Mga Pagtulon-an sa mga Presidente
Hugna 10: Pag-ampo ug Personal nga Pagpadayag


Hugna 10

Pag-ampo ug Personal nga Pagpadayag

“Pribilihiyo kini sa mga anak sa Dios nga moduol ngadto sa Dios ug makadawat og pagpadayag.”

Gikan sa Kinabuhi ni Joseph Smith

Pagka-Hunyo 1829, daghang importante nga mga hitabo sa pagpadayon sa pagpahiuli sa ebanghelyo nga nahitabo na. Ang kalangitan nabuksan sa panahon sa Unang Panan-awon ug ang Dios nakigsulti na usab sa mga tawo sa yuta. Si Propeta Joseph Smith nakadawat sa mga palid sa Basahon ni Mormon ug naghubad sa sagrado nga mensahe niini. Ang balaan nga priesthood gipahiuli, ug ang ordinansa sa bunyag gihimo alang sa mga anak sa Dios. Ang matag usa niini nga mga kalihokan nahitabo agig tubag sa pag-ampo sa Propeta nga nangayo og giya gikan sa Ginoo.

Samtang ang trabaho sa paghubad hapit na mahuman, ang Propeta sa makausa nangayo og direksyon gikan sa Ginoo. Tungod kay gimandoan ni Moroni si Joseph nga dili ipakita ang mga palid ni bisan kinsa gawas kon siya gisugo sa pagbuhat sa ingon, mibati si Joseph nga nag-inusara ug nabug-atan sa iyang reponsibilidad samtang siya naghubad sa mga palid. Hinoon, iyang nadiskobrehan gikan sa maong rekord nga ang Ginoo mohatag og tulo ka linain nga mga saksi kinsa mopamatuod ngadto sa kalibutan nga ang Basahon ni Mormon tinuod (tan-awa sa 2 Nephi 11:3; Ether 5:2–4).

“Hapit human dayon sa among pagkadiskobre niini,” nahinumdom si Joseph, “nakahunahuna sila si Oliver Cowdery, David Whitmer ug … Martin Harris (kinsa miabut aron mangutana human sa kalamboan sa among trabaho) nga sila gusto nga ako mangutana sa Ginoo aron mahibaloan kon sila makaangkon ba sa kahigayunan nga mao ang mahimo nga tulo ka linain nga mga saksi.”1 Ang propeta nag-ampo alang sa direksyon ug nakadawat og pagpadayag nagpahayag nga ang tulo ka mga lalaki tugutan nga makakita sa mga palid, ingon man usab sa espada ni Laban, sa Urim ug Thummim, ug sa Liahona (tan-awa sa D&P 17).

Paglabay sa pipila ka mga adlaw, ang Propeta ug ang tulo ka mga lalaki miadto sa kakahoyan duol sa panimalay sa mga Whitmer sa Fayette, New york, ug nagsugod sa pag-ampo alang niining dakong kahigayunan nga gihatag nganha kanila. Si Martin mibiya, nga mibati nga dili angayan. Ang Propeta mirekord unsay nahitabo: “Kami … dili pa dugay nga nag-ampo, sa dihang kami nakakita og kahayag ibabaw kanamo diha sa hangin, sa hilabihan nga kahayag, ug tan-awa, usa ka anghel si [Moroni] nagbarug sa among atubangan. Sa iyang mga kamot iyang gigunitan ang mga palid nga maoy among giampo nga makakita niini. Iyang gipakli ang pahina usag usa, aron makita namo kini, ug nakakita sa mga kinulit nga diha niini.”2 Kining mga tawhana nakadungog usab sa tingog sa Dios nga nagpamatuod sa katinuod sa paghubad ug nagsugo kanila sa pagpamatuod kon unsay ilang nakita ug nadungog. Dayon si Joseph miadto kang Martin, kinsa nag-ampo sa laing bahin sa kakahoyan. Nag-ampo sila ug nakakita sa samang panan-awon ug nakadungog sa samang tingog.

Ang inahan ni Joseph Smith, kinsa nagbisita sa Propeta didto sa Fayette niining higayona, nahinumdom sa kalipay ug kahupayan sa iyang anak human niini nga pagpakita: “Sa dihang si Joseph misulod [sa panimalay sa mga Whitmer], mitupad siya kanako ‘Papa! Mama!’ miingon siya, ‘wala lang mo makahibalo kon unsa ako kamalipayon. Ang Ginoo mitugot nga ang mga palid ipakita ngadto sa laing tulo ka mga tawo gawas kanako, kinsa nakakita usab og anghel ug mopamatuod sa kamatuoran sa unsay akong gisulti, kay sila nasayud sa ilang mga kaugalingon nga wala ako magtinguha sa pag-ila sa mga tawo. Ug akong gibati nga ingon og ako nahuwasan sa hilabihan nga kabug-at nga ingon og sobra ra alang kanako nga sagubangon. Apan karon sila moaambit na og kabahin niini, ug nakapalipay kini sa akong kalag nga wala ako mag-inusara sa kalibutan.’ ”3

Sa iyang tibuok kinabuhi, si Joseph Smith moduol sa Dios pinaagi sa pag-ampo aron mangayo og panabang ug giya nga iyang gikinahanglan. Usa ka miyembro sa Simbahan nakadungog kaniya nga nag-ampo didto sa Kirtland, Ohio, sa usa ka panahon sa hilabihan nga personal nga kalisud: Wala gayud sukad ako makadungog og usa ka tawo nga nakigsulti sa iyang Magbubuhat nga ingon og Siya anaa dinhi naminaw isip usa ka mabination nga amahan nga maminaw sa usa ka matinahuron nga anak…. Walay pagpakaaron-ingnon, walay pagpataas sa tingog aron ingnon nga nadasig, apan yano nga tono sa pagpakigsulti, sama sa usa ka tawo nga makigsulti og usa ka higala. Alang kanako, kon kuhaon ang tabil, akong makita ang Ginoo nga magbarug nga nag-atubang sa Iyang pinakamapainubsanon sa tanang mga sulugoon nga sukad akong nakita.”4

Mga Pagtulun-an ni Joseph Smith

Ang Dios maminaw sa atong mga pag-ampo ug makigsulti kanato karon, sama nga Siya nakigsulti sa karaang mga Santos.

“Sa pagkonsiderar nga ang Ginoo wala gayud mohatag sa kalibutan nga makasabut pinaagi sa bisan unsa nga gipadayag nga siya mihunong na sa pagpakigsulti sa iyang mga nilalang kon gitinguha sa sakto nga paagi, ngano nga hunahunaon man nga dili katoohan nga siya makigsulti pag-usab niining katapusang mga adlaw alang sa ilang kaluwasan?

“Tingali matingala kamo niini nga pamahayag, nga akong isulti alang sa kaluwasan sa iyang mga nilalang niining katapusang mga adlaw, tungod kay ania na kanato ang dakong libro sa iyang pulong nga iyang gihatag kaniadto. Apan kamo modawat nga ang pulong nga iyang gisulti ni Noe dili igo alang kang Abraham, o wala gikinahanglan nga si Abraham mobiya sa yuta nga iyang natawhan ug mangita og kabilin sa layo nga nasud tungod sa pulong nga gipamulong ngadto ni Noe, apan alang sa iyang kaugalingon iyang naangkon ang mga saad sa kamot sa Ginoo ug naglakaw niana nga kahingpitan diin siya gitawag nga higala sa Dios. Si Isaac, ang sinaaran nga binhi, wala kinahanglana nga iyang isalig ang iyang paglaum diha sa mga saad nga gihimo ngadto sa iyang amahan, nga si Abraham, apan adunay pribilihiyo uban ang kasiguroan sa iyang pagtugot ubos sa langit pinaagi sa direkta nga tingog sa Ginoo ngadto kaniya.

“Kon ang usa ka tawo nagpakabuhi diha sa mga pagpadayag nga gihatag ngadto sa lain, dili ba angay nga ako mangutana, nganong gikinahanglan man, sa Ginoo nga mamulong ngadto ni Isaac sama sa iyang gihimo, nga narekord sa ika-26 nga kapitulo sa Genesis? Kay ang Ginoo diha misubli, o misaad pag-usab, sa pagpahigayon sa panumpa nga iyang gipanumpa kaniadto ngadto ni Abraham. Ug ngano nga kini gibalik ngadto ni Isaac? Ngano nga ang unang saad gipaniguro alang ni Isaac sama kang Abraham? Dili ba si Isaac anak ni Abraham? Ug dili ba siya makasalig sa pulong sa iyang amahan isip usa ka tawo sa Dios? Tingali makaingon kamo nga siya usa ka talagsaon nga tawo ug lahi gikan sa mga tawo niining katapusang mga adlaw; hinoon, ang Ginoo mipabor kaniya uban sa mga panalangin nga talagsaon ug lahi, tungod kay siya lahi gikan sa mga tawo sa iyang panahon. Ako mo-admiter nga siya usa ka talagsaon nga tawo ug dili lamang talagsaon nga gipanalanginan, apan gipanalanginan sa hilabihan. Apan ang tanan nga pagkatalagsaon nga akong nadiskobrehan sa tawo, o sa tanang kalainan tali kaniya ug sa mga tawo sa iyang panahon, mao nga siya mas balaan ug mas hingpit sa atubangan sa Dios ug moduol kaniya uban ang mas putli nga kasingkasing ug mas hugot ang pagtuo kay sa mga tawo niini nga panahon.

“Mahimong sama gihapon ang ikasulti mahitungod sa kasaysayan ni Jacob. Ngano nga ang Ginoo nakigsulti ngadto kaniya mahitungod sa samang saad human mahimo kini ngadto ni Abraham ug gibag-o kini ngadto ni Isaac? Ngano nga si Jacob wala makontento sa pulong nga gipamulong ngadto sa iyang mga amahan?

“Sa dihang ang panahon sa saad nagkaduol na alang sa kaluwasan sa mga anak sa Israel gikan sa yuta sa Ehipto, ngano nga gikinahanglan nga ang Ginoo mosugod sa pagpakigsulti ngadto kanila? Ang saad o pulong ngadto ni Abraham mao nga ang iyang kaliwat maulipon ug sakiton sulod sa upat ka gatus ka tuig, ug human niana sila mamahawa nga adunay daghang bahandi. Ngano nga sila wala mosalig niini nga saad ug, sa dihang nagpabilin sila sa Ehipto nga ulipon sulod sa upat ka gatus ka tuig, namahawa nga wala maghulat og dugang pagpadayag, apan milihok sa hingpit sumala sa saad nga gihatag ngadto ni Abraham nga sila mamahawa? …

“ … Ako motuo nga si Enoch naglakaw uban sa Dios. Ako motuo nga si Abraham nakighimamat sa Dios ug nakigsulti sa mga anghel. Ako motuo nga si Isaac nakaangkon og pagbag-o sa pakigsaad nga gihimo ngadto ni Abraham pinaagi sa direkta nga tingog sa Ginoo. Ako motuo nga si Jacob nakigsulti sa balaan nga mga anghel ug nakadungog sa pulong sa iyang magbubuhat, nga siya nakiglayog sa anghel hangtud nga siya midaog ug nakaangkon og panalangin. Ako motuo nga si Elijah gidala ngadto sa langit sa usa ka carro sa kalayo uban sa mga kabayo nga kalayo. Ako motuo nga ang mga Santos nakakita sa Ginoo ug nakigsulti kaniya nawong sa nawong human sa iyang pagkabanhaw. Ako motuo nga ang Hebreohanon nga simbahan nagpaduol ngadto sa Bukid sa Zion ug ngadto sa lungsod sa Dios nga buhi, ang langitnong Jerusalem, ug sa dili maisip nga mga anghel. Ako motuo nga sila nagtan-aw ngadto sa kahangturan ug nakakita sa Maghuhukom sa tanan, ug ni Jesus, ang Tigpataliwala sa bag-ong pakigsaad.

“Apan kining tanan nga naangkon kasiguroan ba alang kanako, o modala ba kanako ngadto sa mga dapit sa kahangturan nga ang akong mga garment walay mansa, putli, ug puti? O, dili ba hinoon nako angkonon alang sa akong kaugalingon, pinaagi sa akong kaugalingon nga pagtuo ug kakugi sa pagsunod sa mga sugo sa Ginoo, usa ka kasiguroan sa kaluwasan sa akong kaugalingon? Ug wala ba akoy sama nga pribilihiyo uban sa karaan nga mga santos? Ug dili ba dunggon sa Ginoo ang akong mga pag-ampo ug maminaw sa akong mga pangamuyo sama sa iyang gibuhat ngadto kanila kon ako moduol ngadto kaniya sama sa ilang gihimo?”5

Kita makahimo sa tanan nga atong gibuhat nga usa ka butang sa pag-ampo.

Si Sarah Granger Kimball mireport: “Sa Tulunghaan sa mga Propeta …, sa dihang si Joseph Smith naghatag og panudlo sa mga kaigsoonan, giingnan niya sila sa paghimo sa tanan nga ilang gibuhat nga usa ka butang sa pag-ampo.”6

“Tinguha-a nga makaila sa Dios diha sa inyong mga kwarto, tawaga siya diha sa kaumahan. Sunda ang mga direksyon sa Basahon ni Mormon, ug pag-ampo, ug alang sa inyong mga pamilya, sa inyong kahayupan, sa inyong mga panon, sa inyong mais, ug sa tanang mga butang nga inyong gipanag-iya [tan-awa sa Alma 34:18–17]; pangayo og mga panalangin sa Dios sa inyong tanang gibuhat.”7

“Ayaw ibaliwala ang inyong mga katungdanan sa inyong mga pamilya, apan tawga ang Dios alang sa iyang mga panalangin nga moabut nganha kaninyo, ug sa inyong mga pamilya, sa inyong mga panon ug mga kahayupan, ug sa tanan nga may kalabutan kaninyo—aron kamo makabaton sa kalinaw ug kauswagan—ug samtang kamo naghimo niini, ‘pag-ampo alang sa kalinaw sa Zion, kay sila mouswag nga nahigugma kaniya.’ [Tan-awa sa Salmo 122:6]”8

Usa ka pag-ampo nga gi-rekord sa Propeta niadtong Agosto 1842 nagpakita sa iyang tinguha alang sa kaalam gikan sa Dios: “O Ginoo ikaw ang nasayud sa mga kasingkasing sa tanang mga tawo …, tan-awa ang Imong sulugoon nga si Joseph niining higayona; ug himoa nga ang hugot nga pagtuo sa pangalan sa Imong Anak nga si Jesukristo, ngadto sa mas taas nga ang-ang nga wala pa matagamtami sa imong sulugoon, nga itugyan nganha kaniya, gani ang hugot nga pagtuo ni Elijah; ug himoa nga ang lampara sa kinabuhing dayon molamdag diha sa iyang kasingkasing, nga dili na gayud pagakuhaon; ug himoa nga ang mga pulong sa kinabuhing dayon ibu-bu diha sa kalag sa Imong sulugoon, aron siya makahibalo sa Imong kabubut-on, sa Imong mga balaod, ug sa Imong mga kasugoan, ug sa Imong mga paghukom, sa pagbuhat niini. Sama sa mga yamog sa Bukid sa Hermon, hinaut nga ang mga gasa sa Imong balaan nga grasya, himaya, ug dungog, sa Imong dakong kalooy, ug gahum, ug kaayo, mabu-bu diha sa ulo sa Imong sulugoon.”9

Kon kita mag-ampo pinaagi sa hugot nga pagtuo ug ka yano, kita makadawat sa mga panalangin sa Dios nga angay nga itugyan ngari kanato.

“Pangamuyo diha sa trono sa grasya, aron ang Espiritu sa Ginoo mag-uban kaninyo kanunay. Hinumdumi nga kon dili mangayo kita walay madawat; busa pangayo pinaagi sa hugot nga pagtuo, ug kamo makadawat og mga panalangin nga makita sa Dios nga angay nga ihatag kaninyo. Ayaw pag-ampo nga may masinahon nga mga kasingkasing nga mogamit niini sa ilang katagbawan, apan pag-ampo nga matinguhaon alang sa labing maayong mga gasa [tan-awa sa D&P 46:8–99].”10

“Ang hiyas mao ang labing nag-unang mga baruganan nga makahatag kanato og pagsalig sa pagduol sa atong Amahan kinsa anaa sa langit aron mangayo og kaalam sa iyang kamot. Busa, kon kamo moamping niini nga baruganan sa inyong kasingkasing, kamo mahimong mangayo uban sa tanang pagsalig sa iyang atubangan ug kini ibu-bu diha sa inyong ulo [tan-awa sa D&P 121:45–46].”11

“Himoa nga ang pag-ampo sa mga Santos moabut sa langit, aron sila mosulod ngadto sa mga dunggan sa Ginoo sa Igpapahulay, kay ang pangamuyo sa tawong matarung dakog kahimoan [tan-awa sa Santiago 5:16].”12

Si Henry W. Bigler nahinumdom: “Sa paghisgot mahitungod sa pag-ampo ngadto sa atong Amahan sa langit, nakadungog ako makausa ni Joseph Smith nga misulti, ‘Pagpakayano ug pangayo unsay imong gusto, sama kon ikaw moadto sa silingan ug moingon, gusto kong mohulam sa inyong kabayo aron moadto sa galingan.’ ”13

Kita makadawat og personal nga pagpadayag pinaagi sa Espiritu Santo.

“Pribilihiyo sa mga anak sa Dios nga moduol ngadto sa Dios ug makaangkon og pagpadayag…. Walay pinalabi ang Dios; ang tanan adunay sama nga pribilihiyo.”14

“Kita nagtuo nga kita adunay katungod sa mga pagpadayag, mga panan-awon, ug mga damgo gikan sa Dios, atong langitnong Amahan; ug kahayag ug salabutan, pinaagi sa gasa sa Espiritu Santo, sa pangalan ni Jesukristo, sa tanang mga hilisgutan kalabut sa atong espirituhanong kaayohan; kon mao nga kita mosunod sa iyang mga sugo, mao nga pagpakita sa atong mga kaugalingon nga takus sa iyang panan-aw.”15

“Ang usa ka tawo mahimong mabulahan pinaagi sa pag-ila sa unang pahayag sa espiritu sa pagpadayag; sama pananglit, kon imong gibati ang lunsay nga salabutan nagdagayday diha kanimo, kini mahimong mohatag kanimo og hinanaling pagsantup sa mga ideya, nga sa pagkamatikud niini, imong makita nga kini natuman nianang adlawa o sa dili madugay; (sa ato pa) kadtong mga butang nga mosulod sa imong hunahuna pinaagi sa Espiritu sa Dios, mahitabo; ug busa pinaagi sa pagkat-on sa Espiritu sa Dios ug sa pagsabut niini, ikaw mahimong molambo ngadto sa baruganan sa pagpadayag, hangtud nga ikaw mahimong hingpit diha ni Kristo Jesus.”16

“Ako adunay karaan nga edisyon sa Bag-ong Tugon sa Latin, Hebrew, German ug Greek nga mga pinulongan…. Ako nagpasalamat sa Dios nga aduna niining labing daan nga libro; apan mas nagpasalamat kaniya alang sa gasa sa Espiritu Santo. Ako adunay labing daan nga libro sa kalibutan; apan ako adunay labing daan nga libro sa akong kasingkasing, gani ang gasa sa Espiritu Santo…. Ang Espiritu Santo … ania kanako, ug mas makahibalo kay sa tibuok kalibutan, ug ako makigsandurot kaniya.”17

“Walay tawo nga makadawat sa Espiritu Santo nga dili makadawat og mga pagpadayag. Ang Espiritu Santo usa ka tigpadayag.”18

Si John Taylor, samtang nagserbisyo isip Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka mga apostoles, mi-report: “Nahinumdom ako pag-ayo sa pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith ngari kanako labaw na sa kwarenta ka tuig ang milabay. Miingon siya, ‘Elder Taylor, ikaw nabunyagan, adunay mga kamot nga gipandong sa imong ulo alang sa pagdawat sa Espiritu Santo, ug ikaw naordinahan ngadto sa balaan nga priesthood. Karon, kon ikaw mopadayon sa pagsunod sa mga direksyon niana nga espiritu, mogiya kini kanunay kanimo sa sakto. Usahay mahimong supak kini sa imong kabubut-on; ayaw kanag baliha; sunda ang gidiktar niini; ug kon ikaw magmatinud-anon sa iyang mga paghunghong kini mahimo diha kanimo nga usa ka baruganan sa pagpadayag aron ikaw masayud sa tanang mga butang.’”19

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang kamo magtuon niini nga hugna o samtang kamo mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa sa mga pahina vii–xiii.

  • Timan-i ang kaimportante sa pag-ampo diha sa kasinatian ni Joseph Smith ug sa tulo ka mga Saksi sa Basahon ni Mormon (mga pahina 147–49). Sa unsa nga paagi nga ang pag-ampo nakaimpluwensya sa inyong kaugalingong mga kasinatian sa Basahon ni Mormon? Unsa ang laing mga bahin sa inyong kinabuhi ang naimpluwensya sa pag-ampo?

  • Unsa ang inyong mga hunahuna samtang kamo nagbasa sa unang paragrap sa pahina 149? Samtang kamo mamalandong niini nga pamahayag, hunahunaa unsa ang angay ninyong buhaton aron sa pagpalambo sa paagi nga kamo motawag sa [inyong] magbubuhat.”

  • Ngano nga dili kita makasalig sa hingpit sa mga pagpadayag kaniadto? (Alang sa pipila ka mga ehemplo, tan-awa sa mga pahina 149–51.) Ngano nga kita nagkinahanglan sa nagpadayon, personal nga pagpadayag?

  • Ribyuha ang seksyon nga nagsugod sa pahina 152. Pangitaa ang mga pagtulun-an sa Propeta mahitungod kon kanus-a kita mag-ampo ug unsa ang atong i-ampo. Sa unsa nga paagi nga kini nga mga pagtulun-an makatabang kaninyo sa inyong personal nga mga pag-ampo? Sa unsa nga paagi nga kini makatabang sa mga pamilya nga adunay pag-ampo sa pamilya?

  • Tun-i ang mga pagtulun-an sa Propeta sa mga pahina 153–54 mahitungod kon sa unsa nga paagi kita mag-ampo. Unsa ang bili kon mogamit sa “yano ug simple” nga pinulongan kon kita mag-ampo? Sa unsa nga paagi nga ang pagpuyo sa matarung nga paagi makahatag kanato og pagsalig sa pagduol sa atong Langitnong Amahan diha sa pag-ampo? Unsa ang nakatabang kaninyo nga makaangkon og pagpamatuod nga ang Dios maminaw ug motubag sa mga pag-ampo?

  • Basaha ang tibuok ikatulong paragrap sa mga pahina 154–55. Kanus-a kamo nabulahan tungod sa pag-ila sa “unang pahayag” sa mga pag-aghat sa Espiritu kaninyo? Unsaon nato sa pagkat-on nga makaila dayon sa mga hunghong sa Espiritu kon kini moabut?

May Kalabutan nga mga Kasulatan: 1 Mga Hari 19:11–12; Santiago 1:5–6; Helaman 5:30; 3 Nephi 18:18–21; D&P 6:22–23; 8:2–3; 88:63–65

Mubo nga mga Sulat

  1. History of the Church, 1:52–53; gikan sa “History of the Church” (manuskrito), book A-1, p. 23, Church Archives, Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, Siyudad sa Salt Lake, Utah.

  2. History of the Church, 1:54; gikan sa “History of the Church” (manuskrito), book A-1, pp. 24–25, Church Archives.

  3. Lucy Mack Smith, “The History of Lucy Smith, Mother of the Prophet,” 1844–45 manuskrito, book 8, p. 11, Church Archives.

  4. Daniel Tyler, in “Recollections of the Prophet Joseph Smith,” Juvenile Instructor, Peb. 15, 1892, p. 127.

  5. Sulat gikan ni Joseph Smith ngadto sa iyang uyoan nga si Silas Smith, Sep. 26, 1833, Kirtland, Ohio; sa Lucy Mack Smith, “The History of Lucy Smith, Mother of the Prophet,” 1845 manuskrito, pp. 229–32, Church Archives.

  6. Sarah Granger Kimball, in “R. S. Report,” Woman’s Exponent, Ago. 15, 1892, p. 30.

  7. History of the Church, 5:31; gikan sa “Gift of the Holy Ghost,” usa ka editoryal nga gimantala sa Times and Seasons, Hunyo 15, 1842, p. 825; si Joseph Smith ang editor sa mao nga peryodiko.

  8. “To the Saints of God,” usa ka editoryal nga gimantala sa Times and Seasons, Okt. 15, 1842, p. 952; ang punctuation gi-moderno; si Joseph Smith ang editor sa mao nga peryodiko.

  9. History of the Church, 5:127–28; pagkabahin sa paragrap giusab; gikan sa sinulat sa journal ni Joseph Smith, Ago. 23, 1842, duol sa Nauvoo, Illinois; kini nga sulat sayop nga napetsahan og Ago. 22, 1842, sa History of the Church.

  10. Sulat gikan ni Joseph Smith ug John Whitmer ngadto sa mga Santos sa Colesville, New York, Ago. 20, 1830, Harmony, Pennsylvania; sa Newel Knight, Autobiography and Journal, mga 1846–47, p. 129, Church Archives.

  11. Pamahayag nga gisulat ni Joseph Smith niadtong Peb. 1840 didto sa Philadelphia, Pennsylvania; ang orihinal pribadong gipanag-iya.

  12. History of the Church, 6:303; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Abr. 7, 1844, didto sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Wilford Woodruff, Willard Richards, Thomas Bullock, ug William Clayton.

  13. Henry W. Bigler, sa “Recollections of the Prophet Joseph Smith,” Juvenile Instructor, Mar. 1, 1892, pp. 151–52.

  14. Pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith mga Hulyo 1839 didto sa Commerce, Illinois; gi-report ni Willard Richards, sa Willard Richards, Pocket Companion, pp. 75, 78–79, Church Archives.

  15. Sulat gikan ni Joseph Smith ngadto ni Isaac Galland, Mar. 22, 1839, Bilanggoan sa Liberty, Liberty, Missouri, gimantala sa Times and Seasons, Peb. 1840, p. 54.

  16. History of the Church, 3:381; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong 27, 1839, didto sa Commerce, Illinois; gi-report ni Willard Richards.

  17. History of the Church, 6:307–8; pagkabahin sa paragrap giusab; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Abr. 7, 1844, didto sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Wilford Woodruff, Willard Richards, Thomas Bullock, ug William Clayton.

  18. History of the Church, 6:58; gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag ni Joseph Smith niadtong Okt. 15, 1843, didto sa Nauvoo, Illinois; gi-report ni Willard Richards.

  19. John Taylor, Deseret News: Semi-Weekly, Ene. 15, 1878, p. 1.

Imahe
Moroni

Niadtong Hunyo 1829, si Oliver Cowdery, David Whitmer, ug Joseph Smith nakaangkon og kahigayunan nga makakita ni Moroni ug sa bulawan nga mga palid. Pagkataudtaud sa samang adlaw, si Martin Harris nakakita usab sa anghel ug sa mga palid.

Imahe
family praying

“Ayaw ibaliwala ang inyong mga katungdanan sa inyong mga pamilya, apan tawga ang Dios alang sa iyang mga panalangin nga moabut nganha kaninyo, ug sa inyong mga pamilya.”