Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 43: Ebʼ li reetalil li xkabʼ xkʼulunik li Qaawaʼ

Chʼol 43

Ebʼ li reetalil li xkabʼ xkʼulunik li Qaawaʼ

Jalam-uuch
The resurrected Jesus Christ (wearing white robes with a magenta sash) standing above a large gathering of clouds. Christ has His arms partially extended. The wounds in the hands of Christ are visible. Numerous angels (each blowing a trumpet) are gathered on both sides of Christ. A desert landscape is visible below the clouds. The painting depicts the Second coming of Christ. (Acts 1:11)

Li Jesukristo taasutqʼiiq wiʼchik saʼ li ruchichʼochʼ

  • Kʼaʼru junjunq reetalil li xkabʼ xkʼulunik li Qaawaʼ?

Li Kolonel kixye re laj Jose Smith: “Laaʼin tinkʼutbʼesi wibʼ chalen chaq saʼ choxa rikʼin wankilal ut nimla loqʼalil … ut saʼ tiikilal tinwanq rikʼinebʼ li winq saʼ ruchichʼochʼ chiru jun mil chihabʼ, ut ebʼ laj maak moko teʼwanq ta chi xaqxo” (Tz. ut S. 29:11; chiʼilmanq ajwiʼ li chʼol 44 ut 45 saʼ li hu aʼin). Li Jesus kixye qe naq wankebʼ junjunq li eetalil ut li kʼaʼru taaʼuxmanq re xkʼeebʼal chiqanaw joʼqʼe taanachʼoq li xkabʼ xkʼulunik li Qaawaʼ.

Chiru kʼiila mil chihabʼ, ebʼ li nekeʼtaaqenk re li Jesukristo yookebʼ chaq chiroybʼeninkil li xkabʼ xkʼulunik joʼ jun kutan re tuqtuukilal ut sahil chʼoolejil. Aʼbʼanan naq majiʼ taachalq li Kolonel, ebʼ li tenamit saʼ li ruchichʼochʼ teʼxnumsi li xninqal ru chʼaʼajkilal ut rahilal. Li qaChoxahil Yuwaʼ taraj naq toowanq chi kawresinbʼil choqʼ re li chʼaʼajkilal aʼin. Taraj ajwiʼ naq toowanq chi kawresinbʼil saʼ musiqʼej naq taachalq li Kolonel saʼ xloqʼal. Xbʼaan aʼin, Aʼan xkʼe qe li eetalil, aʼan li kʼaʼru taaʼuxmanq re xyeebʼal qe naq taanachʼoq lix kabʼ xkʼulunik li Kolonel. Chalen chaq najter li Dios xkʼutbʼesi li esilal aʼin rehebʼ lix profeet. Aʼan xye naq chixjunilebʼ li tiikebʼ chixtaaqenkil li Jesukristo teʼxnaw kʼaʼruhebʼ li eetalil ut teʼwanq chiroybʼeninkilebʼ (chiʼilmanq Tz. ut S. 45:39). Wi nokoʼabʼin chiru li chaqʼrabʼ ut tiiko chi paabʼank, taqatzolebʼ li loqʼlaj hu ut taqanaw chirixebʼ li eetalil.

Wan junjunq li eetalil li teʼxkʼut naq chalk re li xkabʼ xkʼulunik li Jesukristo li ak xeʼtzʼaqlok ru malaj yookebʼ chi tzʼaqlok ru anajwan. Wankebʼ chik ajwiʼ li toj teʼtzʼaqloq ru.

Li maaʼusilal, li pleet, ut li mululij-ibʼ

Wankebʼ li eetalil li qʼaxal rahebʼ xuwajelebʼ ru. Ebʼ li profeet keʼxye naq li ruchichʼochʼ tixnumsi li xninqal ru chʼaʼajkilal, maaʼusilal, pleet, ut rahilal. Li profeet aj Daniel kixye naq ebʼ li kutan naq toj majiʼaq li xkabʼ xkʼulunik li Qaawaʼ aʼanaq xkutankil li rahilal, chanchan li maajun wa ilbʼil saʼ li ruchichʼochʼ (chiʼilmanq Daniel 12:1). Li Qaawaʼ kixye: “Taakehoʼq li rahok rikʼinebʼ li winq, ut taanumtaaq li maaʼusilal” (Tz. ut S. 45:27). “Ut chixjunil li kʼaʼaq re ru taawanq chi choqinbʼil; ut … taachalq li xiw saʼ xbʼeenebʼ chixjunil li tenamit” (Tz. ut S. 88:91). Naqanaw naq teʼwanq li hiik, li yajel, li weʼej, li xninqal ru kaq-sut-iqʼ, li kaaq, ut xrepom li kaaq (chiʼilmanq Mateo 24:7; Tz. ut S. 88:90). Li saqbʼach tixsachebʼ li awimq saʼ li ruchichʼochʼ (chiʼilmanq Tz. ut S. 29:16).

Li Jesus kixye rehebʼ lix tzolom naq li pleetik tixnujobʼresi li ruchichʼochʼ: “teerabʼihatq naq yooq li kamsij-ibʼ malaj ut yal resil li yalok. … Teʼwaklijeʼq chixkamsinkil ribʼebʼ tenamit rikʼin jalan chik tenamit, li awaʼbʼej rikʼin jalan chik awaʼbʼej” (Mateo 24:6–7). Li Profeet aj Jose Smith kixye: “Michʼinan eechʼool naq naqaye resil eere li xuwajel kutan, xbʼaan naq tento taaʼchalq chi seebʼ, xbʼaan naq yoo chi nachʼok chaq li yokʼlebʼ chʼiichʼ, li weʼej, ut li yajel. Taawanq ninqi sachok chiru li xbʼeen li chʼochʼ aʼin, xbʼaan naq meekʼoxla naq taasachq yal ta junaq xtzʼiibʼul chi moko junaq xtzʼuqil li profeetil aatin re chixjunilebʼ li santil profeet, ut wan naabʼal li toj taatzʼaqloq ru” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: José Smith 2007, perel 265).

Naabʼal rehebʼ li eetalil yookebʼ chi tzʼaqlok ru. Yalaq bʼar wan li maaʼusilal. Ebʼ li ninqi tenamit rajlal yookebʼ chixpleetinkil ribʼ. Yookebʼ chi kʼulmank li hiik ut li xninqal ru sachk. Wankebʼ naabʼal anajwan li nekeʼkʼuluk rahilal rikʼineb li kaq-sut-iqʼ, li weʼej, li tzʼokak, ut li yajel aj sachonel. Naru naqanaw chi chʼolchʼo ru naq li ninqi sachok aʼin teʼnimanq xrahil naq toj majiʼaq nakʼulun li Qaawaʼ.

Aʼut moko chixjunil ta li taakʼulmanq rubʼelaj li xkabʼ xkʼulunik li Qaawaʼ xuwajelaq. Wan naabʼal li taakʼamok chaq sahil chʼoolejil saʼ li ruchichʼochʼ.

Lix kʼojobʼankil wiʼchik li evangelio

Li Qaawaʼ kixye: “Taakʼutunq jun saqen saʼ xyanqebʼ li chunchuukebʼ chaq saʼ qʼojyin, ut aʼanaq xtzʼaqalil lin evangelio” (Tz. ut S. 45:28). Ebʼ li profeet aj najter keʼxye resil chi junxilaj lix kʼojobʼankil wiʼchik li evangelio. Li Apostol aj Jwan kiril naq taakʼojobʼaaq wiʼchik li evangelio xbʼaan jun li anjel (chiʼilmanq Apokalipsis 14:6–7). Re xtzʼaqobʼresinkil ru li profeetil aatin aʼin, li anjel aj Moroni ut jalanebʼ chik li choxahil aj taql keʼxkʼam chaq lix evangelio li Jesukristo re laj Jose Smith.

Lix chalik chaq lix Hu laj Mormon

Li Qaawaʼ kixye resil jun chik eetalil rehebʼ laj Nefita: taawulaq lix Hu laj Mormon rikʼinebʼ li ralal xkʼajol (chiʼilmanq 3 Nefi 21). Saʼ xkutankil li Najter Chaqʼrabʼ, ebʼ li profeet aj Isaias ut aj Esekiel keʼril chi junxilaj lix kʼulunik lix Hu laj Mormon (chiʼilmanq Isaias 29:4–18; Esekiel 37:16–20). Ebʼ li profeetil aatin aʼin yookebʼ chi tzʼaqlok ru anajwan. Ak xkʼameʼ chi kutankil lix Hu laj Mormon, ut yoo chi kʼameʼk saʼ chixjunil li ruchichʼochʼ.

Taajultikamanq li evangelio chiru chixjunil li ruchichʼochʼ

Jun chik li reetalil li rosoʼjik li kutan aʼan naq “taapuktesimanq li chaabʼil esilal aʼin chirix lix nimajwal wankilal li choxa saʼ chixjunil li ruchichʼochʼ re xchʼolobʼankil li yaal chiruhebʼ chixjunil li tenamit” (Mateo 24:14; chiʼilmanq ajwiʼ Jose Smith—Mateo 1:31). Chixjunilebʼ li tenamit teʼrabʼi xtzʼaqalil li evangelio saʼ tzʼaqal li raatinobʼaal (chiʼilmanq Tz. ut S. 90:11). Chalen chaq lix kʼojobʼankil wiʼchik li Iglees, ebʼ laj kʼamol aatin yookebʼ chaq chixjultikankil li evangelio. Xniman li kʼanjel aʼin re jultikank aatin toj reetal naq anajwan wankebʼ chik kʼiila lajetq mil chi aj kʼamol aatin li yookebʼ chixjultikankil li evangelio saʼ kʼiila tenamit saʼ li ruchichʼochʼ, ut saʼ kʼiila aatinobʼaal. Naq majiʼaq li xkabʼ xkʼulunik ut chiru ajwiʼ li Jun Mil Chihabʼ, li Qaawaʼ tixkʼuubʼ li bʼe re taakʼameʼq li yaal rikʼin chixjunilebʼ li tenamit.

Lix kʼulunik laj Elias

Li profeet aj Malakias kixjultika joʼ profeet naq chi toj majiʼaq li xkabʼ xkʼulunik li Qaawaʼ, taataqlamanq li profeet aj Elias saʼ li ruchichʼochʼ. Laj Elias tixkʼojobʼ wiʼchik li wankilal aj tzʼaponel, re teʼruuq chi tzʼapeʼq saʼ junajil li junkabʼalej. Joʼkan ajwiʼ tixmusiqʼahebʼ li tenamit re teʼxkʼoxlahebʼ lix xeʼ xtoonebʼ ut li ralal xkʼajolebʼ. (Chiʼilmanq Malakias 4:5–6; Tz. ut S. 2). Li profeet aj Elias kichal rikʼin laj Jose Smith saʼ Abril 1836. Chalen chaq saʼ li kutan aʼan, xniman chaq li naʼlebʼ chirix xsikʼbʼal resilal li xeʼtoonil ut resilal li junkabʼal. Joʼkan ajwiʼ, nokoru chixbʼaanunkilebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re tzʼapok saʼ junajil saʼebʼ li santil ochoch, choqʼ rehebʼ li yoʼyo joʼ ajwiʼ li kamenaq.

Ebʼ li ralal xkʼajol laj Lehi teʼok choqʼ xninqal ru tenamit

Li Qaawaʼ kixye naq joʼqʼe taanachʼoq chaq lix kʼulunik, ebʼ laj Lamanita teʼok choqʼ jun tenamit tiik xchʼool ut oxloqʼinbʼil. Aʼan kixye: “Naq toj majiʼaq taachalq li xnimal ru xkutan li Qaawaʼ, … ebʼ laj Lamanita teʼatzʼumaq joʼ li sununkil utzʼuʼuj” (Tz. ut S. 49:24). Anajwan kʼaʼjoʼ chik xkʼihalebʼ li ralal xkʼajol laj Lehi li yookebʼ chixkʼulbʼal li osobʼtesink re li evangelio.

Xkabʼlankil li Akʼ Jerusalen

Naq taanachʼoq chaq xkʼulunik li Jesukristo, ebʼ laj Santil Paabʼanel li tiikebʼ chi paabʼank teʼxyiibʼ jun tenamit re tiikilal, jun xtenamit li Dios, li Akʼ Jerusalen taayeemanq re. Li Jesukristo ajwiʼ taataqlanq aran. (Chiʼilmanq 3 Nefi 21:23–25; Moises 7:62–64; Ebʼ lix Raqalil li Paabʼaal 1:10.) Li Qaawaʼ kixye naq taayiibʼamanq li tenamit aʼin saʼ li estado Missouri, saʼ Estados Unidos (chiʼilmanq Tz. ut S. 84:2–3).

Aʼin yal junjunq li eetalil li kʼeebʼil qe xbʼaan li Qaawaʼ. Saʼebʼ li loqʼlaj hu yeebʼil resil naabʼal chik.

  • Kʼaʼru aawilom li naxkʼut chawu naq yookebʼ chi tzʼaqlok ru li eetalil?

Naru toxtenqʼa xnawbʼal li reetalilebʼ li kutan

  • Chan ru naru toowanq chi tuqtu li qachʼool us ta wankebʼ li eetalil li ra ut xuwajel?

Naq yoo chi aatinak chirix li xkabʼ xkʼulunik, li Qaawaʼ kixye: “Li hoonal ut li kutan maajun winq nanawok re, chi moko ebʼ li anjel saʼ choxa” (Tz. ut S. 49:7). Aʼan kixkʼut aʼin rikʼin li jaljookil ru aatin chirix lix toonal li cheʼ higo. Aʼan kixye naq joʼqʼe nachireʼ chaq lix xaq li higo, naru taqanaw naq taanachʼoq chaq li saqʼehil. Joʼkan ajwiʼ, naq naqilebʼ li eetalil li yeebʼilebʼ resil saʼebʼ li loqʼlaj hu, naru taqanaw naq taanachʼoq chaq lix kʼulunik. (Chiʼilmanq Mateo 24:32–33.)

Li Qaawaʼ naxkʼehebʼ li eetalil aʼin re qatenqʼankil. Naru taqatuqubʼ li qayuʼam ut taqakawresi qibʼ laaʼo ut li qajunkabʼal choqʼ re li kʼaʼru toj taachalq.

Yeebʼil qe naq teʼwanq li ninqi rahilal ut yeebʼil naq chiqakawresi qibʼ choqʼ rehebʼ, aʼbʼanan naru ajwiʼ taqoybʼeni lix kʼulunik li Kolonel ut taasahoʼq qachʼool. Li Qaawaʼ kixye: “Minumta eekʼaʼuxl, xbʼaan naq joʼqʼe taakʼulmanq chixjunil li kʼaʼaq re ru aʼin, taaruuq teenaw naq li kʼaʼru yeechiʼinbʼil eere taatzʼaqloq ru” (Tz. ut S. 45:35). Aʼan kixye naq ebʼ li ani tiikebʼ xcʼhool naq taakʼulunq inkʼaʼ teʼsacheʼq, “teʼxkuy bʼan xnumsinkil li kutan. Ut li ruchichʼochʼ taakʼeemanq rehebʼ choqʼ reechanihomebʼ; … ut ebʼ li ralal xkʼajol teʼninqanq chi maakʼaʼ li maak, choqʼ re li kolbʼa-ibʼ. … Xbʼaan naq li Qaawaʼ taawanq saʼ xyihebʼ, ut lix loqʼal taawanq saʼ xbʼeenebʼ, ut aʼanaq lix rey ut aj kʼehol chaqʼrabʼ chiruhebʼ” (Tz. ut S. 45:57–59).

Ebʼ li loqʼlaj hu