2017
ʻOsi!
April 2017


Leʻo ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní

ʻOsi!

ʻĪmisi
cell phones

Tā fakatātā ʻe Allen Garns

Naʻá ku maʻu e faingamālie ʻi he lolotonga ʻeku ngaahi ʻinitaviú ko ha pīsopé ʻi ha hoʻatā Sāpate ʻe taha, ke u nofo ai mo hoku kaungāmeʻa mamae ʻo talanoa ki ha ngaahi palopalema ʻe niʻihi naʻe fehangahangai mo ia. Naʻá ku ongoʻi ʻi he hili haʻaku fanongo ki heʻene ngaahi palopalemá ʻi ha ngaahi miniti siʻi, ko e meʻa naʻá ne fie maʻú ke fai maʻu pē ako folofolá. Naʻe toe fakamanatu mai foki kiate au, ʻi heʻeku hoko ko e pīsopé, ʻoku totonu ke toe sai ange ʻeku ako maʻu pē ʻeku folofolá, ka ko ha meʻa ia naʻá ku faingataʻaʻia ai. Naʻá ku fokotuʻu ange leva ke ma “kaungā haʻisia” ʻi he feinga ke ako maʻu peé.

Ko ʻene ʻosi pē ʻema ako e folofola ʻi he ʻaho kotoa pē ne ma fetohi ʻaki ʻi he telefoní (text) ʻa e foʻi lea ko e ʻOsi! Ne hoko ʻete ʻiloʻi ʻoku ʻi ai ha taha ʻoku tatali ke ne ʻiloʻi pe kuo ʻosi e laukonga ʻa e toko taha ko ʻeé ʻi he ʻahó, ko ha fakaʻaiʻai lelei kiate kimaua fakatouʻosi. Kapau ne ngalo ʻi ha taha ʻiate kimaua, ne hoko leva ʻete maʻu ʻa e text ko ha fakamanatu. Kapau naʻe ʻikai text mai ʻa e tokotaha ko eé, naʻe ʻikai fakamaaʻi ia. Naʻá ma tuku ke ma takitaha fakahoko ʻa e tukupaá ni kae ʻikai ʻai ke ongoʻi halaia ʻa e tokotaha ʻe tahá.

Ko e māhina aki ʻeni ʻe ono ʻema kamata e tukupaá, pea kuó ʻikai ke u manatuʻi ha ʻaho ne ʻikai ke ma taʻe lau ai ʻema folofolá. Naʻe tuʻu e tangatá ni ʻi he lolotonga ʻo e houalotu fakamoʻoni mo e ʻaukaí ʻi he hili eni ha ngaahi māhina siʻi mei ai ʻo ne vahevahe ʻene fakamoʻoni ki he ʻaonga kiate ia mo hono fāmilí ʻa e ako fakaʻaho e folofolá.

ʻOku ou fakamālō ki he tangatá ni mo ʻene anga fakakaumeʻá, pea pehē ki heʻene text fakaʻahó. Kuó u mamata ki hono tokoniʻi ʻe he tekinolosiá, ʻi he taimi ʻoku fakaʻaongaʻi totonu aí, ʻa ʻetau moʻuí. ‘Oku ou toe fakamālō foki ko e ngaahi folofolá mo e founga ʻo ʻenau fakamoʻoniʻi ʻo Kalaisí. ‘Oku ou ʻilo ʻoku hanga ʻe he feilalau fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻo ʻai ke tau malava taki taha ʻo toe foki ke nofo mo Ia ʻi ha ʻaho.