Laipelí
ʻIuniti 29, ʻAho 4: 1 Pita 3–5


‘Iuniti 29: ‘Aho 4

1 Pita 3–5

Talateú

Naʻe poupouʻi ʻe he ʻAposetolo ko Pitá e Kāingalotú ke nau mateuteu maʻu pē ke fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi pea moʻui angatonu kae lava ke veteki ʻa e ngaahi tukuakiʻi loi ne fai kiate kinautolú. Naʻá ne akoʻi naʻe malangaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ongoongoleleí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié hili ʻEne pekiá. Naʻe naʻinaʻi foki ʻa Pita ki he kaumātuʻa ʻo e Siasí ke tokangaʻi e tākanga ʻa e ʻOtuá ʻaki e tokanga tatau pē naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisi, ko e Tauhi Lahí.

1 Pita 3:1–17

Ko e faleʻi ʻe Pita e Kāingalotú ke nau faaitaha ʻi he māʻoniʻoni pea mateuteu maʻu pē ke fakamoʻoniʻi ʻa Kalaisi

Lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoní:

ʻĪmisi
President Thomas S. Monson

“Te tau maʻu ha ngaahi faingamālie ʻi heʻetau moʻuí ke vahevahe atu ai ʻetau tui fakalotú, neongo he ʻikai ke tau ʻiloʻi maʻu pē ʻa e taimi ʻe hoko ai iá. Naʻe hoko mai e faingamālie ko iá kiate au ʻi he 1957 ʻi heʻeku ngāue ʻi ha kautaha paaki pea kole mai ke u ʻalu ki Tālasi, Tekisisi, [USA,] ne faʻa ui ko e ʻkolo ʻo e ngaahi siasí,’ ke u lea ai ʻi ha fakataha fakapisinisi. Hili e fakatahá ne u heka ʻi ha pasi takimamata ʻo ʻeveʻeva holo he koló. ʻI heʻemau fakalaka atu he ngaahi ʻapi siasi kehekehé, naʻe pehē mai e fakaʻulí, ʻʻI he toʻohemá te mou sio ai ki he siasi Metotisí,’ pe ʻKo e Falelotu Katoliká ʻena ʻi he toʻomataʻú.’

“ʻI heʻemau fakalaka atu ha fale piliki lanu kulokula fakaʻofoʻofa naʻe tuʻu ʻi ha foʻi tafungofunga, naʻe ui mai e fakaʻulí, ʻKo e fale ʻena ʻoku fakataha ai e kau Māmongá.’ Naʻe ui atu leva ha fefine he sea muí, ʻʻE fakaʻuli, toe kiʻi fakamatala mai muʻa ʻo kau ki he kau Māmongá?’

“Naʻe afe fakaʻulí ki he kauhalá peá ne tafoki ʻo pehē mai, “Fefine, ko e meʻa pē ʻoku ou ʻilo fekauʻaki mo e kau Māmongá, ʻoku nau fakataha he fale piliki kulokula ko ʻená. ʻOku ʻi ai ha taha he pasí ni ʻokú ne ʻilo ha meʻa lahi ange ʻo kau ki he kau Māmongá?’” “Pole ke Tuʻu Toko Taha,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2011, 67).

Kapau naʻá ke ʻi he pasi ko iá, ko e hā te ke fai pe lea ʻakí?

Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke fakafiefia ai e faingamālie ko ʻení kiate koé? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe ala faingataʻa ai ia kiate koe?

ʻI hoʻo ako e 1 Pita 3:1–17, kumi ha tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke tokoni atu ʻi hoʻo maʻu ha ngaahi faingamālie ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé.

ʻOku tau lau ʻi he 1 Pita 3:1–11 naʻe naʻinaʻi ʻa e ʻAposetolo ko Pitá ki he ngaahi uaifí ke tokoni ke ʻomi e ngaahi husepāniti taʻetuí kia Kalaisi ʻo fakafou ʻi heʻenau anga māʻoniʻoní. Naʻá ne faleʻi e ngaahi husepānití ke nau fakaʻapaʻapaʻi honau uaifí. Naʻá ne toe faleʻi foki e kāingalotú ke nau “uouangataha” (1 Pita 3:8) pea moʻui ʻo fakatatau ki he ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e ongoongoleleí.

Lau e 1 Pita 3:14–16, ʻo kumi e meʻa naʻe faleʻi ʻe Pita ki he Kāingalotú ke faí ʻi heʻenau fehangahangai mo e kakai ʻoku nau fehuʻia ʻenau tui fakalotú pe fakatangaʻi kinautolu koeʻuhí ko e tui ko iá.

ʻE lava foki ke liliu ʻa e lea ko e tali ʻi he veesi 15 ko e “taukaveʻi.” Naʻe naʻinaʻi ʻa Pita ki he Kāingalotú ke vahevahe pea maluʻi ʻenau tui fakalotú. Fakatokangaʻi ange foki naʻe fokotuʻu mai ʻe Pita ke nau fai ia ʻi he angamalū mo e manavahē. ʻOku ʻuhinga e angamalū ki he angavaivai, loto fakatōkilalo, mo e faʻa kātaki (vakai, Fakahinohino ki he Folofolá, “Angamaluú,” scriptures.lds.org). ʻOku ʻuhinga e lea manavahē ki he loto-ʻapasia pe fakaʻapaʻapa.

Ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo ako mei he 1 Pita 3:15 ʻi heʻetau hoko ko e kau muimui ʻo Sīsū Kalaisí, ʻoku totonu ke tau feinga ke mateuteu maʻu pē ke vahevahe mo taukaveʻi mo maluʻi ʻetau tui fakalotú ʻi he angamalū mo e loto-ʻapasia. Fakakaukau ke hiki pe fakaʻilongaʻi ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo folofolá ʻo ofi ki he 1 Pita 3:15.

Lau e toenga ʻo e fakamatala ʻa Palesiteni Monisoni ki heʻene aʻusia ʻi he pasí:

ʻĪmisi
President Thomas S. Monson

“Ne u fakaongoongo ki ha tali. Ne u siofi e fofonga ʻo e taha kotoa, pe ʻe hā mei ai ne nau ʻilo pe ʻomai ha tali. Halaʻatā. Ne u fakatokangaʻi hake naʻe toe pē au ke u fai e meʻa ne fokotuʻu mai ʻe he ʻAposetolo ko Pitá, ke u “nofo teu pē ke talia … ʻa e tangata kotoa pē ʻe ʻekea ʻa kimoutolu ki hono ʻuhinga ʻo e ʻamanaki lelei ʻoku ʻiate kimoutolú.’ Ne u fakatokangaʻi foki ʻa hono moʻoni ʻo e lea ʻoku taku ʻo pehē, ʻKo ʻene hokosia pē momeniti ke ke fili aí, ko ʻene ʻosi ia e taimi teuteú.’

“ʻI he miniti ʻe 15 ne hokó, ne u vahevahe ange ai ki he kau pāsesé ʻa ʻeku fakamoʻoni fekauʻaki mo e Siasí mo ʻetau tui fakalotú. Ne u fakamālō koeʻuhí ko ʻeku fakamoʻoní pea ne u fakamālō ko ʻeku mateuteu ke vahevahe atu iá” (“Pole ke Tuʻu Toko Taha,” 67).

  1. Tali ha fehuʻi ‘e ua pe kotoa e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá:

    1. Ko e hā ha ngaahi meʻa te ke lava ʻo fai ke ke mateuteu maʻu pē ke vahevahe hoʻo tuí?

    2. ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke vahevahe hoʻo tuí ʻi he angamalū mo e loto-ʻapasia?

    3. Ko e fē ha taimi kuó ke vahevahe ai hoʻo tuí pe fakamoʻoní mo e niʻihi kehé?

Fakakaukau ki he founga te ke teuteu ai ke vahevahe mo maluʻi hoʻo tuí. Ngāue ʻo fakatatau ki ha ngaahi ueʻi fakalaumālie ʻokú ke maʻu.

1 Pita 3:18–4:19

Naʻe malangaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ongoongoleleí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié hili ʻEne pekiá

Fakakaukauloto ko ha faifekau taimi kakato koe. Fakakaukau ki he founga te ke tali ʻaki ki ha taha ʻokú ne pehē: “ʻOku ou tui ʻoku moʻoni ʻa e meʻa ʻokú ke akoʻi mai kiate aú, ka ʻoku ou fifili ki he kakai ʻoku mate teʻeki ke nau maʻu ʻa e faingamālie ke fanongo ki he moʻoní. ʻOku ngali taʻetotonu ia ke tauteaʻi ʻe he ʻOtuá kinautolu pe taʻofi kinautolu mei he toe nofo fakataha mo Iá kapau naʻe teʻeki ke nau maʻu ha faingamālie ke ako kau ki Heʻene palani ʻo e fakamoʻuí.”

Lau ʻa e 1 Pita 3:18–20, kau ai ʻa e Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e 1 Pita 3:20, ʻi he Fakahinohino ki he Folofolá. Lau leva ʻa e 1 Pita 4:5–6, kau ai ʻa e Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e 1 Pita 4:6 ʻi he Fakahinohino ki he Folofolá. ʻI hoʻo laú, kumi e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Pita te ke lava ʻo vahevahe mo e tokotaha ʻi he tūkunga ʻi ʻolungá. ʻOku ʻuhinga e “ngaahi laumālie ʻoku ʻi he fale fakapōpulá” ʻi he 1 Pita 3:19 kiate kinautolu ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ʻa ia naʻe ʻikai ke nau tali e ongoongoleleí pe maʻu ha faingamālie ke fanongo ki ai lolotonga ʻenau ʻi he moʻui fakamatelié.

Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo kinautolu ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ʻa ia naʻe ʻikai ke nau tali e ongoongoleleí pe maʻu ha faingamālie ke maʻu ia ʻi he moʻui ní?

ʻĪmisi
President Joseph F. Smith

Palesiteni Siosefa F. Sāmita

Naʻe fifili ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita ki he ʻuhinga ʻo e 1 Pita 3:18–20 mo e 1 Pita 4:6 ʻi he taimi naʻá ne maʻu ai ha fakahā mo ha mata meʻa-hā-mai ʻo e ʻaʻahi ʻa e Fakamoʻuí ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié. ʻOku lekooti ʻa e fakahā ko ʻení ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138. Naʻe mamata ʻa Palesiteni Sāmita naʻe malangaʻi ʻe Sīsū Kalaisi e ongoongoleleí, ʻi he vahaʻa taimi ʻo ʻEne pekiá mo e Toetuʻú, pea tokoni fakatāutaha ki he ngaahi laumālie angatonu ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié. Naʻe fokotuʻu leva ʻe Sīsū Kalaisi mo fakamafaiʻi e kau tamaioʻeiki angatonú ke akoʻi e ongoongoleleí ki he ngaahi laumālie ʻi he fale fakapōpula ʻo e ngaahi laumālié (vakai, T&F 138:1–12, 18–19, 27–30).

Fakatatau ki he 1 Pita 4:6, ko e hā naʻe malangaʻi ai e ongoongoleleí kiate kinautolu ʻoku pekiá?

Ko ha moʻoni te tau lava ʻo ako mei he veesi ko ʻení ʻoku malangaʻi ʻa e ongoongoleleí kiate kinautolu kuo pekiá koeʻuhí ke nau maʻu ʻa e ngaahi faingamālie tatau mo kinautolu ʻoku fanongo ki he ongoongoleleí ʻi he moʻui fakamatelié. (Fakatokangaʻi ange ko ha veesi fakataukei folofola ʻa e 1 Pita 4:6. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi ia ‘i ha founga makehe ke faingofua haʻo kumi ki ai ‘i he kahaʻú.)

  1. Toe vakaiʻi ʻa e tūkunga naʻá ke lau ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoni ko ʻení. Tohi ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá, e founga te ke fakaʻaongaʻi ai e 1 Pita 4:6 ke tali ʻaki ki he hohaʻa naʻá ke lau fekauʻaki mo iá. Fakakau ai hoʻo ngaahi ongo fekauʻaki mo e founga ʻoku hoko ai e tokāteline ʻo e fakamoʻui maʻá e kau pekiá ko ha fakamoʻoni ʻo e ʻaloʻofa mo e manavaʻofa ʻa e ʻOtuá ki Heʻene fānaú.

ʻOku tau lau ʻi he 1 Pita 4:7–19 naʻe poupouʻi ʻe Pita e Kāingalotú ke nau maʻu ha ʻofa faka-Kalaisi lahi koeʻuhí ʻoku ʻufiʻufi, pe taʻofi ʻe he ʻofa faka-Kalaisí ha angahala lahi. Naʻá ne toe fakamatala foki ki ha “ʻahiʻahi vela” (1 Pita 4:12) ʻe fie maʻu ke kātakiʻi ʻe he Kāingalotú, pea naʻá ne akoʻi e Kāingalotú ke fiefia ʻi heʻenau mamahi ʻi he ngaahi ʻahiʻahí mo e fakatangá koeʻuhi ko ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí.

ʻĪmisi
scripture mastery icon
Fakataukei Folofola—1 Pita 4:6

  1. Tohi ʻa e ngaahi lea mei he 1 Pita 4:6 ʻi ha kiʻi kaati pe laʻipepa. Hiki ʻi he tafaʻaki ʻe tahá e meʻa te ke lava ʻo fai ke tokoni ki hoʻo ngaahi kui kuo nau maʻu ʻa e ongoongoleleí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié pea ʻoku tatali mai ke fakatauʻatāinaʻi mei he fale fakapōpula ʻo e ngaahi laumālié. Tohi ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá, kuó ke fakakakato ʻa e konga ko ʻeni ʻo e ngāué. Lolotonga e uike hoko maí, ngāue ki hono ako maʻuloto e 1 Pita 4:6 ʻaki hono lau maʻuloto ia he pongipongi mo e efiafi kotoa pē kimuʻa pea fai ho lotu fakatāutahá. Toe vakaiʻi foki e meʻa naʻá ke tohi fekauʻaki mo e ngaahi founga ke kau ai ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí ki hoʻo ngaahi kuí.

1 Pita 5

Naʻe faleʻi ʻe Pita e kaumātuʻá ke tokangaʻi e tākanga ʻa e ʻOtuá pea poupouʻi e Kāingalotú ke nau tuʻu maʻu ʻi he tuí

Ke tokoni ke teuteuʻi e Kāingalotú ki he ngaahi faingataʻa te nau aʻusiá, naʻe akoʻi ʻe he ʻAposetolo ko Pitá e kaumātuʻa ʻo e Siasí fekauʻaki mo honau ngaahi fatongia ko e kau taki ʻo e Siasí. Lau e 1 Pita 5:1–3, ʻo kumi e faleʻi ʻa Pita ki he kaumātuʻa ʻo e Siasí.

ʻOku ʻuhinga e “fafanga ʻa e fanga sipi ʻa e ʻOtuá” (veesi 2) ke tokangaʻi mo leʻohi e kāingalotu ʻo e Siasí. Naʻe akoʻi mai ʻe Pita ʻoku totonu ke ngāue loto fiemālie e kau taki ʻo e Siasí pea ʻi he ʻofa kae ʻikai taʻelotofiemālie pe holi ki ha totongi. Naʻe pau ke nau hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ki he kāingalotú kae ʻikai ko e “kau pule” (veesi 3) kiate kinautolu.

Ko e moʻoni ʻe taha ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku maʻu ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻa e fatongia ke tokangaʻi mo leʻohi e tākanga ʻa e ʻOtuá ʻaki e ʻofa pea ʻi he faʻifaʻitakiʻanga.

Lau e 1 Pita 5:4, ʻo kumi e founga naʻe fakamatala ai ʻa Pita ki he Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
Chirst holding lamb

Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻe lava ʻo tokoni ki he kau taki ʻo e Siasí ke nau tokangaʻi mo leʻohi e kāingalotu ʻo e Siasí?

Ko e fē ha taimi kuo tāpuekina ai koe ʻe he ʻofa faka-Kalaisí pe ko e sīpinga ʻa ha taki ʻo e Siasí?

ʻI hoʻo fakaʻapaʻapaʻi, falala mo muimui ki he kau taki ʻo e Siasí ʻa ia kuo ui ʻe he ʻEikí, te nau tokoni ke tauhi mo tokangaʻi fakalaumālie koe.

Naʻe akoʻi ʻe Pita ʻi he 1 Pita 5:5–14, e Kāingalotú ke fakaʻapaʻapaʻi e kau toulekeleká, ke tuku ʻenau tokangá kia Sīsū Kalaisi, pea tuʻu maʻu ʻi heʻenau tuí, neongo ʻa e ngaahi faingataʻá. Naʻe fakapapauʻi ange ʻe Pita kapau naʻa nau fai ia, ʻe fakahaohaoaʻi mo fakamālohia kinautolu ʻe he ʻOtuá.

  1. Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lalo ʻi he ngaahi ngāue ke fai he ʻahó ni ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá:

    Kuó u ako ʻa e 1 Pita 3–5 peá u fakakakato ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi he (ʻaho).

    Ko e ngaahi fehuʻi, ngaahi fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ʻoku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: