Bolandani ya Nguya mpe ya Malamu ya Malongi ya Klisto

Na Mpaka Dale G. Renlund

Ya Lisanga Likoki ya Bapostolo Zomi na Mibale

Nabengisi bino bobika malongi ya Klisto mbala na mbala, na bokobi nyonso mpe na motema moko mpe bosunga basusu na nzela na bango.

Mibu eleki, mwasi na ngai, Ruth; mwana na biso ya mwasi, Ashley; mpe ngai tosanganaki na bapaya mosusu mpo na kosala ngalasisi ya kayak na mboka ya Hawaii na Etazini. Kayak ezali masuwa moko ekokana na bwatu pene ya mayi, oyo mokumbi na yango afandaka atali liboso mpe asalelaka nkayi epapala na ngambo mibale mpo na konana liboso mpe nsima na ngambo nyonso. Mwango ezalaki ya kokende na bisanga mibale ya mike pene ya Oahu mpe kozonga lisusu. Nazalaki na kondima mpo, lokola elenge mobali, nasalaki lisano ya kayak na bitima ya ngomba. Lolendo ememaka bolamu te, boye te?

Motambwisi na biso akebisaki biso mpe alakisaki biso bakayak ya mbu oyo tosengelaki kosalela. Ekesenaki na oyo nasalelaki liboso. Nasengelaki kofanda likolo ya kayak, na esika nafanda na kati. Ntango namataki na kayak, bofandi na ngai ngwi ekesenaki na oyo nazalaki na yango liboso mpe nazalaki kimya te na mayi.

Na ebandeli, napusaki mbango koleka Ruth mpe Ashley. Nsima ya ntango molayi, nazalaki mosika liboso na bango. Atako nazalaki na lolendo ya mbango na ngai ya elombe, nalembisaki mbango na ngai, mpe nazelaki bango bakuta ngai. Mbonge monene—ya santimetele pene ya 13¹—ebetaki ngambo ya kayak na ngai mpe ebalusaki ngai na mayi. Ntango nabalukaki mpe nalukaki kobima na mayi, Ruth mpe Ashley balekaki ngai, kasi nalembaki makasi mpo na kobandela lisusu. Yambo nazwa mpema na ngai, mbonge mosusu, ya mbala oyo ezalaki makasi mpenza—ya mwa santimetele 20²—etutaki kayak na ngai mpe ebalusaki ngai lisusu. Ntango nazalaki komeka kobongisa kayak malamu, nalembaki makasi nazalaki kobanga ndenge nini nakobima na mayi.

Komonaka likambo na ngai, motambwisi ayaki mbango mpe abalusaki kayak na ngai, yango esalaki nabima na mayi. Ntango amonaki ete nazalaki ya kolemba mpo na kotambwisa ngai moko, akangisaki nsinga ya kobenda na kayak na ngai mpe abandaki kokumba, kobendaka ngai elongo na ye. Kala te nazwaki mpema na ngai mpe nabandaki kokumba malamu ngai moko. Alongolaki nsinga, mpe nakomaki na esanga ya liboso kozanga lisungi mosusu. Na bokomi, nakweyaki na nse ya mabele, ya kolemba.

Nsima ya kopema ya lisanga, motambwisi alobaki na ngai na malembe, “Tata Renlund, soki ozali kokoba kokumba kayak, kobatelaka ekumbeli na yo, nakanisi okokumba malamu.” Nalandaki toli na ye ntango tokumbaki kino na esanga ya mibale mpe nsima tozongaki esika tobandelaki. Mbala mibale, motambwisi ayebisaki ngai ete nazalaki kosala yango malamu Mbonge mosusu kutu ya monene ebetelaki ngambo ya kayak na ngai , kasi nabalusamaki te.

Na kokumbaka kayak mbala na mbala, nabatelaki ekumbeli na ngai mpe bokobi na ngai ya kokende liboso, kosalaka ete bambonge ekweyisa ngai te. Libongisi moko oyo esalemaka na bomoi na biso ya molimo. Tokomaka na bolembu ntango tokitisaka makasi mpe mingimingi ntango totikaka.³ Soki tobateli ekumbeli na biso ya molimo na kokobaka “kokende” epayi ya Mobikisi, tozali na libateli mingi mpo bomoi na biso ya seko etalaka bondimi na biso epayi na Ye.⁴

Nguya ya molimo ekelamaka “na bomoi mobimba ndenge tozali koyamba mbala na mbala malongi ya Klisto.”⁵ Kosalaka bongo, Mokambi Russell M. Nelson ateyaki, epesaka “bolandani ya nguya malamu.”⁶ Ya solo, makambo ya malongi ya Klisto—lokola bondimi na Nkolo Yesu Klisto, boyamboli, kokota na boyokani na Nkolo na nzela ya libatisi, kozwa likabo ya Molimo Mosantu, mpe koyika mpiko kino na nsuka⁷—esengeli te ezala lokola makambo oyo esalemaka mbala moko kaka. Mingi mpenza, “koyika mpiko kino na nsuka” ezali eteni ekeseni te kati na malongi ya Klisto—lokola soki tokokisi makambo mineyi ya yambo mpe nsima totikali ya kofanda, kolia mino na biso, mpe tozeli mpo na kokufa. Te, koyika mpiko kino na nsuka ezali mbala na mbala mpe kokobaka kotala makambo mosusu ya malongi ya Klisto, ekelaka “bolandani ya nguya mpe ya malamu” oyo Mokambi Nelson alimbolaki.⁸

Mbala na mbala elimboli ete toyebi makambo ya malongi ya Klisto ntango nyonso na bomoi na biso mobimba. Kobandelaka elimboli ete totongaka likolo mpe tobongisaka na bozongeli nyonso. Ata soki tozongelaka makambo oyo, tozali kobaluka na bolandani kaka te na kozangaka nzela ya kokende liboso. Na esika na yango, topusanaka penepene ya Yesu Klisto ntango nyonso na nzela ya bolandani.

Ekumbeli esengaka lombango mpe bokambi.⁹ Soki nakumbaki kayak makasi na nzela ya mabe, nakokaki kokela nguya monene, kasi nasengelaki te kokoma na esika tozalaki kokende. Na lolenge moko, na bomoi, tozali na mposa ya “kokende” epayi ya Mobikisi mpo na koya epayi na Ye.¹⁰

Bondimi na biso kati na Yesu Klisto esengeli eleisama mikolo nyonso.¹¹ Eleisamaka ntango tozali kosambela mikolo nyonso, kotanga makomi, mpe kokanisa na bolamu ya Nzambe mikolo nyonso, koyambola mikolo nyonso, mpe kolanda botindiki ya Molimo Mosantu mokolo na mokolo. Kaka ndenge ezali kolongono te kozelisa kolia ya bilei na biso kino mokolo ya Eyenga mpe nsima kolya bilei oyo bakabolelaka biso poso nyonso, ezali malamu te na molimo kokitisa ezaleli ya koleisa litatoli na biso na mokolo moko kati ya poso.¹²

Ntango tondimaka mokumba ya matatoli na biso moko,¹³ tozwaka nguya ya molimo mpe mokemoke tokolisaka bondimi makasi na Yesu Klisto, mpe malongi ya Klisto ekomaka katikati ya ntina ya bomoi.¹⁴ Nguya mpe etongamaka ntango tosalaka makasi mpo na kotosa mibeko ya Nzambe mpe koyambola. Boyamboli epesaka esengo mpe epesaka biso nzela ya koyekola uta na mabunga na biso, oyo ezali lolenge nini tokolaka na seko. Ntembe te tokozala na ntango oyo tokobaluka na bakayak na biso mpe komimona bisomei kati na mayi. Na nzela ya boyamboli, tokoki kozonga likolo mpe kokoba, kotala te mbala boni tokweyi.¹⁵ Eteni ya motuya ezali ete totiki te.

Eloko oyo elandi ya malongi ya Klisto ezali libatisi, oyo esangisaka libatisi ya mayi mpe, na nzela ya nkotisa, libatisi ya Molimo Mosantu.¹⁶ Atako libatisi ezali molulu moko, tozongisaka boyokani ya libatisi na biso mbala na mbala ntango tolyaka elambo. Elambo ezwaka esika ya libatisi te, kasi ekangisaka makambo ya ebandeli kati na malongi ya Klisto—bondimi mpe boyamboli—na bozwi Molimo Mosantu.¹⁷ Ntango tozali kolya elambo na bososoli nyonso,¹⁸ tozali kobiangisa Molimo Mosantu na bomoi na biso, kaka lokola ntango tobatisamaki mpe tokotisamaki.¹⁹ Ntango tozali kobomba boyokani elimbolami na nsambo ya elambo, Molimo Mosantu ekomaka moninga na biso.

Ntango Molimo Mosantu ezali na nguya makasi na bomoi na biso, tokokolisa mokemoke mpe mbala na mbala bizaleli ya Kimoklisto. Mitema na biso ebongwanaka. Ezaleli na biso ya kosala mabe ekitaka. Makanisi na biso ya kosala bolamu ekolaka kino tokolinga kaka “kosala bolamu ntango nyonso.”²⁰ Mpe na yango tokozwa nguya ya lola esengeli mpo na koyika mpiko kino na nsuka.²¹ Bondimi na biso ekoli, mpe tozali pembeni ya kozongela lisusu bolandani ya nguya mpe ya malamu.

Bokasi ya molimo ya liboso ezali mpe kotinda biso tosala mayokani ya kobakisa na Nzambe na ndako ya Nkolo. Mayokani ebele epusaka biso penepene na Klisto mpe ekangisaka biso makasi koleka epayi na Ye. Na nzela ya mayokani oyo, tozali na libaku monene ya kozwa nguya na Ye. Mpona kozala polele, mayokani ya libatisi mpe ya tempelo ezali te, na kati mpe na yango moko, liziba ya nguya. Liziba ya nguya ezali Nkolo Yesu Klisto mpe Tata na biso ya Lola. Kosala mpe kobatela mayokani ekelaka nzela moko mpo na nguya na bango na bomoi na biso. Ntango tozali kobika engebene na mayokani oyo, tokokoma mokemoke bakitani na oyo nyonso Tata ya Lola azali na yango.²² Nguya oyo ebimisami na kobikaka malongi ya Klisto epesaka kaka mbongwana ya bozali na biso ya bonzambe na bomoi na biso ya seko te kasi epesaka biso lisusu makasi ya kosunga basusu na banzela ya malamu.

Botala lolenge nini motambwisi ya mobembo asungaki ngai nsima ya kobalusama na kayak. Agangaki na mosika te kotunaka motuna ezanga ntina, lokola, “Tata Renlund, nini ozali kosala na mayi?” Akimaki nga te mpe apamelaki ngai te, kolobaka, “Tata Renlund, olingaki ozala na likambo oyo te soki ozalaki na nzoto kolongono.” Abandaki kokangisa nsinga na kayak na ngai te ntango nazalaki komeka komata likolo na yango. Azongisaki ngai nzela te kati na bato mosusu. Na esika, apesaki ngai lisungi nasengelaki na ntango nazalaki na yango mposa. Apesaki ngai toli ntango nazalaki koyoka. Asalaki makasi na ye mpo na kolendisa ngai.

Ntango tozali kosalisa basusu, tosengeli te kotuna mituna ezanga ntina to koloba makambo oyo ezali komonana polele. Bato ebele oyo bazali kobunda bayebi ete bazali kobunda. Esengeli te tozala basambisi; bosambisi na biso esungaka te, to eyambaka te mpe ezali mingi mingi bozangi boyebi.

Kokanisisa bisomei na basusu ekoki komema biso tosala mabunga ya mabe makasi, mingimingi soki tosukisi ete tozali na bosembo koleka baoyo bazali kobunda. Bokokanisi ya boye ezali lokola kozinda na mayi metele 3 na kozanga elikya,²³ komonaka seeing someone else drowning in four meters²⁴ of water, judging him a greater sinner, and feeling good about yourself. Na nsima, biso nyonso tozali kobunda na ndenge na biso. Moko te kati na biso abongi kozwa lobiko na makasi na ye.²⁶ Tokoki ata moke te. Yakobo, na Buku ya Mormon, ateyaki, “Bomikundola, ekosilisa [biso] kozongisa boyokani epayi ya Nzambe, ete ezali bobele na kati ya mpe na nzela ya boboto ya Nzambe ete [biso] tobikisami.”²⁶ Biso banso tozali na mposa ya Bomikabi ya seko ya Mobikisi, kaka ete eteni na yango.

Tika ete tomema motema mawa, boboto, mpe bolingo ntango tozali kosolola na baye bazali nzinganzinga na biso.²⁷ Baye bazali kobunda “basengeli koyoka bolingo ya solo ya Yesu Klisto oyo elakisami na [ya biso] maloba mpe misala.”²⁸ Ntango tozali kosalisa, tolendisaka basusu ntango nyonso mpe kopesa bango lisungi. Atako soki moto azali koyoka te, tokobaka kosalisa soki apesi biso nzela. Mobikisi ateyaki ete “mpo epayi ya lolenge ya boye bokokoba kosala; mpo boyebi te soki bakozonga mpe bakoyambola, mpe bakoya epayi na ngai na mokano etonda ya motema, mpe nakobikisa bango; mpe bokozala nzela ya komemaka lobiko epayi na bango.”²⁹ Mosala ya Mobikisi ezali ya kobikisa. Mosala na biso ezali ya kolinga—kolinga mpe kosala na lolenge ete basusu bapusana epayi ya Yesu Klisto. Oyo ezali moko ya bambuma ya Bolandani ya Nguya mpe ya Malamu ya Malongi ya Klisto.

Nabengisi bino bobika malongi ya Klisto mbala na mbala, na bokobi nyonso mpe na motema moko mpe bosunga basusu na nzela na bango. Natatoli ete malongi ya Klisto ezali na katikati ya mwango ya Tata na Lola; ezali, likolo ya nyonso, malongi na Ye. Ntango tozali kosalela bondimi kati na Yesu Klisto mpe Bomikabi na Ye, topusami na nzela ya boyokani mpe totindami kosunga basusu bakoma bayekoli ya bondimi ya Yesu Klisto. Tokoki kokoma ya ye na bokonzi ya Tata na Lola, oyo ezali mbuma ya kobikaka na bosembo malongi ya Klisto. Na nkombo ya Yesu Klisto, amene.

Matangi

1. Kaka soki santimetele zomi na misato.

2. Kaka soki santimetele ntuku mibale.

3. Na Fiziki, nguya = bozito x mbangu. Ntango totiki, mbangu ezali zero. Na yango, mbuma ya bozito mpe mbangu ekomaka zero, kotala te nguya na biso to bozito ya liboso

4. Tala Russell M. Nelson, “Nguya ya Bolingi ya Kotambola na Molimo,” Liahona, Sanza ya Mitano 2022, 98. Mokambi Nelson apesaki toli, “Naino tosengeli na bolingi ya malamu ya molimo te koleka oyo tosengeli na yango lelo.” Oyo ezali nzela malamu mpenza ya kokende “liboso kati … na bobangi mpe bozangi boyebi.” Tala lisusu 2 Nefi 2:6–7; 9:23–24.

5. Russell M. Nelson, “Bolonga Mokili mpe Bozwa Bopemi,” Liahona, Sanza ya Zomi na Moko. 2022, 97.

6. Russell M. Nelson, “Bolonga Mokili,” 97.

7. Liloba “malongi ya Klisto” elimboli liloba se moko lokola “nsango malamu ya Yesu Klisto.” Tala 2 Nefi 31:2–21; 3 Nefi 9:14–22; 11:7–41; 27:1–21.

8. Kokabwana na makambo ya malongi ya Klisto ekitisaka to ekataka nguya na biso ya molimo. Tala 2 Nefi 28:30; Alma 12:10–11; Malongi mpe Mayokani 20:31–34; 50:24.

9. Na Fiziki, nguya = bozito x mbangu. Mbangu ezali mbangu kasongisaka na nzela ya kotambola mpo na eloko moko. Mbangu ezali nyama-keke mpe ezali na nzela na yango.

10. Tala 2 Nefi 2:6–7; 9:23–24.

11. Tala Russell M. Nelson, “Nguya ya Bolingi ya Kotambola na Molimo,” 99.

12. Tala Bakolose 2:6–7.

13. Tala Russell M. Nelson, “Bolonga Mokili,” 97. Kobetaka nsete na motuya ya matatoli na biso na kobatelaka nguya ya molimo, esakola ya maloba ya Mokambi Nelson elobamaki lisusu na Mokambi M. Russell Ballard (tala “Follow Jesus Christ with Footsteps of Faith,” Liahona, Sanza ya zomi na moko 2022, 35) mpe Mpaka Quentin L. Cook (tala “Zala Sembo na Nzambe mpe na Mosala na Ye,” Liahona, Sanza ya Zomi na Moko 2022, 120).

14. Tala “Tala “Bozongisi ya Litondi ya Nsango Malamu ya Yesu Klisto: Esakola ya Mibu Nkama Mibale na Mokili,” Gospel Library; Russell M. Nelson, “A Plea to My Sisters,” Liahona, Sanza ya Zomi na Moko 2015, 97.

15. Tala Moziya 26:30; Alma 34:31; Moroni 6:8; Malongi mpe Mayokani 58:42.

16. Tala 2 Nefi 31:13.

17. Mpaka James E. Talmage akomaki, “Na boyekoli na biso ya mibeko mpe makuli ya Nsango Malamu, ndenge elobami na Biteni ya Bondimi minei, ntina ya Elambo ya Nkolo ebendaka kitoko mpenza likebi, kotosaka likuli oyo esengami na baye banso bakomi bandimi ya Eklezia ya Klisto na nzela ya kotosa masengami ya bondimi, boyamboli, mpe libatisi na mayi mpe ya Molimo Mosantu” (A Study of the Articles of Faith1967], 171).

18. Tala Malongi mpe Mayokani 59:9.

19. Tala Dallin H. Oaks, “Special Witnesses of Christ,” Ensign, Sanza ya Minei 2001, 13; Liahona, Sanza ya Minei 2001, 14.

20. Moziya 5:2.

21. Tala, mpo na ndakisa, 2 Nefi 31:2–21; 3 Nefi 11:23–31; 27:13–21; Moroni 4:3; 5:2; 6:6; Malongi mpe Mayokani 20:77, 79; 59:8–9.

22. Tala Malongi mpe Mayokani 14:7; 84:33–38.

23. Pene na 10 metele.

24. Pene na 13 metele.

25. Tala Efezo 2:8–9.

26. 2 Nefi 10:24.

27. Mokambi Jeffrey R. Holland ateyaki: “Ntango monyanyi ya kolemba azali komeka na mpiko nyonso mpo na kozonga na libongo, nsima ya kobunda na mipepe makasi mpe bambonge ya mabe oyo asengelaki ata moke te kotemela na esika ya liboso, baye kati na biso oyo bakoki kozala na bosambisi ya malamu mpenza, to ntango mosusu libaku malamu, basengeli te koleka mopanzi na ye, kobeta ye na mapapu na biso, mpe kozongisa moto na ye na nse ya mayi. Babwatu esalamaki te mpo na yango. Kasi basusu kati na biso bazali kosala bongo moko na mosusu” (“A Robe, a Ring, and a Fatted Calf” [Brigham Young University devotional, Sanza ya Yambo 31, 1984], 5, speeches.byu.edu).

28. Russell M. Nelson, “Tozali na Mposa ya Bapesi Kimia,” Liahona, Sanza ya Mitano 2023, 100.

29. 3 Nefi 18:32.