Pakig-uban sa Tanan diha sa Kalinaw ug Panag-uyon

“Gusto kitang mopuyo diha sa kalinaw uban sa tanang katawhan.”

Gikan sa Kinabuhi ni Joseph Smith

Usa sa mga tinguha sa unang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mao ang yano lamang nga pagtugot nga mopuyo sa ilang relihiyon sa kalinaw. Apan bisan asa sila molalin, ang kalinaw molikay kanila. Niadtong 1833, duha lamang ka tuig human sa pagpahinungod sa dapit nga pundokanan sa Missouri, ang mga manggugubot nakapapugos sa mga Santos sa pagbiya sa Jackson County, Missouri (tan-awa sa pahina 341). Ang mga miyembro nakakaplag og temporaryong dangpanan didto sa Clay County, Missouri, ug dayon, pagka 1836, nagsugod paglalin ngadto sa habagatang Missouri. Kadaghanan kanila mipuyo didto sa Caldwell County, usa ka bag-ong balangay nga gi-organisar sa magbabalaod sa lungsod aron pagpapuyo sa mga Santos. Didto sa Far West, diin maoy silbing kinasentrohan, wala madugay nahimong malambuon nga puy-anan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

Si Propeta Joseph Smith nagpadayon sa pagpuyo didto sa Kirtland, Ohio, apan pagka-Enero 1838, napugos siya sa pagbiya, nahadlok nga patyon. Uban sa iyang pamilya, mibiyahe siya og 900 ka milyas paingon sa Far West, diin miapil siya sa mga Santos nga nagpuyo didto. Wala madugay niadtong 1838, kadaghanan sa mga Santos sa Kirtland mibaligya o mibiya sa ilang mga panimalay ug misunod sa Propeta didto sa Missouri. Aron pagpapuyo sa mga miyembro sa Simbahan nga midangop sa maong dapit, ang Propeta mitudlo og dapit duol sa Far West aron ang mga Santos makapahimutang. Pagka-Hulyo 1838, mga batong tukuran gipahinungod alang sa usa ka templo sa Far West, diin naghatag sa mga Santos og paglaum nga mahimo silang makatukod og permanenteng kapuy-an nga sila mahimong makapahimulos sa kauswagan ug kalinaw. Sa walay palad, mga tensyon sama niadtong ilang nasinati didto sa Jackson County wala madugay mipinig kanila gikan sa mga lokal nga lumulupyo, ug nianang tinglarag sa 1838, ang mga manggugubot ug mga sundalo nagsugod na usab sa pagpanghasi ug pagpang-atake sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

Usa niana ka adlaw ang Propeta mibisita sa panimalay sa iyang mga ginikanan didto sa Far West, sa dihang usa ka grupo sa armadong mga sundalo miabut og mianunsyo nga anaa sila aron pagdakop kaniya tungod sa usa ka gituohan nga krimen. Si Lucy Mack Smith, ang inahan sa Propeta, mihulagway sa iyang gasa sa paghimo og kalinaw:

“[Si Joseph] mitan-aw kanila uban sa nindot kaayo nga pahiyum ug, miduol kanila, nakiglamano sa kada usa kanila sa paagi nga sila nakombinse nga dili siya sad-an nga kriminal ni talawan nga hipokrito. Mihunong sila og mitan-aw ingon nga daw usa ka espiritu nga miagi sa ilang atubangan.

“Si Joseph milingkod ug nagsugod sa pakig-istorya kanila ug mipasabut kanila sa mga panglantaw ug mga pagbati sa mga tawo nga gitawag og mga Mormons ug unsa ang ilang mga palakat, ingon man sa pagtagad nga ilang naangkon gikan sa ilang mga kaaway sukad sa ilang pagsugod sa Simbahan. Misulti siya kanila nga mga kasilag ug pagbutangbutang nagsunod-sunod kanila sukad sila mipuyo sa Missouri, apan sila mga tawo lamang mga wala gayud sukad makalapas og mga balaod nga iyang nahibaloan. Apan kon aduna man, sila andam mga manubag sa balaod….

“Human niini, mibarug siya ug miingon, ‘Ma, angay gyud kong mopauli. Si Emma nagpaabut kanako. ‘Duha sa mga lalaki mibarug, miingon, ‘Dili ka mag-inusara, tungod kay kini dili luwas. Mokuyog kami kanimo ug mobantay kanimo.’ Si Joseph mipasalamat kanila, ug mikuyog sila kaniya.

“Ang nahibilin nga mga opisyal nagbarug sa may pultahan samtang wala sila, ug akong nadunggan ang mosunod nga panag-istoryahanay tali kanila:

“Unang Opisyal: ‘Wala ka bay gibati nga lain samtang nakiglamano si Smith kanimo? Wala gyud kadto nako batia sukad sa akong kinabuhi.’

“Ikaduhang Opisyal: ‘Gibati nako nga morag dili ako makalihok. Dili gyud ako mopasakit og usa ka buhok sa ulo nianang tawhana alang sa tibuok kalibutan.’

“Ikatulong Opisyal: Kini mao ang katapusang higayon nga makakita kamo kanako nga moanhi aron sa pagpatay ni Joe Smith o ni ang mga Mormons.’…

“Kadtong mga tawo nga mikuyog sa akong anak misaad nga bungkagon ang mga sundalo nga nahisakop kanila ug mopauli, ug miingon nga kon pananglit magkinahanglan sila kanila, mobalik sila ug mosunod kaniya bisag asa.”¹

Nagsulti og kamatuoran sa usa ka malumo, prangka nga paagi, si Joseph Smith nakabuntog sa mga pagdaot ug pagdagmal ug nakigdait uban sa daghan niadtong kanhi iyang mga kaaway.

Mga Pagtulun-an ni Joseph Smith

Pinaagi sa pagpaninguha nga mahimong tigpasiugda og kalinaw, makapuyo kita uban sa mas dakong pakig-uyon ug gugma sa uban.

“Si Jesus miingon: ‘Bulahan ang mga magbubuhat og kadaitan: kay sila pagatawgon og mga anak sa Dios.’ [Mateo 5:9.] Busa kon ang nasud, usa ka Estado, komunidad, o pamilya nga angay gyud mopasalamat sa bisan unsa, kini mao ang kalinaw.

“Kalinaw, maanindot nga anak sa langit!—kalinaw sama sa kahayag gikan sa samang buotan nga ginikanan, mopahimuot, mopalagsik, ug mopalipay sa makiangayon ug sa dili makiangayon, ug mao ang lintunganay sa kalipay sa yuta ug kabulahanan sa langit.

“Siya kinsa wala maninguha uban sa tanan niyang gahum sa lawas ug sa hunahuna, uban sa tanang impluwensya sa panimalay ug sa gawas—ug mopasangput sa uban sa pagbuhat sa ingon—sa pagsiksik og kalinaw ug pagpabilin niini alang sa iyang kaugalingong kaayohan ug kaharuhay, ug alang sa dungog sa Iyang Tinipong Bansa, ug nasud, dili makapangayo og kapuangod [kalooy] sa tawo; ni siya adunay katungod sa pakighigala sa babaye o sa proteksyon sa gobyerno.

“Siya mao ang makapadaot nga ulod nga mokutkot sa iyang kaugalingong mga kapiskay; ug ang magdadagit nga motukob sa ilang kaugalingong lawas; ug siya mao, ingon sa iyang kaugalingong gilauman ug kalamboan sa kinabuhi, usa ka [tigguba] sa iyang kaugalingon nga kalipay.

“Usa ka komunidad sa mao nga tawo dili layo sa impyerno dinhi sa yuta, ug nga siya mag-inusara ingon nga dili angay sa mga pahiyum sa gawasnon o pagdayeg sa maisug.

“Apan ang tigpasiugsda og kalinaw, O paminawa siya! Tungod kay ang mga pulong sa iyang ba-ba ug ang iyang doktrina moabut sama sa ulan, ug moalisngaw sama sa yamog. Kini sama sa malumong mga gabon ibabaw sa mga herba, ug ingon sa kasarangan nga bisbis ibabaw sa sagbut.

“Kadasig, hiyas, gugma, pagkakontento, pagkamahinatagon, matinabangon, manggiloy-on, matawhanon ug mahigalaon mohatud sa kinabuhi ngadto sa kalipay: ug mga tawo, ubos og dyutay sa mga anghel, naggamit sa ilang mga gahum, mga kahigayunan, ug kahibalo sumala sa mando, mga lagda, ug mga regulasyon sa pagpadayag, pinaagi ni Jesukristo, mopuyo diha sa panaghiusa; ug ang kahumot nga nasimhot pinaagi sa gininhawa sa kalipay ug sa katagbawan gikan sa ilang matarung nga panagsuod sama sa mahalong pahumot gikan sa gipahinungod nga lana nga gibubo diha sa ulo ni Aaron, o sama sa madanihong kahumot nga naggikan sa umahan sa mga lamas sa Arabia. Oo, labaw pa niana, ang tingog sa tigpasiugda og kalinaw–

“Kini sama sa musika sa kalibutan–
Kini mopadani sa atong mga kalag ug mopakalma sa atong mga kahadlok;
Kini mopabali sa kalibutan ngadto sa Paraiso,
Ug ang mga tawo ngadto sa mga perlas nga mas labing bililhon.”2

“Hinigugmang mga kaigsoonan, padayon sa inigsoon nga gugma; lakaw sa pagkamaaghup, magmabinantayon sa pag-ampo, nga kamo dili mabuntog. Kab-oton ta ang kalinaw, sa giingon sa atong hinigugmang igsoon nga si Pablo, nga kamo mahimong mga anak sa atong Langitnong Amahan [tan-awa sa Mga Taga-Roma 14:19].”³

“Ang kamanggiloy-on sa tanan, rason ug kahapsay dugang sa kaayo, ug sa maayo alang sa dautan mao … ang kinatas-ang desinyo aron pag-alim sa dugang nga walay kahusay sa katilingban kaysa paggamit og mga armas, o gani pakiglalis nga walay pagkalukmay uban sa pakighigalaay…. Dayon ang atong motto, mao ang Kalinaw uban sa tanan! Kon kita adunay kalipay uban sa gugma sa Dios, atong sulayan paghatag og rason kana nga kalipay, diin ang tanan sa kalibutan dili makalimud o makabalibad.”⁴

“Gusto kitang mopuyo diha sa kalinaw uban sa tanang katawhan.”⁵

Kita makaugmad og kalinaw pinaagi sa pagtahud sa usag usa ug sa paglikay sa pagpangita og sayop.

“Kita [naglaum nga] ang atong kaigsoonan mag-amping sa mga pagbati sa usag-usa, ug maglakaw uban sa gugma, magtahud sa usag usa labaw pa kaysa ilang mga kaugalingon, ingon sa gikinahanglan sa Ginoo.”⁶

“Ang tawo nga magtinguha sa pagbuhat og maayo, daygon, nato ang iyang hiyas, ug dili ipanabi ang iyang mga sayop ngadto sa uban.”⁷

“Karon, dinhi ning kalibutana, ang mga tawo kinaiyanhon nga hakog, ambisyoso ug maninguha nga mohawud sa usag usa; apan ang uban andam nga mopataas sa uban ingon man sa ilang mga kaugalingon.”⁸

“Himoa nga ang Napulog Duha ug ang tanang mga Santos andam nga mosulti sa tanan nilang mga sala, ug dili itago ang uban; ug himoa nga [sila] magmapailubon, ug dili magpataas, ug magbantay sa garbo, ug dili maninguha nga mohawud sa usag usa, apan mobuhat alang sa kaayohan sa usag usa, ug mag-ampo alang sa usag usa, ug mopasidungog sa atong mga igsoon o mohimo og dungganon nga pagsulti sa iyang ngalan, ug dili manglibak ug moguba sa atong igsoon.”⁹

“Kon inyong isalikway taliwala kaninyo tanang dautang pagsulti, panglibak, ug dili manggiloy-on nga mga hunahuna ug mga pagbati: mopaubos sa inyong mga kaugalingon, ug mopalambo sa tanang baruganan sa hiyas ug gugma, dayon ang mga panalangin ni Jehovah maanaa diha kaninyo, ug kamo makakita pa gihapon og maayo ug mahimayaong mga adlaw; ang kalinaw mahimong maanaa sa inyong mga pultahan, ug ang pag-uswag sa inyong mga utlananan.”¹⁰

Kita makaugmad og panag-uyon sa atong mga komunidad pinaagi sa pagrespeto sa kagawasan sa tanang tawo sa pagtuo sumala sa ilang kaugalingong konsinsya.

Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:11: “Kami nag-angkon sa kahigayunan sa pagsimba sa Dios nga Makagagahum sumala sa pagmando sa among kaugalingon nga tanlag, ug nagtugot sa tanan nga mga tawo sa sama nga kahigayunan, sa pagpasimba kanila sa bisan unsa nga paagi, asa, o unsa ang ilang buot simbahon.”¹¹

“Nagtuo kita nga kini makiangayon nga baruganan, ug kini usa ka kusog diin kita nagtuo nga angay gayud kini nga hunahunaon sa tanang indibidwal, nga ang tanang tawo gilalang nga managsama, ug nga ang tanan adunay pribilihiyo sa paghunahuna alang sa ilang mga kaugalingon diha sa tanang matang nga may kalabutan sa konsinsya. Dayon, agi og sangputanan, kita dili buot, kon kita aduna pay gahum, sa paghikaw bisan kinsa sa paggamit nianang gawasnong kagawasan sa hunahuna diin ang langit mahimayaong mihatag diha sa tawhanong pamilya isip usa sa labing pinili nga mga gasa.”¹²

“Aduna akoy pinaka liberal nga mga sentimiento, ug mga pagbati sa putling gugma ngadto sa tanang sekta, mga partido, ug mga relihiyosong grupo; ug ang mga katungod ug mga kagawasan sa konsinsya, akong gihuptan nga pinaka sagrado ug mahal, ug dili mosaway og tawo tungod sa pagkalahi ngari kanako sa mga matang sa opinyon.”¹³

“Ang mga Santos makapamatuod kon ako andam ba nga mohatag sa akong kinabuhi alang sa akong mga kaigsoonan. Kon kini gikapakita nga ako andam nga mamatay alang sa usa ka ‘Mormon,’ ako prangka nga mopahayag sa atubangan sa Langit nga ako ingon ka andam nga mamatay aron pagdepensa sa mga katungod sa Presbyterian, sa Baptist, o sa maayong tawo bisan unsa nga denominasyon; tungod sa samang baruganan nga motamak sa mga katungod sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga motamak sa mga katungod sa Romano Katoliko o bisan unsa nga relihiyosong grupo nga dili kaayo inila o sobra ka huyang sa pagdepensa sa ilang kaugalingon.

“Kini mao ang gugma sa kagawasan nga nagdasig sa akong kalag—sibil ug relihiyosong kagawasan sa tibuok katawhan. Ang gugma sa kagawasan mikuyanap sa akong kalag pinaagi sa akong mga apohan samtang ila akong gidulaan sa ilang mga tuhod….

“Kon akong girespeto ang katawhan nga anaa sa kasaypanan, ako ba silang iduot? Dili. Ako silang ipataas, ug diha usab sa ilang pamaagi, kon dili nako sila madani nga ang akong paagi mas maayo; ug dili ako mamugos ni bisan kinsang tawo nga motuo sama sa akong pagtuo, pinaagi lamang sa kaayo nga mangatarungan, kay ang kamatuoran mangita sa iyang kaugalingong pamaagi.”¹⁴

“Kinahanglang kita masayud niadto nga mga pagbiaybiay diin usahay katingalahan kaayong mopakita sa ilang mga kaugalingon, ug nga magkauyon pag-ayo sa kinaiyanhong tawo, batok sa atong mga higala, mga silingan, ug mga kaigsoonan sa kalibutan, kinsa mipili nga lahi sa atua sa opinyon ug sa matang sa hugot nga pagtuo. Ang atong relihiyon tali kanato ug sa atong Dios. Ang ilang relihiyon maoy tali kanila ug sa ilang Dios.”¹⁵

“Kon kita makakita og mahiyasong mga kalidad sa mga tawo, ato gyud silang ilhon, pasagdi unsay mahimo sa ilang panabut nga may kalabutan ngadto sa pagtuo ug doktrina; kay ang tanang tawo mao, o kinahanglan mahimong gawasnon, nag-angkon og dili mawala nga mga katungod, ug ang taas ug halangdon nga mga kwalipikasyon sa mga balaod ug kinaiyahan ug pagpreserbar sa kaugalingon, sa paghunahuna ug sa paglihok ug pagsulti sigun sa ilang ikahimuot, samtang sila nagpabilin og respeto sa mga katungod ug pribilihiyo sa tanang mga binuhat, nga walay kalapasan. Kini nga doktrina ako gayud nga kinasingkasing nga gidason ug buhaton.”¹⁶

“Ang tanang tawo adunay katungod sa ilang kabubut-on, tungod kay ang Dios nag-orden niini. Gihimo Niya ang katawhan nga tinugyanan sa moral, ug gihatagan sila og gahum sa pagpili sa maayo ug sa dautan; sa pagsiksik niana nga maayo, pinaagi sa pagpadayon sa dalan sa pagkabalaan niini nga kinabuhi, diin nagdala og kalinaw sa hunahuna, ug kalipay sa Espiritu dinhi, ug sa kahingpitan sa kalipay sa Iyang tuong kamot sa umaabot; o sa pagpadayon sa dautan nga dalan, magpadayon sa sala ug rebilyon batok sa Dios, busa nagdala og panghimaraut sa ilang mga kalag niini nga kalibutan, ug walay katapusang pagkawala sa kalibutan nga moabut. Sukad ang Dios sa langit mihatag niining mga butanga nga kapilian sa matag indibidwal, wala kita mangandoy sa paghikaw kanila niini. Naglaum lamang kita nga mobuhat sa bahin sa usa ka matinud-anon nga magbalantay, mauyonon sa pulong sa Ginoo ngadto ni Ezekiel nga propeta (Ezekiel kapitulo 33, mga bersikulo 2, 3, 4, 5), ug pasagdan ang uban sa pagbuhat unsa ang maayo alang kanila.”¹⁷

“Kini usa sa unang mga baruganan sa akong kinabuhi, ug mao kini ang akong nakat-unan gikan sa akong pagkabata, nga gitudloan sa akong amahan, sa pagtugot sa tanan sa kagawasan sa konsinsya…. Sa akong mga pagbati, kanunay ako nga andam sa pagpakamatay aron panalipdan ang mahuyang ug dinaugdaug sa ilang makiangayon nga mga katungod.”¹⁸

“Ayaw panghilabot ni bisan kinsa nga tawo tungod sa iyang relihiyon: ang tanang kagamhanan angay gayud motugot sa matag tawo nga malingaw sa iyang relihiyon nga dili hilabtan. Walay tawo nga gitugotan sa paghunos sa kinabuhi agi og sangputanan sa managlahi nga relihiyon, diin ang tanang balaod ug mga kagamhanan angay nga motugot ug manalipod, sakto o sayop.”¹⁹

“Atong … palambuon ang kalinaw ug panaghigalaay uban sa tanan, moatiman sa atong kaugalingon nga tulumanon, ug magmalampuson kaayo, girespetohan, tungod, kay sa pagrespeto sa uban, kita nagrespeto sa atong kaugalingon.”²⁰

“Bisan tuod nga wala gayud nako batia nga namugos sa akong doktrina ni bisan kinsa nga tawo, nalipay ako nga makita nga ang pagbiay-biay mopahiuyon sa kamatuoran, ug ang tradisyon sa tawo mawala pinaagi sa lunsay nga mga baruganan sa Ebanghelyo ni Jesukristo.”²¹

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang kamo magtuon niini nga hugna o samtang kamo mangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa sa mga pahina vii–xiii.

Ribyuha ang istorya ni Joseph Smith nga nakigsulti uban sa mga miyembro sa militar (mga pahina 411–13). Ngano sa inyong pagtuo nga ang Propeta nakahimo sa pagpakalma niini nga sitwasyon? Paghunahuna og ubang mga ehemplo nga imong nakita sa mga tawo nga nagpabiling kalma ug malinawon uban sa lisud nga sitwasyon. Unsa ang resulta gikan sa mga aksyon niini nga mga tawo?
Ribyuha ang mga pahina 413–15, pangitaa ang mga pulong ug hugpong sa mga pulong nga ang Propeta sagad mihulagway sa kalinaw ug tigpasiugda sa kalinaw. Unsa ang mga kinaiya nga makatabang kanato aron mahimong mga tigpasiugda sa kalinaw sa atong mga panimalay ug mga komunidad?
Basaha ang katapusang paragrap sa pahina 415. Unsa ang inyong bation kon kamo mangita og sayop sa uban? Unsa ang inyong bation kon kamo mangita og mahiyasong kalidad sa uban? Unsa sa inyong hunahuna ang bation sa ubang tawo kon mogahin kamo og panahon nga mailhan ang ilang mga mahiyasong mga kalidad?
Basaha ang ikatulong paragrap sa pahina 416. Sa unsang paagi nga makatabang kita paglig-on sa usag usa? Unsa ang gihimo sa ubang tawo sa paglig-on kaninyo? Sa unsang paagi nga ang maong aksyon modala og kalinaw?
Ribyuha ang mga pahina 416–19, pangitaa ang mga pagtulun-an sa Propeta mahitungod kon unsaon pagtratar ang mga tawo kinsang relihiyosong pagtuo lahi gikan sa atong pagtuo. Unsa ang mga paagi nga kita makarespeto sa mga katungod sa uban kon “sa unsang paagi, asa o unsaon nga sila makahimo sa pagsimba”?
Basaha ang katapusang paragrap sa pahina 419. Unsaon nato sa pagpaambit sa gipahiuling ebanghelyo ngadto sa uban samtang nagpakita usab og respeto alang sa ilang mga pagtuo?

May Kalabutan nga nga Kasulatan: Mga Taga-Efeso 4:31–32; Mosiah 4:9–16; 4 Nephi 1:15–16; D&P 134:2–4, 7