Mga Pagtulon-an sa mga Presidente
Hugna 39: Relief Society: Balaan nga Organisasyon sa mga Kababayen-an


Hugna 39

Relief Society: Balaan nga Organisasyon sa mga Kababayen-an

“Kon kamo magpuyo sumala sa mga pribilihiyo, ang mga anghel dili mapugngan nga mahimo ninyong mga kauban.”

Gikan sa Kinabuhi ni Joseph Smith

Sa tingpamulak niadtong 1842, ang mga miyembro sa Simbahan sa Nauvoo nagkapuliki sa trabaho sa pagtukod sa Templo sa Nauvoo. Duha sa maong mga miyembro mao sila si Sarah Granger Kimball ug ang iyang mananahi, si Margaret A. Cook, kinsa, samtang nag-istoryahay usa ka adlaw niana, mihukom sa pagtipon sa ilang mga paningkamot aron sa pagtabang sa mga trabahador sa templo. Si Sister Kimball miingon nga siya mohatag og panapton aron si Sister Cook makahimo og mga kamisin alang sa mga lalaki. Ang duha ka mga babaye mihukom sa pag-imbitar sa ubang mga sister sa pakig-uban kanila sa paghimo og kapunongan sa mga babaye aron sa pagdugang sa ilang mabination nga mga paningkamot. Si Sarah Granger Kimball miingon: “Ang managsilingan nga mga sister nag-abut sa akong parlor ug mihukom sa pag-organisar. Ako gitahasan sa pagtawag ni Sister Eliza R. Snow ug paghangyo kaniya sa pagsulat alang kanamo og Konstitusyon ug mga Pamalaod, ug pagsumiter niini ngadto ni Presidente Joseph Smith sa dili pa ang among sunod nga miting sa Huwebes.”

Human masusi ang gisugyot nga konstitusyon ug mga pamalaod, ang Propeta mipahibalo kanila nga kini labing nindot nga sukad iyang nakita apan miingon: “‘Kini dili mao ang inyong gusto. Sultihi ang mga sister nga ang ilang mga halad gidawat sa Ginoo, ug siya adunay butang nga mas maayo alang kanila kay sa sinulat nga konstitusyon. Gidapit ko silang tanan sa pagpakigkita kanako ug sa pipila sa mga kaigsoonan … sunod hapon sa Huwebes.’ ”1

Sumala niana, pagka Marso 17, ang Propeta, inubanan nila ni Elder John Taylor ug Willard Richards, nakigkita sa 20 ka mga kababayen-an sa nagkalain-laing edad didto sa kwarto sa taas sa Red Brick Store. Opisyal nga gitukod sa Propeta ang Female Relief Society sa Nauvoo ug gitudloan kadtong mianha mahitungod sa mga katuyoan sa bag-ong organisasyon. Ang mga sister mipili ni Emma Smith ingon nga presidente sa Relief Society, ug mipili si Emma sa iyang duha ka mga counselor. Dayon gibasa sa Propeta ang usa ka pagpadayag nga nadawat 12 ka mga tuig na ang milabay diin ang Ginoo misugo ni Emma sa pagkolekta og mga himno nga imantala ug mipaila kaniya ingon nga “pinili nga babaye” (D&P 25:3). Si Emma Smith mibarug sa pagsulti, nagpalutaw sa dako kaayong kahimoan sa kapunongan: “Atong buhaton ang talagsaon … Paabuton nato ang talagsaong mga okasyon ug dinaliang mga tawag.”2

Si Emma Smith, ang unang kinatibuk-ang presidente sa Relief Society, kanunay adunay dakong tinguha sa pag-alagad sa uban ug pagtukod sa gingharian sa Dios, makausa mipahayag nga siya buot nga mahimong “usa ka panalangin ngadto sa tanan kinsa nanginahanglan og bisan unsa nga anaa sa akong mga kamot.”3 Sa New York, nanahi siya og mga saput alang sa upat ka mga misyonaryo nga gitawag sa pagsangyaw sa ebanghelyo ngadto sa mga Lamanite. Sa Kirtland, nakig-uban siya og trabaho sa ubang mga babaye sa pagpangolekta og mga habol, pagkaon, ug mga sapot alang sa mga nangmartsa sa Zion’s Camp da-on ngadto sa naglisud nga mga Santos sa Missouri. Mitabang siya sa pag-andam og mga pagkaon ug paghimo og mga medyas, mga pantalon, ug mga jacket alang sa mga nagtrabaho sa pagtukod sa Templo sa Kirtland. Midawat siya og daghang trabahador sa templo isip mga kasera nga siya ug si Joseph kinahanglang matulog sa salog. Sa unang mga adlaw sa Nauvoo, gihalad niya ang daghan niyang panahon ug atensyon sa pag-amuma sa daghang mga biktima sa malaria nga nagtolda sa gawas sa iyang panimalay diha sa mga tampi sa Suba sa Mississippi. Niini ug ubang mga paagi, iyang gihulagway ang pag-alagad nga gihatag sa daghang mga sister sa iyang panahon. Gihinumduman ni Polly Angell nga sa dihang nakita sa Propeta ang pundok sa mga kababayen-an nga nagkapuliki og tahi sa mga tabil nga gamiton sa pagbahin sa mga dapit sa Templo sa Kirtland, miingon siya, “Maayo, mga sister, … kanunay kamong ania andam sa pagtabang. Ang mga sister sa kanunay nag-una ug labaw sa tanang maayo nga mga buhat.”4

Sukad niadtong unang mga adlaw sa Relief Society, ang mga kababayen-an sa Simbahan nagpabilin nga talagsaong pwersa alang sa kaayohan. Sa usa ka miting nga gihimo usa ka semana human sa pag-organisar sa Relief Society, si Lucy Mack Smith, ang inahan sa Propeta, mihatag sa mga sister og tambag nga milakip sa milyon nga mga kababayen-an sa Simbahan karon: “Kinahanglan atong panggaon ang usag-usa, bantayan ang usag usa, hupayon ang usag-usa, ug magbaton og panudlo, nga unta kitang tanan magkauban sa langit.”5

Mga Pagtulun-an ni Joseph Smith

Ang Relief Society, gi-organisar ubos sa priesthood ug subay sa iyang sumbanan, usa ka mahinungdanong bahin sa Simbahan.

Si Sarah Granger Kimball mihinumdum nga sa wala pa i-organisar ni Propeta Joseph Smith ang Relief Society, siya miingon: akong i-organisar ang mga kababayen-an ubos sa priesthood subay sa sumbanan sa priesthood…. Ang Simbahan wala gayud ma-organisar sa hingpit hangtud ang mga kababayen-an na-organisar.”6

Ang kasaysayan sa Propeta alang sa Marso 24, 1842, nagrekord: “[Ang] kapunongan [sa Female Relief Society] na-kompleto niining adlawa. Si Mrs. Emma Smith milingkod sa katungdanan sa pagka-presidente; si Mrs. Elizabeth Ann Whitney ug Sarah M. Cleveland mao ang iyang mga counselor; si Miss Elvira [Cowles] ang tresurera, ug ang atong bantugan ug may abilidad nga babayeng mambabalak, si Miss Eliza R. Snow, ang sekretarya.”7

Si Eliza R. Snow mi-report: “Si Presidente Joseph Smith mibarug. Namulong kabahin sa kapunongan sa Female Relief Society; miingon nga siya kinasingkasing nga naikag, nga kini unta matukod ngadto sa Labing Gamhanan sa paagi nga kini madawat.”8

Si Eliza R. Snow usab mi-report: Si [Joseph Smith miawhag sa mga sister sa pagtingub kanunay sa ilang hugot nga pagtuo ug mga pag-ampo, ug pagbutang og pagsalig diha … niadtong mga matinud-anong mga lalaki kinsa gibutang sa Dios sa pagpangulo sa Simbahan aron sa paggiya sa Iyang mga katawhan; nga kita moabag ug mopaluyo kanila uban sa atong mga pag-ampo…. Kon kini nga Society mamati sa tambag sa Makagagahum, pinaagi sa mga pangulo sa Simbahan, makabaton sila og gahum sa pagmando sa mga rayna diha taliwala kanila.”9

“Kini nga Society modawat og panudlo pinaagi sa kapunongan nga gitukod sa Ginoo—pinaagi sa tawo nga gitudlo sa pagpangulo— ug ako karon mohatag sa yawe nganha kaninyo sa ngalan sa Dios, ug kini nga Society maglipay, ug ang kahibalo ug panabut modagayday sukad niini nga panahon—kini mao ang sinugdanan sa maayong mga adlaw niini nga Society.”10

Ang Relief Society makahimo sa mga kababayen-an sa paglihok pinasubay sa ilang pagkamabination nga kinaiyahan, maghatag og pag-amuma ngadto sa nanginahanglan.

“Kini usa ka manggiloy-ong Society, ug pinasubay sa inyong mga kinaiyahan; kini yano alang sa mga babaye sa pagbaton og mga pagbati sa kalooy ug pagkamabination. Kamo karon nahimutang sa sitwasyon diin kamo makalihok pinasubay niadtong mga maloloy-ong pagbati nga gitanom sa Dios diha sa inyong mga dughan.”11

“Miingon si Jesus, ‘Buhata ang mga butang, diin kamo nakakita kanako nga mibuhat’ [tan-awa sa 2 Nephi 31:12]. Kini mao ang mga labing bililhong buluhaton alang sa kapunongan nga pagalihokon.”12

Si Willard Richards mi-report: “Ang [Female Relief Society] miting gipamulongan ni Presidente Joseph Smith, aron sa pagpakita sa katuyoan sa Society—nga ang Society of Sisters makapahagit sa mga kaigsoonan sa maayong mga buhat sa pagtan-aw sa gikinahanglan sa mga kabus—pagpangita subay sa mga butang sa kalooy, ug sa pagpangalagad sa ilang mga gikinahanglan—sa pagtabang pinaagi sa pagtul-id sa mga moralidad ug paglig-on sa mga hiyas sa komunidad.”13

“Mitambong ako sigun sa hangyo, sa Female Relief Society, kansang katuyoan mao ang kahupayan sa mga kabus, sa timawa, sa biyuda ug sa ilo, ug alang sa pagbuhat sa tanang mga katuyoan sa kalooy…. Dihay daghan kaayong nanambong sa pag-organisar sa kapunongan, ug usab sa misunod nga mga miting, sa pipila sa atong labing intelihente, manggiloy-on, matinabangon ug talahurong mga babaye; ug kitang tanan gihatagan og maayong kasigurohan gikan sa kahibalo niadtong hingpit nga mga baruganan sa kalooy nga nagdagayday sa kinaugalingon gikan sa ilang manggiloy-on ug matinabangong mga dughan, nga uban sa mga kapanguhaan nga ilang maggamit, sila molupad ngadto sa kahupayan sa estranghero; mobu-bo nila og lana ug bino sa nasamdan nga kasingkasing sa nag-lisud; mopauga sila sa luha sa nailo ug himoon nga malipayon ang kasingkasing sa mga biyuda.

“Ang atong mga kababayen-an kanunay nga nailhan sa ilang mga lihok sa kamaloloy-on ug kamaayo; … taliwala sa ilang kasakit, sa panahon nga ang pan gisakmit gikan sa ilang walay ikasukol nga mga anak sa ilang walay kalooy nga mga tigdaug-daog, sa kanunay sila andam sa pag-abli sa ilang mga pultahan ngadto sa mga gikapoy nga mga biyahero, sa pagbahin sa ilang diyutay nga pagkaon ngadto sa gigutom, ug gikan sa ilang kanihit ug kakulang nga mga igsusul-ob, nga bahinan ang labaw nga timawa ug kabus; ug karon nga sila nagpuyo diha sa mas malipayong yuta, ug taliwala sa dili kaayo bangis nga mga tawo, ug nagbaton og mga kagamitan nga sukad kaniadto wala sila makapahimulos, kami nagtuo nga uban sa ilang tingub nga mga paningkamot, ang kondisyon sa nag-antus nga kabus, sa estranghero ug sa walay amahan mapaarang-arang.”14

Ang Relief Society nag-awhag sa mga kababayen-an sa pagbansay og kabalaan ug sa pagtudlo sa usag usa.

“Ang Ladies’ Relief Society dili lamang sa paghupay sa kabus, apan sa pagluwas sa mga kalag.”15

“Karon hinigugmang mga sister, … kami nagtinguha kaninyo nga mohimo sa inyong bahin, ug kami mohimo sa amo, kay kita nangandoy sa paghupot sa mga sugo sa Dios diha sa tanang mga butang, ingon nga gihatag og direkta gikan sa langit ngari kanato, nagpuyo sa matag pulong nga migula sa ba-ba sa Ginoo. Hinaut nga ang Dios modugang sa iyang panalangin diha sa inyong mga ulo ug mogiya kaninyo diha sa tanang mga agianan sa hiyas, pagkaputli ug grasya.”16

“Ang [Relief] Society nakahimo og maayo; ang ilang mga baruganan mao ang pagbansay og pagkabalaan. Ang Dios nahigugma kaninyo, ug ang inyong mga pag-ampo alang kanako dako og kahimoan: ayaw sila pahunonga sa pag-ampo sa Dios sa kanunay alang kanako.”17

“Kinahanglan nga inyong sumpuon ang pagkadautan, ug pinaagi sa inyong maayong mga ehemplo, makapadasig sa mga Elder sa maayong buhat.”18

Si William Richards mi-report: “Si Presidente Joseph Smith mibasa sa pagpadayag ngadto ni Emma Smith, gikan sa basahon sa Doktrina ug mga Pakigsaad [D&P 25]; ug nag-ingon nga siya … mopatin-aw sa mga kasulatan ngadto sa tanan; ug motudlo sa katungdanan sa mga babaye diha sa komunidad; ug nga dili lamang siya, apan ang uban, mahimong makakab-ut sa samang mga panalangin.”19

Si Eliza R. Snow mi-report: “Samtang [si Propeta Joseph Smith] aduna niini nga oportunidad, iyang gipang-tudloan ang mga babaye niini nga Society, ug gitudlo ang paagi alang kanila sa pagdala sa ilang mga kaugalingon, nga sila unta molihok subay sa kabubut-on sa Dios….

“Kon kamo mopuyo sumala niini nga mga baruganan, unsa ka dako ug ka mahimayaon ang inyong ganti sa celestial nga gingharian! Kon kamo mopuyo sumala sa inyong mga pribilihiyo, ang mga anghel dili mapugngan nga mahimo ninyong mga kauban. Ang mga babaye, kon sila putli ug walay sala, makaadto sa presensya sa Dios; kay unsa ang labaw nga makapahimuot sa Dios kay sa pagka-walay sala; kinahanglan nga kamo walay sala; o dili kamo makaadto sa atubangan sa Dios: kon kita moadto sa atubangan sa Dios, kinahanglan himoon nato ang atong mga kaugalingon nga putli, ingon nga Siya putli.”20

Ang Relief Society nag-awhag sa mga kababayen-an sa pagsunod sa ehemplo sa Manluluwas sa pagpakita og kalooy ug paglikay sa panagbangi.

“Kon kamo buot nga ang Dios adunay kalooy kaninyo, pagbaton og kalooy sa usag usa…. Kita puno sa pagkahakog; ang yawa nag-ulog-ulog kanato nga kita hilabihan ka matarung, kon kita namantay sa mga sayop sa uban. Makapuyo lamang kita pinaagi sa pag-ampo sa atong Dios; ang tanan kinahanglan mobuhat niini alang sa ilang mga kaugalingon; walay usa nga makabuhat niini alang sa uban. Unsa ka lumo ang Manluluwas nga nakig-atubang ni Pedro, nag-ingon, ‘Kon ikaw nakabig na, lig-una ang imong mga kaigsoonan.’ [Lucas 22:32]. Niana nga higayon, Siya miingon ngadto kaniya, ‘Gihigugma mo ba ako?’ ug sa pagkadawat sa tubag ni Pedro, Siya miingon, ‘Pakan-a ang akong karnero.’ [Juan 21:15–17.] Kon ang mga sister [nahigugma] sa Ginoo, himoa nga pakan-on nila ang karnero, ug dili modaut kanila….

“Mga sister sa kapunongan, aduna bay panagbangi taliwala kaninyo? Dili ako motugot niini. Kinahanglan kamong maghinulsol, ug pangayoa ang gugma sa Dios. Ipalayo ang pagpakaaron ingnong katarung sa kaugalingon. Ang labing maayong sukdanan o baruganan sa pagdala sa kabus ngadto sa paghinulsol mao ang pagpangalagad sa ilang mga gikinahanglan.”21

Si Eliza R. Snow mi-report sa mosunod nga mga pulong sa Propeta: “Bisan pa sa mga dili takus taliwala kanato, ang mga mahiyason kinahanglan dili gayud, gikan sa pagpa-importante sa kaugalingon, nagpasubo ug nagdaug-daug nga wala kinahanglana, niadtong mga alaot—gani kining dili takus nga mga tawo kinahanglan nga awhagon sa pagpuyo sukad karon nga pagatahuron niini nga kapunongan, kinsa mao ang labing nindot nga mga bahin sa komunidad. Nag-ingon nga siya adunay duha ka mga butang nga irekomendar sa mga miyembro niini nga kapunongan, sa pagbantay og maayo sa unsay isulti: walay gitukod nga pundok nga magpadayon nga wala gayud niini…. Ang katuyoan mao ang paghimo niadtong dili kaayo maayo sa pag-usab ug pagbalik ngadto sa dalan sa hiyas nga sila mahimong iphon kauban sa maayo….

“… Susiha ang inyong mga kaugalingon—ang dila usa ka dili mapugngan nga miyembro—pugngi ang inyong mga dila kalabut sa mga butang nga walay importansya—usa ka gamay nga libak makahimo og dako kaayo nga problema.”22

“Ang gagmay nga mga lobo modaut sa mga bagon—ang gagmay nga mga dautan mohimo sa labing kadaut sa Simbahan. Kon kamo adunay dautan nga mga pagbati, ug ipanabi kini ngadto sa usag-usa, kini adunay purohan nga makahimo og kasamok.”23

“Ayaw daota ang pagkatawo ni bisan kinsa. Kon ang mga miyembro sa Society modala sa ilang mga kaugalingon sa dili husto, pakig-atubang kanila, ug tipigi ang inyong mga kalihokan sulod sa inyong mga dughan, ug tan-awa ang tanang mga tawo nga sagrado.”24

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang kamo magtuon niini nga hugna o samtang kamo mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa sa mga pahina vii–xiii.

  • Basaha ang pahayag ni Emma Smith ibabaw sa pahina 545. Sa inyong hunahuna ngano nga ang mga Relief Society sister nakahimo og dili ordinaryo nga mga butang? Sa unsa nga mga paagi kamo ug ang inyong pamilya napanalanginan pinaagi sa mga paningkamot sa mga Relief Society sister? Basaha ang tambag gikan ni Lucy Mack Smith nga anaa ubos sa pahina 545. Sa unsa nga mga paagi ang mga Relief Society sister nagsunod niini nga tambag karon?

  • Si Propeta Joseph Smith mitukod sa Relief Society “ubos sa priesthood subay sa sumbanan sa priesthood” 545. Sa unsa nga paagi kini nagpalahi kanila gikan sa ubang mga organisasyon sa serbisyo sa kalibutan? (Alang sa pipila ka mga ehemplo, tan-awa ang pahina mga pahina 545–46. Sa inyong hunahuna ngano nga ang Simbahan wala “gayud sa hingpit matukod” hangtud si Joseph Smith mitukod sa Relief Society?

  • Sa unsang paagi nga ang mga responsibilidad sa mga Relief Society sister karon makomparar sa mga buluhaton nga nadawat sa mga sister gikan ni Joseph Smith? (Alang sa pipila ka mga ehemplo, tan-awa ang mga pahina 545–50.) Basaha ang unang tibuok nga paragrap sa pahina 546–47. Sa unsa nga mga paagi ang mga oportunidad sa paghatag og serbisyo makatabang kanato nga labaw nga mahimong sama sa Manluluwas?

  • Basaha ang unang paragrap sa pahina 548. Sa imong hunahuna unsa ang gipasabut sa pagluwas og kalag? Sa unsa nga mga paagi ang mga miyembro sa Relief Society motuman niini nga responsibilidad, sa temporal ug espiritwal?

  • Ribyuha ang tibuok ikaduhang paragrap sa pahina 547 ug ang ikaupat nga paragrap sa pahina 548. Unsay mabuhat sa mga Relief Society sister sa pag-awhag og maayong mga buhat diha sa mga naghupot sa priesthood? Unsay mabuhat sa mga naghupot sa priesthood aron sa pagsuporta sa mga Relief Society sa ilang mga trabaho?

  • Basaha ang paragrap nga nagsugod diha ubos sa pahina 548. Unsay atong makat-onan gikan niini nga pahayag mahitungod sa responsibilidad ug mga oportunidad sa kada sister?

  • Ang propeta mipahimangno batok sa “pagpanghilabut sa mga sayop sa uban” 549. Unsa sa inyong hunahuna ang gipasabot niini? Unsaon kaha niini nga kinaiya pagpugong sa mga paningkamot sa Relief Society—o bisan unsa nga korum o grupo sa Simbahan? Unsay atong mabuhat sa pagpakaon sa mga karnero sa Ginoo kay sa pagpakaon sa atong mga kaugalingon sa ilang mga sayop?

May Kalabutan nga mga Kasulatan: Mga Proberbio 31:10–31; 1 Mga Taga-Corinto 13:8; D&P 25:1–16; 88:125

Mubo nga mga Sulat

  1. Sarah Granger Kimball, “Autobiography,” Woman’s Exponent, Sep. 1, 1883, p. 51.

  2. Emma Smith, gikutlo sa Relief Society, Minute Book Mar. 1842–Mar. 1844, gitala alang sa Mar. 17, 1842, p. 12, gi-report ni Willard Richards, Church Archives, Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, Siyudad sa Salt Lake, Utah.

  3. Emma Hale Smith, Blessing, 1844, gimakinilya, Church Archives.

  4. Gikutlo ni Polly Angell, sa Edward W. Tullidge, The Women of Mormondom (1877), p.76.

  5. Lucy Mack Smith, gikutlo sa Relief Society, Minute Book Mar. 1842–Mar. 1844, gitala alang sa Mar. 24, 1842, pp. 18–19 gi-report ni Eliza R. Snow, Church Archives.

  6. Gikutlo ni Sarah Granger Kimball, “Autobiography,” Woman’s Exponent, Sep. 1, 1883, p. 51.

  7. History of the Church, 4:567; gikan sa “Ladies’ Relief Society,” usa ka editorial nga gimantala sa Times and Seasons, Abr. 1, 1842, p. 743; si Joseph Smith ang editor sa mao nga peryodiko.

  8. History of the Church, 4:570; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Mar. 30, 1842, sa Nauvoo, Illinois, gi-report ni Eliza R. Snow.

  9. History of the Church, 4:604–5, pagkabahin sa paragrap giusab; gikan sa usa ka pakigpulong gihatag ni Joseph Smith sa Abr. 28, 1842, sa Nauvoo, Illinois, gireport ni Eliza R. Snow; tan-awa usa ang apendiks, pahina 682 aytem 3.

  10. Pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Abr. 28, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R.Snow, sa Relief Society, Minute Book Mar. 1842–Mar. 1844, p. 40, Church Archives.

  11. History of the Church, 4:605; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Abr. 28, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow.

  12. History of the Church, 5:20; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Mayo 26, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow.

  13. Pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Mar. 17, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Willard Richards, sa Relief Society, Minute Book Mar. 1842–Mar. 1844, p. 7, Church Archives.

  14. History of the Church, 4:567–68; gikan sa “Ladies’ Relief Society,” usa ka editoryal nga gimantala sa Times and Seasons, Abr. 1, 1842, p. 743; si Joseph Smith ang editor sa mao nga peryodiko.

  15. History of the Church, 5:25; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Hunyo 9, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow.

  16. Sulat gikan ni Joseph Smith ug sa ubang mga pangulo ngadto sa Nauvoo Relief Society, 1842, Nauvoo, Illinois; sa Relief Society, Minute Book Mar. 1844, p. 88, Church Archives.

  17. History of the Church, 5:141; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Ago. 31, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow.

  18. History of the Church, 4:605; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Abr. 28, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow.

  19. Pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Mar. 17, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Willard Richards, sa Relief Society, Minute Book Mar. 1842–Mar. 1844, p. 8, Church Archives.

  20. History of the Church, 4:6004–5; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Abr. 28, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow; tan-awa usab ang apendiks, pahina 682, aytem 3.

  21. History of the Church, 5:24–25; pagkabahin sa paragrap giusab; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Hunyo 9, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow.

  22. History of the Church, 5:20; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Mayo 26, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow; tan-awa usab ang apendiks, pahina 682, aytem 3.

  23. History of the Church, 5:140; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Ago. 31, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Eliza R. Snow.

  24. Pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Mar. 17, 1842, sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Willard Richards, sa Relief Society, Minute Book Mar. 1842–Mar. 1844, p. 10, Church Archives.

Imahe
organizing of Relief Society

Pagka Marso 17, 1842, si Propeta Joseph Smith mi-organisar sa Female Relief Society sa Nauvoo. “Ang Simbahan wala gayud mahingpit pagka-organisa hangtud nga ang mga kababayen-an na-organisar,” ang Propeta mipahayag.

Imahe
women

“Kini usa ka manggiloy-on nga Society. … Kamo karon nahimutang sa sitwasyon diin kamo makalihok pinasubay niadtong maloloy-ong pagbati nga gitanom sa Dios diha sa inyong mga dughan.”