Karaoa ae raka riki nakon are kantaningaaki
N tabetai karaoan ae uarereke e karika mwina ae korakora.
Ngke te 15 ana ririki ni maiu Stein Arthur Andersen, e bon aki kakaonimaki n te Ekaretia. A bon aki naba ana utu. A ni mwaewe tabeua te tai nakon taabo aika kakaokoro i Norway. N te tai aio ao a bon maeka i Stavanger. Bon te kaaua ni bubura ni kaawa n te aba ao e tei i mataniwin taari i maiakimaeao. E a tia Stein n nakon te taromauri tabeua te tai i Stavanger ao man tia ni kaitibo ma tabeman kairake aika Itiaki ni Boong aika Kaitira n te aono. Temanna te ataeinimwaane ae raka arona e katuka te iango ae moan te tamaroa iroun Stein—arana bon Tor Lasse Bjerga.
Bon inanon rorokona ae karako nakon te taromauri are e kaitibo Stein ma Tor Lasse. “E a bon ikawai riki nakoiu tabeua te ririki, ao e bon kukurei nanou irouna,” e taku Stein. “I namakina te tamnei ae tamaroa ngkana I mena irarikina, ao I taku n au iango bwa te mwaane ae kamiimi.” Ngke tao e aki kukurei Stein iroun Tor Lasse, e na bon bae n aki kan ongo irouna ngke Tor Lasse e mwananga nakon mweengan Stein ma te kakao ae onoti.
E roko te kakao anne inuukan-1970, ngke e moan waakinaki te reirei iaon te tieminari iaon Norway, ao Tor Lasse e a tia ni weteaki bwa te moan tia reirei n te tieminari. Ngkai ai tiba 18 ana ririki ni maiu n te tai anne, Iai teutana te nakonnano iroun Tor Lasse ni butimwaean te mwiokoaki ae bubura aei. “I tataro teutana ibukina,” e uringnga. Teuana te bwai ae ataia raoi bwa e tangiria ni buokia kairake ake a mena n ana aono ake aki kakaonimaki. E taku Tor Lasse, “I kona n namakinna ngkekei naba bwa I riai n nakon Stein Arthur.”
“Bon ngai temanna ae koreaki arau iaon te beeba,” e taku Stein. Ma iroun Tor Lasse, Stein e bon kakawaki riki nakon ae ti te ara iaon te beeba. E uringa kukureina Tor Lasse ma wanawanan Stein ao anuana n aki bati n taetae mani kekeiaki mwaaka. Ngaia are Tor Lasse e baireia bwa e na mananga nakon Stein ni kaoa bwa e na ira aia waaki ae boou n te tieminari.
E moan taai n tareboon Tor Lasse man taetae ma ana karo Stein ni kakoaua raoi bwa e na mena n te mweenga ngkana e roko. Te roko nakon mweengan Stein, E na riai ni bwati Tor Lasse n te maan ae tao 35 te miniti man roko nakon te raanti. Imwina e na kabanea 45 te miniti n toka n te raanti. N tokina, e na nakonako riki 30 te miniti. “I angoi baikai ni katoa tai,” e taku Stein. “Te bwai ae karaoia Tor Lasse bon te mananga ni karaka maire.”
A uaia mwaane aikai n uringa raoi te tamnei n tain te bootaki te maan ae kaania 35 te ririki n nako. Inanon aia tai n tekateka n te tabo n amwarake, ana iango Stein e a tabe ni kaoki ni kabane bwaai ake e a tia ni karaoi. “I bon rangi ni kabanea au tai n te butibooro ao te Tikauti ao mani katangitanga au buu, man karaoi aekakin bwaai nako. I a bon rangi n tabetabe.”
“E taraai Tor Lasse inanon ana tai n taekina te tieminari, ao e taku, ‘Stein Arthur, ko na kabaea aram ibukin te waaki n tieminari mani moana kamatebwaian booki aika tabu ma ngaira?’ I bon tekateka irarikin nnen te ai, ao I taku eng. N aron koauan raoi te iango, tao nna bon aki butimwaaia ibukina bwa e bon aki reke au tai. Ma I kaengnga. Ao anne are i a moana iai au kakaonimaki.”
Kanoan te “bwai ae bwanin” bon te uti ni katoa ingabong ni kamatebwaia booki aika tabu ao kanoan ana reirei n te tieminari ibon irouna ni mweengana. Imwina te kurubu ae uarereke ae tao aman ke niman ataei a na ikotaki ni katoa wiiki. “Teutana imwin teutana I a moanna n namakina te Tamnei inanon boong akekei, ni wareware n ti ngai, ao I uti ni katoa ingabong,” e taku Stein. “Imwin tabeua te tai I a namakinna bwa e na bon aki nako raoi aron te bong ngkana I aki kamatebwai n te ingabong. Ao I moanna ni karikirakea te koaua n te aro are I bon aki ataia.”
E kabwarabwara Stein bwa “imwina riki teutana N na bon atai bwa baikara aekaki n namakin akekei. I namakina ae tamaroa te bwai are I reiakinna, ao I namakina te Tamnei. I namakinna bwa e bon eti aei. Ao I ataia bwa bon aio te bwai ae I tangiria ni kan katea maiu iaona.”
Ma tera bukina ngkai e kangai Stein eng ngke e bon namakinna ae rangi n tabetabe? “I taku n au iango bwa e rootaki n ana mwakuri te Tamnei ae Raoiroi,” e taku teuaei. “I a tia ni katauraoaki n te anga teuana. Ngaia are ngke e roko te onimaki inanon Tor Lasse, e roko ni karaka te maire, ao I bon tauraoi ni butimwaea ana kakao. Anne aron ana mwakuri te Uea.”
Tao teuana te ririki imwina, e baireia Tor Lasse bwa e na nako ni mitinare ike e a weteaki bwa e na karaoa ana mwakuri ni mitinare i Norway. Inanon te tai anne ao e reitinako Stein ni kakorakora ana koaua ibukin te euangkerio. “Ngke e a oki Tor man ana mwakuri ni mitinare, ao anne are e a karina te iango ni kan mwakuri ni mitinare naba,” e taku Stein. “I a roko n tokin au iango bwa I riai n nako ibukina bwa I tangiria ni beku ibukin te Uea, ao I iangoia bwa ngkana I aki nako, N na kona n nanokawaki iai ni karokoa tokin maiu.”
E uringnga Stein bwa imwin taetaena ma ana taan kairiiri n te nakoanibonga ni kaineti ma nakona ni mwakuri ni mitinare, e rangi ni kukurei man taku bwa e beibeiti ieta ngke e nakonako n okira mweengana. Imwain ae e nako ni mwakuri ni mitinare (nako Norway naba), e kaitibo Stein ma ana kaainrou, Hilde, n tain te maungatabu irouia kairake i Oslo. A uaia ni ikokororeta ngke e mwakuri ni mitinare teuaei, ao imwin okina nakon mweengana, a bon mareaki. Ngkai iai aman natia: uoman natia mwaane, ake a uaia n tia ni mareaki n te tembora, ao uoman natiia aine aika uarereke riki, ake a bon tiku n te mweenga man kakaonimaki nakon te tieminari.
“N te tairiki arei ngke e roko Tor Lasse nakon mweengara—anne bon moan bitakin maiu ae bwanin,” e taku Stein. Rokona arei bon moan kawaina ni kaitiboaki iai ma buuna, ao nakona ni mwakuri ni mitinare, ao ni moana te utu, ma ana koaua ae matoatoa ibukin te euangkerio. “I a tia n riki bwa te beretitenti n te mwaanga, beretitenti n te mwakoro, bitiobi—ibukina ni kabane bwa Tor Lasse e roko nakon mweengara ao I moanna n ira waakin te tieminari.” Ibukina ni kabane bwa Tor Lasse e bon tangiria ni karaka te maire.
Kamatataaki n te korobanna iroun Gregg Thorkelson
Rawetamnei iroun Paul VanDenBerghe
Ida Andersen (atai) ma tarina, Ane, ao ana karo neiei, Hilde ao Stein.