? Na cava mada o ni sa rui leqataka tiko, o ni sa vakauti ira kina na nomuni daukaulotu ki vuravura taucoko?” Eso na gauna au sauma, “Keimami vinakata mo ni bula marau taucoko. Keimami vinakata mo ni reki talega vakataki keimami.”¹⁵

E udolu vakaudolu na daukaulotu … era sa gole yani ki vuravura raraba, ena loloma kei na yalovinaka era taleva na veikatuba yadua ka kaya vei ira eso tale na luvena na Tamada:

“Me keitou vakamasuti kemuni mada; me keitou vakamacalataka vei kemuni eso na ka keitou sa vakadeitaka ko ni na marau kina ni keitou sa marautaka tiko!”

Oqori na itukutuku ni cakacaka ni kaulotu ni Lotu eda sa kilai tiko kina.¹⁶

Au nanuma sara, ena dua na gauna, a kaya vei au e dua na turaga, ni sa vakacagau toka na neirau veivosaki, “Ia, mai na veika au sa vulica rawa, na nomudou lotu e tautauvata ga kei na lotu era tu oqo.” Au vakabauta ni nanuma o koya ni sa tukuna tiko vei keda e dua na ka totoka; ia au a qai kaya vua: “Kevaka na Lotu au lewena tiko oqo e sega ni ka bibi cake vei ira na luve ni tamata mai na dua tale na lotu, sa qai cala tiko na noqu itavi oqo. Keimami sega ni mai kauta laivi na dina kei na bula dodonu e tiko vei kemuni. Keimami sega ni mai vaqara e dua na nomuni cala se vakalewai kemuni. … Ni maroroya tiko na vinaka sa tiko vei kemuni, ka vakatara me keimami kauta mai vei kemuni e vuqa tale na vinaka, mo ni marau vakalevu cake ka vakavakarau mo ni curu ki na itikotiko ni Tamada Vakalomalagi.” [Raica na vakatutu 4 ena tabana e 155.]

… Ena gauna a tiko kina e vuravura na iVakabula, ena gauna sa lokuci, era tiko talega kina na veimatalotu tale eso; a vuqa toka na matavakabauta kei na taba ni lotu, ka ra vakabauta ni ra sa qarava tiko na Turaga. Era sinai na veivalenilotu cecere e Jutia mai vei ira na turaga era vakabauta tu ni sa tiko vei ira na lewa ni matabete. Era sa muria tiko mai na ivakavuvuli i Eparaama kei Mosese, ni ra sa nanuma vakakina. Era tomana tikoga na kena kaburaki na lesu mai ni iVakabula kei vuravura. Era vakayaloqaqataki ira na turaga kei na marama ena cakacaka ni ivalavala dodonu. Era a tara e dua na valetabu, kei na vale ni sokalou. Era bulia eso na nodra ivakananumi ni parofita era a vakadinadinataka ni sa bula tiko na Kalou, ka so vei ira a vakamatei ka dregata na nodra ivakadinadina ena nodra dra ni bula oqo. Sai ira oqo a lako mai vei ira na iVakabula. … Era vakasinaiti ena cakacaka vinaka. E maliwai ira vakakina eso na turaga kei na marama vinaka. E a gugumatua sara na ivalavala dodonu ena kedra maliwa na tamata oqo. A sega ni lako mai na iVakabula me kauta laivi mai vei ira na veika vinaka o ya. Ena gauna sa rairai kina vei ira a sega ni vakacacani ira, ia a kacivi ira ga me ra veivutuni, me kacivi ira mai na nodra caka cala ka vakayaloqaqataki ira me ra maroroya tiko na dina kece sara sa tiko vei ira.

… Ni da vunautaka ki na matavuvale ni kawatamata, me vaka eda sa cakava tiko, ni tamata sa vukitani mai na kosipeli, eda sega ni vunautaka tiko e dua na ka a se bera mada ni caka e liu e vuravura. Na gauna eda kaya kina ni ra sa muataki na turaga kei na marama vinaka me ra cakava ka vakabauta na veika era sega ni dodonu, eda sega ni kaya oqori ena veivakacacani, eda sega ni vosa ena gagadre meda veivakamavoataki, ia eda vosa ga ena gagadre me ra tu mada ka vakararai ka vakadikevi ira mada, me ra raica na vanua era sa gole tiko kina ka na cava beka na kedra icavacava.¹⁷

Au gadreva me sa rawa ni da solia vei ira na kawatamata na kila-ka me ra kila vakavinaka na yaloda, me rawa ni ra kila kina ni da sega ni gadreva meda vakataotaka na nodra madigi, ia me ra vakila ni da sa solia na yaloda vei ira ena loloma kei na yalovinaka, sega ena gagadre me veivakamavoataki. Sa noda ilesilesi ena vuravura oqo meda vakabula na yalo ni tamata, vakalougatataki ira, ka biuti ira ena dua na ituvaki me ra lesu rawa ki na itikotiko nei Tamada, vakaisalataki ena lagilagi, sega ni mate rawa, kei na bula tawamudu.¹⁸

Kevaka meda veivakavulici ena Yalo Tabu, ena vakadinadinataka o koya na ka dina vei ira eda vakavulica.

Na Lotu oqo sa vakauti ira yani na daukaulotu ki na yasa vava ni vuravura oqo ka ra sa vunautaka kina na Kosipeli i Jisu Karisito. E vuqa vei ira era a sega ni vuli mai na veiunivesiti cecere kei vuravura. E laki yaco ga na nodra vuli ena veika era sotava sara ga ena nodra bula, ia a tiko vei ira na ka e kaukauwa cake me ra vakauqeti kina na matavuvale ni kawatamata, o ya me itokani ni Yalo Tabu.¹⁹

Niu veilakoyaki ena buturara ni kaulotu au sa raica na nodra sa vakatorocaketaki na cauravou kei na goneyalewa totoka oqo era sega ni veiqaravi ena kocokoco, ka ra sa kila ni sega walega ni ra kila na vosa ni vanua era veiqaravi kina, ia era sa kila ni sa solia na Turaga vei ira e dua na isolisoli me ra vakatetea kina e dua na ka dina me ra kakua ni taura na tamata mai na dua tale na sala.²⁰

E vuqa vei kemuni se nomuni qase e liu sa rogoca oti na kosipeli me vaka sa vakavulica tiko na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. … Eso na gauna ko ni sa rogoca e tolo ni sala ni sa vakavulica tiko e dua na daukaulotu yalomalua, na veika a kacivi koya kina na Turaga me vakavulica.

E dua na ka a tara na yalodra era a vakarorogo tiko. Au sotava oqo ena buturara ni kaulotu. Au sa raica eso na ilawalawa tamata era tucake ka vakarorogo vua e dua na daukaulotu yalomalua ni vakamacalataka tiko na inaki ni bula ka vosa vei ira na tamata ka vakayaloqaqataki ira me ra veivutunitaka na nodra ivalavala ca, ka so na gauna au rogoca ni ra kaya na tamata, “Au se bera mada ni vakila na veivakayarayarataki vakaoqo e liu me vakataka na vosa nei koya na tamata o ya”²¹

Se vakacava sara na levu ni noda isolisoli, se totoka vakacava sara na noda vosa, na Yalotabu ga nei Tamada e tara na yalodra na tamata ka vakadeitaki kina ni sa vakalou na cakacaka oqo.²²

Oqo na Lotu ni Turaga. Ena sega ni rawa vua na tamata me tosoya ki liu vagumatua me vaka eda dau vakayacora tu ena sala rawarawa eda veivakacakacakataki kina. E sega ni rawa vua e dua na tamata wale me vakatikora ki na yalomu na kila-ka o sa taukena tu. Sa sega ni rawa vakakina vei keda na tamata meda vakauqeti ira e vuravura ka vakadeitaki ni sa bula tiko na Kalou ka sa nona Lotu oqo, ia kevaka meda cakava na noda itavi, ena vakalougatataka na Tamada Vakalomalagi na noda sasaga.²³

Meda sa cakacaka ena veisiga me vakalougatataki keda kina o Tamada. Kevaka me sa tiko kei keda na Nona Yalo Tabu, era na vakila o ira eda na sotava, baleta ena curuma yani na ituvaki eda tiko kina, ka ra na kania ka gunu mai kina.²⁴

Ni vakatautauvatataki e vica walega era sa ciqoma na kosipeli me vaka sa vakatakilai mai ena iotioti ni gauna oqo; ia e milioni na luvena na Tamada era gadreva tu me ra kila na Nona lewa; ni qai kau yani kina na dina vei ira, kei na veivakayarayarataki ni Yalotabu ena vakadinadinataka vei ira na ka dina, era na qai rekitaka ka ciqoma vakakina.²⁵ [Raica na vakatutu 5 e ra.]

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Me ikuri ni veivuke, raica na tabana e viii–x.

Vulica na iotioti ni rua na parakaravu ni “Na Bula nei George Albert Smith” (tabana e 159–161). Vakasamataka mada e dua e sega ni lewe ni Lotu. Na ivakarau cava o dau qoroi koya kina? Na dina cava ni kosipeli sa vakabauta rawa tiko o koya? Na ikuri cava ni dina ni kosipeli vakalesuimai ena veivuke vakaidina vua? Ena vakauqeta vakacava na sala meda wasea vei ira na kosipeli ena noda vakasamataki ira vakaoqo na tamata?
Ni o wilika na imatai ni iwase ni ivakavuvuli (tabana e 161–162), vakasamataka mada e dua na gauna o a vakayarayarataki kina mo caka vinaka mai na nona a lomani iko e dua. Na cava beka sa rui bibi kina meda kakua ni vakalewa na nodra vakabauta eso era duidui mai vei keda?
Wilika na iwase ka tekivu ena tabana e 163. Na cava na ibalebale meda wasea na kosipeli ena “yalodina”? Meda wasea vakacava na noda ivakadinadina ni kosipeli vakalesuimai ka kakua ni vaka o dokadokataka se boletaka tiko?
Na cava na ibalebale ni ka e tukuna tiko oqo o Peresitedi Smith, “Kevaka na Lotu au lewena tiko oqo e sega ni ka bibi cake vei ira na luve ni tamata mai na dua tale na lotu, sa qai cala tiko na noqu itavi oqo”? (tabana e 164). Na veika cava beka e solia na Lotu i Jisu Karisito ka rawa ni vakuria na nona bula marau e dua na tamata?
Ni o wilika na iotioti ni iwasewase ni ivakavuvuli (tabana e 166), vakasamataka mada e dua na ka o a sotava ena nomu a wasea kina na kosipeli vua e dua. Na cava a vakavuna me mana kina na ka o sotava o ya? Na cava o rawa ni cakava mo vakatorocaketaka kina na nomu sasaga ni wasea na kosipeli?

iVolanikalou Veisemati: Joni 13:34–35; 2 Timoci 1:7–8; 2 Nifai 33:1; Alama 20:26–27; Vunau kei na Veiyalayalati 50:13–22

Veivuke ni Veivakavulici: Sa rawa mo wasei ira na lewe ni kalasi ki na ilawalawa lalai lewe tolu se lima na tamata. Lesia e dua na iliuliu ni ilawalawa yadua. Solia me ra yadua na wase na ilawalawa yadua. Kerei ira me ra wilika vata ena nodra dui ilawalawa na wase o ya ka me ra veivosakitaka na kena taro e tiko ena itinitini ni wase. Sa oti me ra qai wasea na lewe ni kalasi o ya ki na kalasi taucoko na veika era sa vulica rawa ena nodra ilawalawa. (Raica Veituberi, Ai Lutua ni Noda Bula, 221.)

“Ka da gadreva sara meda caka vinaka vei ira na tamata kecega, ka vukei ira me ra kila vakavinaka na ituvatuva ni bula oqo kei na veivakabulai sa vakatakila mai na Turaga ena iotioti ni gauna oqo.”

“Meda sa cakacaka ena veisiga me vakalougatataki keda kina o Tamada. Kevaka me sa tiko kei keda na Nona Yalo Tabu, era na vakila o ira eda na sotava.”