2019
Ngaahi Fokotuʻu ʻe 8 ke Potupotutatau e Ngaahi Fie Maʻu ʻo e Moʻuí
Sānuali 2019


Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ngaahi Fokotuʻu ʻe Valu ke Potupotutatau e Ngaahi Fie Maʻu ʻo e Moʻuí

Mei ha lea ʻi he konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 1987.

ʻOku ʻi ai haʻaku ngaahi fokotuʻu ʻoku ou ʻamanaki ʻe ʻaonga kiate kinautolu ko ia ʻoku hohaʻa ki he potupotutatau ʻa e ngaahi fie maʻu ʻo e moʻuí.

ʻĪmisi
balancing life’s demands

Ngaahi tā fakatātā mo e ngaahi fakaʻilonga mei he Getty Images

  • ʻUluakí, fakakaukau ki hoʻo moʻuí pea fokotuʻu e ngaahi meʻa ʻokú ke fakamuʻomuʻá. Fakaʻaongaʻi maʻu pē ha taimi fakalongolongo ke fakakaukau lahi ai ki he hala ʻokú ke fononga aí mo meʻa ʻe fie maʻu ke ke fai ke aʻu ai ki aí. Ko Sīsū, hotau faʻifaʻitakiʻangá, naʻe faʻa “ʻalu ia mei ai ki he toafá, ʻo lotu ai” (Luke 5:16). ‘Oku fie maʻu ke tau fai e meʻa tatau he taimi ʻe niʻihi ke fakafoʻou fakalaumālie kitautolu ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí. Hiki hifo e ngaahi ngāue te ke loto ke fakahoko he ʻaho takitaha. Manatuʻi ʻa e ngaahi fuakava toputapu kuó ke fai mo e ʻEikí ʻi hoʻo hiki hifo hoʻo ngaahi taimi-tēpile fakaʻahó.

  • Uá, fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa taimi nounou te ke lava ʻo aʻusia. Fokotuʻu e ngaahi taumuʻa ʻoku napangapangamālié—ʻikai ke fuʻu lahi pe fuʻu siʻisiʻi, pea ʻikai fuʻu maʻolunga pe fuʻu maʻulalo. Hiki hifo hoʻo ngaahi taumuʻa te ke lava fakahokó pea ngāueʻi kinautolu ʻo fakatatau ki honau mahuʻingá. Lotua ha tataki fakalangi ʻi hono fokotuʻu ho taumuʻá.

  • Tolú, mapuleʻi ho ngaahi fie maʻu moʻoní pea fakafuofuaʻi lelei kinautolu ʻo fakatatau ki ho ngaahi fie maʻu ʻi he moʻuí, ʻo fakafou ʻi he patiseti fakapotopotó. Kuo tokolahi fau ha niʻihi fakafoʻituitui mo ha ngaahi fāmili kuo ʻi ai haʻanau moʻua lahi. Tokanga telia ʻa e ngaahi ʻahiʻahi lahi ke nō paʻangá. ʻOku faingofua lahi ange ke nō e paʻangá ʻi hono totongi fakafokí. ʻOku ʻikai ha hala tuʻusi ki he tuʻunga lelei fakapaʻangá. He ʻikai teitei potupotutatau ʻetau moʻuí kae ʻoua kuo lelei ʻetau tuʻunga fakapaʻangá.

    Manatuʻi ke totongi maʻu pē ha vahehongofulu kakato.

  • Faá, feohi vāofi mo ho malí, fānaú, kāingá, mo e ngaahi kaungāmeʻá. Te nau tokoni atu ke potupotutatau hoʻo moʻuí. Fokotuʻu ha ngaahi vā fetuʻutaki mo ho fāmilí mo e kaungāmeʻá ʻo fakafou ʻi he fetuʻutaki tauʻatāina mo faitotonú.

    ‘E lava ke pukepuke ha mali lelei mo e ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmili lelei ʻo fakafou ʻi he fetuʻutaki angaʻofa, ʻofa, mo faʻa fakakaukaú. Manatuʻi ʻoku faʻa hulu ange ha fakahila, fakakuitaha, pe ko ha ala ʻi he ngaahi leá. ʻOku hoko foki e poto ʻi he huá mo e fakafanongo leleí ko ha ngaahi konga mahuʻinga ʻo e fetuʻutaki leleí.

  • Nimá, ako e ngaahi folofolá. ʻOku nau ʻomi ha taha ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni lelei taha ʻoku tau maʻu ke fengāueʻaki ai mo e Laumālie ʻo e ʻEikí. Ko e taha ʻo e ngaahi founga kuó u maʻu ai ha ʻilo fakapapau ko e Kalaisí ʻa Sīsuú, ʻoku fakafou ia ʻi heʻeku ako e ngaahi folofolá. Kuo kole ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ki he kāingalotu ʻo e Siasí ke nau ako ʻi he faʻa lotu e Tohi ʻa Molomoná he ʻaho kotoa pē.

  • Onó, kuo pau ke tau fakataimi-tēpileʻi ʻa e ʻaho takitaha ke ʻi ai ha mālōlō feʻunga, fakamalohisino, mo e mālōlō kapau ʻoku tau fie moʻui lelei mo potupotutatau. ʻOku fakalahi ʻe he fōtunga lelei fakatuʻasinó hotau ngeiá mo e fakaʻapaʻapaʻi pē kitá.

  • Fitú, fakahoko e efiafi fakafāmilí he uike kotoa pē. Kuo pau ke ʻoua naʻa mole meiate kitautolu ʻa e faingamālie makehe ko ʻeni ke “feakoʻiʻaki ʻiate kimoutolu ʻa e tokāteline ʻo e puleʻangá” (T&F 88:77), ʻa ia ʻe iku ai e ngaahi fāmilí ki he moʻui taʻengatá.

    ʻOku ngāue maʻu pē ʻa Sētane ke fakaʻauha ʻetau ngaahi fakamoʻoní, ka he ʻikai ke ne maʻu ha mālohi ke ʻahiʻahiʻi pe fakahohaʻasi kitautolu ʻo laka hake ʻi hotau mālohi ke fakafepakí ʻi he taimi ʻoku tau ako ai e ongoongoleleí mo moʻui ʻaki hono ngaahi fekaú.

  • Ko ʻeku fokotuʻu fakaʻosí ke lotu maʻu pē. Te ke lava ʻo ʻiloʻi e ngaahi fili totonu ke fai he ʻaho takitaha ʻo fakafou ʻi he lotu fakamātoato maʻu peé. ʻI he taimi ʻoku ou moʻui fakalaumālie aí, ʻoku ou ʻilo ʻe faingofua ange ʻa e potupotutatau e meʻa kotoa pē ʻi heʻeku moʻuí.

ʻOku ou fakatokangaʻi ʻe lava ke tānaki mai ha ngaahi fokotuʻu kehe ki heni. Ka neongo ia, ʻi he taimi ʻoku tau tokanga taha ai ki ha ngaahi tefitoʻi taumuʻa siʻí, ʻoku ngalingali te tau lava ange ai ʻo tokangaʻi e ngaahi fie maʻu lahi ʻo e moʻuí ʻoku tuku mai kiate kitautolú. Manatuʻi, he ʻikai lava ke tau maʻu e moʻui potupotutataú ʻo ka fuʻu tōtuʻa hano fai ha faʻahinga meʻa ʻi he moʻuí. ʻI he taimi tatau, ʻe lava ke hoko ha meʻa tatau ʻo ka fuʻu siʻisiʻi hano fai e ngaahi meʻa ʻoku mahuʻingá. Naʻe akonaki e Tuʻi ko Penisimaní ‘oku “fai ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa pē ʻi he fakapotopoto mo e maau” (Mōsaia 4:27).

ʻOku lava ke fakamoleki hotau taimí mo e iví ʻi he siʻi ʻa e fakahinohino mo e ngaahi taumuʻa mahinó, pea tokoni ia ke ʻikai potupotutatau ʻetau moʻuí. ʻOku totonu ko ʻetau tefitoʻi taumuʻá ke fekumi ki he “moʻui taʻe-faʻa-maté mo e moʻui taʻengatá” (Mōsese 1:39). ʻI he hoko ʻeni ko ʻetau taumuʻá, ko e hā ʻoku ʻikai toʻo ai mei heʻetau moʻuí ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ne tohoakiʻi mo maʻu ʻetau ngaahi fakakaukaú, ongó, mo e iví kae ʻikai tokoni ke tau aʻusia e taumuʻa ko iá?

Fai e lelei taha te ke lavá he ʻaho takitaha. Fai pē e ngaahi meʻa angamahení, pea kimuʻa ke ke fakatokangaʻí, ʻe fonu hoʻo moʻuí he mahino fakalaumālie te ne fakapapauʻi kiate koe ʻoku ʻofa hoʻo Tamai Hēvaní ʻiate koe. ʻI he taimi ʻe ʻilo ai ʻe ha taha e meʻá ni, pea ʻe mahuʻinga mālie leva e taumuʻa mo e ʻuhinga ʻo e moʻuí, pea faingofua ange ai hono tauhi e moʻuí ke potupotutataú.