2014
ʻOku Ou Manatu Maʻu Ai Pē Kiate Ia
Sānuali 2014


Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú

ʻOku Ou Manatu Maʻu pē Kiate Ia

ʻĪmisi
Larry M. Gibson

Ko e anga ʻo ʻetau tauhi ʻa e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoní ko e fakafōtunga atu ia ki tuʻa ʻo ʻetau fuakava ke manatuʻi maʻu ai pē ʻa Sīsū Kalaisí.

ʻĪmisi
bishop and deacon standing by the sacrament table

Tā fakatātaaʻi ʻe Ben Sowards

ʻOku ou manatu ki heʻeku taʻu 11, hono fakafeʻao fakalongolongo ʻe he pīsopé ki he falelotu homau fale foʻoú, ʻo ne tangutu ai mo au ʻi muʻa he tēpile sākalamēnití. Naʻá ne talamai, “ʻOkú ke ʻilo, Leli, ʻe vavé ni hano fakanofo koe ki he tuʻunga tīkoní ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné. ʻOkú ke fakatokangaʻi ko e tāpuaki mo e fatongia mahuʻinga ʻa e meʻa ko iá?” Naʻá ne talamai te u maʻu ʻa e fatongia toputapu ke fakafofongaʻi ʻa e Fakamoʻuí ʻi hono ʻoatu ʻa e fakataipe māʻoniʻoni ʻo e sākalamēnití kiate kinautolu ʻi heʻemau lotú. Naʻá ku fōngia ʻi he mafatukituki ʻo e fatongia fakataulaʻeiki naʻe ʻamanaki ke u maʻú.

Naʻe kole ʻeku pīsopé ke u ako maʻuloto ʻa e ongo lotu tāpuakiʻi ʻo e sākalamēnití mo fakakaukau ki heʻenau kaunga ki heʻeku moʻuí. Naʻá ne pehē kuo pau ke u feinga ke fai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku kole ʻi he ongo lotu tāpuaki ʻo e sākalamēnití ke tau takitaha fakahokó, kapau te u fakafofongaʻi ʻa e Fakamoʻuí ʻi hono tufa ʻo e sākalamēnití ki he niʻihi kehé. Hili ʻeku foki ki ʻapí, ne tokoni ʻeku tangataʻeikí ʻi hono kumi e ongo lotu tāpuaki ʻo e sākalamēnití ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá (20:76–79) mo e Tohi ʻa Molomoná (Molonai 4; 5) fakatouʻosi. Naʻá ku lau fakalelei kinaua, ko e fuofua taimi ia heʻeku moʻuí. Naʻá ku fakafanongo tokanga ʻi he taimi naʻe fakahoko ai ʻi he lotú. Naʻá ku fakalaulauloto ki he ngaahi leá ʻi he taimi naʻe tufa ai ʻa e maá, ka naʻe mahino kānokato e mafatukituki e fuakava ʻo e sākalamēnití ʻi he taimi naʻá ku fanongo ai ki he ngaahi lea ʻi he tāpuakiʻi ʻo e vaí: “ʻoku nau manatu maʻu ai pē kiate Ia.” Naʻá ku fehuʻi leva kiate au, “ʻOku ou manatu maʻu ai pē nai kiate Ia? ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e maʻu ai peé? ʻE lava fēfē ke u manatu maʻu ai pē kiate Ia?” Ko e taimi kotoa pē ʻoku ou fanongo ai ki he ongo lotu ko ia ʻo e sākalamēnití, ʻoku ueʻi au ke u fakakaukau ki he ongo fehuʻi tatau ko ʻení.

Ko e anga ʻo ʻetau tauhi ʻa e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoní ko e fakafōtunga atu ia ki tuʻa ʻo ʻetau fuakava mo e Tamai Hēvaní ke manatuʻi maʻu ai pē ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku totonu ke hoko ʻa e Sāpaté ko e makatuʻunga ʻo ʻetau manatuʻi Ia ʻi he ʻaho ʻe ono kehe ʻo e uiké.

Ko e Sāpaté ko ha ʻaho ia ke tau māmālie hifo ai, kiʻi mālōlō, pea mo manatuʻi ai. ʻOku tau ō ki heʻetau ngaahi houalotu faka-Siasí; fakalaulauloto ki hotau mālohingá, ngaahi tapuakí, mo ʻetau tōnounoú; kumi ha fakamolemole; maʻu ʻa e sākalamēnití; mo fakalaulauloto ki he mamahi ʻa e Fakamoʻuí maʻa kitautolú. ʻOku tau feinga ke ʻoua naʻa fakahalaʻi ʻe ha faʻahinga meʻa te ne taʻofi kitautolu mei he lotu kiate Iá, he “ko e ʻaho ko ʻení,” ʻo hangē ko e folofola ʻa e ʻEikí, “ʻoua naʻá ke fai mo ha toe meʻa kehe” (T&F 59:13). Ka ʻi ai ha faʻahinga ngāue ʻoku tau kau ai he Sāpaté ʻoku totonu ke fenāpasi mo e laumālie ʻo e manatuʻi ʻo Kalaisí. Kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku tau fai ʻi ha konga ʻo e Sāpaté ʻokú ne toʻo e Fakamoʻuí mei heʻetau fakakaukaú mo e ngāue tokoni he Sāpaté ʻo hangē ko ia naʻá Ne mei fakahokó, pea mahalo ʻoku totonu ke tau toe fakakaukauʻi e meʻa ʻoku tau faí. Manatuʻi, ko e Sāpaté ko ha ʻaho ia naʻe ʻikai fokotuʻu pē “ke mālōlō mei heʻetau ngaahi ngāué” ka ke tau toe “fai hoʻo ngaahi huú ki he Fungani Māʻolungá” (T&F 59:10).

Kuo pau ke tau palani ʻetau moʻuí ʻi ha founga he ʻikai ha toe ʻuhinga ai ke toʻo ʻa e molumalu ʻo ha konga ʻo e ʻaho ʻo e ʻEikí. Ko ha ʻaho ke fai ai ʻEne ngāué, ko ha ʻaho ʻe lava ke tāpuakiʻi ai ʻetau moʻuí kakato mo fakafoʻou ʻaki haʻatau maʻu ha ngaahi aʻusia toputapu fakataautaha pea mo hotau familí. Ko ha ʻaho ke fakatupulaki ai hotau laumālié.

Tuku ha taimi ʻi he ʻahó ni ke faʻu ai ha palani lelei ʻi he faʻa fakakaukau ʻo ha ngaahi meʻa te ke fai ke ngaohi moʻoni ai ʻa e ʻaho Sāpaté ko ha ʻaho toputapu mo māʻoniʻoni ʻi hoʻo moʻuí. Peá ke ngāueʻi leva hoʻo palaní.

Manatuʻi e talaʻofa fakaʻofoʻofa ʻa e ʻEikí kiate kinautolu ʻoku nau tauhi totonu ʻa e Sāpaté: “Pea fakatatau ki hoʻomou fai ʻa e ngaahi meʻá ni ʻi he fakafetaʻí, ʻi he loto fiefia mo e ngaahi fofonga malimalí, … [te mou] maʻu ʻa e mahu ʻo e māmaní” (T&F 59:15–16). Te tau lava ʻapē ke siʻaki ʻa e ngaahi tāpuakí ni ʻi heʻetau moʻuí mo e moʻui ʻa e kau mēmipa hotau fāmilí?

ʻOku ou tui ki hono tauhi ʻo e ʻaho Sāpaté. ʻOku ou fakamoʻoni hangatonu atu ai ka ʻi he loto fakatōkilalo ko e tauhi ʻo e ʻaho Sāpaté ko e fekau ia ʻa hotau ʻOtua, ʻa ia ʻoku moʻui mo ʻofa ʻiate kitautolu fakatāutahá. ʻOku ou fakamoʻoni kapau te tau muimui mo moʻui ʻaki e tuʻutuʻuni fakalangi ke tauhi ʻa e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoní, ʻe hanga ʻe he ʻEikí ʻo tāpuakiʻi kitautolu, tataki kitautolu, pea mo fakahinohinoʻi fakalaumālie kitautolu ʻi hono fakaleleiʻi e ngaahi palopalema ʻoku tau fehangahangai mo iá.