2020
Talanoa ki Hoʻo Mātuʻá fekauʻaki mo e Sekisualé
ʻAokosi 2020


Talanoa ki Hoʻo Mātuʻá fekauʻaki mo e Sekisualé

ʻIo, ʻe lava ke ngalikehe ia. Ka ko hoʻo mātuʻá ko ha maʻuʻanga tokoni lelei ange ia ʻi he ʻinitanetí pe ko hoʻo ngaahi kaungāmeʻá.

ʻOku sai pē ke ke fehuʻi fekauʻaki mo e tōʻonga fakasekisualé. Pea ʻoku sai pē ke ke talanoa ki hoʻo mātuʻá fekauʻaki mo e ngaahi fehuʻi ko iá. Mahalo te ke ofo ʻi he lahi ʻo ʻena malava ke fakafelāveʻi kiate koe mo hoʻo ngaahi fehuʻí mo e aʻusiá.

ʻI he talanoa fekauʻaki mo e sekisualé, mahalo ʻe fakatupu puputuʻu ʻa e meʻa te ke maʻu ʻi he ʻinitanetí, mītiá, pea mei he ngaahi kaungāmeʻá mo e toʻu akó—ʻi heʻene felāveʻi mo e fakamatalá pea mo e ʻulungaanga maʻá. ʻE malava ke hoko hoʻo ongomātuʻá ko e maʻuʻanga tokoni lelei taha ki ha ngaahi tali falalaʻanga fekauʻaki mo e tōʻonga fakasekisualé. ʻOkú na fie maʻu ʻa e lelei tahá maʻau. Mahalo te na fiefia ʻi hoʻo fie talanoa kiate kinaua fekauʻaki mo ʻení.1

Kapau kuo teʻeki ʻaupito ke ke talanoa mo hoʻo ongomātuʻá fekauʻaki mo e sekisualé, ko ha ngaahi tokoni ʻeni:

ʻĪmisi
conceptual image of brain

Tā fakatātā ʻa Andrew Robert

Teuteu Fakalaumālie mo Fakaʻatamai

  • Lotu. Kole ki hoʻo Tamai Hēvaní ke tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi ʻa e meʻa ke lea ʻaki ke talanoa ai ki he tefito ko iá mo hoʻo mātuʻá.

  • Loto-toʻa. Tatau ai pē pe kuó ke fai ha fehalaaki pe ʻikai, ʻoua naʻá ke momou ke kole tokoni ki hoʻo mātuʻá. ʻOkú na tokanga kiate koe pea ʻokú na fie maʻu ʻa e lelei tahá maʻau.

  • Manatuʻi ne ʻi ai e taimi naʻe taʻu tatau ai hoʻo mātuʻá mo koe. Naʻe pau ke na fefaʻuhi ai mo e ngaahi ʻahiʻahí ʻi heʻena tupu haké. ʻE malava pē ke mahino kiate kinaua pea te na kaungāongoʻi hoʻo aʻusiá.

  • Fakatetuʻa lelei ki he fakafeangai atu hoʻo mātuʻá. Fakakaukau ki ha taimi ne na tokoniʻi ai koe ʻi he kuohilí. Fakakaukauloto ki he mālie hoʻomou talanoá.

ʻĪmisi
checklist and clock

Teuteu Fakaangaanga

  • Fili pe ko hai ʻi he ongomātuʻá te ke fie talanoa ki aí. Neongo ʻoku ʻi ai ha toʻu tupu ʻe niʻihi ʻoku nau faingofuaʻia ʻi he talanoa ki he ongomātuʻá fakatouʻosí, ka ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻoku nau fiemālie ange ʻi he ʻuluaki talanoa ki ha taha ʻo e ongomātuʻá. ʻOku angamaheni pē ʻeni, tautautefito ki he kaveinga hangē ko e tōʻonga fakasekisualé.

  • Fakataimi-tēpileʻi ha taimi ke talanoa ai. Kole ki hoʻo ongomātuʻá ke na tuku ha taimi ke mou pōtalanoa ai. Te mou maʻu kotoa heni ha taimi ke mateuteu ai.

  • Faʻu ha lisi ʻo e ngaahi meʻa ʻokú ke fakaʻamu ke ʻiloʻi ʻe hoʻo mātuʻá mo e ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻú. ʻE ala tokoni ʻa hono maʻu ha lisi ʻo e ngaahi fakakaukaú pe loto-hohaʻá ke ke manatuʻi ai ʻa e meʻa ʻokú ke fie talanoa ki aí. Pea kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa ne ʻikai ke mou talanoa ki ai, kole ange ke mou toe pōtalanoa pē.

  • Akoako hono kamataʻi ʻa e pōtalanoá. Mahalo te ke fie kamata ʻaki haʻo ʻeke ha fehuʻi. Pe mahalo te ke fie kamata ʻaki haʻo kole ki hoʻo ongomātuʻá ke na fakafanongo pē kae ʻoua leva kuó ke mateuteu ke na ʻoatu ha tali. (Vakai ki he “Kamataʻi e Pōtalanoá” ʻi he tafaʻakí.)

  • Talanoa ki hoʻo mātuʻá fekauʻaki mo ha ngaahi tefito kehe ʻi he ngaahi tūkunga angamahení. Akoako ke ke talanoa fekauʻaki mo hoʻo moʻuí mo e ʻekitivitī fakaʻahó. Te ke lava ʻo fai ʻeni ʻi ha faʻahinga taimi pē ʻoku mou fakataha ai, hangē ko e taimi maʻu meʻatokoní pe taimi mohé.

ʻĪmisi
conversation

Hili Hoʻo Kamata Talanoá

  • Talanoa ki he fono ʻo e angamaʻá. ʻE ala tokoni ke ke fehuʻi ki hoʻo ongomātuʻá fekauʻaki mo ʻena mahino ki he fono ʻo e angamaʻá. Kapau kuó ke maumauʻi e fono ʻo e angamaʻá, ʻe lava ke hoko hoʻo ongomātuʻá ko ha maʻuʻanga tokoni ʻi hoʻo fakatomala mo fakafehokotaki mo e Fakamoʻuí. Fehuʻi ki hoʻo ongomātuʻá fekauʻaki mo ʻena aʻusia ʻi hono maʻu e fiefiá ʻo fakafou ʻi he fakatomalá.

  • Faʻa kātakiʻi kinaua. Mahalo ʻe tomuʻa ongoʻi taʻefiemālie pē mo hoʻo ongomātuʻá ke na talanoa kiate koe fekauʻaki mo e fakasekisualé. Ka ʻokú na fie tokoniʻi koe, pea ʻe faingofua ange kapau ʻe hokohoko atu hoʻomou talanoá.

  • ʻOua naʻá ke ilifia ke pōtalanoa maʻu pē mo hoʻo ongomātuʻá. Mahalo ʻe toe lahi ange hoʻo ngaahi fehuʻí ʻi he fakalau ʻa e taimí. ʻOku ʻikai totonu ke hoko ʻeni ko ha meʻa ke fakahoko tuʻo taha pē.

Te Ke Lava ʻo Fakahoko ʻEni

ʻE ngalikehe ʻi he kamatá ke talanoa ki hoʻo ongomātuʻá pe ko ha tokotaha lahi falalaʻanga. Manatuʻi ʻoku ʻofa hoʻo amai Hēvaní ʻiate koe pea ʻokú Ne fie maʻu ke ke mateuteu ke fakatupulaki ha vā fetuʻutaki lelei ʻi hoʻo hoko ko ha taha lahí. ʻOku kau ʻi hoʻo teuteú ʻa hono maʻu ha mahino ki he tōʻonga fakasekisuale ʻoku lelei mo tāú mo hono ako e founga ke talanoa ai fekauʻaki mo ia ʻi he taimi ní. ʻE lava ke tokoni ʻa hoʻo Tamai Hēvaní ke ke talanoa ki hoʻo ongomātuʻá fekauʻaki mo e sekisualé pea mo e ngaahi tefito kehe ʻoku faingataʻá ʻi hoʻo tafoki kiate Iá.

Maʻuʻanga Fakamatala

  1. ʻE lava pē ke ʻi ai ha ngaahi ʻuhinga lelei ʻokú ke ongoʻi ai ʻoku ʻikai ke ke lava ʻo talanoa ki ha taha ʻo hoʻo ongomātuʻá. ʻI he tūkunga ko ʻení, feinga ke ke talanoa ki ha tokotaha lahi falalaʻanga hangē ko ha taki ʻi he Siasí.