2018
Faitāpuekina ʻi he Founga Kotoa Pē
Sune 2018


Faitāpuekina ʻi he Founga Kotoa Pē

Naʻe fāʻeleʻi ʻa ʻEletā ʻEtuate Tupe ʻi Simipāpué, pea ʻokú ne maʻu mo hono uaifi ko Naumé, ha fānau ʻe toko fā.

Founga kuo faitāpuekina ai au, mo hoku fāmilí, mo e Siasi ʻi ʻAfiliká ʻe he fakahaá.

Naʻá ku lolotonga ngāue fakafaifekau ʻi he fuofua taimi naʻá ku fanongo ai he fakangatangata ki hono maʻu ʻe he houʻeiki tangata ʻuliʻulí e lakanga fakataulaʻeikí. Naʻe papitaiso au ʻi he 1984, kuo ʻosi toʻo e fakangatangatá ia. Hili ha taʻu ʻe ua naʻe ui au ke u ngāue ʻi he Misiona Johannesburg South Africa.

Lolotonga ʻeku ngāue ki Pulauō, Simipāpueé, naʻá ku ʻaʻahi mo hoku hoá, ʻEletā Falanisi Siaki, ki ha fineʻofa naʻe māmālohi ʻi he siasí. Ko hono husepānití ko ha palōfesa fakateolosia ia mei ha siasi kehe. Naʻá ne ʻeke mai pe ko e hā hono ʻuhinga naʻe taʻofi ai ke maʻu ʻe he houʻeiki tangata ʻuliʻuli hakoʻi ʻAfiliká ʻa e lakanga fakataulaʻeikí. Naʻá ne lea ʻaki ha ngaahi meʻa lahi naʻá ne fakahohaʻasi au—ko ha ngaahi meʻa ne teʻeki keu fanongo ai kimuʻa. ʻI heʻeku hū ki tuʻa mei he loki ko iá, naʻá ku ongoʻi mātuʻaki maʻulalo ʻaupito mo loto-siʻi.

Naʻá ma heka mo ʻEletā Siaki ʻi heʻema pasikalá ʻo foki ki homa ʻapi nofoʻangá taʻe te ma feleaʻaki. ʻI heʻema aʻu ki aí, naʻá ne sio mai kaite au mo pehē mai, “ʻEletā Tupe, ko e hā e meʻa ʻoku hoko kiate koé? Hangē ʻokú ke hohaʻa ki ha meʻá.”

“Naʻe ʻikai te ke fanongo ki he meʻa naʻá ne talamaí?” Ko ʻeku talí ange ia. “ʻOku hoko fēfē ʻeni?”

“ʻEletā, ʻokú ke tui naʻe hā ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ki he talavou ko Siosefá?”

Peá u pehē ange, “ʻIo.” “Ka ko e hā ʻene kaunga ki he meʻá ni?”

Naʻe tali mai ʻa ʻEletā Siaki, “ʻOku kaunga ia ki he meʻa kotoa pē.” “ʻOku tau tui ki he fakahaá, ʻikai ko ia?”

Naʻá ku fakakaukau ki heʻene ngaahi leá mo e ngaahi meʻa ne talamai ʻe he palōfesá. Naʻá ku ʻā hake ʻi he tuʻapō ʻo e pō ko iá. Naʻá ku ongoʻi fiefia mo nonga.

Ko e tali ki he fehuʻi fakakosipeli kotoa pē, ʻoku fehokotaki ia pea mo e meʻa naʻe hoko ʻi he 1820. ʻI he ʻilo ko ia naʻe hā ʻa e Tamai Hēvaní pea mo Sīsū Kalaisi kia Siosefa Sāmitá, ʻoku mahino ko e palōfita ia pea ko e Siasi ʻeni ʻo e ʻEikí. Kapau naʻe hā ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ki he talavou ko Siosefá, ta ʻoku tuʻu leva e ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi fehuʻi kotoa pē ʻo e ongoongoleleí ki hono tuʻunga totonú. Ko ha siasi ʻeni ʻo e fakahā, pea ʻoku fakahā mai ʻe he ʻEikí ha ngaahi founga ʻi ha ngaahi taimi pau ki Heʻene kau tamaioʻeikí, kau palōfitá pea ko e meʻa ia ʻokú ne ʻomi kiate au ʻa e nongá.

Naʻe kamata ke u punopuna mo fafangu hoku hoá ʻo kaila, “ʻIo, ʻio! ʻEletā Siaki, ʻokú ke moʻoni! Naʻe hā ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ki he talavou ko Siosefá! Ko e Siasi ʻeni ʻo e ʻEikí!”

ʻOku hoko hono toʻo ʻo e fakangatangata ko ʻení ko ha tāpuaki ki he kau mēmipa ʻi ʻAfiliká kotoa. Kuo tāpuekina au ʻe he lakanga faktaulaʻeikí mo hoku fāmilí ʻi he founga kotoa pē. Kuo hoko ia ko ha mālohinga faufaua kiate au ke u maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé, tāpuaki ʻo ʻeku ʻilo te tau nofo fakataha ko ha ngaahi fāmili ki he taʻengatá.

Kuo faitāpuekina ʻa ʻAfilika ʻi heʻenau lava ʻo maʻu e lakanga fakataulaʻeikí. Kuo fiefia mo loto lelei e kakai ʻi hení, pea kuo toe fakalahi ki ai ʻe he ongoongoleleí. ʻOku fuʻu mahuʻinga ʻa e ngaahi fāmilí ʻi ʻAfilika. Ko ia ai ʻoku hoko ʻa e temipalé ko ha tāpuaki māʻongoʻonga. ʻOku vave e tupulaki ʻa e Siasí ʻi hení.

ʻĪmisi
family sitting in living room

ʻOku fanongo e kau mēmipa hení ki he finangalo ʻo e ʻOtuá pea ʻoku mau ʻalu pea fai ia. Kuo tāpuekina ʻe he meʻá ni e kau mēmipá. ʻI he taimi naʻe aʻu ai e taʻe maʻu ngāué ʻo pēseti ʻe 90 ʻi ha ngaahi ʻēlia ʻe niʻihi ʻi ʻAfiliká, naʻe ngali faingamālie pē hotau kāingalotú koeʻuhí he ne nau moʻui fakafalala kiate kinautolu pē. Kuo faitāpuekina kitautolu ʻe he lakanga fakataulaʻeikí mo e fakahinohino mei he kau taki lakanga fakataulaʻeikí.

ʻOku ou houngaʻia ʻi he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ko e faingamālie ke tau maʻu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí, ki he tāpuaki ʻeku maʻu ia ʻi heʻeku moʻuí, pea mo e founga kuo faitāpuekina ai e kau mēmipa ʻi he konitinēniti kotoa ʻo ʻAfiliká.