Chʼol 40

Li kʼanjel re li santil ochoch, ut li kʼanjel re resilal li junkabʼal

The east spires of the Salt Lake Temple with the Angel Moroni and clouds in the sky.

Li qaChoxahil Yuwaʼ naraj naq ebʼ li ralal xkʼajol teʼsutqʼiiq rikʼin Aʼan

Lix tojbʼal rix li maak kixbʼaanu li Jesukristo naxkʼe re li junjunq naq toowakliiq chi yoʼyo ut naq junelik taawanq qayuʼam. Aʼut re taaruuq toowanq chi junelik saʼ junkabʼal chiru rilobʼaal li qaChoxahil Yuwaʼ, tento taqabʼaanu chixjunil li nokoxtaqla li Kolonel chixbʼaanunkil. Tento taakubʼeeq li qahaʼ ut tookʼojobʼaaq saʼ li Iglees, ut taqakʼulebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch.

Joʼ komon saʼ Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan, chiqajunqal xkubʼe li qahaʼ ut xookʼojobʼaak xbʼaan jun li nakʼamok re tzʼaqal xwankil li tijonelil. Chiqajunqal naru ajwiʼ tooxik saʼ li santil ochoch re xkʼulbʼal li kolbʼa-ibʼ kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li tijonelil li nekeʼbʼaanuman aran. Aʼbʼanan wankebʼ naabʼal rehebʼ li ralal xkʼajol li Dios li inkʼaʼ keʼru chixbʼaanunkil. Ebʼ aʼan keʼwan xyuʼam saʼ jun kutan malaj saʼ jun li naʼajej bʼar wiʼ inkʼaʼ naru nekeʼxkʼul li evangelio.

Li qaChoxahil Yuwaʼ naraj naq chixjunilebʼ li ralal xkʼajol teʼsutqʼiiq chi wank rikʼin Aʼan. Choqʼ rehebʼ li ani xeʼkam chi inkʼaʼ keʼxkʼul li kubʼiha malaj ebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch, Aʼan kixkʼuubʼ jun li bʼe re taaruuq taaʼuxmanq aʼin. Aʼan xye qe naq laaʼo taqabʼaanu li kʼojobʼanbʼil kʼanjel choqʼ rehebʼ li qaxeʼ qatoon saʼebʼ li santil ochoch.

Ebʼ li santil ochoch re li Qaawaʼ

• Kʼaʼut naq nim xwankilebʼ li santil ochoch saʼ li qayuʼam?

Choqʼ re laj kʼutunel: Ebʼ li jalam-uuch naru nekeʼxkʼe chi kʼoxlak ebʼ li komon, ut naru nekeʼxtenqʼahebʼ chixtawbʼal ru li naʼlebʼ. Naru taaye rehebʼ li komon saʼ li tzolebʼaal malaj li junkabʼal naq teʼxkʼoxla kʼaʼru nekeʼreekʼa chirix li kʼanjel saʼ li santil ochoch naq nekeʼrilebʼ li jalam-uuch re li santil ochoch li wan saʼ li jun chʼol aʼin.

Ebʼ li santil ochoch re Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan aʼanebʼ loqʼlaj kabʼl li qʼaxtesinbʼilebʼ re li Qaawaʼ. Ebʼ li komon saʼ li Iglees li kʼulubʼejebʼ nekeʼru chi ok aran re teʼxkʼul li loqʼlaj kʼojobʼanbʼil kʼanjel ut teʼok saʼeb li sumwank rikʼin li Qaawaʼ. Joʼ chanru li kubʼihaʼ, nekeʼajman li kʼojobʼanbʼil kʼanjel ut sumwank aʼin choqʼ re li qakolbʼal. Tento teʼbʼaanumanq saʼebʼ li santil ochoch re li Qaawaʼ.

Nokoxik ajwiʼ saʼebʼ li santil ochoch re xtawbʼal chik li qanaʼlebʼ chirix li qaChoxahil Yuwaʼ ut li Jesukristo, li Ralal. Naqataw chik li qanaʼlebʼ chirix li ajom wanko wiʼ saʼ li yuʼam aʼin, ut li komonil wanko wiʼ rikʼin li qaChoxahil Yuwaʼ ut li Jesukristo. Nokotzoleʼ chirix li qayuʼam naq majiʼ nawan li ruchichʼochʼ, lix yaalalil li yuʼam saʼ li ruchichʼochʼ, ut li yuʼam chirix li kamk.

Ebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel saʼ li santil ochoch nekeʼxtzʼapebʼ li junkabʼal saʼ junajil choqʼ re li junelik qʼe kutan

• Kʼaʼru xyaalal li tzʼapeʼk saʼ junajil?

Chixjunilebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch nekeʼbʼaanuman rikʼin lix wankil li tijonelil. Rikʼin li wankilal aʼin, ebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel li nekeʼbʼaanuman saʼ li ruchichʼochʼ wankebʼ chi tzʼapbʼil, malaj chi bʼakʼbʼil, saʼ choxa. Li Kolonel kixye rehebʼ lix Apostol: “Li tabʼakʼ saʼ ruchichʼochʼ, bʼakʼbʼooq ajwiʼ saʼ choxa” (Mateo 16:19; chiʼilmanq ajwiʼ Tz. ut S. 132:7).

Kaʼajwiʼ saʼ li santil ochoch naru nokotzʼapeʼ saʼ junajil chi junelik joʼ junkabʼal. Li sumlaak saʼ li santil ochoch naxjunaji jun winq rikʼin jun li ixq choqʼ bʼeelomej ut ixaqilbʼej chi junelik wi nekeʼxpaabʼ lix sumwankebʼ. Li kubʼihaʼ ut xkomonebʼ chik li kʼojobʼanbʼil kʼanjel nokoeʼxkawresi choqʼ re li loqʼlaj kʼanjel aʼin.

Naq jun li winq ut jun li ixq nekeʼsumla saʼ li santil ochoch, ebʼ lix kokʼal li nekeʼyoʼla chirix aʼan nekeʼwan ajwiʼ choqʼ komon saʼ lix junelikil junkabʼal. Ebʼ li jar sumal li ak xeʼsumla chiru xchaqʼrabʼ li tenamit nekeʼru chixkʼulbʼal li osobʼtesink aʼin rikʼin xkawresinkil ribʼ ut ebʼ lix kokʼal chi xik saʼ li santil ochoch ut chi tzʼapeʼk saʼ junajil chiribʼilebʼ ribʼ. Ebʼ li naʼbʼej ut yuwaʼbʼej li nekeʼxkʼul xkokʼal jalan choqʼ ralal xkʼajol chiru xchaqʼrabʼ li tenamit nekeʼru ajwiʼ chi tzʼapeʼk rikʼinebʼ li kokʼal aʼan.

• Kʼaʼru tento tixbʼaanu jun bʼeelomej ut ixaqilbʼej re taakʼanjelaq li wankilal aj tzʼaponel saʼ lix sumlajikebʼ?

Ebʼ li qaxeʼ qatoon nekeʼraj ru xtenqʼankil qikʼin

• Kʼaʼru li tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen chirixebʼ li qaxeʼ qatoon li xeʼkam chi inkʼaʼ xeʼxkʼul li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li tijonelil?

Laj Mario Cannamela kisumla rikʼin li xMaria Vitta saʼ 1882. Ebʼ aʼan keʼwan saʼ Tripani, Italia, bʼar wiʼ keʼxkʼirisihebʼ lix kokʼal, ut keʼwan chi sahebʼ saʼ xchʼool chiru kʼiila chihabʼ. Laj Mario ut li xMaria inkʼaʼ keʼrabʼi li esil chirix lix evangelio li Jesukristo li kʼojobʼanbʼil wiʼchik naq toj yoʼyookebʼ. Inkʼaʼ keʼkubʼe xhaʼ. Inkʼaʼ keʼru chi xik saʼ li santil ochoch ut chi tzʼapeʼk saʼ junajil joʼ junelikil junkabʼal. Naq keʼkam, kiʼosoʼ lix sumlajikebʼ.

Chirix jun cient chihabʼ wiʼchik, kiʼux xchʼutubʼankilebʼ wiʼchik. Ebʼ li ralal xkʼajol laj Mario ut li xMaria xkohebʼ saʼ li santil ochoch re Los Angeles, bʼar wiʼ jun xik xmam ut li rixaqil xeʼwiqʼla chiru jun artal ut keʼkʼanjelak choqʼ ruuchil laj Mario ut li xMaria. Keʼel xyaʼalebʼ ru naq keʼreekʼa xsahilebʼ xchʼool laj Mario ut li xMaria.

Wankebʼ naabʼal rehebʼ li qaxeʼ qatoon saʼ xyanqebʼ li xeʼkam chi inkʼaʼ xeʼrabʼi resil li evangelio naq wankebʼ chaq saʼ li ruchichʼochʼ. Anajwan wankebʼ saʼ li ruchichʼochʼ rehebʼ li musiqʼej (chiʼilmanq li cʼhol 41 saʼ li hu aʼin). Aran nekeʼtzoleʼ rikʼin lix evangelio li Jesukristo. Ebʼ li xeʼxkʼulubʼa li evangelio yookebʼ chiroybʼeninkil naq teʼbʼaanumanq li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch choqʼ rehebʼ. Naq naqabʼaanu li kʼojobʼanbʼil kʼanjel aʼin saʼ li santil ochoch choqʼ rehebʼ li qaxeʼ toon, naru nasahoʼ qachʼool rochbʼeenebʼ.

• Chan ru naq li tzolʼlebʼ chirix li kolbʼa-ibʼ choqʼ rehebʼ li kamenaq naxkʼut lix tiikilal xnaʼlebʼ, lix toqʼobʼahom, ut li ruxtaan li Dios?

• Kʼaʼru junjunq li chaabʼilal xakʼul naq xabʼaanu li kʼanjel re li santil ochoch choqʼ rehebʼ laa xeʼtoonal?

Xkʼuubʼankil resilal li junkabʼal–chan ru naqatikibʼ xtenqʼankilebʼ li qaxeʼ qatoon

• Chan ru naq nabʼaanuman li kʼanjel re resilal li junkabʼal?

Nakʼeeman xkawil xchʼoolebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan naq teʼkʼanjelaq saʼ sikʼok resilal li junkabʼal. Rikʼin li kʼanjel aʼin nokotzolok chirixebʼ li qaxeʼ qatoon re tooruuq chixbʼaanunkil li kʼojobʼanbʼil kʼanjel choqʼ rehebʼ. Naʼajman li oxibʼ chi naʼlebʼ aʼin re xbʼaanunkil li kʼanjel re resilal li junkabʼal:

1. Xtawbʼal anihebʼ li qaxeʼ qatoon.

2. Xtzʼilbʼal rix ani rehebʼ li qaxeʼ qatoon toj majiʼ nabʼaanuman li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch choqʼ rehebʼ.

3. Rilbʼal naq taabʼaanumanq li kʼojobʼanbʼil kʼanjel choqʼ rehebʼ.

Saʼ xkʼihalebʼ li teep ut li uqʼej wankebʼ laj tenqʼanel saʼ xkʼanjel li resilal li junkabʼal li naru chixsumenkil li patzʼom ut xkʼutbʼal chiqu kʼaʼru li taakʼanjelaq chiqu. Wi maakʼaʼ jun aj tenqʼanel saʼ xkʼanjel li resilal li junkabʼal saʼ junaq teep malaj uqʼej, li obiisp malaj awaʼbʼej re li uqʼej naru chixkʼeebʼal aabʼeresinkil.

Xtawbʼal anihebʼ li qaxeʼ qatoon

Re xbʼaanunkil li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch choqʼ rehebʼ li qaxeʼ qatoon, tento taqanaw lix kʼabʼaʼebʼ. Anajwan wankebʼ chik naabʼal li chaabʼil kʼanjelebʼaal re qatenqʼankil chixsikʼbʼal xkʼabʼaʼebʼ li qaxeʼ qatoon.

Naru naqatikibʼ xsikʼbʼal li naʼlebʼ chirix li qaxeʼ qatoon rikʼin rilbʼal kʼaʼru wan qe saʼ li qochoch. Naru natawman xhuhil li yoʼlaak, li sumlaak, malaj li kamk. Naru ajwiʼ nokosikʼok saʼebʼ li Santil Hu re li qajunkabʼal, li resilal li ani xeʼkam, li tzʼiibʼanbʼil esil chirix li junkabʼal, malaj lix tzʼiibʼahom junaq qaxeʼ qatoon. Joʼkan ajwiʼ, naru naqapatzʼ rehebʼ li qech alal ma wan junaq esilal rikʼinebʼ aʼan. Chirix xsikʼbʼal li naʼlebʼ saʼ li qochoch ut rikʼineb li qech alal, naru nokosikʼok saʼ jalanebʼ chik li kʼanjelebʼaal, joʼ FamilySearch.org. Naru nokowulak saʼ jun rehebʼ li kʼanjelebʼaal re resilal li junkabʼal re li Iglees.

Taqataw li naʼlebʼ aʼ yaal kʼaʼru li naqasikʼ wiʼ. Wan naq yal bʼabʼay li resilal li qajunkabʼal wan, ut kaʼajwiʼ tooruuq chixtawbʼal xkʼabʼaʼebʼ li qanaʼ qayuwaʼ ut li qanaʼchʼin ut qayuwaʼchʼin. Wi bʼan ak chʼutubʼanbʼil naabʼal li resilal li qajunkabʼal, naru taqataw xkʼabʼaʼebʼ li qaxeʼ qatoon chalen chaq najter chik.

Naru xkʼuulankil li naʼlebʼ naqataw rikʼin xtzʼiibʼankil chiru lix huhil li junkabʼalej ut lix huhil li xeʼtoonil.

Xtzʼilbʼal rix ani rehebʼ li qaxeʼ qatoon toj majiʼ nabʼaanuman li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch choqʼ rehebʼ

Chalen chaq saʼ xtiklajik li Iglees, yoo chaq chi bʼaanumank li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch choqʼ rehebʼ li kamenaq. Xbʼaan aʼin, naru naq ak bʼaanunbʼil li kʼojobʼanbʼil kʼanjel choqʼ re junjunq li qaxeʼ qatoon. Re xtawbʼal bʼarwan rehebʼ li qaxeʼ qatoon majiʼ nekeʼkʼuluk re li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch, naru nokosikʼok saʼ wibʼ chi naʼajej. Naru naq rikʼinebʼ li komon saʼ li qajunkabʼal wan resil li kʼaʼru xbʼaanuman. Wi inkʼaʼ, li Iglees naxkʼam resil chixjunilebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel li xeʼbʼaanuman saʼ li santil ochoch. Laj tenqʼanel re resilal li junkabʼal saʼ laa teep malaj uqʼej naru chatenqʼankil saʼ li kʼanjel aʼin.

Rilbʼal naq taabʼaanumanq li kʼojobʼanbʼil kʼanjel choqʼ rehebʼ

Naru naq naabʼal rehebʼ li qaxeʼ qatoon saʼ li ruchichʼochʼ rehebʼ li musiqʼej anchalebʼ xchʼool chixkʼulbʼalebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch. Tikto naq xqataw xkʼabʼaʼebʼ li qaxeʼ qatoon aʼan, tento taqil naq taabʼaanumanq li kʼanjel aʼin choqʼ rehebʼ.

Jun rehebʼ li osobʼtesink re li kʼanjel re sikʼok resilal li junkabʼal aʼan naq nokoxik saʼ li santil ochoch ut naqabʼaanu li kʼojobʼanbʼil kʼanjel saʼ xkʼabʼaʼebʼ li qaxeʼ qatoon. Tento taqakawresi qibʼ chixkʼulbʼal xhuhil li kʼulubʼaak saʼ li santil ochoch re naq tooruuq chixbʼaanunkil li kʼanjel aʼin joʼqʼe naru chiqu. Wi ebʼ li qakokʼal ak xeʼxket kabʼlaju chihabʼ xyuʼamebʼ, teʼruuq chi tzʼaqonk saʼ li osobʼtesink aʼin rikʼin xkʼulbʼal li kubʼihaʼ ut li kʼojobʼaak choqʼ rehebʼ lix xeʼ xtoon.

Wi inkʼaʼ naru chiqu xik saʼ li santil ochoch ut xbʼaanunkilebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel, aran saʼ li santil ochoch teʼxkʼuubʼ naq jalanebʼ chik li komon saʼ li Iglees teʼbaanunq re.

• Chan ru naq li Qaawaʼ xatxtenqʼa laaʼat malaj ebʼ li komon saʼ laa junkabʼal chixtawbʼal li naʼlebʼ chirixebʼ lee xeʼ eetoon?

Xkomon chik li kʼanjel re taaʼuxq li kʼanjel re resilal li junkabʼal

• Chan ru naru junaq li laatzʼ ru rikʼin kʼiila kʼanjel chi tzʼaqonk saʼ li kʼanjel re resilal li junkabʼal?

Chirix xbʼaanunkil li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch choqʼ rehebʼ li qaxeʼ qatoon li nawbʼilebʼ xkʼabʼaʼ qabʼaan, wan chik kʼaʼru taqabʼaanu re xtenqʼankilebʼ li ani wankebʼ saʼ li ruchichʼochʼ rehebʼ li musiqʼej. Tento taqasikʼ qabʼeresinkil xbʼaan li Musiqʼej naq rikʼin tijok naqakʼoxla kʼaʼru taqabʼaanu. Aʼ yaal chan ru naq wanko, naru naqabʼaanu aʼin:

1. Wulak saʼ li santil ochoch aʼ yaal chi kokʼ aj xsaʼ naru chiqu. Chirix naq xikenaqo saʼ li santil ochoch choqʼ qe laaʼo, naru taqabʼaanu li kʼojobʼanbʼil kʼanjel aj kolonel choqʼ rehebʼ li yookebʼ chi oybʼenink saʼ li ruchichʼochʼ rehebʼ li musiqʼej.

2. Xbʼaanunkil li tzʼilok ix re xtawbʼal xkʼabʼaʼebʼ li qaxeʼ qatoon li chʼaʼaj xtawbʼal. Ebʼ laj tenqʼanel saʼ xkʼanjel li resilal li junkabʼal nekeʼru chixkʼambʼal qabʼe chixtawbʼal li chaabʼil kʼanjelebʼaal.

3. Tenqʼank saʼ lix kʼanjel li Iglees re tusubʼank kʼabʼaʼej. Saʼ li kʼanjel aʼin, ebʼ li komon nekeʼxkawresi li resilal li xeʼtoonil re taakʼanjelaq choqʼ kʼanjelebʼaal saʼebʼ li ulul chʼiichʼ re resilal li junkabʼal. Ebʼ li kʼanjelebʼaal aʼin nokoeʼxtenqʼa re naq inkʼaʼ taachʼaʼajkoʼq chiqu xtawbʼal xkʼabʼaʼebʼ li qaxeʼ qatoon.

4. Xkʼeebʼal li esil re li qajunkabʼal choqʼ rehebʼ li kʼanjelebʼaal re li Iglees saʼ ulul chʼiichʼ re resilal li junkabʼal. Saʼebʼ li kʼanjelebʼaal aʼin wan resilal li xeʼtoonil kʼeebʼil xbʼaanebʼ li wankebʼ chiru chixjunil li ruchichʼochʼ. Rikʼin aʼin, ebʼ li komon nekeʼru chixtenqʼankil ribʼ rikʼin li naʼlebʼ chirix lix junkabʼalebʼ. Ebʼ laj tenqʼanel saʼ xkʼanjel li resilal li junkabʼal nekeʼru chixkʼeebʼal chik li qanaʼlebʼ chirixebʼ li kʼanjelebʼaal re li iglees saʼebʼ li ulul chʼiichʼ.

5. Tzʼaqonk saʼebʼ li molam re junkabʼal. Kʼaʼjoʼ wiʼchik li nokoru chixbʼaanunkil choqʼ rehebʼ li qaxeʼ qatoon wi nokokʼanjelak saʼ komonil rikʼinebʼ chik li komon saʼ li qajunkabʼal.

• Kʼoxla kʼaʼru naru taabʼaanu re naq taatamq laa tzaqonik saʼ li kʼanjel re li santil ochoch ut re resilal li junkabʼal.

Ebʼ li loqʼlaj hu

• 1 Pedro 4:6 (kijultikaman li evangelio chiruhebʼ li kamenaq)

• Malakias 4:5–6; Tz. ut S. 2:2; 3 Nefi 25:5–6 (lix kʼanjel laj Elias)

• 1 Korintios 15:29; Tz. ut S. 128:15–18 (li kʼanjel choqʼ rehebʼ li kamenaq)

• Tz. ut S. 138 (xtojbʼalebʼ rix li kamenaq)