2013
Toʻu Tupú mo e Ngaahi Fuakava ʻo e Temipalé
ʻOkatopa 2013


Toʻu Tupú mo e Ngaahi Fuakavaʻo e Temipalé

ʻI hono tuku hifo ko ia e taʻu ʻo e fie maʻu ki he ngāue fakafaifekau taimi kakató, ʻoku fakahoko ai he taimí ni ʻe ha toʻu tupu lalahi ʻe laumano ʻa e ngaahi fuakava toputapu ʻo e temipalé.

Ne ma maʻu e tāpuaki ʻi heʻema ngāue he temipalé, ke feʻiloaki mo ha kakai lalahi kei talavou ʻoku omi ki he temipalé ke maʻu honau ʻenitaumení. Ne ma ʻilo ai naʻe ʻaonga kiate kinautolu ha kalasi teuteu hū ki he temipalé, ka ko e ivi tākiekina ʻo e mātuʻá mo e kau takí naʻe mahuʻinga ange ia ʻi hono tokoniʻi ke nau teuteu ke fai e ngaahi fuakava ʻo e temipalé. ʻI heʻetau hoko ko e mātuʻa mo e kau takí, ʻoku fie maʻu ke tau tokoniʻi e toʻu tupú ke ʻoua naʻa ngata pē ʻi heʻenau teuteu ke ngāue fakafaifekau taimi kakató, he ʻoku meimei ko ha ngaahi māhina siʻi pē ia, ka ki he fakahoko mo hono tauhi ʻo e ngaahi fuakava ʻo e temipalé, ʻa ia ʻoku aʻu ki ʻitānití. ʻE lava ke kamata kei iiki pē ʻa e ʻuluaki sitepú.

Ko Hono Teuteu ʻo e Fānaú

ʻE lava ke fakahaaʻi ʻe he mātuʻá ki heʻenau fānaú hono mahuʻinga ʻo e temipalé ʻaki ʻenau lotu ʻi he temipalé pea mo vahevahe ʻenau fakamoʻoni ki he ngāue fakatemipalé. Naʻa mo e ngaahi feituʻu ʻoku ʻikai malava ai ke toutou ō ki he temipalé, ʻe kei lava pē ke fakatō ʻe he mātuʻá ki heʻenau fānaú ha holi ke ō ki he temipalé.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Hauati W. Hanitā (1907–95) ʻa e ngaahi mātuʻá: “[Tuku ke tau vahevahe mo ʻetau fānaú ʻa e ngaahi ongo fakalaumālie ʻoku tau maʻu ʻi he loto temipalé. Pea tuku ke tau akoʻi kinautolu ʻo fakamātoato ange mo lelei ange ʻi he ngaahi meʻa te tau lava ʻo fakamatalaʻi fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa ʻo e fale ʻo e ʻEikí].”1 ʻOku fie maʻu heʻetau fānaú ke nau ʻilo ko e temipalé ko ha potu ia ʻoku maʻu ai e tali ʻo ʻetau ngaahi lotú mo tau ongoʻi ai e ʻofa ʻa e ʻOtuá.

ʻE lava foki ʻe he ngaahi mātuʻá ke akoʻi ʻenau fānaú ke nau ʻamanaki atu pea moʻui taau ke maʻu haʻanau lekomeni fakangatangata pea taau ke maʻu ʻa e faingamālie ko iá ʻi he teu ke hoko honau taʻu 12. Pea ʻi he hokosia ʻa e taimi ke hū ai ʻa e toʻu tupú ki he temipalé, ʻoku tau vakai ki he laukau mo e fiefia ʻi hono toʻo hake ʻenau lekomení ʻi he temipalé.

Ko Hono Teuteu ʻo e Toʻu Tupú

ʻE lava e mātuʻá ʻo tokoniʻi ʻenau fānaú ke nau kau ʻi he fekumi ki honau hisitōlia fakafāmilí koeʻuhí ka hoko honau taʻu 12, te nau lava ʻo ʻave ʻenau ngaahi hingoa fakafāmilí ki he temipalé. Naʻe talaʻofa ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ki he toʻu tupu ʻoku nau fai iá: “ʻE tupulaki ʻa hoʻomou ʻofa mo e houngaʻia ʻi hoʻomou ngaahi kuí. ʻE loloto mo tolonga hoʻomou fakamoʻoní mo e ului ki he Fakamoʻuí. Pea ʻoku ou palōmesi atu ʻe maluʻi ʻa kimoutolu mei he ivi tākiekina mālohi ʻo e filí.”2

Kuo tau mātaʻia ha ngaahi sīpinga lahi ʻo hono fakahoko e talaʻofa ko ʻení. Naʻe fakahā mai ʻe ha finemui kiate kimautolu naʻe hili ʻene fakatotoloʻi e hingoa ʻo ʻene kui fefiné, naʻe haʻu leva ki he temipalé ke fakahoko e ngāué ki ai. Naʻá ne pehē ko e taimi naʻe papitaiso ai ʻo fakafofongaʻi iá, naʻá ne maʻu ha ongo mahino ʻe talitali ia ʻe heʻene kui fefiné ʻi he moʻui kahaʻú. ʻOku fakamālohia ʻe he ngaahi aʻusia hangē ko ʻení ʻa e ngaahi fakamoʻoní mo fakatupu ha holi ke tau kau lahi ange ki he ngaahi ouau ʻo e temipalé.

ʻOku fehangahangai ha toʻu tupu tokolahi mo e ʻahiʻahi ʻo e teunga taʻetāú. Ko e taimi ʻoku tui ai ʻe he mātuʻá mo e kau takí ʻa e vala fakaʻofoʻofa mo tāú, ʻe fakatokangaʻi ʻe he toʻu tupú te nau lava mo kinautolu ʻo fai pehē. ʻOku fie maʻu ke mahino ki he toʻu tupú ʻe lava heʻenau founga teuteú mo e meʻa ʻoku nau fai ki honau sinó ʻo fakafōtunga honau tuʻunga fakaākongá.

ʻE lava e mātuʻá ʻo tokoniʻi e toʻu tupú ke nau teuteu ke hū he temipalé ʻaki haʻanau tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi fuakava te nau fakahokó. ʻOku kau ʻi he ngaahi fuakava ʻo e temipalé ha ngaahi palōmesi ke “tauhi ʻa e fono ʻo e angaleleí mo e angamaʻá, pea ke angaʻofa mo manavaʻofa, faʻa kātaki mo lotomaʻa; ke foaki ʻa e talēnití mo e ngaahi koloá ki hono fakamafola ʻo e moʻoní pea ki hono langaki hake ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá; ke tauhi maʻu e moʻui līʻoá ʻaki ʻa e ngāue ʻo e moʻoní; pea ke feinga ʻi he founga kotoa ʻe lavá ke tokoni ʻi he fuʻu teuteu lahi ko ia ke teuteuʻi ʻa e māmaní ke ne tali ʻa hono Tuʻi—ko e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí.”3 ʻE lava ke fakamoʻoniʻi ʻe he mātuʻá ʻe maʻu ʻe he toʻu tupú ha ngaahi tāpuaki fakafoʻituitui mo lelei ʻi heʻenau moʻuí kotoa, ʻi heʻenau tauhi e ngaahi fuakava ko ʻení, pea ʻe toe mahuʻinga mālie ange e ngaahi fuakava ko ʻení ki he toʻu tupú ka tokoni ʻenau mātuʻá ke mahino kiate kinautolu ʻoku lava ke fakatou maʻu ʻa e ngaahi tāpuakí mo e ngaahi fuakavá tuʻunga he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

ʻOku lahi ha ngaahi founga te tau lava ʻo tokoni ai hono teuteu ʻetau fānaú ke maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé. Ko e lahi ange ʻenau mateuteú, ʻoku ngalingali ko e lahi ange ia ʻenau nonga mo ongoʻi e Laumālié mo malava ke maʻu ha ngaahi aʻusia fakalaumālie lahi ange ʻi heʻenau maʻu honau ʻenitaumení. ʻE hanga ʻe ha aʻusia langaki moʻui he temipalé ʻo ʻai ke nau hoko ko ha kau ākonga mateaki lahi ange ʻa Kalaisi mo ha kau faifekau lelei ange—kuo fakaivia ke nau tokoni ki he niʻihi ʻoku nau akoʻí ke nau teuteu ke maʻu honau ngaahi ouau fakatemipale toputapú.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Howard W. Hunter, “Follow the Son of God,” Ensign, Nōvema 1994, 88.

  2. David A. Bednar, “ʻE Liliu ʻa e Loto ʻo e Fānaú,” Liahona, Nōvema 2011, 26–27.

  3. James E. Talmage, ʻi he Teuteu ke hū ki he Temipale Māʻoniʻoní (2002), 40–42.

Tā fakatātaaʻi ʻe Steve Kropp