Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 11: Lix yuʼam li Kristo


Chʼol 11

Lix yuʼam li Kristo

Jalam-uuch
Jesus Christ at the home of Jairus. Christ is standing beside the bed of the twelve-year-old daughter of Jairus. The girl's father and mother are standing on the other side of the bed. Christ is holding the hand of the girl as He helps her rise from her bed. The girl, who had been declared dead, is looking up at Christ. Light from a window is shining on the girl's face, and on the back of Christ.

Ak yeebʼil chaq chi junxilaj resil lix yuʼam li Kristo kʼiila chihabʼ naq majiʼ nayoʼla

Chixjunqalebʼ li ani nekeʼchal saʼ li ruchichʼochʼ nekeʼraj ru naq li Jesukristo tixbʼaanu li kʼaʼru kixyeechiʼi chaq saʼ choxa, naq taaʼok choqʼ qaKolonel. Wi ta maakʼaʼ li Jesukristo, kisach raj xwankil li kʼuubʼanbʼil naʼlebʼ re li kolbʼa-ibʼ. Rikʼin naq aajel ru lix kʼanjel, chixjunilebʼ li profeet chalen chaq laj Adan toj reetal li Kristo keʼxchʼolobʼ xyaalal naq Aʼan taachalq (chiʼilmanq Hechos 10:43). Chixjunilebʼ li profeet chalen chaq li Kristo keʼxchʼolobʼ xyaalal naq ak xkʼulun. Aajel ru choqʼ qe chiqajunil naq tootzoloq chirix lix yuʼam li Kolonel ut taqataaqe aʼan chi anchal li qachʼool chiru chixjunil li qayuʼam.

Jun li anjel kixye re laj Adan naq Jesukristo taakʼeemanq choqʼ xkʼabʼaʼ li Kolonel (chiʼilmanq Moises 6:51–52). Laj Enok kiril naq li Jesus taakamq chiru li krus, ut taawakliiq wiʼchik chi yoʼyo (chiʼilmanq Moises 7:55–56). Joʼkan ajwiʼ laj Noe ut laj Moises keʼxchʼolobʼ xyaalal li Jesukristo (chiʼilmanq Moises 1:11; 8:23–24). Maare 800 chihabʼ naq majiʼ nayoʼla li Kolonel saʼ li ruchichʼochʼ, laj Isaias kiril chi junxilaj lix yuʼam. Na kiril laj Isaias li rahilal ut rahil chʼoolejil tixnumsi li Kolonel re xtojbʼal rix li qamaak, aʼan kixye:

“Aʼan tzʼeqtaananbʼil ut xikʼ ilbʼil xbʼaanebʼ li poyanam, aʼan jun li winq junes ra naril ut kʼaynaq chi kʼuluk rahilal. …

“Aʼan xkʼuluk re li qayajel ut xkuy riiqankil li qarahilal. …

“Xtiqeʼ xbʼaan li qamaak ut xrahobtesiik xbʼaan li qamaaʼusilal. …

“Naq xrahobʼtesiik, xkubʼsi xwankil, chi moko xye jun tʼorolaq li raatin. Joʼ jun chʼina karneer ok re chi kamsiik” (Isaias 53:3–5, 7).

Joʼkan ajwiʼ laj Nefi kiril jun li kʼutbʼesinbʼil matkʼ chirix lix yoʼlajik ut lix kʼanjel li Kolonel, li toj taawanq. Aʼan kiril jun li tuqʼixq li chʼina us, ut jun li anjel kixye: “Kʼe reetal, lik tuqʼixq nakawil aʼan lix naʼ li Ralal li Dios, joʼ chanru li tzʼejwalej” (1 Nefi 11:18). Tojaʼ naq laj Nefi kiril li tuqʼixq, qʼalqʼo jun li kʼulahal saʼ ruqʼ. Li anjel kixye: “Kʼe reetal lix Karneer li Dios, relik chi yaal, aʼan ajwiʼ li Ralal li Junelik Yuwaʼbʼej!” (1 Nefi 11:21).

Maare 124 chihabʼ naq majiʼ nayoʼla li Jesus, li Rey aj Benjamin, jun chik profeet aj Nefita, kiril ajwiʼ chi junxilaj lix yuʼam li Kolonel:

“Xbʼaan naq kʼe reetal, taachalq xqʼehil, ut moko najt ta chaq, naq rikʼin wankilal, li Qaawaʼ Qʼaxal Nim Xwankil li naʼawaʼbʼejin, li wanjenaq ut li toj nawan, chalen chaq anchal li junelik qʼe kutan toj anchal li junelik qʼe kutan chik, taachalq chaq saʼ choxa saʼ xyanqebʼ li ralal xkʼajolebʼ li winq, ut taawanq joʼ muhebʼaal chʼochʼ, ut toxʼelq saʼ xyanqebʼ li winq, rikʼin xkʼanjelankil xninqal ru sachbʼa-chʼoolej, joʼ xkʼirtesinkilebʼ li yaj, xwaklesinkilebʼ li kamenaq, xkʼeebʼal chi bʼeek li yeeq roq, chixkʼulbʼal rilobʼaal li mutzʼ, ut chi abʼink li tzʼap xik, ut rikʼin xkʼirtesinkil li kʼiila paay chi yajel.

“Ut taarisihebʼ laj tza, malaj li maaʼus aj musiqʼej li nekeʼwan saʼ xchʼoolebʼ li ralal xkʼajolebʼ li winq.

“Abʼi ut, tixnumsi li aaleek, ut xrahil li tzʼejwalej, tzʼokaak, chaqi-eel, ut tawaak, tixqʼax li naxkuy xnumsinkil li winq chi inkʼaʼ taakamq; xbʼaan naq kʼe reetal, naʼel xkikʼel ruuchil tiqobʼ, xbʼaan naq qʼaxalaq xnimal lix yotʼbʼal xmusiqʼ xbʼaan xmaaʼusilalebʼ ut xtzʼeqbʼeetalilebʼ lix tenamit.

“Ut Jesukristo taakʼabʼaʼiiq wiʼ, li Ralal li Dios, lix Yuwaʼil li choxa ut chʼochʼ, laj Yoʼobʼtesihom re chixjunil li kʼaʼaq re ru chalen chaq saʼ xtiklajik; ut lix naʼ xMaria taakʼabʼaʼiiq wiʼ” (Mosiah 3:5–8).

  • Kʼaʼru junjunq li najteril profeetil aatin chirix li Jesukristo?

Aʼan li Junaj Yoʼlajenaq chiru li Yuwaʼbʼej

  • Kʼaʼru li kireechani li Jesukristo rikʼin lix Yuwaʼ? Kʼaʼru li kireechani rikʼin lix naʼ?

Li resilal lix yoʼlajik ut lix yuʼam li Kolonel natawman saʼ li Akʼ Chaqʼrabʼ, saʼebʼ li hu Mateo, Markos, Lukas, ut Jwan. Rikʼin li esil keʼxye aʼan, naqatzol naq li Jesus kiyoʼla rikʼin jun li tuqʼixq, aʼan xMaria xkʼabʼaʼ. Li xMaria ak tzʼaaamanbʼil chaq xbʼaan laj Jose re taasumlaaq, naq jun lix anjel li Qaawaʼ kixkʼut ribʼ chiru. Li anjel kixye re naq aʼanaq lix naʼ li Ralal li Dios. Li xMaria kixpatzʼ re chan ru taaruuq chi uxmank aʼan (chiʼilmanq Lukas 1:34). Aʼan kixye re: “Li Santil Musiqʼej taachalq saʼ aabʼeen ut lix wankil li Nimajwal Dios taamuheelanq aawe. Joʼkan naq santaq li kʼulahal taayoʼlaaq aawikʼin, ut Ralal li Dios tixkʼabʼaʼin” (Lukas 1:35). Chi joʼkan, li Dios Yuwaʼbʼej kiʼok choqʼ tzʼaqal xyuwaʼ li Jesukristo.

Saʼ xyanqebʼ li ani xeʼyoʼla saʼ li ruchichʼochʼ, kaʼajwiʼ li Jesus kiyoʼla rikʼin jun li naʼbʼej li wan li kamk saʼ xbʼeen ut jun li Yuwaʼbʼej li inkʼaʼ naru chi kamk. Xbʼaan aʼin, Aʼan li Kʼajolbʼej Junaj Chiribʼil nayeeman re. Aʼan kireechani lix wankil li choxahilal rikʼin lix Yuwaʼ. Rikʼin lix naʼ kireechani lix majelal li tzʼejwalej, ut kiru chixnumsinkil li tzʼokak, li chaqi-eel, li tawak, li rahilal, ut li kamk. Maajun kiru chirisinkil lix yuʼam li Kolonel, kaʼajwiʼ wi Aʼan taaʼajoq re xkanabʼankil. Aʼan kiwan xwankil chixqʼaxtesinkil, ut kiwan ajwiʼ xwankil chixkʼulbʼal wiʼchik lix junxaqalil chirix naq taakamq. (Chiʼilmanq Jwan 10:17–18).

Tzʼaqal re ru lix yuʼam naq kiwan.

  • Kʼaʼru xyaalalil lix yuʼam li Kolonel choqʼ qe?

Chalen chaq saʼ xkaʼchʼinal, li Jesus kixbʼaanu joʼ kʼihal li tenebʼanbʼil saʼ xbʼeen xbʼaan li qaChoxahil Yuwaʼ. Chi chʼolaninbʼil xbʼaan li xMaria ut laj Jose, li Jesus kikʼiik joʼ nekeʼkʼiik chixjunilebʼ li kokʼal. Kixra ut kixpaabʼ li yaal. Laj Lukas naxye qe: “Ut li kʼulahal yoo chi kʼiik ut chi kawuuk, nujenaq chi chaabʼil naʼlebʼ; ut li rusilal li Dios wank chixbʼeen” (Lukas 2:40; chiʼilmanq ajwiʼ Tz. ut S. 93:12–14).

Naq kabʼlaju chihabʼ xyuʼam, li Jesus ak xniman chaq xtawom ru naq taqlanbʼil chaq chixbʼaanunkil lix kʼanjel lix Yuwaʼ. Aʼan kiwulak Jerusalen chirix lix naʼ xyuwaʼ. Naq yookebʼ lix naʼ xyuwaʼ chi qʼajk saʼ rochochebʼ, keʼxkʼe reetal naq maaʼani li Jesus rikʼinebʼ li ani yookebʼ chi xik rochbʼeenebʼ. Keʼsutqʼi wiʼchik Jerusalen chixsikʼbʼal. “Chirix oxibʼ kutan keʼxtaw saʼ li santil ochoch, kʼojkʼo saʼ xyihebʼ laj tzolonel, ut ebʼ aʼan yookebʼ chirabʼinkil, ut chi patzʼok re” (Jaltesinbʼil Ru xbʼaan laj Jose Smith, Lukas 2:46). “Sachsookebʼ xchʼool chixjunilebʼ li nekeʼabʼink re xbʼaan lix seebʼal xkʼaʼuxl ut lix sumehom” (Lukas 2:47).

Laj Jose ut li xMaria keʼsahoʼ xchʼool chirilbʼal, abʼanan “keʼsachk xchʼool, ut li naʼbʼej kixye re: At walal, kʼaʼut naq xabʼaanu qe chi joʼkaʼin? Laa yuwaʼ ut laaʼin kʼaʼjoʼ qakʼaʼuxl chawix naq yooko chasikʼbʼal.” Li Jesus kixsume ut kixye, “Ma inkʼaʼ nekenaw naq tento tinwanq saʼ rochoch lin [Choxahil] Yuwaʼ?” (Lukas 2:48–49).

Re tixbʼaanu li kʼanjel li taqlanbʼil wiʼ, kiʼajman ru naq li Jesus kixbʼaanu li rajom lix Yuwaʼ li wan saʼ choxa. “Maakʼaʼ ninbʼaanu injunes wibʼ,” kixchʼolobʼ Aʼan, “ninye bʼan li kʼaʼru kixkʼut chiwu li Yuwaʼbʼej. … Junelik ninbʼaanu li nawulak chiru” (Jwan 8:28–29).

Naq lajeebʼ xkaʼkʼaal chihabʼ xyuʼam li Jesus, Aʼan kiwulak rikʼin laj Jwan aj Kubʼsihom Haʼ re taakubʼsiiq xhaʼ saʼ li nimaʼ Jordan. Laj Jwan inkʼaʼ raj kiraj xkubʼsinkil xhaʼ li Jesus, xbʼaan naq naxnaw naq li Jesus nim wiʼchik xwankil chiru aʼan. Li Jesus kixye re laj Jwan naq tixkubʼsi xhaʼ re naq “taatzʼaqloq ru…chixjunil li rajom li Dios.” Laj Jwan kixkubʼsi xhaʼ li Jesus, ut kixsubʼ chi tzʼaqal saʼ li haʼ. Naq kikubʼe xhaʼ li Jesus, kiʼaatinak chaq lix Yuwaʼ saʼ choxa, ut kixye: “Aʼan aʼin li walal raaro inbʼaan; rikʼin aʼin nasahoʼk inchʼool.” Kikubʼe chaq li Santil Musiqʼej, joʼ kʼutbʼil rikʼin li eetalil re li mukuy. (Chiʼilmanq Mateo 3:13–17).

Kaʼchʼin chik chirix naq kikubʼe xhaʼ li Jesus, kixkuy xsaʼ chiru kaʼkʼaal kutan ut kaʼkʼaal qʼojyin re naq taawanq rikʼin li Dios. Chirix aʼan, kichal laj Satanas re raalenkil. Li Jesus kaw xchʼool naq kixtzʼeqtaana chixjunil li raalehom laj Satanas, tojaʼ naq kixtaqla laj Satanas chi elk. (Chiʼilmanq Mateo 4:1–11; chiʼilmanq ajwiʼ Jaltesinbʼil Ru xbʼaan laj Jose Smith, Mateo 4:1, 56, 89, 11.) Li Jesukristo toj kiwan chi maakʼaʼ xmaak, aʼan li jun chi winq tzʼaqal re ru li wanjenaq chaq junaq sut saʼ li ruchichʼochʼ (chiʼilmanq Hebreos 4:15; 1 Pedro 2:21–22).

  • Kʼaʼruhebʼ li esilal chirix lix yuʼam li Kolonel li mas wan xyaalal choqʼ aawe?

Kixkʼut chiqu chan ru naq taqara qibʼ ut taqatenqʼa qibʼ chiqibʼil qibʼ

  • Chan ru koxtzol li Kolonel re taqara qibʼ ut taqatenqʼa qibʼ chiqibʼil qibʼ?

Chirix naq kixkuy xsaʼ ut kixkuy li aaleek xbʼaan laj Satanas, li Jesus kiʼok chixbʼaanunkil lix kʼanjel saʼ xyanqebʼ li tenamit. Aʼan kichal saʼ li ruchichʼochʼ, moko kaʼaj ta wiʼ re taakamq saʼ qakʼabʼaʼ, re ajbʼan wiʼ xkʼutbʼal chiqu chanru naq toowanq chiru li qayuʼam. Aʼan kixkʼut naq wankebʼ wibʼ li taqlahom li qʼaxal nim xwankil: xbʼeen, xraabʼal li Dios chi anchal li qachʼool, li qakʼaʼuxl, ut li qametzʼew; ut xkabʼ, naq taqarahebʼ li qas qiitzʼin joʼ chanru naq naqara ajwiʼ qibʼ laaʼo (chiʼilmanq Mateo 22:36–39). Rikʼin lix yuʼam kixkʼut chiqu chanru naq taqapaabʼ li wibʼ chi taqlahom aʼin. Wi naqara li Dios, taqakanabʼ qibʼ chiru ut tooʼabʼinq chiru, joʼ kixbʼaanu li Jesus. Wi naqarahebʼ li qas qiitzʼin, taqatenqʼahebʼ chixkʼulbʼal li kʼaʼru nakʼanjelak rehebʼ, re tzʼejwalej joʼ ajwiʼ re musiqʼej.

Li Jesus kixnumsi lix yuʼam rikʼin kʼanjelak chiruhebʼ li ras riitzʼin. Kixkʼirtesihebʼ rikʼinebʼ lix yajel. Kixkʼe chi ilok li mutzʼ, ut chi abʼink li inkʼaʼ nekeʼabʼin, ut chi bʼeek li yeq roq. Saʼ jun kutan naq yoo chixkʼirtesinkilebʼ li yaj, kiʼewuk ut teʼtzʼokaaq li tenamit. Inkʼaʼ kixtaqlahebʼ chi xik; kirosobʼtesi bʼan oobʼ li kaxlan wa ut wibʼ li kar, ut rikʼin sachbʼa-chʼoolej kixkʼe chi waʼak li chʼutchʼuukil tenamit, oobʼ mil rajlankilebʼ. (Chiʼilmanq Mateo 14:14–21). Kixkʼut naq wi naqataw ani taatzʼokaaq, ani ke nareekʼa, ani wan chi tʼustʼu malaj saʼ junaatalil, tento taqabʼaanu joʼ nimal li naru chiqu re xtenqʼankilebʼ. Naq naqatenqʼahebʼ li qas qiitzʼiin, yooko chi kʼanjelak chiru li Qaawaʼ. (Chiʼilmanq Mateo 25:35–46).

Li Jesus kixrahebʼ li ras riitzʼin chi anchal xchʼool. Wan naq kinumta li uxtaan saʼ li raam toj reetal naq kiyaabʼak. Kixrahebʼ li kokʼal, li ani cheek, ut li tuulanebʼ xchʼool ut li nebʼaʼ li keʼpaabʼank re. Kixrahebʼ ajwiʼ li ani xeʼmaakobʼ chaq, ut rikʼin nimla toqʼobʼank-u kixkʼut chiruhebʼ naq teʼxjal xkʼaʼuxlebʼ ut teʼkubʼeeq xhaʼ. Aʼan kixye: “Laaʼin li bʼe, li yaal, ut li yuʼam” (Jwan 14:6).

Li Jesus toj kixrahebʼ ajwiʼ li ani keʼmaakobʼ chiru ut inkʼaʼ keʼxjal xkʼaʼuxl. Saʼ rosoʼjik lix yuʼam naq chircho chiru li krus, kitijok chiru li Yuwaʼbʼej saʼ xkʼabʼaʼebʼ laj pleet li keʼkʼehok chaq re chiru li krus, ut kixye: “At inYuwaʼ, chakuyebʼ xmaak xbʼaan naq inkʼaʼ nekeʼxnaw kʼaʼru yookebʼ chixbʼaanunkil” (Lukas 23:34). Aʼan kixye: “Aʼan aʼin lin chaqʼrabʼ, naq chera eeribʼ cheribʼil eeribʼ joʼ naq xexinra laaʼin” (Jwan 15:12).

  • Chan ru naru taqakʼut chiru li Qaawaʼ naq naqara?

Kʼixkʼuubʼ li jun chi tzʼaqal Iglees

  • Kʼaʼut naq li Kolonel kixkʼuubʼ lix Iglees ut kixkʼojobʼebʼ li Apostol?

Li Jesus kiraj naq taajultikamanq lix evangelio rehebʼ li tenamit saʼ chixjunil li ruchichʼochʼ, joʼkan naq kixsikʼebʼ ru kabʼlaju chi Apostol re teʼxye xyaalal Aʼan. Aʼanebʼ tzʼaqal li keʼjolomink re lix Iglees saʼ xtiklajik chaq. Ebʼ aʼan keʼxkʼul xwankil chi kʼanjelak saʼ lix kʼabʼaʼ aʼan, ut chixbʼaanunkil li kʼanjel li keʼril chaq Aʼan chixbʼaanunkil. Ebʼ li keʼkʼeheʼ xwankil xbʼaanebʼ li Apostol keʼru ajwiʼ chi kʼutuk aatin, chi kubʼsink haʼ, ut chixbʼaanunkil chik li kʼojobʼanbʼil kʼanjel saʼ lix kʼabʼaʼ. Chirix lix kamik li Jesukristo, toj yookebʼ chixbʼaanunkil lix kʼanjel toj reetal naq kiniman xmaaʼusilalebʼ li tenamit toj reetal naq keʼxkamsihebʼ li Apostol.

Kixtoj rix li qamaak ut koxkol chiru li kamk

  • Naq nakatzol li jun raqal aʼin, kʼoxla saʼ aachʼool li kʼaʼru kikʼulmanq naq yoo chi uxmank lix tojbʼal rix li maak.

Naq yoo chi nachʼok xraqik lix kʼanjel saʼ li ruchichʼochʼ, li Jesus kixkawresi ribʼ chixqʼaxtesinkil li mayej qʼaxal nim choqʼ re chixjunil lix maakebʼ li winq. Kitenebʼaak li kamk saʼ xbʼeen, xbʼaan naq kixchʼolobʼ chaq chiruhebʼ li tenamit naq Aʼan Ralal li Dios.

Wulajaq rokik chiru li krus naq xkoʼo chi qʼeq saʼ jun li awimq, Getsemani xkʼabʼaʼ. Chi seebʼ kiʼaaloʼ rikʼin xnimal li rahil chʼoolejil, ut kiyaabʼak naq yoo chi tijok. Jun Apostol re rosoʼjikebʼ li kutan, laj Orson F. Whitney, kikanabʼaak chirilbʼal lix rahil li Kolonel saʼ jun li kʼutbʼesinbʼil matkʼ. Naq kiril chi yaabʼak li Kolonel, aʼan kixye: “Kʼaʼjoʼ naq kiʼeekʼasiik inchʼool rikʼin rilbʼal, joʼkan naq laaʼin ajwiʼ kinyaabʼak yal saʼ xtoqobʼankil li ru. Kiteeli li waam chiru, ut anchal inchʼool naq kinra, ut kiweekʼa li wajom chi wank rikʼin, chi maajun chik wajom naqʼaxok re” (“The Divinity of Jesus Christ,” Improvement Era, enero 1926, perel 224–25; chiʼilmanq ajwiʼ Liahona, diciembre 2003, perel 16). Li Jesus “kijilok chik kaʼchʼin ut kitʼaneʼk chi huphu, yoo chi tijok: At inYuwaʼ, wi truuq, chinumeʼq li sekʼ aʼin saʼ inbʼeen, aʼbʼan moko joʼ ta li nawaj laaʼin, joʼaq bʼan li nakawaj laaʼat, chan” (Mateo 26:39).

Saʼ jun kʼutbʼesinbʼil naʼlebʼ saʼ li kutan aʼin, li Kolonel kixchʼolobʼ chan ru xnimal li rahilal kixkʼul, ut kixye: “kinixkʼe … chi siksotk xbʼaan xrahil ut chi elk inkikʼel ruuchil tiqobʼ, ut chixnumsinkil xrahil li tzʼejwalej joʼ ajwiʼ li musiqʼej” (Tz. ut S. 19:18). Aʼan kixkʼul rahilal “joʼ chanru li tzʼejwalej,” ut kixkʼul saʼ xbʼeen aʼan li qarahil, li qayajel, xmajelal li qakawilal, ut li qamaak (chiʼilmanq Alma 7:10–13). Maajun chik li ani wan saʼ ruchichʼochʼ naru chixtawbʼal xyaalal chanru xnimal li iiq aʼin. Maajun chik kiru raj chixkuybʼal xnimal li rahilal kixkʼul aʼan saʼ xtibʼel joʼ ajwiʼ saʼ xmusiqʼ. “Kikubʼe rubʼel chixjunil li kʼaʼaq re ru … re taawanq chi saʼ chixjunil ut chiru chixjunil li kʼaʼaq re ru, lix saqenkil li yaal” (Tz. ut S. 88:6).

Aʼbʼanan rikʼin aʼin toj majiʼ kitzʼaqlok li rahilal kixkʼul. Saʼ li kutan jun chik keʼxraple li Jesus, keʼreetzʼu, ut keʼxchuubʼa. Keʼxmin ru chiriiqankil lix krus, tojaʼ naq keʼxchiribʼ chiru ut keʼxkʼobʼ rikʼin klaawx. Kirahobʼtesiik rikʼin jun rehebʼ li rahilal qʼaxal ra li kʼoxlanbʼil xbʼaanebʼ li winq. Chirix xkʼulbʼal rahilal chiru li krus, Aʼan kixjap re saʼ xyotʼik li raamn chixyeebʼal: “At inDios, at inDios, kʼaʼut naq xinaakanabʼ injunes?” (Markos 15:34). Saʼ xhoonal li rahilal qʼaxal ra, li Yuwaʼbʼej kirisi chaq ribʼ rikʼin, re naq li Jesus taaruuq chixchoybʼal xnumsinkil xrahil li tojbʼa-maak choqʼ re lix maakebʼ chixjunilebʼ li winq, re naq li Jesus xqʼaxomaq ru chi tzʼaqal lix wankil li maak ut li kamk (chiʼilmanq James E. Talmage, Jesús el Cristo, 1975, perel 695).

Naq kixnaw li Kolonel naq kʼulubʼanbʼil lix mayej xbʼaan li Yuwaʼbʼej, kixye chi kaw xyaabʼ xkux, “Xtzʼaqlok ru” (Jwan 19:30). “At inYuwaʼ, saʼ laa wuqʼ tinqʼaxtesi lin musiqʼ” (Lukas 23:46). Kixxulubʼ lix jolom ut chi moko minbʼil ta, kixqʼaxtesi lix musiqʼ. Ak kamenaq chik li Kolonel. Kichiqʼeʼ li chʼochʼ xbʼaan jun li nimla hiik.

Junjunq rehebʼ lix komon keʼxkʼam lix tzʼejwal li Kolonel saʼ jun li muqlebʼaal kamenaq, ut aran kikana toj saʼ rox li kutan. Chiruhebʼ li kutan aʼan, xkoʼo lix musiqʼ ut kixtuqubʼ li kʼanjel re jultikank aatin chiruhebʼ li jun chʼol chik li musiqʼej li toj majiʼ nekeʼkʼuluk re lix evangelio (chiʼilmanq 1 Pedro 3:18–20; Tz. ut S. 138). Saʼ rox li kutan, aʼan jun li Domingo, kisutqʼi rikʼin lix tibʼel ut kixkʼul wiʼchik xjunxaqalil. Aʼan li xbʼeenil li kinumta saʼ xbʼeen li kamk. Rikʼin aʼan kitzʼaqlok ru li profeetil aatin naq “tento taawakliiq chi yoʼyo saʼ xyanqebʼ li kamenaq” (Jwan 20:9).

Chirix naq kiwakli chi yoʼyo, li Kolonel kixkʼut ribʼ chiruhebʼ laj Nefita ut kixxaqabʼ lix Iglees saʼ li chʼochʼ America. Kixtzolebʼ li tenamit ut kirosobʼtesihebʼ. Naru natawman resil li chaqʼal ru naʼlebʼ aʼin saʼ 3 Nefi 11 toj 28.

Lix mayej li Kristo naxkʼut lix rahom choqʼ re lix Yuwaʼ ut choqʼ qe laaʼo

Li Jesus kixye: “Maaʼani qʼaxal narahok joʼ li naxqʼaxtesi lix yuʼam saʼ xkʼabʼaʼebʼ li ramiiw. Laaʼex li wamiiw wi nekebʼaanu li nekexintaqla wiʼ” (Jwan 15:13–14). Aʼan chi anchal xchʼool ut rikʼin tuulanil kixnumsi li rahil chʼoolejil saʼ Getsemani ut li rahilal chiru li krus re naq laaʼo tooruuq chixkʼulbʼal chixjunil li osobʼtesink saʼ li kʼuubʼanbʼil naʼlebʼ re li kolbʼa-ibʼ. Re xkʼulbʼal li osobʼtesink aʼin, tento toochalq rikʼin Aʼan, taqajal li qakʼaʼuxl chirix li qamaak, ut taqara aʼan chi anchal li qachʼool. Aʼan kixye:

“Ut aʼin li evangelio kinkʼe eere—naq kinchal saʼ li ruchichʼochʼ re xbʼaanunkil li rajom lin Yuwaʼ, xbʼaan naq lin Yuwaʼ kinixtaqla chaq.

“Ut lin Yuwaʼ kinixtaqla chaq re tintaqsiiq chiru li krus, ut chirix naq kintaqsiik chiru li krus, re tinjilosihebʼ chaq chixjunil li winq wikʼin … re taaraqeʼq aatin chirixebʼ joʼ chanru lix kʼanjelebʼ. …

“Xbʼaan naq li kʼanjel kineeril chixbʼaanunkil, aʼan teebʼaanu ajwiʼ laaʼex. …

“Joʼkan ut, kʼaʼ chi winqil tento naq texwanq laaʼex? Chi yaal ninye eere, joʼ chanru ajwiʼ laaʼin” (3 Nefi 27:13–15, 21, 27; tiqbʼil xkawil li aatin).

  • Kʼaʼru li nakaweekʼa saʼ aachʼool naq nakakʼoxla li mayej kixqʼaxtesi li Kolonel choqʼ aawe?

Ebʼ li loqʼlaj hu ut jalanebʼ chik li hu