Laipelí
Lēsoni 27: Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Māmaní ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí


Lēsoni 27

Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Māmaní ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí

Talateú

ʻE hāʻele mai ʻa e Fakamoʻuí ʻi ha ʻaho ʻi he mālohi mo e nāunau lahi. ʻI he teuteu ki he ʻaho lahi ko iá, ʻoku akoʻi e Kāingalotú ke nau ako e ngaahi fakaʻilonga ʻo ʻEne hāʻele maí mo teuteu ki ai ʻaki e tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú mo “maʻu e Laumālie Māʻoniʻoní ke hoko ko honau fakahinohino” (T&F 45:57). Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ki he kāingalotu ʻo e Siasí ʻoku ʻi ai honau fatongia ki hono teuteuʻi ʻo e māmaní ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa e Fakamoʻuí.

Laukonga Puipuituʻá

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:15-46

Ko e ngaahi fakaʻilonga kimuʻa ʻi he Hāʻele ʻAngauá.

Fai ki he kau akó ʻa e fehuʻi ko ʻení:

  • Te ke lava fēfē ʻo tala e taimi ʻoku ʻamanaki ke ʻuha aí?

Fakamatalaʻi ange ʻoku hangē ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi fakaʻilonga ke tokoni ke tau ʻiloʻi e taimi ʻe ʻuha aí, ʻoku ʻi ai foki ʻa e ngaahi fakahinohino, pe ngaahi fakaʻilonga, ke tokoni ke tau ʻiloʻi e taimi ʻe hoko ai e Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. Talaange ki he kau akó ʻoku hangē ko e meʻa ne lekooti ʻi he Mātiu 24, naʻe feʻiloaki e Fakamoʻuí mo ʻEne kau ākongá ʻi he Moʻunga ʻo e ʻŌlivé ʻi ha kiʻi taimi nounou kimuʻa Heʻene pekiá mo fakamatalaʻi e ngaahi fakaʻilonga ʻo ʻEne Hāʻele ʻAngauá. Naʻá Ne toe ʻomi e ngaahi ʻakonaki ko ʻení kia Siosefa Sāmita ʻi hotau kuongá, hangē ko hono lekooti he ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45. Fakamamafaʻi ki he kau akó ko ha kaveinga mahuʻinga ʻi hono kotoa ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻa e teuteu ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. Fakaafeʻi e kau akó ke tuku ha taimi lolotonga ʻenau ako e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ke fakatokangaʻi e ngaahi akonaki kau ki he Hāʻele ʻAngauá mo fakalaulauloto ki he founga te nau lava ʻo teuteu ai ki aí.

Fakaafeʻi e kau akó ke lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:15–17, ʻo kumi e meʻa ne ʻeke ʻe he kau ākongá ki he Fakamoʻuí mo e anga ʻEne talí.

  • Ko e hā e meʻa ne ʻeke ʻe he kau ākongá kia Sīsuú?

  • Ko e hā ʻEne talí?

Ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi fakaʻilonga ʻe hoko kimuʻa ʻi He Hāʻele ʻAngauá, tohi e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻi he palakipoé :

T&F 45:25–27

T&F 45:28–31, 33

T&F 45: 40–43

Vahevahe ʻa e kau akó ke nau tauhoa, pea vahe ki he hoa takitaha ha taha ʻo e ngaahi potufolofolá ʻi he palakipoé Kole ange ke nau lau fakataha ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, ʻo kumi ʻa e ngaahi fakaʻilonga naʻe hā ʻi he ngaahi veesi koiá. Fakamahino ange kuo ʻosi fakahoko pe ʻoku ofi ke fakahoko ha niʻihi ʻo e ngaahi fakaʻilongá. Mahalo te ke loto ke vahevahe e fakamatala ko ʻeni ʻoku fekauʻaki mo e veesi 30: “ʻOku ui e taimi naʻe fuofua maʻu ai ʻe he kau Senitailé e ongoongoleleí ko e ngaahi kuonga ʻo e kau Senitailé. Naʻe maʻu ai ʻe he kakai naʻe ʻikai ko ha kau Siú … ha faingamālie ke tali e ongoongoleleí mo maʻu e fakamoʻuí kimuʻa pea toki ʻomi e totonu ko iá, ʻi ha toe faʻahinga tuʻunga lahi ange, tautefito ki he kau Siú” (Bruce R. McConkie, Mormon Doctrine, 2nd ed. [1966], 721–22).

Hili ha taimi feʻunga kole ki he hoa takitaha ke lipooti ʻa e meʻa ne nau maʻú ki he kalasí. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ki he kau akó ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau folofolá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:34 kae muimui pē ʻa e kalasí. Fehuʻi ange leva:

  • ʻOkú ke ongoʻi faingataʻaʻia nai ʻi hoʻo lau pe fanongo ki he ngaahi meʻa pe fakaʻilonga ʻe hoko kimuʻa he Hāʻele ʻAngauá? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ai ʻe hono ʻilo e ngaahi fakaʻilonga ʻo e Hāʻele ʻAngauá ʻo tokoniʻi ke tau ikunaʻi e ilifiá mo e hohaʻá ʻi heʻetau moʻuí?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:35–38 ke ʻilo e ʻuhinga naʻe ʻomi ai ʻe he Fakamoʻuí e ngaahi fakaʻilonga ʻe hoko kimuʻa Heʻene Hāʻele ʻAngauá.

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi ʻa e taimi ʻoku fakahoko ai e ngaahi fakaʻilonga ʻo e hāʻele mai ʻa e Fakamoʻuí?

Kole ki ha tokotaha ako ke kumi e ngaahi founga ke teuteu ai ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Kalaisí ʻi heʻenau lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:32, 39, 56-57 . Pea aleaʻi leva e ngaahi fehuʻi koʻení:

  • Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi veesi ni fekauʻaki mo e founga ke teuteu ai ki he Hāʻele ʻAngauá? (ʻI hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi fakakaukaú, fakamamafaʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku mahuʻinga ʻi heʻetau teuteu ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí ke tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú mo hoko e Laumālie Māʻoniʻoní ko hotau tatakí.)

  • Ko e hā kuo pau ke tau fai ke hoko ai e Laumālie Māʻoniʻoní ko hotau tatakí?

  • ʻOkú ke pehē ʻe lava fēfē ha taha ʻoku muimui ʻia Sīsū Kalaisi ʻo “tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú”? (ʻOku kau ʻi he ngaahi potu toputapú ʻa e temipalé, falelotú, mo e ngaahi ʻapí. ʻE lava ke ngaohi ha ʻapi ke toputapu ʻi he lotu fakatāutaha maʻu pē mo e lotu fakafāmilí, ako folofolá, ngāue tokoní, mo e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí. ʻOku toe kau foki he tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú ʻa e founga ʻetau moʻuí. Kapau te tau moʻui taau ke maʻu e takaua ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻoku tau tuʻu leva ʻi ha potu toputapu. Fakakaukau ke fokotuʻu ki he kau akó ke hiki e ngaahi fakakaukaú ni ʻi he tafaʻaki ʻo ʻenau folofolá hoko ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:32.)

  • Kuó ke lava fēfē ʻo tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú neongo e nofo ʻi ha māmaní faiangahá?

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻuhinga ʻokú ke fakatuʻamelie ai ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa e Fakamoʻuí? Ko e hā ʻokú ke houngaʻia ai ki ha toe hāʻele mai ʻa e Fakamoʻuí?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:7–9; 34:5–7; 39:19–23

Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Māmaní ki he Hāʻele ʻAngauá

Fakamanatu ki he kau akó ko e hingoa ʻo e lēsoni ko ʻení ko e Ngaahi Fakavaʻe ki Hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí. Fehuʻi ki he kau akó:

  • Ko e hā ha faʻahinga fehokotaki pe fekāingaʻaki ʻokú ke fakatokangaʻi ʻi Hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí pea mo e Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí?

Hiki e ngaahi fakamoʻoni folofola ko ʻení ʻi he palakipoé. Kole ki he kau akó ke nau ako kinautolu mo kumi e kaveinga ʻoku nau faitatau aí:

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:7-9

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 34:5-7

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 39:19-23

Hili ha taimi feʻunga, kole ki he kau akó ke nau tafoki ki he tokotaha ʻoku tangutu hono tafaʻakí ʻo aleaʻi e meʻa ʻoku faitatau ai e ngaahi potufolofola ko ʻení. Kole ki ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau fakamatalaʻi fakanounou e pōpoaki ʻi he ngaahi folofola ko ʻení. (ʻI hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi fakakaukaú, tokoni ke nau ʻiloʻi mo mahino e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau malangaʻi e ongoongoleleí ki he niʻihi kehé, ʻoku tau tokoni ai ki hono teuteuʻi ʻo e māmaní ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí.)

Kole ki he kau akó ke nau toe vakaiʻi ʻa e vahe 29, 34, mo e 39 ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá mo fakatokangaʻi e ngaahi ʻaho naʻe ʻomi ai e ngaahi fakahaá. Fehuʻi ange:

  • Ko e hā hono fuoloa hili hono fokotuʻu ʻo e Siasí pea kamata leva hono akoʻi ʻe he ʻEikí e tefitoʻi moʻoni ne toki ʻiloʻí?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Nila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder Neil L. Andersen

“Talu mei he ngaahi fuofua ʻaho ʻo hono toe Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí, mo e fakamātoato moʻoni ʻa hono fakahoko ʻe he kau tangatá ʻa honau fatongia ke malanga ʻaki e ongoongoleleí. ʻI he 1837, hili pē ia ha taʻu ʻe fitu mei hono fokotuʻu ʻo e Siasí, ʻi ha taimi ʻo e masivesivá mo e fakatangá, ne ʻoatu ha kau faifekau ki ʻIngilani ke nau malanga ʻaki e ongoongoleleí. ʻI he ngaahi taʻu ne hokó, ne malanga e kau faifekaú ʻi he ngaahi feituʻu kehekehe ʻo hangē ko ʻAositulia, Tahiti, ʻInitia, Pāpeitosi, Silei mo Siaina.

“Kuo faitāpuekina ʻe he ʻEikí e ngāué ni pea kuo fokotuʻu e Siasí ʻi he funga ʻo e māmaní. … ʻOku ʻikai pē tūkua hono fakamoʻoniʻi ʻe ha kau faifekau angatonu ʻa e Fakamoʻuí he funga māmaní. Fakakaukau angé ki he mālohinga fakalaumālie ʻo ha kau faifekau ʻe toko 52,000, kuo fakakoloaʻi ʻaki e Laumālie ʻo e ʻEikí, ʻo nau fakahaaʻi loto toʻa “ʻe ʻikai tuku mai mo ha toe hingoa kehe pe hala pe founga ʻa ia ʻe lava ʻo hoko ai ʻa e fakamoʻuí … , kae fou pea ngata pē ʻi he huafa ʻo Kalaisí’ [Mosaia 3:17]. … ʻOku teuteuʻi e māmaní ki he Hāʻele ʻAngaua mai ʻa e Fakamoʻuí, ʻi ha founga lahi koeʻuhí ko e ngāue ko ia ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau faifekaú” (“Ko Hono Teuteuʻi ʻo e Māmaní ki he Hāʻele ʻAngauá,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 51).

Aleaʻi ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

  • ʻOku teuteuʻi fēfē ʻe he pōpoaki ʻoku akoʻi ʻe he kau faifekaú e kakaí ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí kimuʻa pea toe hāʻele mai e Fakamoʻuí ki he māmaní?

Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita (1838-1918), pea kole ki ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ia:

ʻĪmisi
Palesiteni Joseph F. Smith

“Ka ʻoku akoʻi ʻe he ongoongoleleí ʻa e tangatá ke nau loto-fakatōkilalo, faivelenga, faitotonu mo anga māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí pea ʻiate kinautolu pē, pea kapau te nau fai ki hono ngaahi tefitoʻi moʻoní, ʻe tupu ʻo lahi pea fokotuʻu ʻi he funga ʻo māmaní ʻa e melinó mo e anga māʻoniʻoní, pea ʻe ngata leva ʻa e fai angahalá, fekeʻikeʻí, lingi totó mo e ngaahi faʻahinga kovi kotoa pē ʻoku fakatupu ʻauhá, pea ʻe fakamaʻa ʻa e māmaní mo ngaohi ke hoko ko ha feituʻu feʻunga ke nofo ai ʻa e kakai fakalangí, pea ke hāʻele mai ʻa e ʻEiki ko hotau ʻOtuá ʻo nofo ai, pea ko e meʻa ia te ne fai lolotonga ʻa e Nofotuʻí” ( Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa F. Sāmita [1998], 461–62).

“ʻOku lau ʻe he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní … ko e konga ia ʻo hono misioná ke teuteuʻi ʻa e hala ki he hāʻele totonu mo nāunauʻia mai ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá ki he māmaní, ke Ne pule mo nofo fakataha ai mo Hono kakaí” (Ngaahi Akonaki ’a e Kau Palesiteni ’o e Siasí: Siosefa F. Sāmita, 462).

Fai ange ʻa e fehuʻi ko ʻení:

  • Lolotonga hono fakahoko e lēsoni ko ʻení, ko e hā haʻo ngaahi fakakaukau pe ueʻi fakalaumālie kau ki he fatongia ʻo e Siasí mo hono kāingalotú ki hono teuteuʻi ʻo e māmaní ki he Hāʻele ʻAngauá?

  • ʻOkú ke pehē ʻe tokoniʻi fēfē koe ke ke mateuteu ʻi hoʻo tokoni ke teuteuʻi e niʻihi kehé ki he Hāʻele ʻAngauá?

Ke fakaʻosi e lēsoní, fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻa e meʻa kuo nau fai ke vahevahe ai e pōpoaki hono Fakafoki mai ʻo e ongoongoleleí kiate kinautolu ʻoku ʻikai kau ki heʻetau tui fakalotú.

Laukonga ʻa e Tokotaha Akó