Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 18: Xpaabʼankil li Jesukristo


Chʼol 18

Xpaabʼankil li Jesukristo

Jalam-uuch
Full length profile portrait of Jesus Christ. He is depicted wearing a white robe with a blue belt. He has one hand extended. His other hand is touching His chest.

Kʼaʼru li paabʼaal?

Xpaabʼankil li Jesukristo aʼan li xbʼeen raqal chi naʼlebʼ re li evangelio. Aʼan jun musiqʼejil maatan, ut naʼajman ru choqʼ re li qakolbʼal. Li Rey aj Benjamin kixye: “Li kolbʼa-ibʼ maajun aj-e nachal … kaʼajwiʼ bʼan rikʼin li jalbʼa-kʼaʼuxlej, ut xpaabʼankil li Qaawaʼ Jesukristo” (Mosiah 3:12).

Li paabʼaal aʼan “xyoʼoninkil li kʼaʼaq re ru li moko ilbʼil ta ru, li yaal” (Alma 32:21; chiʼilmanq ajwiʼ Hebreos 11:1). Li paabʼaal aʼan jun raqal chi naʼlebʼ li nakʼanjelak ut li wan xwankilal, li nareekʼasi li kʼaʼru naqabʼaanu wulaj wulaj.

Ma taqakʼe raj qachʼool chi tzolok wi ta inkʼaʼ taqakʼoxla naq taaruuq taqakʼul xchaabʼilal li naʼlebʼ ut taanimanq li qanawom? Ma tookʼanjelaq raj wulaj wulaj wi ta inkʼaʼ naqakʼoxla naq rikʼin xbʼaanunkil taaʼuxq junaq chaabʼilal? Ma taaʼawq raj laj eechal chʼochʼ wi ta inkʼaʼ naxkʼoxla naq wan kʼaʼru tixqʼol? Wulaj wulaj nokokʼanjelak chirix li kʼaʼru yoʼoninbʼil qabʼaan, us ta inkʼaʼ nokoru chirilbʼal li kʼaʼru taakʼulmanq xbʼaan. Aʼin li paabʼaal. (Chiʼilmanq Hebreos 11:3.)

Saʼebʼ li loqʼlaj hu wankebʼ naabʼal li esil chirix li xninqal ru kʼanjel li keʼbʼaanuman rikʼin li paabʼaal.

Saʼ xkʼabʼaʼ li paabʼaal laj Noe kixyiibʼ jun li jukubʼ kabʼl ut kixkol lix junkabʼal chiru li bʼuutʼihaʼ (chiʼilmanq Hebreos 11:7). Laj Moises kixjach ru lix haʼil li Kaqi Palaw (chiʼilmanq Hebreos 11:29). Laj Elias kixtaqla li xam chi kubʼeek chaq saʼ choxa (chiʼilmanq 1 Rey 18:17–40). Laj Nefi kixye naq chiʼuxq jun li weʼej (chiʼlmanq Helaman 11:3–5). Kixtzʼaama ajwiʼ chiru li Qaawaʼ naq taaʼosoʼq li weʼej (chiʼilmanq Helaman 11:9–17). Xeʼchʼanabʼaak li palaw, xeʼkʼutbʼesiman li matkʼ, ut keʼsumeek ru li tij, chixjunil rikʼin xwankil li paabʼaal.

Naq naqakʼe qachʼool chixtzʼilbaʼlebʼ rix li loqʼlaj hu, naqakʼe reetal naq li paabʼaal aʼan jun kawil paabʼahom chirix li yaal saʼ li qaam, li nokoreekʼasi chixbʼaanunkil li us. Rikʼin aʼan naru taqapatzʼ: Ani li tento taawanq wiʼ li qapaabʼaal?

  • Kʼoxla li kʼaʼru nakabʼaanu wulaj wulaj. Kʼaʼru nakabʼaanu rajlal kutan us ta inkʼaʼ nakatru chirilbʼal li kʼaʼru taakʼulmanq xbʼaan? Chan ru naq li paabʼaal nakatreekʼasi chi kʼanjelak?

Kʼaʼut naq aajel ru choqʼ qe xpaabʼankil li Jesukristo?

Tento naq li qapaabʼaal taawanq chi xaqxo saʼ xbʼeen li Jesukristo.

Xpaabʼankil li Jesukristo naraj naxye naq qʼaxal naqakanabʼ qibʼ chiru, joʼkan naq taqabʼaanu joʼ kʼihal li naxtaqla. Naq naqakʼojobʼ li qapaabʼaal rikʼin li Jesukristo, ut nokoʼok choqʼ xtzolom Aʼan ut nokoʼabʼink chiru, li qaChoxahil Yuwaʼ tixkuy li qamaak ut toxkawresi chi sutqʼiik rikʼin Aʼan.

Li Apostol aj Pedro kixye naq “maakʼaʼ chik junaq kʼabʼaʼej rubʼel choxa kʼeebʼil qe choqʼ aj Kolonel” (Hechos 4:12; chiʼilmanq ajwiʼ Mosiah 3:17). Laj Jakob kixye naq ebʼ li winq tento naq teʼwanq “chi tzʼaqal re ru lix paabʼaalebʼ chirix lix Santil Dios laj Israel [li Jesukristo], malaj ut inkʼaʼ teʼruuq chi koleʼk saʼ li rawaʼbʼejihom li Dios” (2 Nefi 9:23). Rikʼin xpaabʼankil li Kolonel ut rikʼin xjalbʼal li qakʼaʼuxl naqakʼe chi kʼanjelak chi tzʼaqal saʼ li qayuʼam lix tojbʼal rix li maak kixbʼaanu. Rikʼin li paabʼaal naru ajwiʼ taqakʼul xkawilal qametzʼew re toonumtaaq saʼ xbʼeen li aaleek (chiʼilmanq Alma 37:33).

Inkʼaʼ naru naqapaabʼ li Jesukristo chi inkʼaʼ ajwiʼ naqapaabʼ li qaChoxahil Yuwaʼ. Wi naqapaabʼebʼ aʼan, taawanq ajwiʼ qapaabʼaal naq li Santil Musiqʼej, li taqlanbʼil xbʼaanebʼ, tixkʼut chiqu chixjunil li yaal ut tixkʼojobʼ qachʼool.

  • Chan ru naq xpaabʼankil li Jesukristo naru chiqatenqʼankil saʼ li qabʼoqbʼal saʼ li Iglees? saʼ li qajunkabʼal? saʼ li qatrabʼaaj? Chan ru naq xpaabʼankil li Jesukristo naxjal chan ru naq naqayoʼoni li junelik yuʼam?

Kʼaʼru naru taqabʼaanu re xnimobʼresinkil li qapaabʼaal chirix li Jesukristo?

Rikʼin naq nachal kʼiila osobʼtesink xbʼaan xkʼanjelankil li qapaabʼaal chirix li Jesukristo, aajel ru naq taqanimobʼresi li qapaabʼaal chirix Aʼan. Li Kolonel kixye: “Wi ta lix nimal lee paabʼaal aʼan joʼ jun tʼorol chi mostaas, … maakʼaʼ raj kʼaʼru inkʼaʼ truuq teebʼaanu” (Mateo 17:20). Junaq riyajil li mostaza qʼaxal kaʼchʼin, aʼbʼan naq naniman, nim xtoonal li qʼen nakana.

Kʼaʼru naru taqabʼaanu re xtamresinkil li qapaabʼaal? Naqabʼaanu joʼ chanru ajwiʼ naqanimobʼresi yalaq paay chik chi seebʼal. Chan ru naqanimobʼresi li qaseebʼal chi pechʼok cheʼ, chi kemok, chi bonok, chi kʼuubʼank wa, chi pakʼok, malaj chi wajbʼak? Naqatzol ut naqayal xbʼaanunkil rajlal. Naq yooko chixbʼaanunkil, naniman qaseebʼal. Joʼkaʼin ajwiʼ rikʼin li paabʼaal. Wi naqaj naq taanimanq li qapaabʼaal chirix li Jesukristo, tento taqakʼe chi kʼanjelamank. Li profeet aj Alma kixjuntaqʼeeta li raatin li Dios rikʼin jun li iyaj li tento xchʼolaninkil rikʼin li paabʼaal:

“Aʼbʼanan kʼehomaq reetal, wi taaʼajq eeru ut teewaklesi lee reekʼahom, re ajwiʼ xyalbʼal rix li waatin, ut teekʼanjela yal ta jun miin raqal li paabʼaal, relik chi yaal, wi yal ta naru cheru rajbʼal paabʼaank, kanabʼomaq chi kʼanjelak eerikʼin lee rajom aʼin, toj reetal naq nekexpaabʼan toj bʼar nekexru chixkʼeebʼal xnaʼaj jun raqal li waatin.

“Anajwan taqajuntaqʼeeta li aatin rikʼin jun iyaj. Anajwan, wi nekekʼe xnaʼaj re taaruuq chi awmank jun li iyaj saʼ lee chʼool, kʼehomaq reetal, wi aʼan jun iyaj li yaal, malaj jun chaabʼil iyaj, wi inkʼaʼ neketzʼeq xbʼaan xmaakʼaʼil lee paabʼaal, re teetzʼeqtaana lix Musiqʼ li Qaawaʼ, kʼehomaq reetal, taaʼok chi siipook saʼ lee chʼool; ut naq nekereekʼa li siipook aʼin, texʼok chixyeebʼal saʼ lee chʼool—Tento naq chaabʼilaq li iyaj aʼin, malaj ut naq chaabʼil li aatin, xbʼaan naq naʼok chixnimobʼresinkil li waam; relik chi yaal, naʼok chixkutanobʼresinkil innawom. …

“Kʼehomaq ut reetal anajwan, ma inkʼaʼ raj tixnimobʼresi aʼin lee paabʼaal?” (Alma 32:27–29).

Chi joʼkan, naru taqanimobʼresi li qapaabʼaal chirix li Dios rikʼin xkʼanjelankil li qajom chixpaabʼankil.

Naru ajwiʼ taqanimobʼresi li qapaabʼaal rikʼin tijok chiru li qaChoxahil Yuwaʼ chirix li qayoʼonihom, li qajom, ut li kʼaʼru naʼajman ru choqʼ qe (chiʼilmanq Alma 34:17–26). Aʼbʼanan miqakʼoxla naq junes li patzʼok naʼajman. Naxye saʼebʼ li loqʼlaj hu naq “li paabʼaal, wi maakʼaʼ xbʼaanuhom, relik chi yaal aʼan kamenaq” (Santiago 2:17). Arin taqaye resil jun li winq li kikʼutman xpaabʼaal rikʼin lix bʼaanuhom.

Li winq aʼin kiraj xtzolbʼalebʼ li loqʼlaj hu, aʼbʼan inkʼaʼ naru chi ilok ru hu. Aʼan kitijok chiru lix Choxahil Yuwaʼ, re tixtenqʼa chixtzolbʼal li ilok ru hu. Saʼ jun kutan, kiwulak jun aj kʼutunel saʼ li kʼalebʼaal wan wiʼ, ut li winq kixtzʼaama chiru laj kʼutunel naq tixtenqʼa. Kixtzol li alfabeto. Kixtzol xyaabʼ li junjunq chi tzʼiibʼ, ut kixtzol xchʼutubʼankilebʼ li jar tzʼiibʼ re teʼok choqʼ aatin. Saʼ junpaat yoo chixtawbʼal ru li kokʼ aatin. Aʼ yaal joʼ kixkʼe xchʼool chi tzolok, kiʼok ajwiʼ chixtawbʼal ru. Kixbʼantioxi chiru li Qaawaʼ naq kixtaqla chaq laj kʼutunel ut naq kixtenqʼa chixtzolbʼal ilok ru hu chiru. Li winq aʼin ak xniman lix paabʼaal, lix tuulanil xchʼool, ut lix nawom, toj reetal naq xkʼanjelak choqʼ awaʼbʼej saʼ li ruqʼ li Iglees bʼar wan wiʼ.

Li Awaʼbʼej Spencer W. Kimball kixye, “Tento taawanq li kʼanjel rochbʼeen li paabʼaal. Kʼaʼjoʼ naq maakʼaʼ ru xtzʼaamankil chiru li Qaawaʼ naq tixkʼeli qanawom, aʼut kʼaʼjoʼ naq chaabʼil qanaʼlebʼ wi naqatzʼaama chiru li Qaawaʼ naq toxtenqʼa chixtawbʼal qanawom, chi tzolok chi chaabʼil, chi kʼoxlank chi saqen ru, ut chixkʼuulankil saʼ qachʼool li kʼaʼaq re ru ak xqatzol” (La fe precede al milagro 1983, perel 207; ak kʼeebʼil xkawil li aatin saʼ li hu).

Rikʼin li paabʼaal, aajel ru naq taqabʼaanu joʼ kʼihal li naru chiqu re taaʼuxq li kʼaʼaq re ru yoʼoninbʼil ut tzʼaamanbʼil qabʼaan. Li Awaʼbʼej Kimball kixye: “Rikʼin paabʼaal naqaw li iyaj, ut saʼ junpaat naqil li sachbʼa-chʼoolej re li atzʼumak. Chi kokʼ aj xsaʼ ebʼ li winq inkʼaʼ nekeʼxtaw ru aʼin, ut keʼraj rilbʼal li utzʼuʼuj xbʼeen wa.” Aʼan kixchʼolobʼ naq kʼiila sut naʼux saʼ qayanq naq naqaj xkʼulbʼal xkawilal li qoq quqʼ, chi inkʼaʼ naqapaabʼebʼ li chaqʼrabʼ choqʼ re xkawilal li qatibʼel. Naqaj xkʼulbʼal xtzʼaqalil li tumin chi inkʼaʼ naqatoj li qalajetqil. Naqaj nachʼok rikʼin li Qaawaʼ, aʼbʼan inkʼaʼ naqaj xkuybʼal qasaʼ ut tijok. Naqaj naq taawanq li habʼ tzʼaqal saʼ xqʼehil ut naq taawanq li tuqtuukilal saʼ li chʼochʼ, chi inkʼaʼ naqaʼoxloqʼi li hilobʼaal kutan joʼ santil kutan, ut chi inkʼaʼ naqapaabʼebʼ li jun chʼol chik xtaqlahom li Qaawaʼ. (Chiʼilmanq Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Spencer W. Kimball 2006, perel 158.)

Jun li naʼlebʼ aajel re choqʼ re xtamresinkil li qapaabʼaal, aʼan naq taqabʼi ut taqatzol li raatin li Qaawaʼ. Naqabʼi li raatin li Qaawaʼ saʼebʼ li chʼutam re li Iglees. Naru naqatzol li raatin saʼebʼ li loqʼlaj hu. “Ut rikʼin naq moko chixjunilebʼ ta wankebʼ xpaabʼaal, chexsikʼoq chi yalbʼil eeqʼe ut kʼutumaq cheribʼil eeribʼ li aatin re chaabʼil naʼlebʼ; relik chi yaal, sikʼomaq chaq saʼebʼ li hu qʼaxal chaabʼil li aatin re chaabʼil naʼlebʼ; chesikʼ xkʼulbʼal eenawom, rikʼin li tzolok ut rikʼin ajwiʼ li paabʼaal” (Tz. ut S. 88:118).

  • Chan ru nakakʼoxla naq li qapaabʼaal narochbʼeeni ribʼ rikʼin li qabʼaanuhom?

Kʼaʼru junjunq rehebʼ li osobʼtesink li nekeʼchal rikʼin li paabʼaal?

Rikʼin li maatan re li paabʼaal, nabʼaanuman li sachbʼa-chʼoolej, nekeʼxkʼut ribʼ li anjel, nakʼeeman li jar paay chik chi maatan re li Musiqʼej, nekeʼsumeek li tij, ut ebʼ li winq nekeʼok choqʼ ralal li Dios (chiʼilmanq Moroni 7:25–26, 36–37).

“Naq nachal li paabʼaal, naxkʼamebʼ chaq li apostol, ebʼ li profeet, ebʼ laj osobʼtesinel, ebʼ laj kʼaakʼalenel, ebʼ laj tzolonel, ebʼ li maatan, li chaabʼil naʼlebʼ, li nawom, li sachbʼa-chʼoolej, li kʼirtesink, li aatinak saʼ jalanil aatinobʼaal, lix kʼutbʼal xyaalal li jalanil aatinobʼal, ut xkomonebʼ chik. Chixjunil aʼin nakʼutun naq nakʼutun li paabʼaal saʼ li ruchichʼochʼ, ut nekeʼsach naq nasach li paabʼaal saʼ li ruchichʼochʼ, xbʼaan naq aʼanebʼ ruuchinihom li paabʼaal. … Ut ani naxkʼul choqʼ re, saʼ xkʼabʼaʼ aʼan tixkʼul joʼ kʼihal li nawom ut xchaabʼilal li naʼlebʼ li naʼajman ru, toj reetal naq tixnaw ru li Dios, ut li Qaawaʼ Jesukristo, li kixtaqla chaq—ut xnawbʼal ru aʼan, aʼan li junelik yuʼam” (Lectures on Faith 1985, 83).

  • Kʼaʼru junjunq li esil saʼebʼ li loqʼlaj hu saʼ li keʼwan wiʼ ani keʼniman xmetzʼew xbʼaan xpaabʼankil li Jesukristo? Chan ru naq xawil chi kʼulmank aʼin saʼ laa yuʼam laaʼat?

Ebʼ li loqʼlaj hu