Laipelí
ʻIuniti 3, ʻAho 2: Mātiu 8–10


ʻIuniti 3: ʻAho 2

Mātiu 8–10

Talateú

Lolotonga ʻa e fononga atu ʻa Sīsū Kalaisi ʻi Kālelí, naʻá Ne fakahoko ha ngaahi mana lahi. Naʻá Ne toe ui foki mo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo fakamālohia mo fakahinohinoʻi kinautolu, pea fekau ke nau ʻalu atu ʻo malanga ki he kakaí.

Mātiu 8:1–9:34

ʻOku fakahoko ʻe Sīsū ha ngaahi mana lahi

Kapau ʻokú ke ʻilo ʻe haʻu ʻa e Fakamoʻuí ki homou koló pe feituʻú he ʻahó ni, ko hai ha taha te ke ʻave kiate Ia ke fakamoʻui? Ko e hā hono ʻuhingá?

Lau ha potufolofola ʻe tolu mei he ngaahi konga folofola ko ʻení, ʻo kumi ki he kalasi mo e faʻahinga kehekehe ʻo e ngaahi mana naʻe fakahoko ʻe Sīsuú: Mātiu 8:1–4; Mātiu 8:5–13; Mātiu 8:14–15; Mātiu 8:28–32; Mātiu 9:1–8; Mātiu 9:18–19, 23–26; Mātiu 9:20–22; Mātiu 9:27–31; Mātiu 9:32–33.

Naʻá ke fakatokangaʻi ʻa e lahi ʻo e mālohi naʻe maʻu ʻe Sīsuú? ʻOkú ne maʻu ʻa e mālohi ke puleʻi ʻa e ngaahi ʻelemēniti ʻo e māmaní, ke fakamoʻui e mahakí mo kapusi e fanga tēvoló.

ʻOku tau ako meí he ngaahi talanoa ko ʻení ʻe lava ʻe Sīsū ʻo fakamoʻui kitautolu mei hotau ngaahi mahakí.

Ko ha mahaki ko ha puke, mahamahaki, pe vaivai. Fakalaulauloto ki he founga ʻoku lava ai ʻe he Fakamoʻuí ʻo fakamoʻui pe fakamālohia hotau ngaahi vaivaí neongo ʻoku ʻikai ke Ne ʻi hotau haʻohaʻongá he ʻahó ni.

Mātiu 9:35–10:8

ʻOku ui ʻe Sīsū ʻa e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá

Kapau te ke lava, peá ke hū ki he LDS.org ʻo kumi ha ngaahi fakatātā ʻo e kau ʻAposetolo lolotonga ʻo e Siasí, ʻo kau ai ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí (pe kumi honau ngaahi taá ʻi he paaki ʻo e konifelenisí he EnsignLiahona).

Ko e hā ʻokú ne ngaohi ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení ke makehe mei he kakai kotoa ʻi he māmaní?

ʻI hoʻo ako ʻa e Mātiu 9:35–10:8, kumi ha ngaahi moʻoni kau ki he fatongia ʻo e kau ʻAposetoló mo e ngaahi tāpuaki ʻoku lava ke nau ʻomi ki hoʻo moʻuí.

Lau ʻa e Mātiu 9:35, ʻo kumi ki he meʻa naʻe toe fai ʻe Sīsū ʻo kehe ia meí he fakamoʻui mahaki maʻá e kakaí. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú.

ʻI he taimi naʻe malangaʻi ai ʻe Sīsū ʻa e ongoongoleleí mo fakahoko ʻa e ngaahi maná ʻi Siuteá, naʻe toe tokolahi ange ʻa e kakai naʻa nau muimui mo kumi kiate Iá.

Lau ʻa e Mātiu 9:36–38, ʻo kumi pe kohai naʻe pehē ʻe he Fakamoʻuí naʻá Ne fie maʻu ke tokoni kiate Ia ʻi hono malangaʻi ʻa kinautolu ʻoku muimui kiate Iá.

Lau ʻa e Mātiu 10:1–4, ʻo kumi ki he meʻa naʻe fai ʻe Sīsū ke tokoni ki hono feau ʻa e ngaahi fie maʻu ʻa e kakaí. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú. ʻOku tau ako mei he talanoa ko ʻení naʻe ui ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kau ʻAposetoló pea foaki kiate kinautolu Hono mafaí ko e founga ia ʻe taha ʻEne malanga ki he kakai ʻo e māmaní. ʻE lava ke ke tohi ʻa e tokāteline ko ʻení ʻi hoʻo folofolá ʻi he tafaʻakí ʻo ofi ki he Mātiu 10:1–4.

ʻĪmisi
Christ Ordaining the Apostles

Fakatokangaʻi ange ko e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi he Kosipeli ʻa Mātiú ʻoku ʻikai ke ʻomai ia ʻi he hokohoko naʻe hoko ai ʻa e ngaahi meʻá ni. Naʻe ʻuluaki ui ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kau ʻAposetoló, peá Ne toki akoʻi kinautolu ʻi Heʻene Malanga ʻi he Moʻungá (Mātiu 5–7; vakai Harmony of the Gospels).

Lau ʻa e Mātiu 10:5–8, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe fekau ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne Kau ʻApisetoló ke nau faí.

Ko e foʻi lea faka-Kalisi ko e ʻaposetolo ʻoku ʻuhinga ia ki he “tokotaha ʻoku ʻalu atu.” ʻI he kamatá, naʻe ʻalu atu pē ʻa e kau ʻAposetoló kiate kinautolu kiate kinautolu ʻi he fale ʻo ʻIsilelí (vakai Mātiu 10:5–6). ʻI ha taimi kimui ai, naʻe fekau ʻe he Fakamoʻuí kuo toetuʻú ke aʻu atu foki hono malangaʻi ʻa e ongoongoleleí ki he kau Senitailé, pe ko kinautolu ʻoku ʻikai ʻo e fale ʻo ʻIsilelí (vakai Mātiu 28:19; Ngāue 1:8). Naʻe toe fekau foki mo e kau ʻAposetolo ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní ke malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí pea ke nau hoko ko e kau fakamoʻoni ʻo Sīsū Kalaisi ki he māmaní (vakai T&F 107:23).

Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke fakatokangaʻi ʻoku faitatau ai ʻa e ngaahi ngāue naʻe fai ʻe Sīsuú mo e ngaahi ngāue naʻá Ne fekau ʻEne Kau ʻAposetoló ke nau faí? ʻOku tau ako mei he Mātiu 10:5–8 ʻoku ui ʻe he ʻEikí ʻa e Kau ʻAposetoló ke nau malangaʻaki ʻEne ongoongoleleí mo fai ʻEne ngaahi ngāué.

Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi sīpinga ʻo e founga ʻoku ngāue ʻaki ʻe he Kau ʻAposetoló ʻi he lolotongá ni ke nau malanga mo akonaki ʻo hangē ko ia naʻe mei fai ʻe Sīsū Kalaisi ʻo kapau naʻá Ne ʻi heni?

Kapau ʻe lava, hū ki he LDS.org pea mamata pe lau ha lea ʻa ha ʻAposetolo ʻi onopooni ʻi ha konifelenisi lahi kimuí ni mai (pe lau ia ʻi he pulusinga ʻo e konifelenisi lahí ʻi he Ensign pe Liahona).

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. ʻE tokoni fēfē ʻa e mahino ko e Kau ʻAposetoló ʻoku ui ʻe Sīsū Kalaisi ke fai ʻEne ngāué ki he founga ʻoku tau tali ʻaki ʻa e meʻa ʻoku nau akoʻi mo faleʻi mai kiate kitautolu ke faí?

    2. Ko e hā ha ngaahi founga kuo tokoniʻi ai hoʻo moʻuí ʻe he ngaahi akonaki mo e ngaahi pōpōaki ʻa e Kau ʻAposetolo ʻo onopōní?

Fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke ke fekumi ai ʻi he tui ki he ngaahi faingamālie ke fanongo, ako, mo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea ʻa e Kau ʻAposetolo ʻa e ʻEikí kuo filí.

Mātiu 10:9–42

ʻOku fakahinohinoʻi ʻe Sīsū ʻa e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá kimuʻa pea nau ʻalu atu ke malanga mo akonakí

ʻOku tau lau ʻi he Mātiu 10:9–18 naʻe fakahinohinoʻi ʻe he ʻEikí ʻa e Kau ʻAposetoló ke nau falala ʻe feau ʻe he Tamai Hēvaní ʻenau ngaahi fie maʻú lolotonga ʻenau fononga ke malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí. Naʻe toe akoʻi ange ʻe he Fakamoʻuí ke nau tāpuakiʻi ʻa e kakai ʻoku nau tali mo tauhi kinautolu ʻi honau ngaahi falé.

ʻĪmisi
Jesus and Apostles

ʻOku fakahinohinoʻi ʻe Sīsū ʻEne Kau ʻAposetoló

Fakakaukau ki ha taimi naʻe ʻeke atu ai ʻe ha taha ha fehuʻi faingataʻa kau ki he ongoongoleleí pe kau ki ha meʻa ʻoku fihi fekauʻaki mo e Siasí. Naʻá ke ongoʻi nai ʻokú ke mateuteu feʻunga ʻo ʻilo ʻa e meʻa ke ke lea ʻaki ʻi he taimi ko ʻení?

ʻI he hoko atu hoʻo ako ʻa e Mātiu 10, kumi ha tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi akonaki ʻa Sīsū ki Heʻene Kau ʻAposetoló ʻe lava ke tokoni kiate kitautolu ʻi he taimi ʻoku fie maʻu ai ke tau fakamatalaʻi ʻa e ongoongoleleí pe vahevahe ʻetau fakamoʻoní.

Lau ʻa e Mātiu 10:16–20, ʻo kumi e ngaahi pole naʻe pehē ʻe Sīsū ʻe fetaulaki mo e Kau ʻAposetoló ʻi heʻenau fononga mo malangá.

Fakatatau ki he veesi 19–20, ko e hā ʻa e founga naʻe totonu ke ʻilo ai ʻe he Kau ʻAposetoló ʻa e meʻa ke nau lea ʻaki ʻi he ngaahi taimi faingataʻa peheé? (ʻOku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “ʻoua naʻa mou feinga” ke “ʻoua ʻe fuʻu hohaʻa ke tokanga”.)

Fakakakato mei he meʻa naʻá ke ako ʻi he Mātiu 10:19–20, ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení kau ki he lea ki he niʻihi kehé: ʻI he taimi ʻoku tau fai ai ʻa e ngāue ʻa e ʻEikí, te Ne .

  1. Tali ha taha pe fakatouʻosi ‘o e ongo fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he tefitoʻi moʻoni naʻá ke ʻiloʻi ʻi ʻolungá ʻi ha taimi ʻoku fai atu ai ʻe ha taha ha fehuʻi faingataʻa kau ki he Siasí?

    2. Ko e fē nai ha taimi kuó ke ongoʻi ai hono ueʻi koe ʻe he ʻEikí ke ʻiloʻi e meʻa ke ke lea ʻaki ki ha taha kehe?

ʻOku lēkooti ʻi he Mātiu 10:21–42 naʻe hoko atu ʻa Sīsū Kalaisi ke fai ha ngaahi fakahinohino, fakatokanga, mo e fakafiemālie ki Heʻene Kau ʻAposetoló fekauʻaki mo e ngaahi pole te nau fehangahangai mo iá.

Lau ʻa e Mātiu 10:37–38, ʻo kumi ʻa e ngaahi feilaulau naʻe pehē ʻe he Fakamoʻuí kuo pau ke tau loto fiemālie ke fakahoko ʻi heʻetau hoko ko ʻEne kau ākongá. Ko e kupuʻi lea ko e “ʻoku ʻikai taau mo ia ke ne maʻu au” ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku ʻuhinga ia ki he hoko ko ha fakafofonga moʻui taau ʻa e ʻEikí ʻoku tuha ke maʻu ʻEne ngaahi tāpuakí.

Fakalaulauloto ki he ʻuhinga ʻoku fie maʻu ai ʻa e kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ke nau ʻofa kiate Ia ʻo lahi ange ʻi ha toe taha—ʻo kau ai mo e mēmipa kotoa honau ngaahi fāmilí.

ʻĪmisi
Christ carrying cross

Ko e ʻakau mafasia ʻoku ʻasi ʻi he Mātiu 10:38, ʻoku ʻuhinga ia ki he kolosi naʻe fua ʻe Sīsū Kalaisi ke fakakakato ʻa e finangalo ʻo e Tamai Hēvaní mo ʻomai ʻa e fakamoʻuí ki he tokotaha kotoa pē

ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke toʻo hake ʻetau ʻakau mafasiá pea muimui kiate Iá?

Lau ʻa e Mātiu 10:39, ʻo kumi ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi mai ʻe he Fakamoʻuí kau ki he feilaulaú. ʻOku fakamahino mai ʻe he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá ʻa e kamataʻanga ʻo e veesí ʻoku pehē, “Ko ia ʻoku kalofaki ʻene moʻuí …” (Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, Mātiu 10:39). ʻI he tūkunga ko ʻení, ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea ko e “kalofaki ʻene moʻuí” ki he moʻui siokita kae ʻikai ke feinga ke fai ha ngāue maʻá e ʻOtuá mo ʻEne fānaú.

Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻokú ke fakakaukau ʻe hoko ʻo “mole” ai ʻa e moʻui ʻa kinautolu ʻoku nau siokita ʻo tokanga pē ki heʻenau ngaahi fie maʻu mo ʻenau ngaahi fakaʻamu pē ʻa nautolú? Fakakakato ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻo ngāueʻaki haʻo ngaahi lea pē ʻaʻau: Kapau te tau feinga ke kalofaki ʻetau moʻuí, ʻe .

Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e palōmesi ʻi he veesi 39, ʻa ia naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí kiate kinautolu ʻoku mole ʻenau moʻuí koeʻuhí ko Iá. ʻOku mahulu hake ʻa e mole ʻetau moʻuí koeʻuhí ko Iá, ʻi he foʻi mateuteu pē ke mate koeʻuhí ko Iá. ʻOku ʻuhinga ia ki he mateuteu ke foaki kitautolu ʻi he ʻaho kotoa pē ke ngāue kiate Ia mo e kakai ʻoku ofi mai kiate kitautolú.

ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa ʻetau maʻu ʻetau moʻuí ʻi haʻane mole koeʻuhí ko Ia?

Fakakakato ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻo ngāue ʻaki haʻo fakalea pē ʻaʻau: Kapau ʻe mole ʻetau moʻuí koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi, ʻe .

ʻĪmisi
President Thomas S. Monson

Lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoní: “ʻOku ou tui ʻoku talamai ʻe he Fakamoʻuí ʻo ka ʻikai ke tau tokoni ki he niʻihi kehé, ta ʻoku ʻikai ha ʻuhingamālie ia ki heʻetau moʻuí. Ko kinautolu ko ia ʻoku moʻui siokita peé, ʻoku hangē … ʻoku hōloa pea iku mole ʻenau moʻuí, ka ko kinautolu ʻoku foaki ʻenau moʻuí ke tokoni ki he niʻihi kehé, ʻoku nau tupulaki mo fakalakalaka—pea nau fakahaofi ai ʻenau moʻuí” (“Ko e hā Kuó U Fai Maʻá ha Taha he ʻAho Ní?” Ensign pe Liahona, Nōvema 2009, 85).

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Ko hai ʻokú ke ʻilo kuó ne fili ke mole ʻene moʻuí koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi? Ko e hā ʻa e founga ʻoku fakahoko ai ia ʻe he tokotaha ko ʻení?

    2. Ko e hā e nunuʻa ʻo e fili ko ʻení he tokotaha ko ʻení?

    3. Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻe lava ke ke fai he ʻahó ni pe ʻi he kahaʻu vave maí ke mole ai hoʻo moʻuí ʻi he ngāue maʻa Sīsū Kalaisi mo e niʻihi kehé?

  2. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai ʻi he ʻahó ni ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ‘a e Mātiu 8–10 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (ʻaho).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau mo e ʻilo makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: