2018
Hopo ʻa e Laʻaá
March 2018


Ngaahi Manatú

Hopo ʻa e Laʻaá

ʻOku nofo e tokotaha ʻokú ne fai e talanoá ʻi ʻAitahō, USA.

ʻOku ʻikai ko e ngataʻanga ʻeni ʻo e moʻuí; ʻoku kei toe lahi ha ngaahi meʻa fakaofo mo fakafiefia ke hoko mai.

ʻĪmisi
sunrise

ʻAtá mei he Getty Images

Naʻe malū mo momoko e hengihengi ko ia ʻi he faʻahitaʻu momokó, ʻi he kamata ke u fakahoko ʻeku ngaahi ngāue ʻi heʻeku faama pulú. Naʻe puputuʻu ʻeku fakakaukaú ʻi heʻeku manatuʻi e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi he uike kuo ʻosí. Kuo hoko ha meʻa fakaloloma ʻi homau kiʻi kolo siʻisiʻí. Naʻe mālōlō haʻaku kaungāmeʻa ʻi he ako māʻolungá, fakataha mo hono foha kei siʻí, mo hono ʻofefine taʻu hongofulu tupú, mo ha toko tolu ʻo hono ngaahi kaungāmeʻá ʻi ha fakatuʻutāmaki fakamamahi ʻi he halá. Naʻe kaungāmeʻa ʻeku fānaú mo e tamaiki fefine ne ʻi he fakatuʻutāmakí. Kuo ʻosi e uiké mo e fie kaungāmamahi fakataha homau fāmilí, mo ha ngaahi fāmili lahi kehe ʻi he meʻa fakamamahi ko ʻení, fakataha mo e ngaahi fāmili naʻe huki tonu ai e faingataʻá. Kuo mau ʻalu ki ha meʻafakaʻeiki ʻe tolu ʻi he uike ko iá pea te mau ō ki he meʻafakaʻeiki fakaʻosí ʻi he ʻahó ni, ki he tamaí mo ʻene fānau ʻe toko uá.

Naʻá ku fāinga mo ha fehuʻi ʻe ua ʻi he mahino kiate au e meʻa kuo hokó.

ʻUluakí, naʻá ku mamahi mo fifili ki he ʻuhinga ʻoku toʻo ai e moʻui ʻa e longaʻifānau ko ʻení ʻoku teʻeki ke nau aʻusia e ngaahi meʻa lahi ʻi he moʻuí. He ʻikai ke nau tupu ʻo mali, ngāue fakafaifekau, maʻu fānau, mo aʻusia e ngaahi fiefia kehe ʻo e moʻui fakamatelié.

Ko hono uá, neongo naʻá ku ongoʻi naʻe fie maʻu ʻe homau koló ke mau fai ha meʻa ke fakafiemālieʻi ai e ngaahi fāmilí, ka naʻe hangē kuo siva e ʻamanakí, naʻe ʻikai ha feinga te ne fakafiemālieʻi ʻenau mamahí.

Lolotonga ʻeku ngāué, naʻá ku ʻohovale he ʻaʻahi mai ʻa e tamai ʻi he fono ʻa hoku kaungāmeʻa kuo mālōloó. ʻI heʻene hoko ko ha kaungā-faama ʻa ia naʻe ʻikai toe mālōlō e ngāué, naʻá ne fie maʻu fakavavevave ke fakatau ha pulu. Hili hono fai ʻene fakataú, naʻá ma talanoa fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo hono fāmilí. Naʻá ku talaange ʻeku fakaʻamu ke fai ha meʻa lahi ange maʻanautolú. Naʻá ku ongoʻi ʻoku ʻikai ha ʻaonga ʻeku feinga ke fakafiemālieʻi ʻenau mamahí. Ka naʻe fakaofo kiate au e nonga mo e melino naʻá ne maʻú neongo e meʻa ʻoku foua ʻe hono fāmilí.

Naʻá ku ʻiloʻi kuó u maʻu pē e tali ki ha taha ʻo ʻeku ongo fehuʻí. Kuó u tokanga pe te u fakafiemālieʻi fēfeeʻi hoku ngaahi kaungāmeʻa mamahí, kae ngalo ʻiate au ʻoku maʻu ʻa e fiemālie mo e melino moʻoní mei he Laumālie Māʻoniʻoní. Naʻe tāpuekina e ngaahi fāmili ko ʻení ʻaki ha fakafiemālie lelei ange mei he Tamai Hēvaní ʻa ia ko Ia pē te Ne lava ʻo foakí. Naʻá ku ʻiloʻi ʻoku nau maʻu e fakafiemālie ʻa e ʻEikí, ʻa ia ʻoku lau ki ai e Tohi ʻa Molomoná.

“Te ne fakafiemālieʻi ʻa kimoutolu ʻi homou ngaahi faingataʻaʻiá, pea te ne taukapoʻi ʻa kimoutolu …

“ʻOiauē ʻa kimoutolu kotoa pē ʻoku lotomaʻá, hiki hake homou ʻulú, pea tali ʻa e folofola fakafiemālie ʻa e ʻOtuá, pea keinanga ʻi heʻene ʻofá; he te mou lava ʻo fai ia, ʻo kapau ʻe tuʻu maʻu ʻa homou ʻatamaí ʻo taʻengata” (Sēkope 3:1–2).

Hili ʻema fepōpoakiʻaki māvaé, naʻá ku hū mai ki tuʻa mei he fale tauhiʻanga ʻo e fanga monumanú ʻo fakatokangaʻi e puli atu ʻa e māhina kātoá ʻi he tafaʻaki fakahihifo ʻo e langí. Ko ha ʻata fakaʻofoʻofa ia. Naʻá ku tafoki hake leva ʻo sio ki he hopo ʻa e laʻaá mei he hahaké. Naʻe hangē naʻe moʻui e langí ʻi hono ngaahi lanu kehekehé. Naʻe fakaʻofoʻofa e tō ʻa e māhiná; ka naʻe fakaholomamata ange e hopo ʻa e laʻaá. ʻI heʻeku tuʻu ʻo fakakaukau ki he fakafehoanaki ko ʻení, neongo pe ko e hā hono lahi ʻo e fakaʻofoʻofa mo e fiefia ʻoku tau maʻu ʻi he moʻui fakamatelié, ka ʻoku ʻikai fakatataua ia ki he fiefia te tau maʻu kapau te tau angatonu mo talangofuá. Naʻá ku ʻiloʻi kuo teʻeki mole ha meʻa ʻa kinautolu kuo nau maté. Kuo nau loto-toʻa ʻi heʻenau moʻui ʻi he māmaní pea te nau maʻu ha ngaahi aʻusia mo ha fiefia lahi ange.

Kimui ange ʻi he ʻaho ko iá, naʻá ku ʻalu mo hoku fāmilí ki he meʻafakaʻeiki fakaʻosí. Ne mau fakataha ʻi he ʻaho ko iá ʻi ha fale lotu, ʻa ia naʻe fonu hake ʻi he poupou ʻa e koló hono kotoa. Naʻe aʻusia ʻe he kakai ʻo homau kiʻi koló ha melino makehe ʻi he ʻaho ko iá ʻi ha kiʻi taimi nounou. Naʻe puke atu ʻe he ngaahi mātuʻá ʻenau fānaú ʻo toe ofi ange, pea ne mau ʻilo ʻoku nounou ʻetau moʻui ʻi he māmaní pea ʻoku fie maʻu ke toe lahi ange ʻetau fakahaaʻi ʻetau ʻofa ki hotau fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá. Naʻá ku manatuʻi ai e ʻofa ʻoku maʻu ʻe he ʻEikí kiate kitautolú pea mo e fakaʻofoʻofa ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí. ʻOku ʻikai ko e ngataʻangá ʻa e moʻui ko ʻení; ʻoku kei toe lahi ha ngaahi meʻa fakaofo mo fakafiefia ke hoko maí.