Laipelí
Faikehekehé mo e Uouangatahá ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní


“Faikehekehé mo e Uouangatahá ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní,” Ngaahi Tefitó mo e Ngaahi Fehuʻí (2023)

tamaiki fefine ʻoku nau lue fetākinima

Vakai Fakalūkufuá

Faikehekehé mo e Uouangatahá ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní

Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ko ha tui fakalotu fakaemāmani lahi ia, ʻo ʻikai ko e ʻuhingá pē ʻoku ʻi ai hono kau mēmipa he funga ʻo e māmaní, ka koeʻuhí foki ʻoku feinga ia ke vahevahe ʻa e pōpoaki ʻo e moʻoni ʻa e ʻOtuá pea mo e māmaní hono kotoa.

Ko e faikehekehe ʻo e kāingalotu fakaemāmani lahi ʻo e Siasí ko ha ʻulungaanga ʻiloa ia ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní he ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻoku mahulu hake ia ʻi he anga fakafonuá, matakalí, tangataʻi fonuá, mo e lea fakafonua kotoa pē. ʻOku fakatahataha mai ʻa e ngaahi anga fakafonua mo e kakai ʻi he funga ʻo e māmaní ʻi honau feituʻu fakasiokālafí ke faʻu ha ngaahi haʻofanga lotu fakalotofonua ʻoku nau moihū fakataha. Koeʻuhí ko e fakaafe ʻa e Fakamoʻuí ke haʻu kiate Ia ʻa e fānau kotoa ʻa e ʻOtuá (vakai, Mātiu 11:28; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 10:67), ʻoku ʻikai tatau ai e ngaahi haʻofanga lotu kotoa ʻi he Siasí.

Neongo pe ko e hā honau matakalí mo ʻenau fakafōtungá, ka ʻoku faaitaha e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ʻi he ʻilo ko e fānau kinautolu ʻa ha Tamai Hēvani. ʻOku nau ʻiloʻi ʻokú Ne ʻofa tatau ʻi Heʻene fānaú takitaha. ʻOku langaki ʻe he ʻilo ko ʻení ha ongoʻi uouangataha ʻi he fale mo e houalotu moihū kotoa pē ʻi he funga ʻo e māmaní pea haʻi fakataha ai ʻa e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí.

ʻOku langaki foki ʻa e uouangatahá ʻi he haʻofanga takitaha ʻi he faiako mo moihū ʻa e niʻihi fakafoʻituituí mei he ngaahi himi, folofola, lēsoni, mo e lotu sākalamēniti tatau ʻi he Sāpate kotoa pē. ʻOku fakatahatahaʻi foki ʻe he ngaahi houalotu ʻa e fānaú, toʻu tupú, mo e kakai lalahí ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ʻi he funga ʻo e māmaní ʻi he taʻu takitaha ʻi ha tafaʻaki pau ʻoku fakatefito ai e tokangá. ʻI he founga tatau, ʻoku fakaʻatā ʻe he konifelenisi fakavaeuataʻu ʻa e Siasí, ʻa ia ʻoku fakamafola ʻi māmani fulipeé, ke maʻu ʻe he kāingalotú e faingamālie ke ako fakataha mei he palōfitá, kau ʻaposetoló, mo e kau taki kehe ʻo e Siasí.

Kuo liliu e faʻunga ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻi he fakalau ʻa e taimí pea ʻoku hokohoko atu pē ʻene liliú he ʻaho kotoa pē. Talu mei he 1900 tupú mo e tupu ʻa e Siasí mei ha ngaahi haʻofanga lotu ko e tokolahi taha ʻo kinautolú ko ha kau hikifonua mei he fakatokelau ʻo ʻIulopé ki he ʻIunaiteti Siteití, ki ha Siasi fakaemāmani lahi ʻoku nofo hono kāingalotú ʻi ha ngaahi fonua ʻe 190 pea lea ʻaki ha ngaahi lea fakafonua ʻe 120 tupu.

ʻI he 1996, naʻe laka hake e tokolahi ʻo e kāingalotu ne nofo mavahe mei he ʻIunaiteti Siteití ʻi he kakai ne nau nofo aí, pea ʻi he taʻu 2000, ko e tokolahi taha ʻo e kāingalotú naʻe ʻikai ke nau lea faka-Pilitānia. ʻI ʻEpeleli ʻo e 2021, naʻe laka hake ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he toko 16.8 milioná, ʻo ʻomi ai e fakakātoa ʻo e ngaahi uōtí mo e koló (ngaahi haʻofanga lotú) ke laka hake ʻi he 31,000 he funga ʻo e māmaní.

Hangē ko hono akoʻi ʻe Paula ʻi he Fuakava Foʻoú, ko e Siasí ko ha sino ʻoku tānaki atu ki ai ʻa e fakaʻofoʻofá mo e taumuʻá ki he fakalūkufuá, ʻoku pehē pē ʻa e aʻusia ʻe he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻa e mālohi fakaivia mei hono ngaahi faikehekehé.

Fakamatala ʻoku Fekauʻakí