Skrittura
Alma 51


Kapitlu 51

Nies is‑sultan jippruvaw jibdlu l‑liġi u jaħtru sultan—Paħoran u nies il‑ħelsien jiksbu l‑appoġġ permezz ta’ leħen il‑poplu—Moroni jġiegħel lil nies is‑sultan biex jiddefendu pajjiżhom jew jingħataw il‑mewt—Għamalikja u l‑Lamaniti jieħdu f’idejhom bosta bliet iffortifikati—Teankum iraġġa’ lura l‑invażjoni Lamanita u joqtol lil Għamalikja fit‑tinda tiegħu. Madwar 67–66 Q.K.

1 U issa ġara li fil‑bidu tas‑sena ħamsa u għoxrin tas‑saltna tal‑imħallfin fuq il‑poplu ta’ Nefi, wara li huma raw li l‑paċi tkun stabbilita bejn in‑nies ta’ Leħi u n‑nies ta’ Morjanton fejn jidħlu artijiethom, u wara li s‑sena ħamsa u għoxrin bdewha fil‑paċi;

2 Madankollu, huma ma ħallewx il‑paċi ssaltan għal kollox fil‑pajjiż, għax in‑nies bdew jitlewmu bejniethom dwar il‑prim imħallef Paħoran; għax araw, kien hemm uħud min‑nies li xtaqu jaraw li jsir tibdil f’ċerti punti partikolari tal‑liġi.

3 Iżda araw, Paħoran ma riedx jibdel jew jippermetti li jsir tibdil fil‑liġi; għalhekk, huwa ma tax każ ta’ dawk li semmgħu leħinhom permezz tat‑talba tagħhom biex isir tibdil fil‑liġi.

4 Għalhekk, dawk li kellhom ix‑xewqa li tinbidel il‑liġi mtlew bil‑għadab għalih, u xtaqu li hu ma jibqax aktar prim imħallef tal‑pajjiż; għalhekk qam argument dwar dil‑ħaġa, iżda dan ma wassal għall‑ebda tixrid ta’ demm.

5 U ġara li dawk li kellhom ix‑xewqa li Paħoran jitneħħa mis‑siġġu tat‑tribunal kienu jissejħu nies is‑sultan, għax huma kellhom ix‑xewqa li l‑liġi tinbidel b’tali mod li huma jwaqqgħu l‑gvern ħieles u jaħtru sultan fuq il‑pajjiż.

6 U dawk li kellhom ix‑xewqa li Paħoran jibqa’ prim imħallef tal‑pajjiż bdew isejħu lilhom infushom nies il‑ħelsien; u dan kien id‑diżgwid li nqala’ bejniethom, għax nies il‑ħelsien ħalfu jew għamlu patt li kienu se jkomplu jipproteġu d‑drittijiet u l‑privileġġi tar‑reliġjon tagħhom permezz ta’ gvern ħieles.

7 U ġara li dil‑ħaġa li bdew jitlewmu dwarha ġiet solvuta permezz ta’ leħen il‑poplu. U ġara li leħen il‑poplu qatagħha favur nies il‑ħelsien, u Paħoran żamm postu fuq is‑siġġu tat‑tribunal, ħaġa li ġabet ferħ kbir fost l‑aħwa ta’ Paħoran kif ukoll fost ħafna min‑nies li kienu favur il‑libertà, fejn lin‑nies is‑sultan għalqulhom ħalqhom, tant li huma m’azzardawx li jopponuhom iżda ġew mitluba jiddefendu l‑kawża tal‑ħelsien.

8 Issa dawk li kienu favur is‑slaten kienu dawk ta’ twelid nobbli, u li ppruvaw ikunu slaten; u huma sabu l‑appoġġ fost dawk li riedu li jkollhom il‑poter u l‑awtorità fuq il‑poplu.

9 Iżda araw, dan xejn ma kien mument tajjeb biex fost il‑poplu ta’ Nefi jinqala’ daqstant tilwim; għax araw, Għamalikja reġa’ għal darb’oħra beda jxewwex lill‑poplu Lamanita kontra l‑poplu Nefita, u beda jiġbor flimkien suldati minn kull naħa ta’ pajjiżu, u bir‑reqqa kollha beda jarmahom, u jħejjihom għall‑gwerra; għax kien ħalef li lil Moroni kien sejjer jixroblu demmu.

10 Iżda araw, aħna nistgħu naraw li l‑ġurament li huwa ħa ħadu mingħajr wisq konsiderazzjoni; madankollu, huwa ħejja lilu nnifsu u l‑armati tiegħu għall‑battalja kontra n‑Nefiti.

11 Issa l‑armati tiegħu ma kinux kbar daqs kemm kienu qabel, peress li bosta eluf minnhom kienu ġew maqtula min‑Nefiti; iżda minkejja t‑telfien kbir li sofrew, Għamalikja ġabar flimkien armata kbira mhux ħazin, tant li ma beża’ xejn li jkompli javvanza lejn l‑art ta’ Żaraħemla.

12 Iva, anke Għamalikja nnifsu niżel magħhom, bħala kmandant tal‑Lamaniti. U dan seħħ fis‑sena ħamsa u għoxrin tas‑saltna tal‑imħallfin; u kien fl‑istess żmien meta huma bdew jirrisolvu l‑kwistjoni li kellhom bejniethom dwar il‑prim imħallef, Paħoran.

13 U ġara li meta n‑nies li kienu jissejħu nies is‑sultan semgħu li l‑Lamaniti kienu resqin lejhom biex jiġġieldu kontrihom, qalbhom imtliet bil‑ferħ; u huma rrifjutaw li jaqbdu l‑armi b’idejhom, għax huma kienu nkurlati bil‑kbir għall‑prim imħallef, kif ukoll għan‑nies favur il‑libertà, tant li ma ridux jaqbdu l‑armi b’idejhom biex jiddefendu pajjiżhom.

14 U ġara li meta Moroni ra dan, u ra wkoll li l‑Lamaniti kienu jinsabu resqin qrib il‑fruntiera tal‑pajjiż, huwa nkorla bil‑kbir minħabba l‑ebusija ta’ ras dawk in‑nies, li kien ħadem b’tant ħerqa biex iħares; iva, huwa nkorla bil‑kbir; xegħlet il‑korla ta’ ruħu għalihom.

15 U ġara li huwa bagħat petizzjoni, li kienet tirrifletti leħen il‑poplu, lill‑gvernatur tal‑pajjiż, fejn xtaqu jaqraha, u lilu (Moroni) jagħtih is‑setgħa li jordna lil dawk id‑dissidenti biex jew jiddefendu pajjiżhom jew inkella jingħataw il‑mewt.

16 Għax kienet l‑akbar responsabbiltà tiegħu li jġib fi tmiemu dan id‑diżgwid u dan in‑nuqqas ta’ qbil fost il‑poplu; għax araw, dan kien il‑kawża li wassal għal daqstant qerda fosthom. U ġara li t‑talba tiegħu ntlaqat skont leħen il‑poplu.

17 U ġara li Moroni ordna biex l‑armata tiegħu tmur taffronta lil nies is‑sultan, biex iġib fix‑xejn il‑kburija u n‑nobbiltà tagħhom, u jagħmilhom terrapien, jekk huma ma jaqbdux f’idejhom l‑armi u jiddefendu l‑kawża tal‑libertà.

18 U ġara li l‑armati bdew mexjin lejhom; u huma ġabu fix‑xejn il‑kburija u n‑nobbiltà tagħhom, tant li hekk kif huma qabdu f’idejhom l‑armi tal‑gwerra biex jiġġieldu kontra n‑nies ta’ Moroni huma spiċċaw b’ġisimhom imtertaq mal‑art.

19 U ġara li kien hemm erbat elf minn fost dawk id‑dissidenti li spiċċaw b’ġisimhom imtertaq permezz tax‑xabla; u dawk fost il‑mexxejja tagħhom li ma ġewx maqtula fil‑battalja ttieħdu u nxteħtu f’ħabs, għax f’dan il‑mument ma kienx hemm biżżejjed ħin biex huma jgħaddu ġuri.

20 U dawk li kien għad baqa’ minn fost id‑dissidenti, minflok ma ndarbu permezz tax‑xabla, baxxew rashom għall‑istendàrd tal‑libertà, u ġew imġiegħla jtellgħu l‑istendàrd fuq it‑torrijiet tagħhom, u fl‑ibliet tagħhom, u jaqbdu l‑armi f’idejhom biex jiddefendu pajjiżhom.

21 U b’dal‑mod Moroni ġab fix‑xejn lil dawk li kienu jissejħu nies is‑sultan, fejn ma kien għad baqa’ ħadd aktar li kien jissejjaħ nies is‑sultan; u b’dal‑mod huwa ġab fix‑xejn ir‑ras iebsa u l‑kburija ta’ dawk in‑nies li kienu jqisu lilhom infushom bħala nies ta’ demm nobbli; iżda huma kellhom jumiljaw ruħhom bħal ħuthom, u jiġġieldu bi qlubija għall‑ħelsien tagħhom mill‑jasar.

22 Araw, ġara li waqt li Moroni kien qed iġib fi tmiemhom il‑gwerer u l‑ġlied li kien hemm fost il‑poplu tiegħu, u jwassalhom biex jgħixu fil‑paċi u ċ‑ċiviltà, u beda jagħmel ċerti regolamenti biex iħejjihom għall‑gwerra kontra l‑Lamaniti, araw, il‑Lamaniti daħlu fl‑art ta’ Moroni, li kienet fil‑fruntiera ma’ xatt il‑baħar.

23 U ġara li n‑Nefiti li kien hemm fil‑belt ta’ Moroni ma kinux armati biżżejjed; għalhekk Għamalikja spiċċa biex ħariġhom ’il barra minn arthom u qatel ħafna minnhom. U ġara li Għamalikja ħa l‑belt f’idejh, iva, u ħa f’idejh il‑fortifikazzjonijiet kollha tagħhom.

24 U dawk li ħarbu ’l barra mill‑belt ta’ Moroni ġew fil‑belt ta’ Nefija; u ġara wkoll li n‑nies tal‑belt ta’ Leħi nġabru flimkien, u huma bdew iħejju lilhom infushom u kienu jinsabu lesti biex jaffrontaw lil‑Lamaniti f’battalja.

25 Iżda ġara li Għamalikja ma ħalliex lil‑Lamaniti jmorru jiġġieldu kontra n‑nies tal‑belt ta’ Nefija, iżda ordnalhom biex jibqgħu ħdejn xatt il‑baħar, fejn f’kull belt hu ħalla numru ta’ rġiel sabiex jipproteġuha u jiddefenduha.

26 U hu kompla għaddej b’dal‑mod, fejn spiċċa ħa f’idejh bosta bliet, il‑belt ta’ Nefija, u l‑belt ta’ Leħi, u l‑belt ta’ Morjanton, u l‑belt ta’ Omner, u l‑belt ta’ Gid, u l‑belt ta’ Mulek, li lkoll kienu fil‑fruntiera tal‑lvant ma’ xatt il‑baħar.

27 U b’hekk il‑Lamaniti, permezz tal‑qerq ta’ Għamalikja, kisbu bosta bliet, permezz tal‑armati kbar tagħhom, li kollha kienu ffortifikati waħda sew, skont il‑fortifikazzjonijiet ta’ Moroni; ilkoll kemm huma spiċċaw post ta’ difiża għal‑Lamaniti.

28 U ġara li huma mxew lejn il‑fruntiera tal‑art ta’ Kotran, u lin‑Nefiti ġegħluhom jaħarbu u qatlu bosta minnhom.

29 Iżda ġara li huma sabu ma’ wiċċhom lil Teankum, li qatel lil Morjanton u li kien żamm lin‑nies tiegħu milli jaħarbu miegħu.

30 U ġara li anke lil Għamalikja żammu milli jkompli sejjer, hekk kif hu kien sejjer flimkien mal‑armata kbira tiegħu biex jieħu f’idejh l‑art ta’ Kotran, kif ukoll l‑art tat‑tramuntana.

31 Iżda araw hu verament iddiżappunta ruħu li kien inżamm milli jkompli sejjer minn Teankum u n‑nies tiegħu, għax huma kienu gwerriera mill‑aqwa; għaliex kull raġel li kien ma’ Teankum kien aktar b’saħħtu u aktar gwerrier kapaċi mil‑Lamaniti, tant li huma kellhom vantaġġ kbir fuq il‑Lamaniti.

32 U ġara li huma bdew jittormentawhom, tant li sakemm dalam spiċċaw biex qatlu ħafna minnhom. U ġara li Teankum u n‑nies tiegħu waqqfu t‑tined tagħhom fil‑fruntiera tal‑art ta’ Kotran; u Għamalikja waqqaf il‑tinda tiegħu fil‑fruntiera li kien hemm ma’ xatt il‑baħar, u kien b’dan il‑mod kif huma ġew imġiegħla jirtiraw.

33 U ġara li meta wasal il‑lejl, Teankum u l‑qaddej tiegħu ħarġu nkiss inkiss barra u marru fil‑kamp ta’ Għamalikja; u araw, dawn marret għajnhom bihom sforz l‑għeja kbira li kellhom, minħabba l‑ħidma u s‑sħana tal‑jum.

34 U ġara li Teankum daħal inkiss inkiss fit‑tinda tas‑sultan, u hu daħħallu lanza ġo qalbu; u s‑sultan miet fil‑pront tant li l‑qaddejja tiegħu lanqas biss qamu mir‑raqda li kienu fiha.

35 U huwa reġa’ lura nkiss inkiss fil‑kamp tiegħu, u araw, in‑nies tiegħu kienu reqdin, u hu qajjimhom u qalilhom b’dak kollu li kien għamel.

36 U hu ordna l‑armati tiegħu biex ilestu ruħhom, ma jmorrux il‑Lamaniti jqumu u jaħbtu għalihom.

37 U b’hekk ġiet fi tmiemha s‑sena ħamsa u għoxrin tas‑saltna tal‑imħallfin fuq il‑poplu ta’ Nefi; u b’hekk ġiet fi tmiemha l‑ħajja ta’ Għamalikja.