2014
Ko e Taimi Lelei Taha ke Tō ai ha Fuʻu ʻAkaú
Sānuali 2014


Pōpoaki ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí

Ko e Taimi Lelei Taha ke Tō Ai ha Fuʻu ʻAkaú

ʻĪmisi
Palesiteni Dieter F. Uchtdorf

Ko Sānusí (Janus) ko e ʻotua ʻo e kamataʻangá ʻi Loma he kuonga muʻá. Naʻe faʻa fakafōtunga ʻaki ia ha fofonga ʻe ua—ʻo hanga ʻa e fofonga ʻe taha ki mui ki he kuo hilí, pea hanga ʻa e tahá ki muʻa ki he kahaʻú. ʻOku fakahingoa ʻi ha ngaahi lea fakafonua ʻe niʻihi ʻa e māhina ko Sānualí kiate ia koeʻuhí he ko e kamataʻanga ʻo e taʻú ko ha taimi ʻo e fakalaulaulotoa pea mo e palani.

Hili ha ngaahi taʻu ʻe lauiafe ʻoku kei pukepuke ʻe ha ngaahi anga fakafonua lahi ʻi he funga ʻo e māmaní, ha tukufakaholo ke fai ha ngaahi tukupā ki he taʻu foʻoú. ʻOku moʻoni, ko e fokotuʻu e ngaahi tukupaá ʻoku faingofua—ka ko hono tauhí ko ha meʻa kehe ʻaupito ia.

Naʻe ongoʻi fiemālie ha tangata ki heʻene fakalakalaka ʻo fakatatau ki he lisi lōloa ʻo ʻene ngaahi tukupā ki he Taʻu Foʻoú. Naʻe fakakaukau ia, “Ko e tuʻu ko ʻení, kuó u lava ʻo tauhi e fakasiʻisiʻi ʻeku kaí, mapuleʻi ʻeku ʻitá, kuó u muimui ki heʻeku patisetí, pea kuo teʻeki ai tuʻo taha ke u lāunga ʻi he kulī hoku kaungāʻapí. Ka ko e ʻaho 2 ʻeni ʻo Sānualí pea kuo tatangi e uasí pea ʻoku taimi leva ke u ʻā. ʻE fie maʻu ha mana ia ke hokohoko atu ʻaki hono tauhi ʻeku ngaahi taumuʻá.”

Toe Kamata Foʻou

ʻOku ʻi ai ha faʻahinga meʻa fakatupu ʻamanaki lahi fekauʻaki mo e toe kamata foʻoú. Mahalo te u pehē ʻoku ʻi ai pē taimi ʻoku tau toe fie kamata foʻou kātoa ai ʻo ʻikai ha toe fehalaaki.

ʻOku ou saiʻia ke maʻu ha komipiuta foʻou ʻoku teʻeki fakahū ki ai ha meʻa. ʻOku ngāue lelei ia ʻi ha vahaʻataimi. Ka ʻi he fakalau mai ʻa e ngaahi ʻahó mo e ngaahi uiké pea lahi ange mo e ngaahi polokalama ʻoku hū ki aí (ko e niʻihi ne fie maʻu, pea ko e niʻihi naʻe ʻikai fuʻu fie maʻu), ʻoku fāifai pē pea kamata ke tuai, pea ko e ngaahi meʻa naʻe faʻa vave hono fakahoko mo leleí kuo fakaʻau ʻo tuai ʻaupito. Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai pē toe ngāue ia. Naʻa mo hono fakamoʻuí ʻoku tuai e lele ʻa e mīsiní koeʻuhí ko e ngaahi fakamatala noaʻiá mo e ngaahi polokalama taʻe-ʻaongá. ʻOku ʻi ai pē taimi, ko e meʻa pē ke faí ko hono tāmateʻi kotoa e polokalama he komipiutá pea toe kamata foʻou.

ʻE lava ke pehē mo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻo puputuʻu ʻi he tailiilí, veiveiuá, mo mafasia ʻi he loto halaiá. ʻE lava ke mafatukituki e ngaahi fehalaaki kuo tau faí (tatau pē ʻetau loto ki ai pe taʻe-loto ki ai fakatouʻosi) kae ʻoua kuo ʻasi faingataʻa ke toe fai e meʻa ʻoku tau ʻilo ʻoku totonu ke tau faí.

Fekauʻaki mo e angahalá, ʻoku ʻi ai ha founga fakafoʻou ʻoku ui ko e fakatomalá, ʻa ia ʻokú ne fakaʻatā ke tau fakamaʻa ʻetau moʻuí mei he ngaahi fele mo e ngaahi kavenga mafasia ʻo hotau lotó. Tuʻunga ʻi he Fakalelei fakaofo mo manavaʻofa ʻa Sīsū Kalaisí, ʻoku fakahinohino kitautolu ʻe he ongoongoleleí ki he founga ke fakamaʻa ai hotau laumālié mei he mele ʻo e angahalá ka tau toe hoko ʻo foʻou, haohaoa, pea mo maʻa hangē ha fānau īkí.

ʻOku hanga ʻe ha ngaahi meʻa kehe ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻo taʻofi kitautolu, mo fakatupu ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi tōʻonga taʻeʻaonga ʻoku nau fakafaingataʻaʻiaʻi ʻetau kamatá.

Ko Hono ʻAi ke Hāsino Mai e Lelei Taha ʻIate Kitautolú

Ko ha ngāue mahuʻinga e fokotuʻu taumuʻá. ʻOku tau ʻilo ʻoku ʻi ai ha ngaahi taumuʻa ʻa ʻetau Tamai Hēvaní koeʻuhí he kuó Ne ʻosi fakahā mai ko ʻEne ngāué mo Hono nāunaú ke “fakahoko ʻa e moʻui taʻe-faʻa-mate mo e moʻui taʻengata ʻa e tangatá” (Mōsese 1:39).

ʻE lava ke ʻomi ʻe heʻetau ngaahi taumuʻa fakatāutahá ʻa e lelei taha ʻiate kitautolú. Neongo ia, ko e taha ʻo e ngaahi meʻa ʻokú ne uesia ʻetau feinga ke fakahoko mo tauhi ʻetau ngaahi tukupaá ko e fakatoloí. ʻOku tau faʻa fakatoloi he taimi ʻe niʻihi ke kamata, ʻo tali ki ha momeniti totonu ke kamata ai—ki he ʻuluaki ʻaho ʻo e taʻu foʻoú, ki he kamataʻanga ʻo e faʻahitaʻu māfaná, ki he taimi ʻoku ui ai kitautolu ko e pīsope pe palesiteni ʻo e Fineʻofá, hili e hū ʻa e fānaú ki he akó, pe hili ʻetau maʻu vāhenga mālōloó.

ʻOku ʻikai ke mou fie maʻu ha fakaafe ka mou toki kamata ngāue ki hoʻomou ngaahi taumuʻa māʻoniʻoní. ʻOku ʻikai fie maʻu ke mou tatali ki ha ngofua ka mou toki hoko ko e tokotaha naʻe fakataumuʻa kimoutolu ki aí. ʻOku ʻikai fie maʻu ke mou tatali ke toki fakaafeʻi kimoutolu ke mou ngāue ʻi he Siasí.

Te tau lava he taimi ʻe niʻihi ʻo maumauʻi ha ngaahi taʻu ʻo ʻetau moʻuí ʻi he tatali ke toki fili kitautolú (vakai, T&F 121:34–36). Ka ko ha fakakaukau hala ia. Kuo ʻosi fili kimoutolu ia!

Naʻá ku fakamoleki ha taimi ʻi heʻeku moʻuí ʻo ʻikai ke u mamohe ʻi ha ngaahi pō he hohaʻa ki he ngaahi palopalemá, loto hohaʻá, mo e mamahi fakatāutahá. Ka neongo pe naʻe fakapōʻuli fēfē ʻa e poó, ʻoku fakalotolahiʻi maʻu pē au ʻe he foʻi fakakaukau ko ʻení: kuo pau ke hopo hake ʻa e laʻaá ʻi he pongipongí.

ʻI he ʻaho foʻou kotoa pē, ʻoku mafoa mai ʻa e ata foʻou—ʻo ʻikai ki he māmaní pē ka kiate kitautolu foki. Pea ʻoku hoko mai mo e ʻaho foʻoú ha kamataʻanga foʻou—ko ha faingamālie ke toe kamata foʻou.

Kae Fēfē Kapau He ʻIkai Ke Tau Lava?

Ko e meʻa ʻokú ne taʻofi kitautolu he taimi ʻe niʻihi ko e ilifiá. Mahalo te tau ilifia naʻa ʻikai ke tau ikunaʻi, pe ilifia naʻa tau ikuna, pe te tau mā, pe te tau liliu kapau te tau ikuna, pe te ne liliu ʻa e kakai ʻoku tau ʻofa aí.

Pea tau tatali leva ai. Pe lī tauveli.

Ko e meʻa ʻeni ʻe taha ʻoku fie maʻu ke tau manatuʻi ʻi he taimi ke fokotuʻu ai e ngaahi taumuʻá: ʻOku ngalingali pē he ʻikai ke tau lavaʻi—ʻi ha taimi nounou pē. Ka ʻe lava ke fakaivia kitautolu, ʻo ʻikai ke tau loto foʻi, he ʻoku toʻo ʻe he mahino ko ʻení ʻa e mafasia ʻo e tuʻunga haohaoa pē he taimi ní. ʻOkú ne tala pē mei he kamataʻangá ʻe ʻi ai pē ha taimi, te tau ala tōnounou ai. ʻOku toʻo atu ʻe heʻetau tomuʻa ʻilo ʻení ha konga lahi ʻo e ʻohovale mo e lotofoʻi ʻo e taʻemalavá.

Ko e taimi ʻoku tau ngāueʻi ai ʻetau ngaahi taumuʻá he founga ko ʻení, ʻoku hangē ʻoku ʻikai toe fakangatangata kitautolu ʻe heʻetau taʻe-malavá. Manatuʻi, ʻe tatau ai pē kapau he ʻikai ke tau aʻusia ʻetau taumuʻa taupotu tahá, pe ikuʻanga ʻoku fie maʻú ʻi he vave tahá, ka kuo pau pē ke ʻi ai haʻatau fakalakalaka ʻi he hala te tau fakaiku atu ki aí.

Pea ʻoku mahuʻinga ia—ʻoku mahuʻinga lahi.

Neongo ʻe lava ke tau tōnounou mei he laine ke tau ngata aí, ka ko hono hoko atu ʻo e fonongá te ne ʻai ke tau maʻongoʻonga ange mei hotau tuʻunga ʻi muʻá.

Ko e Taimi Lelei Taha ʻEni Ke Kamata Aí

ʻOku pehē ʻe ha palōveape motuʻa, “Ko e taimi lelei taha ke tō ai ha fuʻu ʻakaú ko e taʻu ʻe 20 kuo hilí. Ko e taimi lelei taha hono uá ko e taimí ni.”

ʻOku ʻi ai ha faʻahinga meʻa fakaʻofoʻofa mo fakatupu ʻamanaki ʻi he foʻi lea ko e taimi ní. ʻOku ʻi ai ha faʻahinga meʻa fakatupu ivi lahi fekauʻaki mo e foʻi moʻoni ko iá kapau te tau fili ke fakapapauʻi he taimí ni, te tau lava ʻo ngaʻunu ki muʻa ʻi he momeniti pē ko ʻení.

Ko e taimi ní ko e taimi lelei taha ia ke te kamata hoko ai ko e tokotaha ʻokú te fakaʻamu ki aí—ʻo ʻikai ʻi he taʻu ʻe 20 mei heni ka ʻi ʻitāniti kotoa foki.

Ko e Faiako mei he Pōpoaki ko ʻEní

Naʻe fakamatala ʻa Palesiteni ʻUkitofa ko e taimi ʻoku ʻikai ke tau lava ai ʻo aʻusia ʻetau ngaahi taumuʻá, “ʻe lava ke fakaivia kitautolu. … Neongo ʻe lava ke tau tōnounou mei he laine ke tau ngata aí, ka ko hono hoko atu ʻo e fonongá te ne ʻai ke tau maʻongoʻonga ange mei hotau tuʻunga ʻi muʻá.” Kole ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia naʻa nau ako lahi ange ai ʻi hono ngāueʻi ʻo e taumuʻá ʻi heʻenau ako mei hono olá, hangē ko e ʻosi mei he ako māʻolungá pe maʻu ha pale.

Taá mei he iStockphoto/Thinkstock