2020
ʻE Lava Ke Fai Ia ʻe he Uooti Iuponí!
Māʻasi 2020


ʻE Lava Ke Fai Ia ʻe he Uooti Iuponí!

ʻOku nofo e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi ʻIsani, Taileni.

Naʻe tātaaitaha ke kakato kotoa mai e kāingalotu ʻo homau uōtí—ʻo aʻu pē ki he lotú. Ko e hā te tau lava ʻo fai ke lava ʻo haʻu ai e taha kotoa?

ʻĪmisi
Photograph of Ubon Ward

Naʻe taʻofi ʻe he anga ʻo e ʻeá, mamaʻó, mo e ngaahi taimi-tēpile ʻa e ʻapiakó ha kāingalotu Taileni tokolahi mei heʻenau maʻu lotú, ko ia ai naʻe fakakaukau e Uooti Iuponí ke nau fokotuʻu ha ʻaho pea poupouʻi e kakaí ki he tokolahi tahá ke nau omi ki he lotú.

ʻOku tokolahi ha kāingalotu heni ʻi Taileni ʻoku faingataʻa ke nau haʻu ki he lotú koeʻuhi ko e ngaahi fakataha fakaakó, kovi ʻa e ʻeá (ko e tokolahi taha ʻo e kāingalotú ʻoku nau fefonongaʻaki motopaiki) ʻOku fehangahangai e kāingalotu ʻi hoku uōtí, ʻa e Uooti Iuponí, mo e kotoa e ngaahi faingataʻa ko ení mo ha ngaahi meʻa lahi ange, ʻo faingataʻa ai ke nau maʻu lotu.

ʻI ha pongipongi Sāpate ʻe taha, naʻá ku fifili ai pe te mau tokoniʻi fēfē e kāingalotú ke nau ʻiloʻi e ngaahi tāpuaki ʻo hono ngāueʻi e tuí ke lahi ange ai ʻemau moihū fakatahá. Naʻá ku maʻu e fakakaukau ko ʻení, “Fēfē kapau te tau fili ha Sāpate ke mau tokanga taha ai ki hono ʻomi e mēmipa kotoa pē ki he lotú he ʻaho ko iá?” Kapau te mau lava ʻo ʻomi e taha kotoa he ʻaho tatau, ʻe lava ai e kāingalotú ʻo mamata tonu mo ongoʻi e mālohi ʻo e uōtí.

Naʻe saiʻia e kau taki kehé mo e kāingalotu ʻi he uōtí he fakakaukaú pea nau kau ʻi hono palaniʻi iá. Naʻa mau fakakaukau ki ha ʻaho, ko e 17 ʻo Sune ʻo e 2018—ko e Sāpate ofi taha ki he taʻu naʻe fokotuʻu ai e Siteiki Iuponí Taileni—pea kamata leva hono ʻoatu e ngaahi pōpoaki kau ki aí ʻi he mītia fakasōsialé. Naʻa mau ui ia ko e “Tau Omi ki he Lotú he ʻAho Sāpate Tatau! Toko 200 e Maʻu Houalotu Sākalamēnití—ʻE Lava Ke Fai Ia ʻe he Uooti Iuponí.”

Naʻe kau kotoa mai e uōtí ʻi he fepoupouʻaki ke nau omí. Naʻe toutou ʻoatu ʻe he taha kotoa e ngaahi pōpoakí ʻo fakalotoa e niʻihi kehé ke nau kau mai. Naʻe toe fakaafeʻi foki ʻe he kāingalotú ʻa kinautolu ne toe foki maí mo e ngaahi kaungāmeʻa teʻeki siasí. Pea naʻe ʻio mai ha kakai tokolahi!

Naʻa mau fakatokangaʻi ʻoku mahulu ange ʻeni ʻi ha polokalama fakalata pē ke sio pe ko e hā e tokolahi ʻo e kakai ʻe omí. Naʻa mau fie maʻu ia ke hoko ko ha aʻusia fakalaumālie makehe ke ne fakaʻaiʻai e kāingalotú ke nau fakamahuʻingaʻi e maʻu lotu sākalamēnití. Ko ia, ʻi he ngaahi māhina kimuʻa pea hoko iá, naʻe poupouʻi ʻe he kau pīsopelikí e kakaí ke nau fakaʻehiʻehi mei ha ngaahi ʻekitivitī te ne tukuhifo e mahuʻinga ʻo e sākalamenití pe moihū ki he ʻEikí.

Ne mau faʻu ha fakaʻilonga tohi ke tokoni ki he kakaí ke nau manatuʻi e meʻa ʻe hokó mo e Laumālie naʻa mau ʻiloʻi ʻe ʻi ai koeʻuhi ko e feinga ʻa e taha kotoa ke aʻu ki aí. Naʻe ʻi he fakaʻilonga tohí e hingoa ʻo e meʻa ʻe hokó pea mo ha potufolofola: “Naʻá ku pehē, ko e ngaahi ʻotua ʻa kimoutolu; pea ko e fānau ʻa e Fungani Māʻolungá ʻakimoutolu kotoa pē” (Saame 82:6). Naʻa mau fili e potufolofola ko ʻení he naʻa mau fie maʻu e taha kotoa ke nau ʻiloʻi ko ha fānau kinautolu ʻa e ʻOtuá pea ʻoku tau maʻu e tuʻunga malava ke hoko ʻo hangē ko Iá.

Naʻe palani taimi lōloa e kāingalotú kae lava e taha kotoa ʻo kau atu ki he ngāué he ʻaho ko iá. Ne faifai pea aʻu ki he ʻahó. Kae pehē foki mo e ngaahi faingataʻá. Naʻe ʻuha lōvai e efiafi kimuʻá pea hokohoko atu e ʻuhá he pō ko iá. Ko ha faingataʻa ʻe taha ko e hoko ha fakataha mahuʻinga ʻa e ʻapiakó he taimi tatau ʻoku fai ai e lotú.

Naʻa mau kole ki he taha kotoa ke lotu ke toʻo atu pe ikunaʻi e ngaahi faingataʻa ko ʻení. Fakafuofua ki he taimi 7:00 he pongipongi Sāpaté, naʻe tuʻu e ʻuhá. ʻI heʻemau tūʻuta atu ki he lotú, naʻá mau sio ai ki he ngaahi fāmili naʻe fie maʻu ke nau ʻalu ki he fakataha ʻa e akó. ʻI heʻemau fehuʻi ange fekauʻaki mo ʻenau fakatahá, naʻa nau pehē mai, “Naʻe pau ke mau tomuʻa haʻu ki he houalotu sākalamēnití.” Ko ha fakamoʻoni maʻongoʻonga ia kiate au kau ki he mahuʻinga ʻo e sākalamēniti ʻa e ʻEikí.

Naʻe ʻomi ʻe he kāingalotú ha ngaahi kaungāmeʻa mo ha kaungāʻapi tokolahi ki he lotú. Naʻe ʻomi ʻe ha fefine ʻe taha ʻi he uōtí hano ngaahi kaungāmeʻa ʻe toko valu kuo teʻeki ke nau haʻu tuʻo taha ki he lotú kimuʻa! ʻI he tokolahi ange e aʻu mai ʻa e kakaí, naʻe fie maʻu ke fakaava e holo fakalahi ki falelotú. Naʻe toko 215 e tokolahi ʻo e kau maʻu sākalamēnití! Naʻá ku ongoʻi hono nofoʻia kimautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he houalotú kotoa, pea naʻe tokoniʻi kimautolu ʻe he ʻOtuá ke ola lelei ʻemau feingá.

Hili e Sāpate fakaofo ko ʻení, naʻe toe tokolahi ange e kau toutou maʻu sākalamēnití. Naʻe kau heni ha kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisēteki ʻe toko tolu naʻa nau kamata haʻu maʻu pē mo honau ngaahi fāmilí ki he lotú. Naʻe ʻi ai ha fāmili ʻe taha ne papitaiso mo hilifakinima ha toko ua ʻo ʻenau fānaú he māhina hono hokó.

Naʻe vakai ʻemau kau taki ʻi he siteikí ki he aʻusia lelei ʻo homau uōtí pea nau fakakaukau ke fakahoko ha meʻa pehē. ʻI he polokalama ʻa e siteikí, naʻe tukupā e kāingalotu ʻo e siteikí takitaha ke nau maʻu lotu ʻi honau uōtí pē he Sāpate tatau. Naʻe ola lelei foki ʻeni ʻi hono kotoa ʻo e siteikí—ʻoku ou ʻiloʻi naʻe toko 208 e kau maʻu lotu ʻi ha uooti ʻe taha ʻi homau siteikí! ʻOku ou houngaʻia ʻi he ngaahi tāpuaki kuo maʻu ʻe hoku uōtí mo hoku siteikí koeʻuhi ko e hoko ʻa e ngaahi meʻá ni pea mo e Laumālie naʻa mau ongoʻi ʻi heʻemau teuteu mo kau atu ki aí.