2016
Ko hono Fakahoko ʻo ha Fealēleaʻaki Fakakulupu Feongoongoí
Fēpueli 2016


Ko hono Fakahoko ʻo ha Fealēleaʻaki Fakakulupu Feongoongoí

ʻE lava ke hangē e fealēleaʻaki mahuʻingamālie ʻi he ongoongoleleí ko hano tā ha mūsika fakaʻofoʻofá. Ko e taha ʻo e ngaahi fatongia mahuʻinga ʻo e faiakó ke tataki ʻa e fealēleaʻakí ke maʻu ʻe he kau akó ʻa e faingamālie ke ongoʻi e Laumālié mo ʻiloʻi ʻa e moʻoní ʻiate kinautolu pē.

ʻĪmisi
Adult classroom. You are looking at the classroom from the side where a woman is talking and others are looking at her.
ʻĪmisi
Adult classroom. You are looking at the classroom from the front where there are some open scriptures and a musical baton.

ʻI hoʻo tataki ha fealēleaʻaki kau ki he ongoongoleleí, ʻe ala tokoni ke ke fakakaukau ko ha tokotaha fai hiva koe ʻo ha ʻōkesitulā. ʻOku ʻikai ko e kau fanongo konisetí ʻa e kakai ʻokú ke akoʻí. ʻOku nau ʻi he ʻōkesitulaá, ʻo fai ʻenau tafaʻakí ke fakahoko e mūsiká. ʻOku hanga ʻe he fai hivá ʻo fakafekauʻaki ʻa e kau tāmeʻá, ʻo ʻomi e lelei tahá ʻi he tokotaha kotoa, pea tokoni ke hoko ʻenau mūsiká ko ha ngāue fakaʻaati ueʻi fakalaumālie.

ʻE lava ke hangē e fealēleaʻaki mahuʻingamālie ʻi he ongoongoleleí ko ha hiva fakaʻofoʻofa. Ko e ola ʻo ha fealēleaʻaki lelei ko ha mahino lahi ange ki he ngaahi tokāteline ʻo e ongoongoleleí pea maʻu ha holi moʻoni ke moʻui ʻaki e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

Ko ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻeni te ne fakaleleiʻi ʻa e fealēleaʻaki ʻokú ke tatakí:

Akoʻi ʻa e kakaí, kae ʻikai ko e lēsoní. ʻE loto lelei ange ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ke kau atu ʻi he ngaahi fealēleaʻakí ʻi heʻenau ongoʻi ʻokú ke tokanga lahi ange kiate kinautolu ʻi hono fakaʻosi e lēsoní. ʻOku fie maʻu ʻe he kau akó ke nau ongoʻi kuó ke mateuteu ke fakamālohia mo fakatupulaki ʻenau tui ki he ʻEikí, kae ʻikai ko hono ʻoatu pē ha ngaahi moʻoniʻi meʻa. ʻE loto fiemālie ange e kau ako ʻoku nau ongoʻi ʻoku ʻofaʻi kinautolu ʻe heʻenau faiakó mo e kau ako kehé ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e aʻusiá.

Fakaafeʻi ʻa e ueʻi fakalaumālié. Ko e taimi feohí ko ha faingamālie ia kiate koe mo kinautolu ʻokú ke akoʻí ke maʻu fakahā ka ʻoku ʻikai ko ha faingamālie pē ke vahevahe ʻa e meʻa ʻokú ke ʻiló. Ko e taha ʻo e ngaahi fatongia mahuʻinga ʻo e faiakó ke tataki e fealeaʻakí ke maʻu ʻe he kau akó ʻa e faingamālie ke ongoʻi e Laumālié pea ʻiloʻi ʻa e moʻoní ʻiate kinautolu pē. ʻI he taimi ʻoku maʻu ai e fakahaá, ʻoku fakamāmaʻi ʻa e taha kotoa—ʻa e faiakó mo e kau akó fakatouʻosi—peá na fiefia fakataha (vakai, T&F 50:22). Te ke lava ʻo ʻiloʻi ʻoku langaki moʻui hoʻomou ngaahi fealēleaʻakí ʻi hoʻo ako mei he Laumālié pea faiako ʻaki foki e Laumālié.

Fakaafeʻi e taha kotoa ke kau atu. ʻOku ʻikai ʻuhinga pē ʻa e kau atú kuo pau ke tali leʻolahi ʻe he taha kotoa ha fehuʻi. ʻOku ʻi ai ha niʻihi ʻoku nau saiʻia ke kau atu ʻi haʻanau fakafanongo pe hiki fakamatala pē. ʻOku ʻi ai e niʻihi ʻoku nau loto fiemālie ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻo kapau te nau maʻu ha taimi feʻunga ke fakalaulauloto mo teuteu. Mahalo te ke fakakaukau ke tomuʻa fetuʻutaki kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí pea kole ange ke nau omi kuo nau mateuteu ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú fekauʻaki mo ha tefito pau.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi founga kehekehe ke tokoniʻi e kau akó ke kau ʻi he fealēleaʻakí. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo:

  • Kole ange ke nau fakalaulauloto ki he founga te nau tali ʻaki ha fehuʻi kimuʻa peá ke kole ke fai mai ha talí.

  • Kole ange ke tohi ʻenau ngaahi talí ʻi ha laʻipepa. Hili iá peá ke kole leva ki hanau niʻihi ke vahevahe ʻenau ngaahi talí mo e niʻihi kehé.

  • Fakaafeʻi kinautolu ke nau tali e ngaahi fehuʻí mo ha taha ʻoku tangutu ʻi honau tafaʻakí pe ʻi ha ngaahi kulupu iiki.

ʻE ʻi ai ha taimi ʻe ʻi ai ha mēmipa ʻo e kulupú te ne taki e fealēleaʻakí. Kapau ʻe hoko ʻeni, te ke lava ʻo pehē ange, “Tau fanongo ki ha taha ʻoku teʻeki vahevahe mai.” ʻI ha ngaahi tūkunga ʻe niʻihi mahalo ʻe fie maʻu ke talanoa fakatāutaha ki he tokotahá ni ʻo fakamālō ange ʻi heʻene vahevahé pea fakamatalaʻi ange hono mahuʻinga ʻo hono poupouʻi e niʻihi kehe ʻoku kau maí ke vahevahé.

ʻOua ʻe manavasiʻi he fakalongolongó. Mahalo ʻe hangē e fakalongolongo he taimi fealēleaʻakí ha taimi lōngonoá, ka ʻe lava ke hoko ia ko ha taimi fakalaulauloto mahuʻinga ki he kau akó.

Fai ha ngaahi fehuʻi mahuʻingamālie. Fai ha ngaahi fehu‘i okú ne poupouʻi ʻa e kau akó ke fakakaukau lahi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e ngaahi potufolofola mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻI hoʻo teuteu hoʻo lēsoní, fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi ʻe tokoni ke mahino pea fakaʻaongaʻi ʻe kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku nau akó. ʻE lava ke fakahoko ha liliu lahi ʻe ha ngaahi fehuʻi kuo fakalea fakalelei.

Fakafanongo lelei. ʻOku faʻa hohaʻa lahi e kau faiakó ki he meʻa hoko te nau lea ʻakí ʻo ʻikai ai ke nau fakafanongo fakalelei ki he ngaahi fakamatalá. Kapau te ke fakafanongo fakamātoato ki he niʻihi ʻokú ke akoʻí, te nau ongoʻi ʻoku nau mahuʻinga pea lava ke kau mai. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni: “ʻOku tau [maʻu kotoa] pē ha talanoa [ke fakamatalaʻi]. Ko e fakafanongó ko ha konga mahuʻinga moʻoni ia ʻo ʻetau faiakó mo ʻetau akó” (“Ko Ha Ngaahi Sīpinga ʻo Ha Kau Faiako Maʻongoʻonga,” Liahona, Sune 2007, 76).

Fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi. ʻI he taimi ʻoku vahevahe ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi aʻusiá, mahalo te ke ongoʻi ʻoku ʻi ai ha meʻa lahi ange ke nau vahevahe. Fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi hangē ko ʻení: Ko e hā e meʻa ʻoku mahuʻinga ai ia kiate koé? Kuó ke mamata fēfē ki he meʻá ni ʻi hoʻo moʻuí? Ko e hā e ʻuhinga ʻo e meʻá ni kiate kitautolu he ʻahó ni? Ko hai ʻoku toe ʻi ai haʻane fakamatala ki he meʻá ni? Ko hai ʻoku ʻi ai haʻane fakakaukau fekauʻaki mo ia ʻokú ne fie vahevahe? Ko e hā ha toe ngaahi potufolofola ʻokú nau akoʻi e foʻi moʻoni ko ʻení?

Fakatokangaʻi e ngaahi talí. ʻI he taimi ʻoku tali ai ha taha, ʻoku fie maʻu ke fakatokangaʻi ia ʻi ha founga. ʻE lava ke fai ʻeni ʻaki hono fai ha fakamatala fakahoungaʻia ʻo e talí pe ʻi hono fai ange ha fehu‘i vakaiʻi.

Tauhi ke haohaoa e tokāteliné. Manatuʻi ko e tefitoʻi taumuʻa ʻo hono akoʻi ʻo e ongoongoleleí ʻoku ʻikai ke ʻi ai pē ha fepōtalanoaʻaki lelei. Ka ke ako ʻa e tokāteliné koeʻuhí ke lava ʻo liliu hotau lotó pea lava ke tau liliu. Lolotonga e fealēleaʻakí, ko e konga ho fatongiá ke fakapapauʻi ʻoku akoʻi ʻa e tokāteline moʻoní.

Kapau ʻoku vahevahe ʻe ha taha ha meʻa ʻoku hala fakatokāteline, ʻokú ʻi ai ho fatongia ke fakamatala totonu ʻa e tokāteliné. Te ke lava ke langa ʻi ha konga totonu ʻo e talí, vahevahe ha potufolofola pe akonaki mei ha konifelenisi lahi, pe fai hoʻo fakamoʻoní.

ʻI hoʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi fakakaukaú, ʻe lava ke ʻi ai ha ngaahi fealēleaʻaki maʻongoʻonga ki he ongoongoleleí. He ʻikai fakaʻaongaʻi e fealēleaʻakí ke hoko pē ko hano fakamoleki pē ʻo e taimí. ʻE lava ke ke tataki ha fealēleaʻaki ʻe ʻaongá ke lava e kau akó ʻo maʻu ha fakahā fakatāutaha, fakatupulaki ʻa e uouangataha mo e niʻihi kehé, mo fakatupulaki ʻenau mahino ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.