Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 31: Xmaakʼaʼil li bʼalaqʼ


Chʼol 31

Xmaakʼaʼil li bʼalaqʼ

Jalam-uuch
Two men shaking hands

Lix maakʼaʼil li bʼalaqʼ aʼan jun raqal chi naʼlebʼ re li kolbʼa-ibʼ

  • Chan raj ru taawanq li qatenamit wi ta maakʼaʼaqebʼ xbʼalaqʼ chixjunil?

Li roxlaju xraqalil li paabʼaal naxye: “Laaʼo naqapaabʼ naq tento naq maakʼaʼaq qabʼalaqʼ.” Lix Hu laj Mormon naxye resil jun chʼuut chi tenamit li “naʼnookebʼ ru xbʼaan xʼanchalilebʼ xchʼool chiru li Dios, ut chiruhebʼ ajwiʼ li winq; xbʼaan naq chi tzʼaqal tzʼaqal maakʼaʼebʼ xbʼalaqʼil, ut xaqxookebʼ xkʼaʼuxl saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru; ut xaqxookebʼ chi kaw saʼ xpaabʼankil li Kristo, chalen toj saʼ rosoʼjik” (Alma 27:27). Saʼ xkʼabʼaʼ lix maakʼaʼilebʼ lix bʼalaqʼ, ebʼ li tenamit aʼin naʼnookebʼ ru xbʼaanebʼ li ras riitzʼin ut xbʼaan li Dios. Aajel ru naq taqatzol kʼaʼru xyaalal lix maakʼaʼil li bʼalaqʼ, chanru naq nokoʼaaleek chi bʼalaqʼink, ut chan ru naru taqaqʼax ru li aaleek aʼin.

Naʼajman ru naq tzʼaqal maakʼaʼaq qabʼalaqʼ re tookoleʼq Li Awaʼbʼej Brigham Young kixye: “Wi laaʼo naqakʼulubʼa xkʼulbʼal li kolbʼa-ibʼ joʼ chanru naq yeechiʼinbʼil qe, tento naq maakʼaʼaq qabʼalaqʼil saʼ li junjunq chi kʼoxlahom, saʼ li naqanaʼlebʼa, saʼ li tzʼilbʼil rix saʼ li qachʼool, saʼ li aatinak chiqibʼil qibʼ li moko ilbʼil ta, saʼ li qakʼuubʼahom, saʼ li qayehom, ut saʼ li junjunq qabʼaanuhom saʼ li qayuʼam” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Brigham Young 1997, perel 307 308).

Li Dios maakʼaʼ xbʼalaqʼ ut tiik ru xnaʼlebʼ saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru (chiʼilmanq Alma 7:20). Laaʼo ajwiʼ tento naq maakʼaʼaq qabʼalaqʼ saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru re naq laaʼaqo joʼ chanru Aʼan. Li ras laj Jared kixye: “Yaal, Qaawaʼ, ninnaw naq … laaʼat jun Dios re yaal, ut inkʼaʼ nakatru chi tikʼtiʼik” (Eter 3:12). Chi junpakʼal chik, laj tza aʼan aj tikʼtiʼ. Aʼan lix yuwaʼil li tikʼtiʼ nayeeman re (chiʼilmanq 2 Nefi 9:9). “Ebʼ li nekeʼsikʼok ru xmaqʼbʼal kʼaʼru re jalan, ut tikʼtiʼik, ut bʼalaqʼik, ut xyeebʼal li moko yaal ta nekeʼok choqʼ xmoos aʼan” (Mark E. Peterson, saʼ Conference Report, Oct. 1971, perel 65; malaj Ensign, Dec. 1971, 73).

Ebʼ li inkʼaʼ nekeʼbʼalaqʼik nekeʼxra li yaal ut li kʼaʼru tiik ru. Maakʼaʼebʼ xbʼalaqʼ saʼ li raatinebʼ ut lix bʼaanuhomebʼ. Inkʼaʼ nekeʼtikʼtiʼik, chi moko nekeʼelqʼak, chi moko nekeʼbʼalaqʼik.

Li tikʼtiʼik, aʼan bʼalaqʼik

Li tikʼtiʼik aʼan xbʼalaqʼinkil li qas qiitzʼin chi nawbʼil qabʼaan. Yoobʼank aatin chirix li qas qiitzʼin, aʼan jun paay chi tikʼtiʼik. Li Qaawaʼ kixkʼe li taqlahom aʼin rehebʼ li ralal xkʼajol laj Israel: “Matyoobʼank aatin chirix laa was aawiitzʼin” (Exodo 20:16). Li Jesus kixkʼut ajwiʼ aʼin naq kiwan saʼ li ruchichʼochʼ (chiʼilmanq Mateo 19:18). Wankebʼ naabʼal paay chik li tikʼtiʼik. Naq naqaye li kʼaʼru moko yaal ta, tikʼtiʼik yooko. Naru ajwiʼ naqabʼalaqʼi anihaq chi nawbʼil, rikʼin junaq kʼutum chi uqʼej malaj rikʼin li qilobʼaal, malaj rikʼin naq maakʼaʼ naqaye, malaj rikʼin xyeebʼal yal jun raqal li yaal. Yalaq joʼqʼe naqakʼam xbʼe anihaq chixkʼoxlankil li kʼaʼru moko yaal ta, inkʼaʼ nokowan chi maakʼaʼ qabʼalaqʼ.

Li Qaawaʼ inkʼaʼ nasahoʼ xchʼool rikʼin li bʼalaqʼil naʼlebʼ aʼin, ut taatenebʼamanq saʼ qabʼeen xchʼolobʼankil resil li qatikʼtiʼ. Laj Satanas taraj naq taqakʼoxla naq moko maak ta li tikʼtiʼik. Aʼan naxye: “Relik chi yaal, tikʼtiʼinqex bʼayaq, … maajun ra taaʼuxq rikʼin aʼin” (2 Nefi 28:8). Laj Satanas naxkʼe chiqakʼoxla saʼ li qachʼool naq maakʼaʼ reekʼ li qatikʼtiʼ. Ebʼ li ani maakʼaʼebʼ xbʼalaqʼ teʼxkʼe reetal li aaleek xbʼaan laj Satanas ut teʼxye li yaal chi tzʼaqal, us ta inkʼaʼ teʼusilaaq xbʼaan.

Li elqʼak, aʼan bʼalaqʼik

Li Jesus kixye: “Mat-elqʼak” (Mateo 19:18). Li elqʼak, aʼan xmaqʼbʼal li kʼaʼru moko qe ta. Naq naqachap li kʼaʼru re jalan, malaj kʼaʼruhaq li wan saʼ jun li kʼayibʼaal, malaj kʼaʼru re li tenamit chi moko kʼeebʼil ta qalesens, yooko chi elqʼak. Xxokbʼal junaq xkʼay malaj junaq xkʼanjelebʼaal li qapatron aʼan ajwiʼ elqʼak. Xchapbʼal junaq bʼich, junaq jalam-uuch, malaj li tzʼiibʼanbʼil aatin chi moko kʼeebʼil ta qalesens xbʼaan laj eechal re, aʼan bʼalaqʼ ut aʼan jun paay chi elqʼak. Naq naqakʼul li kokʼ tumin malaj qaloqʼom saʼ xbʼeen li joʼ nimal xqatoj wiʼ, aʼan bʼalaqʼink ajwiʼ. Xkʼulbʼal yalaq paay chi eechej li numenaq saʼ xbʼeen li tzʼaqal qakʼulubʼ, aʼan ajwiʼ elqʼak.

Kʼuluk chi moko xkʼulubʼ ta, aʼan bʼalaqʼik

Nokokʼuluk chi moko qakʼulubʼ ta naq inkʼaʼ naqatoj chi tzʼaqal li joʼ nimal tento saʼ qabʼeen, malaj naq naqakʼul li kʼaʼru moko xqakʼe ta li qakʼanjel chirix. Wankebʼ laj trabʼaaj li nekeʼbʼalaqʼink re lix patron rikʼin naq inkʼaʼ nekeʼtrabʼajik tzʼaqal li kutan, us ta nekeʼxkʼul tzʼaqal lix tojbʼal. Wankebʼ li patron li moko tiikebʼ ta rikʼinebʼ laj trabʼaaj, ut inkʼaʼ nekeʼxkʼe xtzʼaqalil lix tojlebʼ. Laj Satanas naxye: “Nimahomaq eeribʼ saʼ xbʼeen junaq saʼ xkʼabʼaʼ li raatin, bʼekomaq junaq jul choqʼ re lee ras eeriitzʼin” (2 Nefi 28:8). Xkʼulbʼal junaq chaabʼilal chi moko tiik ta, aʼan ajwiʼ jun paay chi bʼalaqʼik. Xkʼayinkil li kʼanjel malaj li loqʼom li moko tzʼaqal ta, aʼan ajwiʼ bʼalaqʼik.

Miqakʼoxla naq maakʼaʼ reekʼ li qabʼalaqʼil

  • Kʼaʼru naxkʼul li qamusiqʼ wi naqakʼoxla naq maakʼaʼ reekʼ li qabʼalaqʼil naʼlebʼ?

Kʼiila paay chan ru naq ebʼ li winq malaj ixq nekeʼxkʼe chi kʼoxlamank naq maakʼaʼ reekʼ lix bʼalaqʼ. Wankebʼ li nekeʼtikʼtiʼik re xkolbʼalebʼ ribʼ, malaj re naq ebʼ li ras riitzʼin teʼxkʼoxla li chaabʼilal chirixebʼ. Wankebʼ li nekeʼxtiikobʼresi ribʼ saʼ xchʼool chirix li elqʼak nekeʼxbʼaanu, ut nekeʼxkʼoxla naq xkʼulubʼebʼ li kʼaʼru xeʼxmaqʼ, malaj naq moqon teʼxqʼajsi, malaj naq mas wiʼchik nakʼanjelak chiruhebʼ aʼan chiru laj eechal re. Wankebʼ li nekeʼbʼalaqʼik re teʼusaaq saʼ tzolebʼaal, malaj xbʼaan naq “chixjunilebʼ yookebʼ chixbʼaanunkil,” malaj re xkʼeebʼal reeqaj junaq ra xeʼxkʼul.

Nekeʼoksiman xkomon li naʼlebʼ aʼin re xkʼeebʼal chi kʼoxlamank naq us ajwiʼ li bʼalaqʼil naʼlebʼ. Aʼbʼanan choqʼ re li Qaawaʼ, maakʼaʼ kʼaʼru taatiikobʼresinq re li bʼalaqʼ. Naq naqaye naq maakʼaʼ reekʼ, naqabʼalaqʼi qibʼ, ut lix Musiqʼ li Dios naxkanabʼ wank qikʼin. Naniman chiqu li maaʼusilal.

Naru nokowan chi maakʼaʼ qabʼalaqʼ chi tzʼaqal

  • Kʼaʼru xyaalal wank chi maakʼaʼ qabʼalaqʼ chi tzʼaqal?

Re naq maakʼaʼaq qabʼalaqʼ chi tzʼaqal, tento taqatzʼil rix chi us li qayuʼam. Wi wan yal ta jun miin li bʼalaqʼil naʼlebʼ saʼ li qayuʼam, tento taqajal qakʼaʼuxl saʼ junpaat chirix aʼan.

Wi maakʼaʼ qabʼalaqʼ chi tzʼaqal, inkʼaʼ naru xpoʼbʼal li qanaʼlebʼ. Tiik nokowan saʼ joʼ kʼihal kʼeebʼil saʼ quqʼ, saʼ li junjunq chi kontraat malaj sumwank, us ta xbʼaan aʼan taasachq chiqu li tumin, li qamiig, malaj li qayuʼam. Rikʼin aʼan tooruuq chirilbʼal li Dios, chiribʼil qibʼ, ut chirilbʼalebʼ li qas qiitzʼin chi maakʼaʼ . Li Awaʼbʼej Joseph F. Smith kixye: “Li junjunq chi winq chiwanq xyuʼam re naq taaruuq tixkuy xtzʼilbʼal rix lix naʼlebʼ lix chʼool chi tzʼaqal tzʼaqal, ut re taaruuq taaʼilmanq chanchan jun li hu li teeto, re naq maakʼaʼ tixkaʼchʼinobʼresi wiʼ ribʼ malaj taaxutaanaq wiʼ” (Doctrina del Evangelio, 1978, perel 246).

  • Kʼaʼru naxkʼe chiqeekʼa saʼ li qachʼool naq nokobʼalaqʼink malaj inkʼaʼ nokobʼalaqʼink?

Ebʼ li loqʼlaj hu