2010–2019
ʻIlo ʻi he Mālohi ʻo e Tohi ʻa Molomoná
Konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 2019


ʻIlo ʻi he Mālohi ʻo e Tohi ʻa Molomoná

Kuo pau ke nau aʻusia kotoa pea ʻilo kinautolu ʻi he mālohi ʻo e ngaahi moʻoni ʻi he Tohi ʻa Molomoná.

ʻI heʻeku ‘aʻahi ki he kau papi uluí ʻi honau ʻapí, ʻoku ou saiʻia maʻu pē ke ʻeke kiate kinautolu kau ki he founga ne nau ʻilo ai mo honau fāmilí fekauʻaki mo e Siasí pea mo e founga ʻenau papitaisó. ʻOku ʻikai mahuʻinga he taimi ko iá pe ko e tokotaha ko iá ko ha mēmipa mālohi pe teʻeki maʻu lotu ʻi ha ngaahi taʻu lahi. ʻOku tatau maʻu pē ʻa e talí: ʻoku nau malimali pea mo fiefia, ʻoku nau fai e talanoa ki he founga ne ʻilo ai kinautolú. Ko hono moʻoní, hangē ʻoku hoko maʻu pē e talanoa ʻo e uluí ko e talanoa ia ki he founga ne ʻilo ai kinautolú.

Ko Sīsū Kalaisi Tonu ʻa e ʻEiki ʻo e ngaahi meʻa kuo molé. ʻOkú Ne tokangaekina e ngaahi meʻa kuo molé. Ko e ʻuhinga moʻoni ia naʻá Ne akoʻi ai ʻa e talanoa fakatātā ʻe tolu ʻoku tau maʻu ʻi he vahe 15 ʻo Luké: ʻa e talanoa fakatātā ʻo e sipi molé, ko e paʻanga siliva molé, pea mo e foha maumau koloá. ʻOku ʻi ai ha kaveinga ʻoku tatau ai e ngaahi talanoá ni: ʻoku ʻikai mahuʻinga e ʻuhinga ne nau mole aí. ʻOku ʻikai mahuʻinga ia pe naʻa nau ʻiloʻi ne nau mole. ʻI he tūkunga takitaha ʻoku ʻi ai ha ongo fiefia ʻo pehē, “Tau fieie mo au; he kuó u ʻilo ʻa [ia] naʻe molé.”1 ʻI hono aofangatukú, ʻoku ʻikai mole fakaʻaufuli ha meʻa meiate Ia.2

Tuku muʻa ke u vahevahe atu he hoʻataá ni ha taha ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga taha kiate aú—ʻa e talanoa ki he founga ne ʻilo ai aú.

Kimuʻa pea hoko hoku taʻu 15, ne fakaafeʻi au ʻe heʻeku faʻētangata ko Manueli Pesitosí, ke u ʻeva mai kiate ia mo hono fāmilí ʻi ʻAmeliká ni. ʻE hoko ʻeni ko ha faingamālie lelei ke u ako lea faka-Pilitānia ai. Naʻe ului ʻeku faʻētangatá ki he Siasí ʻi ha ngaahi taʻu lahi kimuʻa, pea naʻá ne vēkeveke ʻaupito ki he ngāue fakafaifekaú. Mahalo ko e ʻuhinga ia ne talanoa ai ʻeku faʻeé mo ia, ʻo ʻikai ke u ʻilo ki ai, peá ne talaange te ne tali ʻa e fakaafé ʻo makatuʻunga ʻi ha meʻa ʻe taha: he ʻikai ke ne feinga ke fakalotoʻi au ke u hoko ko ha mēmipa ʻi hono Siasí. Ko e kau Katolika kimautolu pea laui toʻu tangata ʻemau hoko ko e kau Katoliká pea naʻe ʻikai ha ʻuhinga ke liliu ai. Ne loto moʻoni ʻeku faʻētangatá ki ai pea naʻá ne faipau ki heʻene leá ʻo aʻu ki ha tuʻunga ne ʻikai loto ke tali ha ngaahi fehuʻi ʻo aʻu pē ki ha ngaahi fehuʻi faingofua fekauʻaki mo e Siasí.

Ka ko e meʻa ne ʻikai lava heʻeku faʻētangatá mo hono uaifi angalelei ko Māselié ʻo taʻofí, ko hona ʻulungāngá.3

Naʻá ku nofo ʻi ha loki ne ʻi ai ha tukuʻanga tohi lahi. Ne u lava ʻo vakai ne ʻi he tukuʻanga tohí ni ha tatau nai ʻe 200 ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻi ha lea fakafonua kehekehe, ko e 20 ai ne ʻi he lea faka-Sipeiní.

ʻI ha ʻaho ʻe taha ʻi heʻeku fieʻiló, naʻá ku toʻo hifo ai ha tatau ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻi he lea faka-Sipeiní.

ʻĪmisi
Tohi ʻa Molomoná ʻi he lea faka-Sipeiní

Ko e taha ia ʻo e ngaahi tohi ne takafi molū mo lanu pulū ʻo e langí, pea ʻasi ʻi muʻa e fakatātā ʻo e ʻāngelo ko Molonaí. ʻI heʻeku fakaava hake iá, naʻe tohi ʻi he peesi ʻuluakí ʻa e talaʻofá ni: “Pea ʻi hoʻomou maʻu ʻa e ngaahi meʻa ní, ʻoku ou fie naʻinaʻi kiate kimoutolu ke mou kole ki he ʻOtua, ko e Tamai Taʻengatá, ʻi he huafa ʻo Kalaisí, pe ʻoku ʻikai ke moʻoni ʻa e ngaahi meʻá ni; pea kapau te mou kole ʻi he loto-fakamātoato, mo e loto-moʻoni, ʻo maʻu ʻa [e] tui kia Kalaisi, te ne fakahā ʻa hono moʻoní kiate kimoutolu, ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.”

Pea tānaki mai leva ki ai: “Pea ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní te mou lava ai ke ʻiloʻi hono moʻoni ʻo e ngaahi meʻa kotoa pē.”4

ʻOku faingataʻa ke fakamatalaʻi e ngāue ʻa e ngaahi potufolofolá ni ʻi heʻeku fakakaukaú mo e lotó. Ko hono moʻoní, naʻe ʻikai ke u fekumi ki he “moʻoní.” Ko ha tokotaha taʻu hongofulu tupu pē au ne fiefia ʻi he moʻuí pea mo e anga fakafonua foʻoú ni.

Ka ʻi heʻeku fakakaukau ki he talaʻofa ko iá, ne u kamata lau fakafufū ʻa e tohí. ʻI he lahi ange ʻeku laú, ne mahino kiate au kapau naʻá ku fie ako moʻoni ha meá mei heni, naʻe totonu keu kamata ke lotu. Pea ʻoku tau ʻilo lelei kotoa pē ʻa e meʻa ʻoku hoko ʻi hoʻo fili ke ʻoua naʻa lau pē kae lotua foki e Tohi ʻa Molomoná Ko ia, ko e meʻa pē ia ne hoko kiate aú. Ko ha meʻa ne mahuʻinga fau pea makehe—ʻio, ʻo tatau pē mo e meʻa kuo hoko ki ha toko lauafe kehe ʻi he funga ʻo e māmaní. Naʻá ku ʻiloʻi ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní naʻe moʻoni e Tohi ʻa Molomoná.

Naʻá ku ʻalu leva ki heʻeku faʻētangatá ʻo fakamatala ange e meʻa ne hokó pea naʻá ku mateuteu ke papitaiso. Naʻe ʻikai lava ʻe heʻeku faʻētangatá ʻo mapukepuke ʻa ʻene ʻohovalé. Naʻá ne heka ki heʻene kaá, ʻo fakaʻuli ki malaʻe vakapuna, pea foki mai leva mo ʻeku tikité ke u puna ʻo foki ki ʻapí, mo ha kiʻi fakamatala ne fakatuʻasila ki heʻeku faʻeé ʻo pehē, “Naʻe ʻikai haʻaku kaunga ki he meʻá ni!”

Naʻe ʻi ai ʻene moʻoni ai. Naʻe ʻiloʻi tonu au ʻi he mālohi ʻo e Tohi ʻa Molomoná.

Mahalo ʻoku ʻi ai ha tokolahi kuo ʻilo kinautolu ʻe heʻetau kau faifekau fakaofo ʻi he funga ʻo e māmaní, ʻi ha ngaahi founga fakaofo ʻi he tūkunga kotoa pē. Pe mahalo kuo ʻilo kinautolu ʻo fakafou mai ʻi ha ngaahi kaungāmeʻa ne ʻomi fakahangatonu ʻe he ʻOtuá kiate kinautolu. Mahalo ne malava pē ke ʻilo kinautolu ʻe ha taha mei he toʻu tangatá ni pe fakafou ʻi ha taha ʻo ʻenau ngaahi kuí.5 Ko e hā pē ʻa e tūkungá, ke malava ʻo fakalakalaka ki ha ului fakataautaha moʻoni ʻi he vave tahá, kuo pau ke nau aʻusia kotoa pea ʻilo kinautolu ʻi he mālohi ʻo e ngaahi moʻoni ʻi he Tohi ʻa Molomoná. ʻI he taimi tatau, kuo pau ke nau fili fakataautaha ke fai ha tukupā fakamātoato ki he ʻOtuá te nau faifeinga ke tauhi ʻEne ngaahi fekaú.

ʻI he taimi ne u foki ai ki Puenosi ʻAealisí, naʻe ʻiloʻi ʻe heʻeku faʻeé naʻá ku fie papitaiso moʻoni. Koeʻuhi ko ʻeku faʻa angatuʻú, naʻe ʻikai ke ne taʻofi au ka naʻá ne poupouʻí au. Pea ne ʻikai ke ne ʻilo naʻá ne fakahoko hoku ʻinitaviu ke papitaisó Ko e moʻoni, ʻoku ou tui naʻe loloto ange ʻene ʻinitaviú ʻi he ʻinitaviu ko ia ʻoku fakahoko ʻe heʻetau kau faifekaú. Naʻá ne talamai kiate au: “Kapau ʻokú ke fie papitaiso, te u poupouʻi koe. Ka te u tomuʻa fai atu ha ngaahi fehuʻi pea ʻoku ou fie maʻu ke ke fakakaukau lahi ki ai pea tali moʻoni mai kiate au. ʻOkú ke tukupā ke ʻalu ki he lotú ʻi he Sāpate kotoa pē?”

Naʻá ku talaange ki ai, “ʻIo, ko e moʻoni te u fai ia.”

“ʻOkú ke ʻilo pe ko e hā hono fuoloa e lotú?”

Naʻá ku pehē ange, “ʻIo, ʻoku ou ʻiloʻi.”

Naʻá ne tali mai, “Sai, kapau te ke papitaiso, te u fakapapauʻi te ke ʻalu ʻo lotu.” Naʻá ne fehuʻi mai leva pe naʻá ku loto fiemālie moʻoni ke ʻoua naʻá ku teitei inu kava mālohi pe ifi tapaka.

Naʻá ku tali ange, “ʻIo, ko e moʻoni te u talangofua ki ai foki.”

Naʻá ne pehē mai leva, “ʻKapau te ke papitaiso, te u fakapapauʻi ko e meʻa ia ʻe hokó.” Pea naʻá ne hoko atu ʻi he founga ko iá ʻi he meimei fekau kotoa pē.

Naʻe fetuʻutaki mai ʻeku faʻētangatá ki heʻeku faʻeé ʻo talaange ke ʻoua ʻe hohaʻa, he ʻe vavé ni pē haʻane ngalo kotoa ʻiate aú. Hili ha taʻu ʻe fā mei ai, ʻi heʻeku maʻu hoku uiuiʻi ke ngāue ʻi he Misiona Uruguay Montevideo, naʻe fetuʻutaki ʻeku faʻeé ki heʻeku faʻētangatá ʻo fehuʻi ange pe ko e fē e taimi ʻe ngalo kotoa ai ʻa e ngaahi meʻá ni ʻiate aú. Ko e moʻoní, talu mei he taimi ne u papitaiso aí, ne hoko ʻeku faʻeé ko ha faʻē fiefia ange.

Ne u ako ʻo ʻilo naʻe mahuʻinga ʻa e Tohi ʻa Molomoná ki he founga uluí ʻi hono aʻusia tonu e talaʻofa ko ia “ʻe ofi ange ha tangata ki he ʻOtuá ʻi haʻane tauhi ki hono ngaahi akonakí.”6

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Nīfai e tefitoʻi taumuʻa ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻi he foungá ni:

“He ʻoku mau ngāue faivelenga ke tohi, ke fakalotoʻi ʻa ʻemau fānaú, mo homau kāingá foki, ke nau tui kia Kalaisi, mo fakalelei ki he ʻOtuá. …

“Pea [ko ia] ʻoku mau lea ʻia Kalaisi, ʻoku mau fiefia ʻia Kalaisi, ʻoku mau malanga ʻaki ʻa Kalaisi, [pea] ʻoku mau kikite ʻia Kalaisi, … ke ʻilo ʻe heʻemau fānaú ki he tupuʻanga ʻa ia te nau lava ke sio ki ai ke maʻu ai ha fakamolemole ʻo ʻenau ngaahi angahalá.”7

ʻOku fonu e Tohi ʻa Molomoná ʻi he taumuʻa toputapu tatau ko iá.

ʻI he ʻuhingá ni, ka tukupā ha tokotaha laukonga pē ke ako fakamaatoato ia, ʻi he laumālie ʻo e lotú, he ʻikai ke nau ako pē kau kia Kalaisi ka te nau kamata meia Kalaisi—kae tautautefito kapau fai ʻa e fili ke “ʻahiʻahiʻi ʻa e ivi ʻo e folofolá”8pea ʻikai fakafisingaʻi ia tupu mei he tomuʻa taʻetui9ko e meʻa kuo lea ʻaki ʻe he niʻihi kehé ʻo kau ki ha ngaahi meʻa kuo teʻeki ke nau lau.

Naʻe fakakaukauloto ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē: “ʻI heʻeku fakakaukau ki he Tohi ʻa Molomoná, ʻoku ou fakakaukau ki he foʻi lea ko e mālohi. ʻOku maʻu ʻe he ngaahi moʻoni ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻa e mālohi ke faitoʻo, fakanonga, fakafoki, tokoniʻi, fakamālohia, fakafiemālieʻi, mo fakafiefiaʻi hotau laumālié.”10

Ko ʻeku fakaafe ʻi he hoʻataá ni kiate kitautolu kotoá, neongo pe ko e hā hono fuoloa ʻetau hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí, ke tau fakaʻatā e mālohi ʻo e ngaahi moʻoni ʻo e Tohi ʻa Molomoná ke ne ʻilo pea toe maʻu kitautolu, pea ʻi heʻetau fekumi faivelenga ʻi he ʻaho takitaha ki he fakahā fakatāutahá. ʻE hoko ia kapau te tau fakaʻatā ia.

ʻOku ou fakamoʻoni molumalu ʻoku maʻu ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻa hono kakato ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea ʻe fakamoʻoni ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ki hono moʻoní he taimi kotoa, ki ha taha pē ʻoku fekumi ʻi he loto moʻoni ki he ʻilo ke fakamoʻui ai ʻa honau laumālié.11 ʻI he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.

Maʻuʻanga fakamatalá

  1. Luke 15:6; vakai foki, Luke 15:9, 32.

  2. ʻI hono ʻuhinga fakalūkufuá, ʻoku fakamatala ki he ngaahi kikite ki hono tānaki ʻo e faʻahinga ʻo ʻIsileli kuo molé (vakai, Russell M. Nelson, “The Gathering of Scattered Israel,” Liahona, Nov. 2006, 79–82). Neongo kuo nau mole, ʻoku ʻikai ke nau mole kiate Ia (vakai, 3 Nīfai 17:4). ʻOku mālie ke fakatokangaʻi ʻoku ʻikai ke nau ʻilo kuo nau mole kae ʻoua kuo maʻu kinautolu, tautautefito ki he taimi ʻoku maʻu ai honau tāpuaki faka-pēteliaké.

  3. Naʻe lea ʻaki ʻe ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻa e lea ʻa Sangato Falanisisi ʻo ʻĀsisí ʻi heʻene pehē, “Malanga ʻaki e ongoongoleleí he taimi kotoa pē pea ka ʻaonga, fakaʻaongaʻi ha ngaahi lea” (“Ko e Tatali ʻi he Hala ki Tāmasikusí,” Liahona, May 2011, 77; vakai foki, William Fay and Linda Evans Shepherd, Share Jesus without Fear [1999], 22).

  4. Molonai 10:4–5.

  5. Ko e talanoa ko ia ki hono fakaului ʻetau ngaahi kuí ko hotau talanoá foki pē ia. Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Uiliami R. Uoka, “Ko ha toki meʻa fakaʻofoʻofa ka naʻe ʻilo ʻe he Kāingalotu kotoa pē ʻa e ngaahi talanoa ki he ului ʻenau ngaahi kuí” (“Tauhi Maʻu ʻo e Tuí,” Liahona, Mē 2014, 97). Ko ia, ko kitautolu kotoa ne maʻu fakahangatonu pe fakafou ʻi heʻetau ngaahi kuí, pea fakamālō ki heʻetau Tamai Hēvaní ʻa ia ʻokú Ne ʻafioʻi ʻa e ngataʻangá mei he kamataʻangá (vakai, ʻĒpalahame 2:8).

  6. Talateu ki he Tohi ʻa Molomonávakai foki, ʻAlamā 31:5.

  7. 2 Nīfai 25:23, 26.

  8. ʻAlamā 31:5.

  9. Vakai, ʻAlamā 32:28.

  10. Russell M. Nelson, “Ko e Tohi ʻa Molomoná: Ne Mei Fēfē Hoʻo Moʻuí Ka Ne ʻIkai Ia? Liahona, Nōv. 2017, 62.

  11. Vakai, 3 Nīfai 5:20