Na Salatu ki na Bula Uasivi Duadua

Peresitedi Thomas S. Monson

iMatai ni Daunivakasala e na Mataveiliutaki Taumada

Mo ni vakaraitaka e na nomuni bula e va na ivakaraitaki ka sa tovolei oti ka kilai, ni bula dodonu ka sa vakadinadinataki: na itovo ni vakavinavinaka, na taleitaka na vuli, na guta na bula vakaivakarautaki, kei na taleitaka na cakacaka.

O iratou na mataveiliutaki ni Goneyalewa erataou sa gumatua dina sara, se vakaevei? Au tokona ka vakadinadinataka na veika kece o ni sa rogoca oti mai vei ratou na sisita talei oqo edaidai. Eratou sa dauveiqaravi dina ni Tamada Vakalomalagi ka ratou sa vakadewataka yani na Nona vosa tabu.

“Na bula marau,” e a vola o Peresitedi Josefa Simici, “e inaki ka ituvatuva ni noda bula; ka yacova ni sa na mai cava, kevaka eda sasagataka na sala ka kauti keda kina; na sala oqo na bula dodonu, bula savasava, yalo dina, bula vakalou, kei na talairawarawa i na ivakaro ni Kalou.”

Ia eda kunea vakacava na salatu o ya, ka bibi cake, eda rawata vakaevei meda vakamuria na salatu ka gole i na bula uasivi?

E na ivola rogolevu nei Lewis Carroll na Alice’s Adventures in Wonderland, a kunei koya o Alice e na dua na veilatai ni sala, ka rua na sala e tu e matana, e rau dui dodo yani ia e veibasai na vanua e rau dui gole kina. E a rau sota kei na Cheshire Cat, ka a tarogi koya, “Evei na sala me’u muria?”

E a sauma na pusi: “E vakatau e na vanua o via lako kina. Kevaka o sega ni kila se o via lako i vei, e sega ni leqataki se sala cava o taura!”

O ni sega ni vakataki Alice, o kemuni yadua o ni kila se o ni via lako i vei. E bibi na vanua o ni gole kina, ni sala o ni muria e na bula oqo e gole i na sala o ni na muria e na bula ka tarava.

E dua na sere kilai levu e na vica na yabaki sa oti, e kune kina na ivakaro vakavotona, “Ke vakanananu e rawa ni votu, ia tiko ga e na yali na lomaocaoca.” E dua tale na inaki ni leqa e basika e na dua na sere wale ga oqo, “Kua ni leqa; marau tiko ga!”

Na noda yavu e na yakavi edaidai, “Ni Tudei Tu e na Veitikina Tabu,” e ganita cake. Au taleitaka na veivosa ka tarava yani: “Ni tudei tu e na veitikina tabu, ka sega ni yavalati rawa.”

E a veivakadreti o Peresitedi George Albert Smith, na ikawalu ni Peresitedi ni Lotu, “Meda butuka vinaka na salatu ka gole i na bula marau kei na matanitu selesitieli, sega ni vakavudua, ia e na veisiga kece, e na vei aua, ni da voleka vua na Turaga, ka da tiko e na nona veivakauqeti na Tamada Vakalomalagi, e na sega ni tekamaki keda na dauveivereaki. Ia kevaka eda yacova na yalava ni tevoro … eda na rarawa, ka na tubu cake na noda rarawa o ya ni toso yani na veiyabaki ka vakavo ga kevaka eda veivutunitaka na noda ivalavala ca ka lesu vua na Turaga.”

Ni’u dau vosa vei ira na gonetagane e na Matabete i Eroni, au cavuvosa vakawasoma mai na ivakasala ni dua na tama vua na levena tagane taleitaki: “Kevaka o kunei iko e na dua na gauna ni o tiko e na vanua o sega ni dodonu mo tiko kina—biuta sara vakatotolo!” Na dina o ya e yaga sara tale ga vei kemuni na goneyalewa eke e Vale ni Bose kei kemuni o ni soqo e na veivale ni lotu e na veiyasa i vuravura.

Au dau vakananuma kevaka eda vosa raraba, e vakavuqa eda taqacece; ia kevaka eda vosa vakadodonu, eda na sega ni cala. O koya gona, au veivakadreta mo ni vakaraitaka e na nomuni bula e va na idusidusi dodonu. O ya na:

Na itovo ni vakavinavinaka;
Na taleitaka na vuli;
Na guta na bula vakaivakarautaki; kei
Na taleitaka na cakacaka.

iMatai, na itovo ni vakavinavinaka. E na ivola nei Luke, wase 17, eda wilika kina na italanoa kedratou na tini na vukavuka. Ni a lako tiko na iVakabula i Jerusalemi, ka sivi Kaleli kei Samaria a curu e na dua na koro ka a sotavi ira na lewe tini na vukavuka e na ibili ni koro, ni ra a bula tawasei mai na lewe ni koro me baleta na kedra mate. Era a tucake “vakayawa mai” ka kaci, “I Jisu na iVakavuvuli, ni lomani keitou.”

E na nona veikauwaitaki kei na lomani ira, e a kaya vei ira, “Dou lako, vakaraitaki kemudou vei ira na bete,” ni ra a lako yani era a kunea ni ra sa vakabulai. E vakaraitaka na ivolanikalou vei keda, “E dua vei ira, ni a raica ni sa vakabulai, e a lesu ka vakalagilagia na Kalou ka cuva sobu na matana e na yava ni iVakavuvuli, ka vakavinavinaka vua, e a kai Samaria.”

E a sauma na iVakabula, “E a sega li ni dou lewe tini ka a vakabulai? ia evei o ratou na lewe ciwa? Eraou a sega ni kune me vakavinavinaka vua na Kalou, ka vakavo ga na vulagi oqo. E a kaya vua, Tucake, lako yani, sa vakabulai iko na nomu vakabauta.”

Ni a takoso na veivakabulai tabu, era a vakabulai na vukavuka mai na mate veivakararawataki ka dede ka a soli vei ira na bula vou. Na vakavinavinaka ni dua a vakauqeta na veivakalougatataki ni iVakavuvuli, na veibeci ni lewe ciwa e a vakavuna na rarawa ni Turaga.

Me vaka na vukavuka ni gauna makawa e tautauvata kei na mate dewa dredre edaidai. Era dede; era veivakamalumalumutaki; era veivakarusai. Era kune e na veivanua kece sara. Na nodra veitakavi raraba e sega na kena bai. Eda kilai ira me ra dau sagai koya vakaikoya, kocokoco, guta na marau vakalialia, veivakararawataki, kei na cala vakalawa bibi—ni dusi walega e vica.

E na dua na bose vakaiwasewase, e a kaya kina o Peresitedi Gordon B. Hinckley, “Eda sotava e dua na vuravura ka vakasinaiti e na dukadukali. E kune e veivanua kece. E tu e gaunisala. E kune e na televisini. E kune e na ivola kei na mekesini. E vaka na ualuvu levu, rairaica ka duka ka veibeci, ka vakaluvuca na vuravura. Meda laveti keda meda tucake ka sivita e cake … E sa lutu sara na itagede ni bula savasava ni vuravura. E na kauta ga mai na rarawa. Na sala i na bula marau e kune e na bula kaukauwa vaka matavuvale kei na talairawarawa i na itagede ni bula savasava, na kena ivakaraitaki e sa vakadinadinataki e na vica na drau na yabaki.”

E na noda vakamuria, eda rawa ni saumaka oqo me dua na gauna talei eda bula kina e vuravura. Na galala e tu vei keda e sega na kena iyalayala. E vuqa na veika e dodonu—me vaka na qasenivuli era veivakavulici, na itokani era veivukei, na vakawati ka cakacakataki, kei na itubutubu ka solibula.

Mo vakavinavinakataka na tinamu, na tamamu, na nomu matavuvale kei ira na nomu itokani. Vakaraitaka na nomu vakavinavinaka vei ira na nomu qasenivuli ni Goneyalewa. Era lomani kemuni, era masulaki kemuni, era veiqaravi vei kemuni. O ni taleitaki dina e matadra kei na iserau ni Tamada Vakalomalagi. E rogoca o Koya na nomuni masu. E solia vei kemuni na Nona vakacegu kei na Nona loloma. Tiko voleka e tikina kei na Luvena, o na sega ni lako taudua.

iKarua, taleitaka na vuli.

E a kaya o Paula na iApositolo vei Timoci, “Me kakua ni beci iko e dua ni ko sa cauravou; ia mo yaco mo sa nodra ivakarau era sa vakabauta.”

E dua na daunivakasala i na Mataveiliutaki Taumada, e na vica na yabaki sa oti o Peresitedi Stephen L. Richards, e a dua na vuku dina. E a kaya, “Na vakabauta kei na vakatitiqa erau sega ni tiko vata e na vakasama e na dua na gauna, e dua vei rau e na vakasava na kena ikarua.” Na noqu ivakasala mo ni vakasaqara na vakabauta ka vakasava na vakatitiqa.

E ivakasala ni Turaga, “Vakasaqara e na veiivola vivinaka na vosa ni vuku; vakasaqara na vuli e na vulika kei na vakabauta.”

Eda rawa ni kunea na dina e na ivolanikalou, na nodra ivakavuvuli na vei parofita, na nodra ivakaro na noda itubutubu, kei na veivakauqeti ka basika mai vei keda ni da tekiduru ka kerea na veivuke ni Kalou.

Meda dina i na noda vakasama cecere, ni vakasama cecere era vaka na kalokalo: eda sega ni rawa ni tarai ira e na ligada, ia ni da vakamuri ira eda na rawata na noda inaki.

E vuqa na nomuni qasenivuli era soqo vata kei kemuni e na yakavi edaidai. Au nuitaka ni qasenivuli yadua e tautauvata kei na ivakamacala ni dua vei ira: “E vakavurea e na nona kalasi na yalo rarama ni duavata ka vaka na cakamana; ka vu mai kina na tubu kei na vulika, na tubu ni vakasama, ka vakadeitaki kina na yalodra na gone.”

Na ikatolu, meda veitalanoataka na guta na bula vakaivakarautaki

E sa solia vei keda na Tamada Vakalomalagi na kaukauwa meda vakasama ka tuvana e lomada ka vakatulewa. Ni taukeni na kaukauwa vaka o ya, na vakaivakarautaki-vakaikeda e ganiti dina sara.

E soli vei keda yadua na galala meda digidigi. O ni rawa ni taroga, “Era bibi li na digidigi?” Au kaya oqo vei kemuni ni digidigi e lewa na noda icavacava. E sega ni rawa moni kitaka na digidigi tawamudu ka sega na wena tawamudu.

De rawa me’u solia e dua na ituvatuva rawarawa moni lewa kina na digidigi o ni na sotava. E rawarawa me nanumi: “E sega ni rawa moni dodonu ni o ni cala; e sega ni rawa moni cala ni o ni dodonu.” Na yalomuni vakai kemuni e dau veivakasalataki me vaka e dua na itokani ni bera ni veitotogitaki me vaka na turaganilewa.

E a veivakasalataki na Turaga e na dua na ivakatakila vua na Parofita o Josefa Simici, “Na ka e sega ni [veivakavulici], sa sega ni mai vua na Kalou; ia sa mai vua na tevoro. Sa vuni rarama na Kalou.”

E so na tamata yalowai era vakanadakuya na vuku ni Kalou ka ra vakamuria na veitemaki ni ivukivuki ni vuravura, na talei ni rogo ka veilasutaki kei na buebue ni mamarau vakasauri. E guti na yaloqaqa me rawa kina na vakasama vakadodonu, digidigi dodonu, ka kitaka na dodonu, na sala o ya e vakavudua, ke mani yaco, me rawarawa na kena muri.

Na ivalu ni vakaivakarautaki-vakaikeda e rawa ni solia vei keda na dradrakusikusi kei na momosi ni yago ia eda na tamata vinaka cake. Na vakaivakarautaki-vakaikeda e itavi dredre e gauna kece sara; e vuqa vei keda e vinakata me ka rawarawa ka sega ni vakilai. Ni tarai keda na tatao me baleta, e dua sara ga na itavi bibi e na noda sasaga ni vakaivakarautaki-vakaikeda sa i koya na guta kei na yaloqaqa meda tovolea tale.

Kemuni na goneyalewa, e sega tale na ivakamacala dodonu e baleti kemuni me tautauvata kei na nodratou na Mataveiliutaki Taumada e na ika 6 ni Epereli, 1942: “Era totoka ka voleka vei ira na agilosi na itabagone era savasava. Na itabagone oqo era taukena na reki tawa tukuni rawa eke kei na yalo marau tawamudu mai liu.”

Na nomuni inakinaki na bula tawamudu e na matanitu ni Tamada, kei na vakavakarautaki-vakaikeda e na guti kevaka moni na rawata.

E na kena iotioti, meda bucina yadua na takeitaka na cakacaka. E a kaya o Peresitedi J. Reuben Clark, ka a daunivakasala e na Mataveiliutaki Taumada e na vica na yabaki sa oti: “Au vakabauta ni da mai tiko eke meda cakacaka, ka’u vakabauta ni sega na drota- ni mai kina. Au nanuma meda vakasamataka sara vakatotolo na vakasama o ya i na lomada kei na noda bula. Kevaka meda na rawaka se toso i liu meda cakacaka. E sega tale na sala.”

“Colata na itavi e tu e matamu, ka bili” e ivakaro i na cakacaka, e bibi dina mai na dua na iyatuvosa e na dua na sere taleitaki.

De vinaka me dua na ivakaraitaki. Na veiwaraki e daubutakoca na gauna—vakabibi ni baleta na cakacaka kaukauwa. Au vosa me baleta na guta me ia na vuli vakagumatua ni o ni vakarau i na nomuni veitarogi e koronivuli, e dina sara, na veitarogi ni bula.

Au kila e dua na gone vuli e univesiti ka a oga sara vakalevu e na marau ni bula vagone vuli ka a biu vakatikitiki na vakavakarau ni veitarogi. Na bogi ni a bera na veitarogi, a qai nanuma na bera e sa tu kina kei na vuli lesoni ka sega tu ni caka. E a tekivu ulubale. “Evei e bibi—na noqu bula, ka gadreva me’u moce, se na dredre ni vuli lesoni?” O ni na rawa ni kila na ka a yaco. E a qaqa o moce, na vuli lesoni a druka, kei na veitarogi e a taqacece dina. Meda cakacaka.

Oqo, gona na vakatutu e soli yani:

Na itovo ni vakavinavinaka;
Na taleitaka na vuli;
Na guta na bula vakaivakarautaki; kei
Na taleitaka na cakacaka.

E na basika e na veibula yadua na veigauna ni rarawa kei na guta na idusidusi mai na ivurevure tabu—e dua beka na kere veivuke lo. E na yaloqu kece kei na lomaqu au vakadinadinataka vei kemuni ni Tamada Vakalomalagi e lomani kemuni, e kawaitaki kemuni ka na sega ni guilecavi kemuni.

Me’u vakaraitaka e na dua na sota ka a tarai au ka talei dina. E na vica na yabaki na noqu ilesilesi e kauti au i na tiki i Jamani ka sogoti e na ilati ka yacana na iLati Kaukamea. E a veiliutaki kina na matanitu Vakominisi, o ira era a bula kina e a voleka ni yali kece na nodra galala. Na nodra soqovata na itabagone e a yalani; na veika kece e caka e dikevi.

Sega ni dede na noqu a taura na ilesilesi e na iwasewase o ya, au a tiko e na dua na koniferedi talei ka a yaco e na yasa i Jamani o ya. Ni a oti na sere veivakauqeti kei na vosa cavuti, au a vakauqeti me’u sota vakalekaleka e tautuba ni vale makawa o ya vata kei ira na itabagone talei. Era a lewe lailai ia era a guta vakalevu mera vakarorogo i na veivosa kece sara au cavuta. Era a walokai e na via rogoca na vosa ka ra vakauqeti mera rogoca mai vua e dua na iApositolo ni Turaga.

Ni bera ni’u a biuta i na koniferedi, ni bera ni’u a biuti Amerika, au a vakauqeti me’u volia e tolu na kateni na drega. Au a volia e tolu na kena mataqali: na Doublemint, Spearmint, kei na Juicy Fruit. Ni sa cava na soqovata ni itabagone, au a vota vakavinaka vei ira na gone mera yarua na pakete drega—e dua na ka era se sega vakadua ni a bau tovolea. Era a reki ni ra taura na iloloma.

E a toso na gauna. Au a lesu i Dresden—na vanua au a tiko kina e na koniferedi e liu. Oqo sa tu na valenilotu; era sa taura na tamata na nodra galala. E sa oti na wasei vakapolitiki o Jamani ni sa dua ga na vanua. Era sa uabula na itabagone, ka ra vakaluveni.

Ni a oti na koniferedi levu ka veivakauqeti, e dua na tina kei na luvena goneyalewa erau a via vosa vei au. Na goneyalewa, ka via tautauvata na nona yabaki kei kemuni e a rawa ni vosa vakaperitania vakalailai, e a kaya vei au, “Peresitedi Monson, o ni nanuma e na gauna makawa sa oti yani ni o ni a sotavata kei ira na itabagone ni a oti e dua na koniferedi ni tikina, o ni a vota kina mera yarua na cauravou kei na goneyalewa na drega?”

Au a sauma, “Isa, io, au nanuma vinaka dina.”

E a tomana, “O tinaqu a dua vei ira o a vota vei ira na iloloma. E tukuna vei au ni a wasewasea vakalalai e dua na pakete drega. E a kaya ni a sa duatani na kena kamikamica ka a taleitaka dina.” E na veivakadonui nei tinana lomani a qai, solia mai vei au e dua na kato lailai. Ni’u a dolava na kena isogo, au a kunea na ikarua ni paketa drega ka se tu ga e na kena iolo ni oti e voleka ni 20 na yabaki. “O tinaqu kei au keirau vinakata mo taura oqo,” e a kaya.

E a turu na wainimata, ka tarava yani na veimoko.

A sa qai vosa vei au o tinana: “Ni bera ni o a lako mai i na koniferedi e na vica na yabaki sa oti, au a masu vua na Tamada Vakalomalagi me’u kila ni o Koya e kauwaitaki au dina. Au a maroroya na iloloma o ya me rawa kina me’u vakavulica na luvequ goneyalewa ni Tamada Vakalomalagi e rogoca na noda masu.” Au taura tu e na yakavi edaidai na isolisoli o ya—na ivakaraitaki ni vakabauta kei na ivakadei ni veivuke vakalomalagi ni Tamada kei na Luvena o Jisu Karisito, e na soli vei kemuni.

E na yakavi ni Siganimate oqo, au nuitaka na noda vakasama e na vuki Vua o Koya a sorovaki me baleta na noda ivalavala ca, ka a vakaraitaka vei keda na sala meda bula kina, na itautau ni masu, ka a vakaraitaka e na Nona a kitaka na sala meda cakava vaka kina. E a sucu e na valenimanumanu, davo e na ikanakana, na Luve oqo ni Kalou—o Jisu Karisito—e yalovi keda meda muri Koya. “Isa, na totoka ni iyatuvosa au rogoca: ‘Au kila ni bula na noqu Dauveivueti!’” E na yaca i Jisu Karisito, Emeni.