2010
Ua Toetu o Ia!
Me 2010


Ua Toetu o Ia!

O le tuugamau gaogao i lena uluai taeao o le Eseta, o le tali lea i le fesili a Iopu, “Afai e oti le tagata, e toe ola mai ea o ia?”

Ata
President Thomas S. Monson

O se sauniga matagofie lenei. E fai au ma sui o i latou uma na auai e ala i saunoaga po o musika, i le avea ai ma Peresitene o le Ekalesia, ua ou filifili ai e fai atu ia te outou i lenei taimi na o ni upu se lua, ua lauiloa o upu e lua e sili ona taua i le gagana Peretania. Ia Tuafafine Cheryl Lant ma ona fesoasoani, le aufaipese, o le au musika, o le aufailauga, o na upu o le “Faafetai lava.”

I le tele o tausaga talu ai, ao i ai i Lonetona, i Egelani, sa ou asiasi ai i le mataaga logologoa o faatufugaga a Tate. Sa faaalia i lea potu ma lea potu galuega a Gainsborough, Rembrandt, Constable ma isi tusiata logologoa. Sa ou faamemelo i lo latou matagofie ma ou maofa i le tomai sa manaomia e fatufatu ai nei galuega maoae. Peitai, sa i ai i se tulimanu lē leoa o le fogafale lona tolu, se atavali sa le gata ina tosina atu i ai la’u vaai, ae sa nutimomoia ai foi lo’u loto. O le tusiata, o Frank Bramley, sa valiina se tama’i fale faatauvaa e faasaga i se moana sousou. Sa i ai ni tamaitai se toalua, o le tina ma le ava a se faifaiva ua leiloa, sa autilo ma faatalitali i le po atoa mo lona toe foi mai. Ua mavae atu nei le po, ma ua la iloa nei ua leiloa o ia i le sami ma o le a le toe foi mai. Sa tootuli i autafa o le tina o lana tane, ma lona ulu ua sulu atu i vae o le olomatua, ma sa tagi ai ma le faanoanoa le avā. O le moliga’o ua uma sa tu i luga o le faamalama, na ta’u mai ai le umi sa la faatalitali ai, a ua leai.

Sa ou lagonaina le lototiga o le fafine talavou; sa ou lagonaina lona faavauvau. O upu olaola e le galo sa tuuina e le tusiata i lana galuega na faamatala ai le tala matautia. E faitauina: O Se Tafa o Ata ua Leai se Faamoemoe.

Talofa e i le momoo o le fafine talavou mo se faamafanafanaga, e moni ai le “Solo o Aualofaaga” o Lopati Lui Sitivenisone:

Ua i fale tautai na tiu mai vasa,

Nape foi i fale na tuliga i tuasivi.1

Mai mea moni uma o le olaga nei, e leai lava se mea ua matua mautinoa lona iuga. Tatou te oti uma lava; o lo tatou “tofi e āu i ai tagata uma; e mafai ona ia amia le pepe meamea po o le talavou; [e mafai] ona asiasi mai i le popofou o le olaga; pe tolopo foi lana valaau seia pulapula lagoto le soifua ma sinasina … le lauao; e mafai foi ona tulai mai ona o se faalavelave faafuasei po o se ma’i, … pe … ala mai foi i se mafuaaga faalenatura; ae e tatau lava ona oo mai le oti.”2 E mautinoa lava o se ata o le tiga ona o le motusia o mafutaga, aemaise lava i ē talavou, o se ta ogaoga o miti e lē o iloa, o faanaunauga e lei faataunuuina ma faamoemoega ua faatoilaloina.

O ai se tagata ola, e feagai ma le aveesea o sē ua pele, pe ua iloa e tatau foi ona oti, ae lei mafaufau loloto i le mea o loo faatalitali mai i tua atu o le veli lea e tavavaeese ai mea o vaaia mai mea e le o vaaia?

I le tele o seneturi ua mavae, o le alii o Iopu—sa matua faamanuiaina i ituaiga oa uma, ae mulimuli ane sa matua puapuagatia o ia i mea uma e mafai ona tupu i se tagata soifua—sa nonofo ma ana uo ma sa faia le fesili faifai pea, “Afai e oti le tagata, e toe ola mai ea o ia?”3 Sa tautala Iopu i le mea sa mafaufau i ai alii ma tamaitai soifua uma.

I lenei taeao mamalu o le Eseta, ou te fia mafaufau ai i le fesili a Iopu—“Afai e oti le tagata, e toe ola mai ea o ia?”—ma tuuina atu le tali e le gata ina maua mai i le mafaufau toto’a i ai, ae ua maua mai foi i le afioga ua faaalia mai a le Atua. Ou te amata atu i mea e tatau ai.

Afai o i ai se mamanu i lenei lalolagi o loo tatou nonofo ai, e tatau la ona i ai se Tusi Mamanu po o se Mataisau. O ai e mafai ona vaai atu i le anoanoai o matagofie o le atulaulau e aunoa ma le talitonu o loo i ai se mamanu mo tagata uma? O ai e mafai ona masalosalo o loo i ai se Mataisau?

I le tusi a Kenese ua tatou aoao ai na faia e le Mataisau Maoae le lagi ma le lalolagi: “Sa soona nunumi le lalolagi ma ua gaogao; sa ufitia foi le moana i le pouliuli.”

“Ia malamalama” na fetalai atu ai le Mataisau Maoae, “ona malamalama ai lea.” Na Ia faia le vanimonimo. Na Ia tuueseeseina le laueleele mai le sami ma faapea atu, “Ia tupu le vao mu’a mai le eleele, … ma le laau e ‘aina ona fua, e fua mai ia te ia lava o ona fatu.”

Na Ia faia malamalama e lua—o le la ma le masina. Na faia foi fetu i Lana mamanu. Na Ia fai atu ia i ai meaaola i le vai ma manufelelei i luga a’e o le fogaeleele. Ma sa i ai foi. Sa Ia faia o povi, o manu fanua, ma mea fetolofi. Toeitiiti a mae’a le mamanu.

O le mea mulimuli lava, na Ia foafoaina ai le tagata i Lona lava faatusa—o le tane ma le fafine—e pule i mea ola uma.4

O le tagata lava ia na tuuina atu i ai le atamai—o se faiai, se mafaufau, ma se agaga. O le tagata lava ia, e i ai nei uiga, ua i ai le mana mo le faatuatua ma le faamoemoe, mo musumusuga ma faanaunauga.

O ai e mafai ona finau ma le faatauanau faapea o le tagata—le galuega aupito tamalii a le Mataisau Maoae, ua i ai le pule i meaola uma, e i ai se faiai ma se loto, se mafaufau ma se agaga, ma le atamai ma le paia, o le a lē toe i ai pe a tuua e le agaga le tino faaletino?

Ina ia malamalama i le uiga o le oti, e tatau ona tatou talisapaia le faamoemoega o le olaga. O sina malamalama itiiti lava e tatau ona gauai atu i le malamalama sili atu e maua mai i faaaliga, lea tatou te iloa ai sa tatou ola muamua ae tatou te lei fananau mai i le olaga nei. I lo tatou i ai i le muai olaga, e le taumateina lo tatou i ai o nisi o atalii ma afafine o le Atua sa alalaga fiafia ona o le avanoa e o mai ai i lenei olaga faitino faigata, ae e tatau ai.5 Sa tatou iloa o lo tatou faamoemoega o le maua lea o se tino faitino, ia faatoilaloina tofotofoga ma ia faamaonia o le a tatou tausia poloaiga a le Atua. Sa silafia e lo tatou Tama lena mea ona o le natura o le olaga faitino, o le a tofotofoina i tatou, o le a agasala ma o le a lē atoatoa. O lea, ina ia mafai ona tatou maua avanoa uma o le manuia, sa Ia saunia ai se Faaola o le a puapuagatia ma maliu mo i tatou. E le gata o le a Ia togiolaina a tatou agasala, ae o se vaega o lena Togiola o le a Ia faatoilaloina foi le oti faaletino lea o le a tatou oo i ai, ona o le Pa’ū o Atamu.

O le mea lea, ua silia ma le 2,000 tausaga talu ai, na soifua mai ai Keriso, lo tatou Faaola i le olaga nei i se falemanu i Peteleema. Na afio mai lava le Mesia ua loa ona valoia.

E laitiiti lava se tala tusia ia Iesu a o tamaitiiti. Ou te fiafia lava i le fuaitau mai le Luka: “Ua tupu le poto ma le tino o Iesu, ua alofagia o ia e le Atua atoa ma tagata.”6 Ma mai le tusi o Galuega, o loo i ai se fasifuaitau e faatatau i le Faaola lea e i ai sona lalolagi o faauigaga: “O Ia sa femaliuai ma agalelei.”7

Sa papatisoina o Ia e Ioane i le vaitafe o Ioritana. Sa Ia valaauina Aposetolo e Toasefululua. Sa Ia faamanuiaina ē mama’i. Sa Ia faasavavali i ē pipili, faapupula ē tauaso, o tutuli foi ua faalogo. Sa Ia faatuina mai le oti i le ola. Sa Ia aoao mai, sa Ia molimau mai ma sa Ia tuuina mai se faataitaiga atoatoa mo i tatou e mulimuli ai.

Ona oo ai lea ina amata faaiuiu le misiona a le Faaola o le lalolagi i la le tino. Sa faia se talisuaga mulimuli ma Ana Aposetolo i se afeafe aupito i luga. O loo loma Ketesemane ma le satauro i Kalevaria.

E leai se tagata ola e mafai ona tāēa le taua atoatoa o le mea na faia e Keriso mo i tatou i Ketesemane. O Ia lava, na faamatalaina le aafiaga mulimuli ane: “[O le] tiga lea na faagateteina ai a’u lava, o le Atua, le silisili ese i mea uma, ona o le tiga, ma na maligi ai le toto mai pu laiti uma lava o le tino, ma tiga le tino atoa ma le agaga.”8

Ina ua mavae le mafatiaga i Ketesemane, ua uma nei le malosi, sa pu’eina o Ia e ni lima talatala, fefeu ma aveina atu i luma o Ana, Kaiafa, Pilato ma Herota. Sa tuua’ia o Ia ma fetuuina. O sasa matautia na atili ai ona vaivai si Ona tino ua lailoa i le tiga. Sa tafe ifo le toto mai Ona fofofoga a ‘o oomi atu i lona ao se paletuitui mataga, ma tuituia ai Lona muāāo. Ona toe avatu ai foi lea o Ia ia Pilato, o lē na gauai atu i le alalaga mai o tagata matamataita: “Faasatauro ia te ia, faasatauro ia te ia.”9

Sa matua sasaina o Ia i se sasa o maea tuaiti na fili ai ni u’amea ma ni ponaivi maamaai. A’o tulai a’e mai le mamafatu o le mafatiaga, sa tautevateva ana la’a ma tauamo Lona lava satauro seia oo ina Ia le toe mafaia, ona amoina ai lea e se tasi le avega mo Ia.

Ma iu ai, i luga o se maupuepue e igoa o Kalevaria, a o vaavaai atu soo ua leai se faamoemoe, sa tu’itu’i Lona tino ua manu’a i se satauro. Sa tauemuina o Ia e aunoa ma se alofa ma sa fetuuina ma amusia. Ae na Ia alaga, “Lo’u Tama e, ia e faamagalo atu ia te i latou; aua ua latou le iloa le mea ua latou faia.”10

Na mavae atu itula o le mafatiaga a o taulalata atu i Lona maliu. Mai i Ona laugutu ua matutu na tulei mai ai upu, “Lo’u Tama e, ou te tuuina atu lo’u nei agaga i ou aao: ua na fetalai ia upu, ona to ai lea o lana manava.”11

Ina ua faasaolotoina o Ia e le taaligoligoa ma le mafanafana o se maliu alofa mutimutivale mai faanoanoaga o le olaga nei, sa toe foi atu o Ia i le afioaga o Lona Tama.

I le taimi mulimuli semanu lava e mafai e le Alii ona toe solomuli. Ae leai. Sa ui ifo o Ia i mea uma, ina ia mafai ai e Ia ona faaolaina mea uma. Sa vave ona tuuina ifo ma le faaeteete lona tino maliu i se tuugamau nono.

E leai ni upu i tusitusiga paia faaKerisiano e sili atu ona taua ia te au nai lo na upu na fai atu e le agelu ia Maria le Makatala a’o tagi, ma le isi Maria, ina ua oo i le uluai aso o le vaiaso sa, sa latou faalatalata atu i le tuugamau e vaai le tino o lo latou Alii. Na fai atu le agelu:

“Se a le mea tou te saili ai le ua soifua i e ua oti?

“E le o iinei o ia, a ua tu.”12

Ua toe soifua lo tatou Faaola. O le mea aupito mamalu, faamafanafana ma faamautinoa o mea uma i le talafaasolopito o le tagata ua tupu—o le manumalo i le oti. Ua soloiesea le tiga ma le mafatiaga o Ketesemane ma Kalevaria. Ua mautu le faaolataga o le tagata. Ua toe laveaia le Pa’ū o Atamu.

O le tuugamau gaogao i lena uluai taeao o le Eseta, o le tali lea i le fesili a Iopu, “Afai e oti le tagata, e toe ola mai ea o ia?” Outou uma o mafai ona lagona mai lo’u leo ou te folafola atu, Afai e oti le tagata, o le a toe ola mai o ia. Ua tatou iloa, aua ua ia i tatou le malamalama o le upumoni ua toe faaalia mai.

“Aua ua oo mai le oti talu le tagata, ua oo mai foi le toe tutu o e ua oti talu le tagata.

“Aua faapei ona oti uma ia Atamu, e faapea foi ona faaolaina uma ia Keriso.”13

Ua ou faitauina—ma ua ou talitonu—i molimau a i latou na vaai i le faavauvau o le Faasatauroga o Keriso ma le olioli o Lona Toetu. Ua ou faitauina—ma ua ou talitonu—i molimau a i latou i le Lalolagi Fou, o ē na asiasi atu i ai lena lava Alii toetu.

Ua ou talitonu i le molimau a lē, na talanoa i lenei tisipenisione ma le Tama ma le Alo i se vao ua ta’ua nei e paia, ma o lē na ofoina atu lona ola, e faamau ai i lona toto lena molimau. Na ia tautino mai:

“O lenei, ina ua uma ona faia molimau e tele e uiga ia te ia, o le molimau tupito mulimuli lenei i mau uma lava, ma te faia ia te ia: O loo soifua o ia!

“Aua na ma vaaia o ia, i le itu taumatau lava o le Atua; na ma faalogoina foi le siufofoga o molimau mai o ia lava lea o lē Toatasi na Fanaua e le Tama.”14

E mafai i taimi uma ona tulei ese le pogisa o le maliu e le malamalama o le upumoni ua toe faaalia mai. “O a’u nei o le toe tu ma le ola,” na fetalai ai le Alii.15 “Ou te tuuina atu ia te outou le filemu, o lo’u filemu ou te avatu ai ia te outou.”16

I le gasologa o tausaga ua ou faalogo ai ma faitau i molimau ua matua tele na’ua ua lē mafaitaulia, e faasoa mai e tagata o ē ua molimau mai i le moni o le Toetu, ma ē sa mauaina i o latou taimi sa matua manaomia ai le fesoasoani, le filemu ma le faamafanafanaga na folafola mai e le Faaola.

O le a ou ta’ua se vaega o na ituaiga tala. I le lua vaiaso talu ai, sa ou mauaina ai se tusi faamomoiloto mai se tamā o se fanau e toafitu, na tusi mai e uiga i lona aiga aemaise ai lona atalii o Iasona, na amata ona ma’i ina ua 11 ona tausaga. I nai tausaga na sosoo ai, ua oso soo ai lava le ma’i o Iasona. Sa faamatala e lenei tamā ia uiga lelei o Iasona ma lona natura laumata fiafia, e ui lava i luitau o lona ola maloloina. Na maua e Iasona le Perisitua Arona i le 12 o ona tausaga ma sa “naunau pea o ia e faalauteleina ona tiute i le tulaga aupito silisili, pe na te lagona le malosi pe leai.” Na maua lana Taui o le Eagle Scout i le 14 o ona tausaga.

I le taumafanafana talu ai, e le’i leva ona tuanai le aso fanau lona 15 o Iasona, ae toe taofia o ia i le falemai. I se tasi o ana asiasiga e vaai Iasona, na tau atu lona tamā o moeiini ona mata. I lona le iloaina pe o moe Iasona po o ala, o lea na amata talatalanoa lemu atu ai ia te ia. “Iasona,” na ia fai atu ai, “Ou te iloa ua e matua mafatia i si ou olaga puupuu ma ua faigata lou tulaga i le taimi nei. E ui lava ina e tauivi ma se taua tele, ae ou te le manao lava e uma lou faatuatua ia Iesu Keriso.” Fai mai na faate’ia o ia i le vave ona pupula mai o mata o Iasona ma fai mai “E Le Mafai!” i se leo manino, ma le mausali. Ona moeiini ai lea o mata o Iasona ma e lei toe tautala lava.

Na tusia e lona tamā, “I lea tautinoga faigofie, sa ta’u mai ai e Iasona se tasi o molimau aupito mamana, ma le mama a’ia’i ia Iesu Keriso ua ou faalogo i ai… . Ina ua tusilolomiina lana tautinoga o le ‘E Le Mafai!’ i lo’u loto i lena aso, sa faatumulia lo’u loto i le olioli ona ua faamanuiaina au e le Tama Faalelagi, e avea ma tamā o lenei tamaitiiti tamalii maoae … [O le] taimi mulimuli foi lea sa ou faalogo ai ia te ia o tautino mai lana molimau ia Keriso.”

E ui ina sa manatu lona aiga o le a na o se isi foi siigama’i e pei ona masani ai, ae e lei atoa le lua vaiaso mulimuli ane ae maliu Iasona. Sa faamisiona sona uso e matua atu ma sona tuafafine i le taimi lea. O le isi uso, o Kyle, faatoa maua lona valaauga mo le misiona. O le mea moni, na vave ona taunuu mai le valaauga nai lo le aso na faamoemoeina, ma i le aso 5 o Aokuso, i le toe tasi le vaiaso a o lei maliu Iasona, sa faapotopoto ai le aiga i lona potu i le falemai ina ia mafai ai ona tatala iina le valaauga o Kyle i le misiona ma iloa ai e le aiga atoa.

I lana tusi mai ia te au, sa aumai ai e le tamā ma se ata o Iasona i lona moega i le falemai, faatasi ma lona uso matua o Kyle o loo tu i autafa o lona moega ma uu lona valaauga o le misiona. O le faamatalaga lea na tusia i lalo ifo o le ata: “Ua valaauina i la’ua e faamisiona faatasi—i itu uma e lua o le veli.”

Sa auina mai i le fale e le uso ma le tuafafine o Iasona sa faamisiona i lena taimi ni tusi matagofie faamafanafana e faitauina i le falelauasiga o Iasona. O lona tuafafine, sa faamisiona i le Misiona a Atenitina Buenos Aires Sisifo, sa tusia, o se vaega o lana tusi: “Ou te iloa o loo soifua Iesu Keriso, ma talu ai o loo soifua o Ia, o lea o le a toe ola uma ai foi i tatou uma e aofia ai ma Iasona… . E mafai ona tatou maua le mafanafana i le iloa mautinoa ua tatou maua, ua uma ona faamauina faatasi i tatou o se aiga e faavavau… . Afai tatou te faia le mea sili tatou te mafaia e usitai ma faia mea sili i lenei olaga, o le a tatou toe vaai [ia te ia].” Sa faaauau lana tusi, “[E] i ai se mau ua leva ona ou fiafia i ai ao lea ua fou lona uiga ma le taua i lenei taimi … [Mai le] Faaaliga mataupu e 21, fuaiupu e 4: ‘E soloiesea foi e le Atua loimata uma i o latou mata; e leai foi se toe oti, po o se faanoanoa, po o se aue, e leai foi se toe puapuaga, aua ua mavae atu mea muamua.’”

O’u uso e ma tuafafine pele, i lo tatou ituaso o le faanoanoaga ogaoga, e mafai ona tatou maua le filemu a’ia’i mai upu a le agelu i lena uluai taeao o le Eseta, “E le o iinei o Ia: auā ua toe tu mai o ia.”17

Ua toe tu mai le Alii!

Ia alalaga ma fiafia,

Mai i lona tuugamau;

Ia tatou fiafia uma,

Ua toe ola i tatou.

Ona o Iesu toe tu!18

I le avea ai ma se tasi o Ana molimau faapitoa i le fogaeleele i ona po nei, o lenei Aso Sa mamalu o le Eseta, ou te tautino atu ai e moni lenei mea, i Lona suafa paia—le suafa o Iesu Keriso, lo tatou Faaola—amene.

FAAMATALAGA

  1. Robert Louis Steveson, “Requiem,” i le An Anthology of Modern Verse, ed. A. Methuen (1921), 208.

  2. James E. Talmage, Jesus the Christ, 3rd ed. (1916), 20.

  3. Iopu 14:14.

  4. Tagai Kenese 1:1–27.

  5. Tagai Iopu 38:7.

  6. Luka 2:52.

  7. Galuega 10:38.

  8. Mataupu Faavae ma Feagaiga 19:18.

  9. Luka 23:21.

  10. Luka 23:34.

  11. Luka 23:46.

  12. Luka 24:5–6.

  13. 1 Korinito 15:21–22.

  14. Mataupu Faavae ma Feagaiga 76:22–23.

  15. Ioane 11:25.

  16. Ioane 14:27.

  17. Mataio 28:6.

  18. “Ua Toe Tu mai o Ia!” Viiga, i. 111.