2018
Fiefiá: Laka Hake ʻi ha Ongo Pē
April 2018


Fiefiá: Laka Hake ʻi ha Ongo Pē

ʻĪmisi
happy breakfast plate

ʻOku akonekina kitautolu ko e taumuʻa ʻo ʻetau moʻuí ke maʻu ʻa e fiefiá (vakai, 2 Nīfai 2:25). Ko e hā leva ʻoku ngali faingataʻa ai he taimi ʻe niʻihi ke maʻu ʻa e fiefiá? Mahalo pē koeʻuhí ʻoku ʻikai ke mahino kiate kitautolu ko e hā ʻa e fiefia … mo e ʻikai ko ha fiefiá.

Ko e Hā ʻa e Fiefia?

ʻI he tuʻunga faingofua tahá, ko e fiefiá ko ha hiki fakataimi hake ia ʻo hoʻo tōʻonga fakakaukaú ki ha tuʻunga maʻolunga ange ʻi hoʻo ngaahi ongo angamahení.1 ʻI hono fakalea ʻe tahá, ʻoku ʻuhinga ia ki he ongo fakafiefia.

ʻOku lahi ha ngaahi founga ke ʻomi ai ha ongo fakafiefia—ko e fakakata mo ha kaungāmeʻa, fiefia ʻi ha vaʻinga, pea naʻa mo hano kai ʻo ha konga keke siisi—ka ʻoku ʻikai tolonga ia ʻo fuoloa. ʻOku tau faʻa iku ai ʻo liliu ʻi ha ngaahi founga kehekehe ʻa ʻetau ngaahi maʻuʻanga ongo fakafiefiá, ʻi haʻatau feinga ke toe maʻu e ongo fakafiefia ko iá. Ka ʻoku ʻikai nai ha fiefia ia ʻoku tolonga?

ʻIo—ka ʻoku ʻikai maʻungofua ia ʻo hangē ko hoʻo fakakaukaú, ʻa ia ko e ʻuhinga ia ʻoku ʻikai ke tau faʻa maʻu ai iá. ʻOku talamai ʻe he māmaní ko e moʻui mahutafeá kuo pau ke fonu ia ʻi ha ngaahi meʻa fakaofo ʻokú te fai, pea ko hoʻo moʻuí ko ha fononga ia ʻi ha hala mohu fiefia mo faingofua. Ka ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai fie maʻu ia ke ke maʻu maʻu pē ha ongo fakafiefia ka ke toki lava ʻo “nofo ʻi he fiefia” (2 Nīfai 5:27). Ko e fiefia ʻoku tolongá—ʻa ia ʻoku tau ala pehē ko e fiefia moʻoní—ko ha faʻahinga tuʻunga tuʻu maʻu ia ʻo e moʻuí ʻoku nonga, kae ʻikai ko ha ongo mālohi ʻoku ʻilongofua. ʻOku mole atu ʻa e ongo fakafiefiá mo e fakahōhōlotó, ka ko e fiefia moʻoní ʻoku ʻikai ko ha ongo ia ʻoku haʻu pē pea ʻalu—ʻoku tolonga fuoloa ange ia. Kapau ko e ongo fakafiefiá ʻa hono hiki hake ʻo hoʻo ngaahi ongó ke maʻolunga ange ʻi he tuʻunga ʻoku faʻa ʻi aí, ko hono maʻu ko ia ʻo e fiefia moʻoní ʻoku hangē ia hano hiki hake ʻo e tuʻunga ʻokú ne fua hoʻo fiefiá.2

Mahalo te ke fakakaukau ko e fiefia ʻoku tolongá ʻoku fie maʻu ke tuʻumālie maʻu ai pē pea hao mei he mamahí mo e ngaahi faingataʻá. Ka ʻoku fakahaaʻi ʻe he ngaahi fakatotoló ʻoku ʻikai fakapapauʻi mai ʻe he ngaahi tūkunga leleí ʻa e fiefiá, pea ʻikai taʻofi ia ʻe he ngaahi tūkunga ʻoku ʻikai fuʻu leleí. ʻI hono kotoa ʻo e ngaahi meʻa ʻoku kaunga ki hoʻo fiefiá, ko hoʻo ngaahi filí ʻokú ne faʻa maʻu e ivi tākiekina lahi tahá.3 Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā ʻUlaisesi Soalisi ʻo e Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú, ʻo pehē, “ʻOku fakapapauʻi mai ʻa e fiefiá ʻe he ngaahi tōʻonga moʻui, ʻulungaanga, mo e ngaahi tōʻonga fakakaukau te tau lava ʻo tali fakahangatonu ʻaki e ngaahi ngāue pau.” ʻOku laka hake ʻa e fiefiá ʻi ha ongo fakafiefia pē pe ko ha moʻui ʻoku ʻikai hohaʻa ki ha meʻa—ko ha tōʻonga moʻui mo e fakakaukau ia te tau lava ʻo mapuleʻi. Ko e moʻoni ʻoku kaunga ʻa hotau faʻunga tukufakaholo fakaetangatá mo hono ohi hake kitautolú ki he tuʻunga ʻo ʻetau ngaahi ongo fakalūkufuá, ka ʻoku fakahoko heʻetau ngaahi fili fakafoʻituituí ha fatongia mahuʻinga. Ko hono fakanounoú, “ko e fiefiá ko ha fili ia ʻe lava ʻe ha taha pē ʻo fakahoko.”4

ʻE Founga Fēfē Haʻaku Fiefia?

ʻE founga fēfē leva haʻatau “fili” ke fiefia? Ko e hā e fakapulipuli ki heʻetau keke siisi ʻo e fiefiá? Hangē ko ia naʻe fakamatala ʻe ʻEletā Soalisí, ʻoku fie maʻu ʻe he fiefia moʻoní “ha faifeinga lōloa mo tuʻuloa ki ha meʻa ʻoku mahuʻinga ange ʻi he moʻuí.” Naʻe fokotuʻu mai ʻe Vikitā Falangikē, ko ha taha naʻe moʻui hili hono Fakaʻauha ʻo e Kakai Siú pea ko ha toketā fakaʻatamai, ha meʻa tatau ʻo pehē ko e fiefiá ko e “ʻaonga ia ʻo hono mateakiʻi fakataautaha ʻo ha meʻa ʻoku mahulu hake ʻiate kita pē.”5

Pea ko e hā mo ha toe meʻa ʻe mahulu hake ʻi he hala kuo ʻosi tofa ʻe he ʻOtuá maʻatautolú? ʻI heʻetau fekumi ki he fiefiá, ʻoku ʻikai fie maʻu ia ke tau toe kumi ʻo mamaʻo atu mei he palani ʻa ʻetau Tamai Hēvaní. Koeʻuhí, ʻoku ʻi ai hono ʻuhinga ʻoku ui ai ia ko e “palani ʻo e fiefiá!” ( ʻAlamā 42:8, 16). ʻOku fakamoʻoni ʻe ha ngaahi folofola lahi ʻoku ʻomi ʻe he muimui ki he palani ʻa e ʻOtuá ʻa e fiefiá (vakai, 2 Nīfai 2:13; Hilamani 13:38). Neongo he ʻikai fakahaofi ʻe he moʻui angamāʻoniʻoní kitautolu mei he loto mamahi kotoa pē, ka te ne ʻai ke tau ʻi ha tuʻunga ʻa ia te tau malava lelei ange ai ʻo aʻusia ʻa e fiefia ʻi he moʻui ko ʻení, pea tataki atu ki hotau hakeakiʻí mo e fiefia taʻengata ʻi he maama ka hokó.

ʻOku faitatau ʻa e fiefiá mo e tuí, ʻe lava ke fakavaivaiʻi pe fakamālohia ia ʻo fakatatau ki hoʻo ngaahi ngāué. Kapau ʻe tuku ho taimí ke tulifua ki he ngaahi fakafiefia fakataimí, ʻe “feʻaveʻaki fano ʻe he matangí” ( ʻEfesō 4:14) ʻa hoʻo fiefiá. Ka ʻo kapau ʻokú ke faifeinga ke moʻui angamāʻoniʻoni, te ke fakatupulaki ha tuʻunga taʻefeliliuʻaki ʻo e nongá mo e moʻuí te ne lava ʻo matuʻuaki ha faʻahinga matangi pē. Pea ʻi he taimi te ke fakamuʻomuʻa ai ʻa e tuí ʻi he ongo fakafiefiá, te ke lava ʻo maʻu ʻa e fiefia moʻoní—ʻa e faʻahinga fiefia ʻoku maʻu pē ʻe ia ʻoku “loto-fakatomala moʻoni mo ia ʻoku fekumi ʻi he loto fakatōkilalo ki he fiefiá” ( ʻAlamā 27:18).

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, Carolyn Gregoire, “This Is Scientific Proof That Happiness Is a Choice,” HuffPost, Dec. 13, 2013, huffingtonpost.com/2013/12/09/scientific-proof-that-you_n_4384433.html.

  2. Vakai, Alex Lickerman, “How to Reset Your Happiness Set Point,” Pyschology Today, Apr. 21, 2013, psychologytoday.com/blog/happiness-in-world/201304/how-reset-your-happiness-set-point.

  3. Vakai, Michael Mendelsohn, “Positive Psychology: The Science of Happiness,” ABC News, Jan. 11, 2008, abcnews.go.com/Health/story?id=4115033&page=1.

  4. Carolyn Gregoire, “This Is Scientific Proof That Happiness Is a Choice.”

  5. Viktor E. Frankl, Man’s Search for Meaning (1984), 17.