Laipelí
Fakamolemolé


“Fakamolemolé,” Ngaahi Tefitó mo e Ngaahi Fehuʻí (2023)

ko ha fefine ʻoku lotu

Fakahinohino ki hono Ako ʻo e Ongoongoleleí

Fakamolemolé

Ko e maʻu e ʻamanaki leleí mo e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisí

Ko e fakamolemolé ko ha meʻaʻofa ia ʻa e ʻOtuá maʻatautolu. Te tau lava ʻo maʻu ʻa e fakamolemolé ʻi heʻetau fakatomalá, ʻo fakafou ʻi hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. Taimi ʻe niʻihi ʻe lava ke tau ongoʻi lōmekina ke kumia ha fakamolemole mei he ngaahi meʻa ʻoku tau fakaʻiseʻisa aí. Ka ʻi heʻetau siʻaki ʻetau ngaahi angahalá mo aʻusia ha liliu ʻo e lotó ʻo fakafou ʻi he mālohi fakalelei ʻo Sīsū Kalaisí, ʻoku tau maʻu ai ʻa e fakamoʻui, nonga, mo ha ongo foʻou ʻo e fiefiá.

ʻOku tau ako foki ʻi he moʻuí ni ke fakamolemoleʻi ʻa e niʻihi kuo nau fakamamahiʻi pe fakaʻitaʻi kitautolú. Mahalo ʻe faingataʻa ke fakamolemoleʻi e niʻihi kehé, tautautefito ki he taimi kuo fakalaveaʻi lahi ai kitautolu ʻe ha taha. Ka ʻi heʻetau muimui ki he fekau ʻa e ʻEikí ke faʻa fakamolemole mo falala kia Sīsū Kalaisí, te tau lava ai ʻo maʻu ha fiemālie mei he mamahí mo maʻu ha ʻamanaki lelei ki he kahaʻú. ʻOku tokoni foki hono fakamolemoleʻi ʻo e niʻihi kehé ke tau fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí koeʻuhí ke tau mateuteu lelei ange ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá pea toe nofo mo ʻetau Tamai Hēvaní.

Ko e Hā ʻa e Fakamolemole?

Ko e maʻu e fakamolemolé ko e fakamolemoleʻi kakato ia ʻetau ngaahi angahalá mo e fehalaākí—ʻo tatau pē lahi pe siʻisiʻi. ʻOku malava ʻeni tuʻunga ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Koeʻuhí naʻá Ne mamahi maʻa ʻetau ngaahi angahalá, ʻe lava ke toe fakamaʻa kitautolu ʻi heʻetau fakatomala fakamātoato mo tui ki he malava ʻa e Fakamoʻuí ʻo fakamoʻui kitautolú. Tuʻunga ʻi he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá te tau lava ke ongoʻi ʻa e melinó, mālohí, mo e fiefiá ʻi heʻetau siʻaki ʻetau ngaahi angahalá. Kuo fekauʻi foki kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau fakamolemoleʻi e niʻihi kehé ʻo hangē ko ʻEne fakamolemoleʻi kitautolú.

Vakai fakalūkufua ki he tefitó: Fakamolemolé

Ngaahi fakahinohino fekauʻaki mo hoko ako ʻo e ongoongoleleí: Tui kia Sīsū Kalaisi, Fakatomala, Papitaiso, Fakamaau, ʻOfa Faka-Kalaisí

Vahe 1

ʻOku Talaʻofa Mai ʻe he ʻEikí ʻa e Fakamolemolé ʻi he Taimi ʻOku Tau Fakatomala Fakamātoato ai Mei Heʻetau Ngaahi Angahalá

tangata lahi kei talavou

Kuo ʻomi ʻe he Tamai Hēvaní ha ngaahi fekau ke tokoniʻi kitautolu ke tau nofo maʻu ʻi he hala ʻo e fuakavá pea toe foki ʻo nofo mo Ia. Tuʻunga ʻi he meʻafoaki ʻo e tauʻatāina ke filí, ʻoku tau fili ai ke muimui ki he sīpinga ʻa hotau Fakamoʻuí mo tauhi e ngaahi fekaú ʻo hangē ko ia naʻá Ne faí. Ko e moʻoni, he ʻikai ke tau haohaoa ʻi hono tauhi e ngaahi fekaú—te tau faʻa fai ha ngaahi fehalaaki koeʻuhí ko ʻetau ngaahi fefaʻuhi fakatāutahá, vaivaí, mo e ngaahi ʻahiʻahí. Ka ʻi heʻetau fakamālohia ʻetau tui ki he Fakamoʻuí mo ʻEne feilaulau fakaleleí, te tau lava ʻo ikunaʻi ʻetau ngaahi angahalá mo e tōnounoú. Te tau lava foki ʻo maʻu ha nonga ʻi he ʻilo ʻoku talaʻofa ʻe he ʻOtuá ʻa e fakamolemolé kiate kinautolu kotoa pē ʻoku fakatomala mo tauhi ʻa e ngaahi fekaú (vakai, 1 Sione 1:9; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:31–32).

ʻI he taimi ʻoku tau fakatomala ai pea papitaiso mo hilifakinimá, ʻoku tau maʻu ai ha fakamolemole ʻo ʻetau ngaahi angahalá pea foaki mai mo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní (vakai, Ngāue 2:38). Ko e taimi kotoa pē ʻoku tau maʻu ai e sākalamēnití, ʻoku tau fai ha fuakava mo e ʻEikí pea lava ke fakamolemoleʻi ʻetau ngaahi angahalá ʻaki ʻetau foaki ki he ʻEikí ha loto-mafesifesi mo ha laumālie fakatomala (vakai, Molonai 6:1–4).

ʻOku fakafou ʻi he hala ʻo e fakatomalá, ʻa e liliu hotau lotó pea tau holi ke fai lelei mo tokoni ki he niʻihi kehé (vakai, Mōsaia 5:2; ʻAlamā 36:24). ʻOku tau ongoʻi fiefia koeʻuhí ko e angalelei ʻa e ʻOtuá pea ʻoku tau fāifeinga ke tauhi maʻu ha fakamolemole ʻo ʻetau ngaahi angahalá (vakai, Mōsaia 4:10–12, 26). ʻI heʻetau fakatomala fakamātoató, fakahoko mo tauhi ʻetau ngaahi fuakavá, pea kātaki ki he ngataʻangá, ʻoku fakamāʻoniʻoniʻi ai kitautolu pea tau taau ke toe foki ki he ʻao ʻo ʻetau Tamai Hēvaní (vakai, 3 Nīfai 27:19–22).

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • Naʻe fonu e kakai ʻo e Tuʻi ko Penisimaní ʻi he fiefia mo e nonga ʻo e konisēnisí ʻi he taimi ne nau maʻu ai ha fakamolemole ʻo ʻenau ngaahi angahalá. Lau ʻa e Mōsaia 4:1–3 pea fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke ʻomi ai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne feilaulau fakaleleí ʻa e fiefiá mo e nongá ki hoʻo moʻuí. ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo foaki kakato ange ho lotó ki he ʻOtuá ʻi hoʻo siʻaki ho ngaahi angahalá?

  • ʻI he taimi naʻe ului ai ʻa ʻAlamā ko e Siʻí ki he ongoongoleleí, naʻe ʻikai ke ne toe ongoʻi ʻa e mamahi ʻo ʻene ngaahi angahala kimuʻá (vakai, ʻAlamā 36:12–14, 17–24). Fakakaukau ke mamata ʻi he vitiō ko ʻeni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní ʻoku fakamatalaʻi ai ʻa e fuʻu liliu lahi ʻo e lotó mo e founga ʻe lava ke tau ului moʻoni ai ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Ko e hā e founga ʻokú ke feinga ai ke ului ki he ʻEikí? Kuo hoko fēfē nai hoʻo uluí ke tāpuekina ai hoʻo moʻuí mo e moʻui ʻa e niʻihi ʻoku mou feohí?

Ngaahi ʻekitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • ʻI heʻetau fekumi ki he fakamolemolé, ʻoku tau kumi ai ha ngaahi faingamālie ke tupulaki—ʻo aʻu pē ki he liliu—ʻo fakafou ʻi hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. Mamata ʻi ha foʻi vitiō nounou fekauʻaki mo ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi ʻi natula ʻokú ne foua ha liliu, hangē ko e liliu ʻo ha kiʻi ʻunufe ki ha kiʻi pepe pe ko e liliu ha tengaʻiʻakau ki ha matalaʻiʻakau. Aleaʻi e founga ʻoku tau maʻu ai e ivi malava ke hoko ko ha meʻa fakaʻofoʻofa ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí.

  • Kuo akoʻi mai ʻe Palesiteni Nalesoni ʻoku fiemaʻu ke tau fakatomala kotoa pea ʻi heʻetau fai fakaʻaho iá, te tau hoko ai ki he tuʻunga lelei taha te tau lavá. Toe vakaiʻi ʻene lea ko e “Te Tau Lava ʻo Fai Lelei Ange pea Toe Lelei Ange,” pea aleaʻi ʻa e founga te ke lava ai ʻo fakatomala ʻi he ʻaho takitaha ke maʻu ha fakakaukau foʻou fekauʻaki mo koe, ko e ʻOtuá, pea mo e māmaní (vakai foki, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Fakatomalá, Fakatomalaʻí,” Gospel Library).

Ako lahi ange

Vahe 2

‘Oku Fekauʻi Kitautolu ʻe he ʻEikí ke Fakamolemoleʻi ʻa e Niʻihi Kehé

kau talavou ʻoku nau pōtalanoa

Ko e taimi naʻe ʻi he kolosí ai ʻa Kalaisí, naʻá Ne kole ki he Tamaí ke fakamolemoleʻi ʻa e kau sōtia naʻa nau tutuki Iá. Ko e ngāue ko ʻeni ʻi he ʻofá ko ha sīpinga haohaoa ia ʻo e fakamolemolé mo fakamanatu mai ke tau faʻa fakamolemole ʻo hangē ko ia naʻá Ne faí.

Lolotonga e ngāue fakafaifekau ʻa e Fakamoʻuí ʻi he moʻui fakamatelié, naʻá Ne akoʻi kitautolu ke tau ʻofa ki hotau ngaahi filí pea “fai lelei kiate kinautolu ʻoku fehiʻa kiate kimoutolú, pea hūfia ʻa kinautolu ʻoku fai kovi mo fakatanga kiate kimoutolú” (Mātiu 5:44). Mahalo te tau ongoʻi ʻoku taʻemalava ke lotua ʻa e niʻihi kuo nau fakamamahiʻi lahi kitautolú, ka ʻi heʻetau fai iá ʻoku fakahaaʻi ai ki he ʻOtuá ʻoku tau tui kiate Ia. Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni M. Lāsolo Pālati, “ʻOku fakahaaʻi ʻe hono lotua fakamātoato ʻa kinautolu ʻoku pehē ko hotau ngaahi filí ʻa ʻetau tui ʻe lava ʻe he ʻOtuá ʻo liliu hotau lotó pea mo e loto ʻo e niʻihi kehé.”

ʻOku tau ako ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 64:8–11, kapau te tau fili ke ʻoua te tau fakamolemole, ʻoku lahi ange ʻetau faihalá ʻi he tokotaha naʻe faihala mai kiate kitautolú. ʻI heʻetau fakamolemoleʻi ʻa e tokotaha kotoa peé, ʻoku ʻikai ngata pē ʻi heʻetau fakahaaʻi ki he ʻOtuá ʻoku tau loto-fiemālie ke tauhi ʻEne ngaahi fekaú ka ʻoku tau falala foki kiate Ia ke Ne fai ʻa e meʻa ʻoku lelei taha maʻa ʻEne fānaú.

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • ʻI hono fakalāngilangiʻi ʻo e Toetuʻú ʻi he 2023, naʻe fakaafeʻi ai ʻe Palesiteni Nalesoni ʻa e kakai ʻi he funga ʻo e māmaní ke nau aʻusia ʻa e mana ʻo e fakamolemolé. Naʻá ne pehē: “ʻOku ou palōmesi atu ʻi hoʻo fakamolemolé, ʻe fakatauʻatāinaʻi koe ʻe he Fakamoʻuí mei he ʻitá, tāufehiʻá mo e mamahí. ʻE ʻomi ʻe he Pilinisi ʻo e Melinó ʻa e melinó kiate koe.” ʻOku ʻi ai nai ha loto ʻita ʻokú ke tukulotoʻi pe mamahi ʻokú ke ongoʻi koeʻuhí kuó ke momou ke fakamolemoleʻi ha taha? Fakakaukau ki he ngaahi sitepu te ke lava ʻo fakahoko ki he fakamolemolé, pea fakakaukauloto ki he founga ʻe tataki ai koe ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

  • ʻI heʻetau lotua faivelenga ʻEne tokoní, ʻe lava ke foaki mai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e mālohi ʻoku tau fiemaʻu ke fakamolemoleʻi ʻa e niʻihi kehé, neongo kapau ʻe ngali taʻemalava ia. Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Nalesoni ʻo pehē: “ʻE foaki atu ʻe he Fakamoʻuí ʻa e malava ke ke fakamolemoleʻi ha taha pē kuó ne ngaohikoviʻi koe ʻi ha faʻahinga founga pē. Pea he ʻikai leva ke toe uesia ho laumālié ʻi heʻenau ngaahi tōʻonga fakamamahí.” Fakalaulauloto ki he founga ʻoku hoko ai ʻa e fakamolemolé ko e meʻafoaki ʻa e Fakamoʻuí kiate kitautolú pea mo e founga ʻokú Ne ʻai ai ke ke malava ʻo fakamolemolé naʻa mo e taimi ʻokú ke ongoʻi ai ʻoku tāumamaʻo iá. ʻOku ʻomi fēfē nai ʻe he fakakaukau ki he fakamolemolé ko ha meʻafoakí, ha ʻamanaki lelei kiate koé?

Ngaahi ʻekitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku fiemaʻu ha loto-toʻa lahi ke fakamolemoleʻi ʻo tatau pē mo e fiemaʻu ha loto-toʻa lahi ke fekumi ki ha fakamolemolé. Aleaʻi ha ngaahi sīpinga ʻo ha kakai kuo nau fai ha fakamolemole ʻi ha ngaahi tūkunga faingataʻa. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻi heʻetau fakamolemoleʻi e niʻihi kehé? Fakaafeʻi ʻa e tokotaha kotoa pē ke fakakaukau ki ha taha kuó ne fakamamahiʻi pe fakaʻitaʻi kinautolu ʻi ha faʻahinga founga pea lotua ʻa e tokotaha fakafoʻituitui ko iá ʻi honau taimi pē ʻonautolu. Te ke lava foki ʻo fokotuʻu ange ke nau feinga ke tokoni ki he tokotaha ko iá kapau ʻoku taau mo honau tūkungá, pea fakaafeʻi ke nau vakai angé pe ʻoku liliu ai e ongo ʻoku nau maʻu ki he fakafoʻituitui ko iá.

  • ʻI he taimi ʻoku tau kole ai ki he Fakamoʻuí ke fakamālohia kitautolu ʻo fakafou ʻi Heʻene feilaulau fakaleleí, te tau lava ʻo maʻu ʻa e ivi fakalaumālie ʻoku fiemaʻu ke tau fakamolemoleʻi ai e niʻihi kehé. Fakatātaaʻi pe ko e hā ʻa e ivi ko iá—mahalo ʻi hano huluʻi ha foʻi vitiō ʻo ha lēlue ʻoku lele oma pe ko ha tokotaha sipoti ʻokú ne fai ha lova mālie. Lau e ngaahi konga ʻo e lea ʻa Palesiteni Nalesoní, pea aleaʻi e founga ʻe lava ke fakaivia ai kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke fakamolemoleʻi ʻa e niʻihi kuo nau fakamamahiʻi lahi kitautolú ʻi heʻetau tokanga taha ki hotau ivi fakalaumālié.

Ako lahi ange