Thói Nghiện
Bước 8: Lập danh sách tất cả những người mà chúng ta đã gây tổn hại và sẵn lòng đền bù cho họ


“Bước 8: Lập danh sách tất cả những người mà chúng ta đã gây tổn hại và sẵn lòng đền bù cho họ”, Chữa Lành qua Đấng Cứu Rỗi: Sách Hướng Dẫn 12 Bước Hồi Phục trong Chương Trình Khắc Phục Thói Nghiện (năm 2023)

“Bước 8”, Sách Hướng Dẫn 12 Bước Hồi Phục trong Chương Trình Khắc Phục Thói Nghiện

người phụ nữ nói chuyện với nhóm

Bước 8: Lập danh sách tất cả những người mà chúng ta đã làm tổn hại và sẵn lòng đền bù cho họ.

5:14

Nguyên Tắc Chính: Chuẩn Bị để Chuộc Lại Lỗi Lầm

Trước khi chúng tôi bắt đầu quá trình hồi phục, lối sống nghiện ngập của chúng tôi giống như một cơn lốc xoáy đầy năng lượng hủy diệt, cắt đứt các mối quan hệ của chúng tôi và để lại những đống đổ nát. Khi thực hiện bước 7, chúng tôi cảm nhận được quyền năng chữa lành từ lòng thương xót của Đấng Cứu Rỗi, và chúng tôi cảm thấy tha thiết muốn hàn gắn các mối quan hệ đổ vỡ. Bước 8 là cơ hội để viết ra danh sách những người và tổ chức mà chúng ta đã gây tổn hại và sau đó lập kế hoạch để hàn gắn và xây dựng lại các mối quan hệ của chúng ta.

Khi thực hiện các bước hồi phục, chúng tôi nhận thấy rằng một trong những điều tạo ra động lực về 12 bước là thứ tự viết ra các bước này. Thường sẽ có bước chuẩn bị ở trước một bước đòi hỏi phải rất can đảm. Cùng với tất cả các bước trước đó, bước 8 là sự chuẩn bị cho bước 9, là bước đòi hỏi lòng can đảm vượt quá khả năng của chúng ta.

Chúng tôi đã học được từ những người đã thực hiện bước 8 rằng việc vội vàng chuộc lại lỗi lầm một cách bốc đồng mà không chuẩn bị trước có thể gây bất lợi như việc hoàn toàn không sửa đổi gì. Vậy nên chúng tôi đã dành thời gian để cầu nguyện; tìm kiếm lời khuyên bảo từ những người mà chúng tôi tin tưởng, như người đảm trách hoặc các vị lãnh đạo Giáo Hội; và lập kế hoạch. Sự chuẩn bị trong bước 8 này đã giúp chúng tôi không gây tổn hại thêm cho các mối quan hệ khi chúng tôi bắt đầu liên lạc với mọi người ở bước 9.

Viết ra danh sách

Trước khi có thể xây dựng lại các mối quan hệ, chúng tôi cần phải nhận ra và lập danh sách những mối quan hệ đã bị tổn hại. Chúng tôi đã sử dụng bản đánh giá từ bước 4 để chuẩn bị danh sách. Khi chúng tôi thành tâm xem lại bản đánh giá, Thánh Linh đã giúp chúng tôi nhận ra các mối quan hệ mà chúng tôi đã gây tổn thương. Những người trong số chúng tôi mà đã lập bảng biểu khi thực hiện bước 4 thấy dễ hơn để xác định những người và tổ chức mà chúng tôi đã gây tổn hại (xin xem phần phụ lục để biết ví dụ về bảng biểu).

Chúng tôi thấy các hướng dẫn sau đây hữu ích khi lập danh sách của mình. Chúng tôi đã tự hỏi: “Có ai trong cuộc sống của tôi, dù ở quá khứ hay hiện tại, mà tôi cảm thấy ngượng ngùng, khó chịu hay xấu hổ khi ở cạnh họ không?” Chúng tôi viết ra tên của họ và chống lại sự cám dỗ để biện minh cho những cảm nghĩ hoặc bào chữa cho những hành động tiêu cực của mình đối với họ. Chúng tôi nêu ra những người mà chúng tôi cố ý làm tổn thương và những người mà chúng tôi vô tình làm tổn thương. Cũng như bao gồm cả những người đã qua đời và những người mà chúng tôi không biết làm cách nào để liên lạc. Chúng tôi tập trung vào những trường hợp đặc biệt này khi thực hiện bước 9. Ở bước 8, chúng tôi tập trung vào việc thành thật một cách can đảm.

Chúng tôi cố gắng không bỏ sót những điều nhỏ nhặt. Chúng tôi thành thật suy nghĩ về sự tổn hại mà mình đã gây ra cho mọi người khi chìm đắm trong cơn nghiện, ngay cả khi chúng tôi không công kích với họ. Chúng tôi liệt kê ra những người thân và bạn bè mà chúng tôi đã làm tổn thương khi chúng tôi oán giận, vô trách nhiệm, cáu kỉnh, chỉ trích, mất kiên nhẫn, không thành thật và làm mất danh dự. Theo một cách nào đó, nếu chúng tôi lỡ tạo thêm gánh nặng cho người khác, thì chúng tôi sẽ thêm những người này vào bản liệt kê của mình. Chúng tôi đã cố gắng liệt kê tất cả những người bị ảnh hưởng bởi những lời nói dối của mình, bởi những lời hứa chúng tôi đã không thực hiện và những cách mà chúng tôi thao túng hoặc lợi dụng họ. Chúng tôi nghĩ về những người mà chúng tôi đã chưa tha thứ, và chúng tôi cũng thêm họ vào bản liệt kê.

Sau khi liệt kê tất cả những người mà mình đã gây tổn thương, chúng tôi thêm một cái tên nữa vào danh sách—tên của chính chúng tôi. Khi chìm đắm trong những thói nghiện, chúng tôi đã gây tổn thương cho bản thân cũng như những người khác. Cách tốt nhất để chúng ta có thể chuộc lại lỗi lầm đối với chính bản thân mình là không ngừng sống theo tiến trình phục hồi khắc phục thói nghiện. Thượng Đế có thể giúp chúng ta tha thứ cho bản thân và sửa đổi. Khi chúng tôi cảm nhận được tình thương yêu và sự tha thứ của Thượng Đế, thì cảm giác xấu hổ của chúng tôi đã nhường chỗ cho sự sẵn lòng chuộc lại lỗi lầm.

Trở nên sẵn lòng

Sau khi đã lập danh sách, chúng tôi cần phải sẵn lòng chuộc lại lỗi lầm. Nhiều người trong chúng tôi thấy rằng chúng tôi không thể liệt kê những người và tổ chức mà chúng tôi đã gây tổn hại mà không bị phân tâm bởi sự oán giận đối với những người cũng đã gây tổn hại cho chúng tôi. Mọi người thường bị mắc kẹt trong những vòng luẩn quẩn tồi tệ của sự oán giận lẫn nhau. Để phá bỏ vòng luẩn quẩn này, một người phải sẵn lòng tha thứ.

Khi chúng tôi thành thật thú nhận những cảm xúc tiêu cực của mình, Thượng Đế đã giúp chúng tôi phá bỏ vòng luẩn quẩn của sự oán giận đó. Ngài cho chúng tôi thấy rằng chúng tôi cần phải tha thứ cho người khác giống như Ngài tha thứ cho chúng tôi. Trong câu chuyện ngụ ngôn về người đàn ông được tha tất cả các khoản nợ nhưng ông ta lại không muốn tha thứ cho người khác, chủ của ông đã nói với ông: “Ta đã tha hết nợ cho ngươi, vì ngươi cầu xin ta; ngươi há lại chẳng nên … thương xót bạn làm việc ngươi như ta đã thương xót ngươi sao?” (Ma Thi Ơ 18:32–33).

Khi chúng tôi vật lộn để có thể sẵn lòng chuộc lại lỗi lầm với những người đã làm tổn thương mình, chúng tôi cầu xin ân điển của Đấng Ky Tô để giúp chúng tôi trao cho họ lòng thương xót mà Ngài đã ban cho chúng tôi. Chúng tôi đã nghe theo lời khuyên bảo của Đấng Cứu Rỗi để cầu nguyện cho sự an lạc của họ và cầu xin cho họ nhận được tất cả các phước lành mà chúng tôi muốn cho bản thân mình (xin xem Ma Thi Ơ 5:44).

Khi thực hiện qua bước 8, chúng tôi đã cố gắng nhớ rằng bước này không nhằm mục đích làm bất cứ ai xấu hổ—dù là bản thân chúng tôi hay người khác. Kinh nghiệm của chúng tôi cho chúng tôi thấy rằng Đấng Cứu Rỗi cất bỏ gánh nặng tội lỗi và xấu hổ khi chúng ta thành thật nhìn nhận các mối quan hệ đang gặp vấn đề và vai trò của chúng ta ở trong đó. Trong bước 8, chúng tôi bắt đầu liên hệ với bản thân, những người khác và cuộc sống bằng một tấm lòng mới. Chúng tôi bắt đầu cảm thấy bình an trong cuộc sống thay vì cảm thấy bất đồng và tiêu cực.

Chúng tôi sẵn lòng ngừng xét đoán người khác một cách phiến diện/bất công, cũng như ngừng đánh giá cuộc sống và những lỗi lầm của họ. Chúng tôi sẵn lòng ngừng xem nhẹ những hành vi tiêu cực của chính mình hoặc bào chữa cho những hành vi đó. Khi sẵn lòng chuộc lại lỗi lầm, chúng tôi cảm thấy bình an khi biết rằng Cha Thiên Thượng hài lòng với những nỗ lực của mình. Bước này đã giúp chúng tôi thực hiện những hành động mà cho phép Đấng Cứu Rỗi giải thoát chúng tôi khỏi những lỗi lầm trong quá khứ. Việc sẵn lòng chuộc lại lỗi lầm đã giúp chúng tôi chuẩn bị cho việc thực hiện qua bước 9.

Các Bước Hành Động

Đây là chương trình hành động. Sự tiến triển của chúng ta phụ thuộc vào việc kiên định áp dụng các bước này trong cuộc sống hằng ngày của mình. Điều này được gọi là “thực hiện các bước”. Những hành động sau đây giúp chúng ta đến cùng Đấng Ky Tô và nhận được sự chỉ dẫn cùng quyền năng cần thiết để thực hiện bước tiếp theo trong hành trình hồi phục của mình.

Viết danh sách những người mà chúng ta có thể đã xúc phạm hoặc gây tổn thương

Người đảm trách đã hướng dẫn chúng tôi khi chúng tôi chuẩn bị danh sách của mình, và một lần nữa chúng tôi nhận thấy việc viết ra là vô giá. Nhiều người trong chúng tôi đã sử dụng đại cương sau đây để giúp quá trình diễn ra đơn giản nhưng cụ thể.

Đầu tiên, bằng cách sử dụng bản đánh giá từ bước 4, chúng tôi lập danh sách những người hoặc tổ chức mà chúng tôi cần liên lạc.

Bên cạnh mỗi mục, chúng tôi đưa ra lý do ngắn gọn cho việc vì sao cần phải chuộc lại lỗi lầm.

Sau đó, khi được Thánh Linh hướng dẫn, chúng tôi lập kế hoạch để liên lạc với những người trong danh sách, dù là trực tiếp, qua điện thoại, thư từ hoặc qua email. Chúng tôi xem lại kế hoạch của mình với người đảm trách hoặc cố vấn đáng tin cậy.

Cuối cùng, chúng tôi viết ra ngày tháng hoàn thành mục tiêu. Chúng tôi chừa lại một khoảng trống để báo cáo ngày mà chúng tôi liên lạc với người đó và kết quả của việc liên lạc. (Bảng biểu trong phần phụ lục là một công cụ hữu ích.)

Tha thứ

Thật khó để xin sự tha thứ từ những người mà cũng đã làm tổn thương chúng ta. Nếu anh chị em cảm thấy mình đang phải vật lộn để làm điều này, thì anh chị em có thể thấy hữu ích khi trước tiên viết ra danh sách những người mà anh chị em cần phải tha thứ; sau đó, viết danh sách những người mà anh chị em cần xin sự tha thứ. Anh chị em có thể ngạc nhiên khi thấy rằng một số cái tên xuất hiện ở cả hai bản liệt kê.

Chúng ta cần phải kiên nhẫn với bản thân khi thành tâm cố gắng tha thứ cho những người mà chúng ta đã liệt kê. Chủ Tịch James E. Faust đã nói: “Hầu hết chúng ta cần có thời gian để vượt qua nỗi đau đớn và sự mất mát. Chúng ta có thể tìm đủ mọi lý do để trì hoãn sự tha thứ. Một trong những lý do đó là chờ những người làm điều sai trái hối cải [và chuộc lỗi với chúng ta] trước khi chúng ta tha thứ cho họ. Nhưng sự trì hoãn như vậy làm cho chúng ta đánh mất sự bình an và hạnh phúc mà có thể thuộc về chúng ta. Việc dại dột nhắc lại những tổn thương đã qua từ lâu sẽ không mang lại hạnh phúc. … Nếu chúng ta có thể tìm được sự tha thứ trong lòng đối với những người đã gây ra đau khổ và tổn thương cho mình, thì chúng ta sẽ có được lòng tự trọng và hạnh phúc nhiều hơn” (“The Healing Power of Forgiveness”, Liahona, tháng Năm năm 2007, trang 68).

Việc tha thứ cho một người nào đó không có nghĩa là chúng ta dung túng cho những lựa chọn sai lầm của họ hoặc cho phép họ đối đãi tệ bạc với chúng ta. Nhưng sự tha thứ quả thật cho phép chúng ta phát triển về mặt thuộc linh, cảm xúc và thể chất. Cũng giống như việc những người đã gây tổn hại cho chúng ta đang sống trong cảnh bị đọa đày, việc chúng ta không sẵn lòng tha thứ cho họ có thể giam cầm chúng ta. Khi chúng ta tha thứ, chúng ta từ bỏ những cảm xúc có sức mạnh gây “tàn phá, làm nhức nhối và cuối cùng hủy hoại” (Thomas S. Monson, “Hidden Wedges”, Ensign, tháng Năm năm 2002, trang 20). Sự tha thứ cũng giúp chúng ta có Thánh Linh dồi dào hơn và tiếp tục đi trên con đường làm môn đồ. Như Chủ Tịch Dieter F. Uchtdorf, khi còn thuộc Đệ Nhất Chủ Tịch Đoàn, đã nhắc nhở chúng ta: “Thiên thượng đầy dẫy những người có chung điều này: Họ được tha thứ. Và họ tha thứ” (“Những Kẻ Có Lòng Thương Xót Sẽ Được Thương Xót”, Liahona, tháng Năm năm 2012, trang 77).

Cầu nguyện để có được lòng bác ái

Mặc dù anh chị em có thể sẽ sợ hãi như chúng tôi khi chuộc lại lỗi lầm, nhưng chúng tôi làm chứng rằng với sự giúp đỡ của Đấng Cứu Rỗi, anh chị em có thể sẵn lòng gặp mặt những người trong danh sách của mình khi có cơ hội. Chúng tôi đã chuẩn bị để chuộc lại lỗi lầm bằng cách cầu nguyện để có được lòng can đảm sống theo đức tin nơi Thượng Đế, chứ không phải sống trong nỗi sợ hãi về những điều người khác có thể làm hoặc nói. Và chúng tôi cố gắng tuân theo các nguyên tắc phúc âm thay vì cảm thấy xấu hổ hay lo sợ. Một trong những nguyên tắc mạnh mẽ đã giúp chúng tôi là lòng bác ái, “tình thương yêu thanh khiết của Đấng Ky Tô” (Mô Rô Ni 7:47).

Trước khi thực hiện qua bước 8, nhiều người trong chúng tôi đã ngạc nhiên khi cảm nhận được tình thương yêu của Chúa Giê Su Ky Tô, bất kể chúng tôi có khuyết điểm gì. Tình thương yêu này từ Ngài đã khiến chúng tôi cảm thấy có lòng yêu mến lớn lao dành cho Ngài và mang đến cho chúng tôi ước muốn noi theo Ngài. Khi cố gắng hết sức để noi theo Ngài, chúng tôi được tràn ngập tình thương yêu của Ngài dành cho bản thân chúng tôi và những người khác. Chúng tôi cầu nguyện để có được lòng bác ái, và cuối cùng chúng tôi nhận thấy mình sẵn lòng nhiều hơn để tha thứ cho người khác và chuộc lại lỗi lầm. Chúng tôi cũng nhận thấy tình yêu thương và sự tha thứ lớn hơn cho chính mình. Chúng tôi cầu xin Thượng Đế xoa dịu tấm lòng của những người trong danh sách của chúng tôi bằng lòng bác ái dành cho chúng tôi và cầu nguyện để có được sức mạnh để chấp nhận bất cứ kết quả nào.

Khi cầu nguyện để có được lòng bác ái, nhiều người trong chúng tôi nhận thấy sự hữu ích khi chọn một người từ danh sách và chủ ý quỳ xuống cầu nguyện cho người đó mỗi ngày trong hai tuần. Danh sách chuộc lại lỗi lầm giúp chúng tôi trình bày cụ thể trong những lời cầu nguyện lên Cha Thiên Thượng về những cảm xúc chưa được giải quyết của mình. Khi chúng tôi cầu nguyện—ngay cả nếu chúng tôi cảm thấy không thành thật lúc ban đầu—thì sau cùng, chúng tôi cũng được ban phước với lòng trắc ẩn kỳ diệu. Thậm chí trong những tình huống khó khăn nhất, Thượng Đế cũng ban phước cho những người đã cầu nguyện để có được lòng bác ái để tha thứ và chuộc lại lỗi lầm.

Học Tập và Hiểu Biết

Các câu thánh thư và lời phát biểu sau đây của các vị lãnh đạo Giáo Hội có thể giúp chúng ta trong quá trình hồi phục. Chúng ta có thể sử dụng những câu này để suy ngẫm, học tập và viết nhật ký. Chúng ta phải nhớ viết một cách thành thật và chi tiết để đạt được nhiều lợi ích nhất từ đó.

Những tín đồ hiền hòa của Đấng Ky Tô

“Tôi muốn ngỏ lời cùng các người là những người trong giáo hội, là những tín đồ hiền hòa của Đấng Ky Tô, là những người đã có đủ hy vọng để nhờ đó mà có thể bước vào chốn an nghỉ của Chúa, từ nay về sau, cho đến khi các người được an nghỉ cùng Ngài nơi thiên thượng.

“Và giờ đây, hỡi đồng bào, tôi xét đoán những điều này về các người, vì cách ăn ở hiền hòa của các người đối với con cái loài người” (Mô Rô Ni 7:3–4).

Trong bảy bước đầu tiên, chúng tôi đã bắt đầu một tiến trình trở thành những tín đồ hiền hòa của Đấng Ky Tô. Khi chúng ta hòa thuận với Đấng Ky Tô, chúng ta có sự chuẩn bị tốt hơn để hòa thuận với những người khác.

  • Làm thế nào mà việc thực hiện qua các bước hồi phục theo thứ tự lại giúp tôi trở thành một tín đồ hiền hòa của Đấng Ky Tô?

  • Tôi cần thực hiện những hành động nào khác để hòa thuận với những người hiện diện trong cuộc sống của tôi?

Tình yêu thương trọn vẹn của Thượng Đế

“Quyết chẳng có điều sợ hãi trong sự yêu thương, nhưng sự yêu thương trọn vẹn thì cắt bỏ sự sợ hãi; vì sự sợ hãi có hình phạt, và kẻ đã sợ hãi thì không được trọn vẹn trong sự yêu thương.

“Chúng ta yêu [Thượng Đế], vì [Ngài] đã yêu chúng ta trước” (1 Giăng 4:18–19).

  • Làm thế nào tôi có thể tin cậy vào tình yêu thương trọn vẹn của Thượng Đế dành cho tôi và cho người mà tôi tìm kiếm sự tha thứ?

  • Việc biết rằng Thượng Đế yêu thương tôi và tất cả con cái của Ngài có thể củng cố quyết tâm của tôi như thế nào để đền bù bất cứ khi nào có thể?

Tìm đến những người khác

“Đừng đoán xét ai, thì các ngươi khỏi bị đoán xét; đừng lên án ai, thì các ngươi khỏi bị lên án; hãy tha thứ, người sẽ tha thứ mình.

“Hãy cho, người sẽ cho mình; họ sẽ lấy đấu lớn, nhận, lắc cho đầy tràn, mà nộp trong lòng các ngươi; Vì các ngươi lường mực nào, thì họ cũng lường lại cho các ngươi mực ấy” (Lu Ca 6:37–38).

Mặc dù chúng ta có thể sợ rằng một số người sẽ khước từ các nỗ lực của chúng ta để hòa thuận với họ, nhưng chúng ta cũng đừng để cho nỗi sợ này ngăn cản chúng ta đưa họ vào bản liệt kê và chuẩn bị để liên lạc với họ. Các phước lành chúng ta sẽ nhận được lớn lao hơn nỗi đau đớn rất nhiều.

“Chúng ta càng đến gần Cha Thiên Thượng hơn, thì chúng ta càng có lòng trắc ẩn hơn đối với những linh hồn tội lỗi—chúng ta cảm thấy rằng mình muốn vác họ lên vai mình, và ném tội lỗi của họ ra sau lưng của mình. … Nếu anh chị em muốn Thượng Đế thương xót mình, thì hãy thương xót lẫn nhau” (Joseph Smith, trong History, 1838–1856 [Manuscript History of the Church], tập C-1 Phụ Lục, trang 74, josephsmithpapers.org).

  • Tất cả chúng ta đều là những linh hồn không hoàn hảo cần lòng thương xót của Chúa Giê Su Ky Tô. Việc biết rằng khi thực hiện bước 8 là tôi đang mở cánh cửa để đón nhận lòng thương xót và ân điển của Chúa Giê Su Ky Tô sẽ hữu ích như thế nào?

Tha thứ và xin sự tha thứ

“Phi E Rơ bèn đến gần Đức Chúa [Giê Su] mà hỏi rằng: Thưa Chúa, nếu anh em tôi phạm tội cùng tôi, thì sẽ tha cho họ mấy lần? Có phải đến bảy lần chăng?

“[Chúa Giê Su] đáp rằng: Ta không nói cùng ngươi rằng: đến bảy lần đâu, nhưng đến bảy mươi lần bảy” (Ma Thi Ơ 18:21–22).

Việc tha thứ và cầu xin sự tha thứ cho một hành vi sai trái dễ dàng hơn là tha thứ hoặc cầu xin sự tha thứ đối với một tình trạng diễn ra trong một thời gian dài và lặp lại nhiều lần. Hãy suy nghĩ về các mối quan hệ trong quá khứ hoặc hiện tại với những tình trạng diễn ra trong một thời gian dài mà anh chị em cần tha thứ hoặc cầu xin sự tha thứ.

  • Làm thế nào tôi có thể có được sức mạnh để tha thứ và cầu xin sự tha thứ?

  • Chúa Giê Su Ky Tô là tấm gương vĩ đại nhất về việc tha thứ cho người khác như thế nào? Tấm gương của Ngài có thể giúp tôi tha thứ cho người khác ra sao?

“Ta nói cho các ngươi hay, các ngươi phải biết tha thứ cho nhau; vì kẻ nào không biết tha lỗi cho anh em mình thì sẽ bị kết tội trước mặt Chúa; vì kẻ đó còn mắc phải trọng tội hơn.

“Ta, là Chúa, sẽ tha thứ cho ai mà ta muốn tha thứ, nhưng các ngươi được đòi hỏi phải biết tha thứ tất cả mọi người” (Giáo Lý và Giao Ước 64:9–10).

Chúa Giê Su dạy rằng không tha thứ cho người khác là một tội lỗi còn lớn hơn cả sự xúc phạm ban đầu.

  • Làm thế nào mà việc từ chối tha thứ cho bản thân hoặc người khác lại tương đương với việc chối bỏ Sự Chuộc Tội của Đấng Cứu Rỗi?

  • Sự oán giận và đắng cay gây tổn hại cho tôi về mặt thể chất, cảm xúc và thuộc linh như thế nào?

Phá bỏ vòng luẩn quẩn của sự đắng cay và xúc phạm

Tiên Tri Joseph Smith đã mô tả cách mà lòng nhân từ có thể dẫn đến sự hối cải và tha thứ:

“Cách tốt nhất để khuyến khích mọi người từ bỏ tội lỗi là nắm tay dẫn dắt họ và quan tâm đến họ với lòng nhân từ. Khi mọi người thể hiện lòng tử tế và tình yêu thương, dù là nhỏ nhất, đối với tôi, thì điều đó có sức mạnh lớn lao đối với tâm trí tôi, còn việc không tử tế có xu hướng làm ray rứt tất cả những cảm giác tàn nhẫn và làm suy yếu tâm trí con người” (Joseph Smith, trong History, 1838–1856 [Manuscript of the Church], tập C-1 Phụ Lục, trang 74, josephsmithpapers.org).

  • Tôi có sẵn lòng làm người phá bỏ vòng luẩn quẩn của sự đắng cay và xúc phạm không?

  • Những người cho tôi thấy sự tử tế và tình yêu thương đã truyền cảm hứng hoặc tạo động lực cho tôi hành động khác đi như thế nào?

  • Các mối quan hệ gặp vấn đề trong cuộc sống của tôi có thể thay đổi trong những phương diện nào khi tôi đối xử với người khác bằng tình yêu thương và sự tử tế?