Zachtmoedig en nederig van hart

We lezen in het Nieuwe Testament over een rijke jongeman die Jezus vroeg: ‘Goede Meester, wat voor goeds moet ik doen om het eeuwige leven te hebben?’² De Heiland spoorde hem eerst aan de geboden in acht te nemen. De Meester gaf de jongeman daarna nog een vereiste mee, op zijn behoeften en omstandigheden afgestemd.

‘Jezus zei tegen hem: Als u volmaakt wilt zijn, ga dan heen, verkoop wat u hebt, en geef het aan de armen, en u zult een schat hebben in de hemel; en kom dan en volg Mij.

‘Toen de jongeman dit woord gehoord had, ging hij bedroefd weg, want hij had veel bezittingen.’³

Vergelijk de reactie van de rijke jongeman met wat in het Boek van Mormon over Amulek is geschreven. Amulek was een vlijtig en welgesteld man met veel verwanten en vrienden.⁴ Hij beschreef zichzelf als een man die vele malen geroepen was maar niet wilde horen. Een man die de dingen van God kende maar er niet van wilde weten.⁵ Amulek was in wezen een goed mens. Maar hij werd net als de rijke jongeman in het Nieuwe Testament door wereldse zorgen in beslag genomen.

Hij had zijn hart eerder verstokt. Toch gehoorzaamde Amulek de stem van een engel. Hij ontving de profeet Alma in zijn huis en voorzag hem van eten en drinken. Hij werd tijdens Alma’s bezoek geestelijk wakker geschud en werd geroepen om het evangelie te prediken. Amulek liet vervolgens ‘al zijn goud en zilver, en zijn waardevolle zaken […] omwille van het woord van God’ achter. Hij werd bovendien ‘verstoten […] door hen die eens zijn vrienden waren geweest, en tevens door zijn vader en zijn verwanten.’⁶

Wat verklaart volgens u het verschil tussen de reacties van de rijke jongeman en Amulek?

Gedurende een hachelijke oorlog, beschreven in het Boek van Mormon, vond er een briefwisseling plaats tussen Moroni, de aanvoerder van het Nephitische leger, en Pahoran, de opperrechter en regeerder van het land. Moroni, wiens leger wegens gebrek aan steun van de regering zware verliezen leed, schreef aan Pahoran ‘bij wijze van veroordeling’.⁷ Hij beschuldigde hem en de andere leiders van onnadenkendheid, laksheid, nalatigheid en zelfs van landverraad.⁸

Pahoran had aanstoot kunnen nemen aan Moroni en zijn onterechte aantijgingen, maar deed dat niet. Hij reageerde meelevend en schreef over een opstand tegen de regering waar Moroni niet van op de hoogte was. En toen verklaarde Pahoran:

‘Zie, ik zeg u, Moroni, dat ik mij niet verheug over uw grote ellende, integendeel, die bedroeft mijn ziel. […]

‘In uw brief hebt u mij gelaakt, maar het doet er niet toe; ik ben niet vertoornd, maar verheug mij over de grootheid van uw hart.’⁹

Wat verklaart volgens u Pahorans beheerste reactie op de beschuldigingen van Moroni?

President Russell M. Nelson beschreef een half jaar geleden op de algemene conferentie zijn reactie op president Thomas S. Monsons aansporing om de leringen in het Boek van Mormon te bestuderen, te overdenken en toe te passen. Hij zei: ‘Ik heb geprobeerd zijn raad [op] te volgen. Zo heb ik lijstjes gemaakt van wat het Boek van Mormon is, wat het bevestigt, wat het weerlegt, wat het vervult, wat het verduidelijkt en wat het openbaart. Het was een verhelderende en inspirerende oefening om door die brillen naar het Boek van Mormon te kijken! Ik kan het ieder van u aanraden.’¹⁰

President Henry B. Eyring beklemtoonde eveneens het belang van president Monsons aansporing voor hem persoonlijk. Hij zei:

‘Ik heb ruim vijftig jaar lang dagelijks in het Boek van Mormon gelezen. Dus ik had misschien redelijkerwijs kunnen aannemen dat de woorden van president Monson voor anderen bestemd waren. Maar net als velen van u voelde ik de aanmoediging van de profeet en zijn uitnodiging om beter mijn best te doen. […]

‘Het fijne resultaat voor mij en voor velen van u was wat de profeet beloofd had.’¹¹

Wat verklaart volgens u de directe en oprechte reacties van deze twee leiders van de kerk van de Heer op president Monsons aansporing?

Ik wil niet de indruk wekken dat de sterke geestelijke reacties van Amulek, Pahoran, president Nelson en president Eyring door één enkele christelijke eigenschap te verklaren zijn. Veel aan elkaar gerelateerde eigenschappen en ervaringen hebben de geestelijke volwassenheid van deze vier edele dienstknechten vormgegeven. Maar de Heiland en zijn profeten hebben een essentiële eigenschap beklemtoond die wij allemaal beter moeten begrijpen en in ons leven verweven.

Let in de volgende Schrifttekst op de eigenschap waarmee de Heer Zichzelf beschreef: ‘Neem Mijn juk op u, en leer van Mij dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart: en u zult rust vinden voor uw ziel.’¹²

De Heiland koos er veelzeggend voor om uit alle eigenschappen en deugden die Hij had kunnen kiezen, nadruk op zachtmoedigheid te leggen.

In een openbaring aan de profeet Joseph Smith in 1829 zien we hetzelfde patroon terug. De Heer verklaarde: ‘Leer van Mij en luister naar mijn woorden; wandel in de zachtmoedigheid van mijn Geest, en u zult vrede hebben in Mij.’¹³

Zachtmoedigheid is een kenmerkende eigenschap van de Verlosser, die tot uiting komt in rechtschapen ontvankelijkheid, bereidwillige onderworpenheid en grote zelfbeheersing. Deze eigenschap werpt meer licht op de respectieve reacties van Amulek, Pahoran, president Nelson en president Eyring.

President Nelson en president Eyring reageerden rechtschapen en meteen op president Monsons aansporing om het Boek van Mormon te lezen en te bestuderen. Beide mannen waren in prominente kerkposities werkzaam. Beiden hadden de Schriften al tientallen jaren uitgebreid bestudeerd. Toch vertoonden ze in hun reactie geen enkele aarzeling of eigendunk.

Amulek onderwierp zich bereidwillig aan Gods wil en accepteerde een roeping om het evangelie te prediken. Hij liet zijn gerieflijke omstandigheden en vertrouwde kennissenkring achter zich. En Pahoran zag dingen gelukkig in perspectief. Hij handelde met enorme zelfbeheersing in plaats van heftig te reageren in zijn uitleg aan Moroni van de moeilijkheden wegens een opstand tegen de regering.

De christelijke eigenschap zachtmoedigheid wordt in onze moderne wereld vaak verkeerd begrepen. Zachtmoedigheid is sterk, niet zwak; actief, niet passief; moedig, niet bedeesd; beheerst, niet buitensporig; ingetogen, niet pompeus; en hoffelijk, niet ruw. Een zachtmoedig iemand is niet snel beledigd, verwaand of aanmatigend, en prijst zonder terughoudendheid de verdiensten van anderen.

Bij nederigheid denken we vaak aan onze afhankelijkheid van God en de voortdurende behoefte aan zijn leiding en steun. Zachtmoedigheid onderscheidt zich door een zekere geestelijke ontvankelijkheid om zowel van de Heilige Geest te leren als van mensen die misschien minder bekwaam, ervaren of belezen overkomen, die geen belangrijke positie bekleden of die anderszins niet veel in hun mars lijken te hebben. Denk aan Naäman, de bevelhebber van het leger van de koning in Syrië. Hij overwon zijn trots en nam deemoedig de raad van zijn dienaren aan om Elisa de profeet te gehoorzamen. Daarom waste hij zich zeven keer in de Jordaan.¹⁴ Zachtmoedigheid is de beste bescherming tegen de blinde hoogmoed die vaak uit iemands bekendheid, positie, macht, rijkdom en ophemeling voorkomt.

Zachtmoedigheid wordt ontwikkeld door ernaar te verlangen, onze morele keuzevrijheid rechtschapen uit te oefenen en er altijd naar te streven om vergeving van onze zonden te behouden.¹⁵ Ze is ook een gave van de Geest waarnaar we op gepaste wijze kunnen zoeken.¹⁶ Maar bedenk waartoe een dergelijke zegening wordt geschonken, namelijk voor het welzijn en ten bate van de kinderen van God.¹⁷

Laten we tot de Heiland komen en Hem volgen. Dan gaan we steeds meer en beetje bij beetje op Hem lijken. Dan zegent de Geest ons met gedisciplineerde zelfbeheersing en een evenwichtige, kalme uitstraling. We worden dus zachtmoedig door een discipel van de Meester te zijn en niet gewoon door iets wat we doen.

‘Mozes werd onderwezen in alle wijsheid van de Egyptenaren en was machtig in woorden en in daden.’¹⁸ Toch was hij ‘zeer zachtmoedig, meer dan alle mensen die op de aardbodem waren.’¹⁹ Zijn kennis en bekwaamheid hadden hem hoogmoedig kunnen maken. Maar hij was met zachtmoedigheid gezegend. Die eigenschap en gave van de Geest zwakte elke arrogantie bij Mozes af en maakte hem groot als werktuig om Gods doeleinden te volbrengen.

De meest verheven en betekenisvolle voorbeelden van zachtmoedigheid zijn in het leven van de Heiland zelf te vinden.

De grote Verlosser, die ‘onder alle dingen is neergedaald’,²⁰ heeft geleden, gebloed en zijn leven gegeven om ‘ons te reinigen van alle ongerechtigheid’,²¹ waste met alle liefde de stoffige voeten van zijn discipelen.²² Die zachtmoedigheid is een kenmerkende eigenschap van de Heer als dienaar en leider.

Jezus toonde het ultieme voorbeeld van rechtschapen ontvankelijkheid en bereidwillige onderworpenheid toen Hij in Gethsémané intense foltering onderging.

‘Toen Hij op die plaats gekomen was, zei Hij tegen [zijn discipelen]: Bid dat u niet in verzoeking komt.

‘En Hij […] knielde neer en bad:

‘Vader, als U wilt, neem deze drinkbeker van Mij weg; maar laat niet Mijn wil, maar de Uwe geschieden.’²³

De zachtmoedigheid van de Heiland in deze verschrikkelijke gebeurtenis met oneindige draagwijdte toont ieder van ons hoe belangrijk het is om Gods wijsheid boven onze eigen wijsheid te plaatsen.

Het is ontzagwekkend en leerzaam om te zien dat de Heer onder alle omstandigheden gewillig onderworpen bleef en grote zelfbeheersing toonde. Toen een bewapende groep tempelbewakers en Romeinse soldaten Jezus in Gethsémané kwam arresteren, trok Petrus zijn zwaard. Hij sloeg er het rechteroor van de slaaf van de hogepriester mee af.²⁴ De Heiland raakte vervolgens het oor van de dienaar aan en genas hem.²⁵ Bedenk dat Hij zijn hand uitstrekte en de persoon die Hem wilde arresteren, zegende met dezelfde hemelse macht waarmee Hij zijn gevangenneming en kruisiging had kunnen voorkomen.

Bedenk ook hoe de Meester voor Pilatus beschuldigd en tot de kruisdood veroordeeld werd.²⁶ Jezus had bij zijn verraad gezegd: ‘Of denkt u dat Ik Mijn Vader nu niet kan bidden, en Hij zal Mij meer dan twaalf legioenen engelen ter beschikking stellen?’²⁷ Toch werd de ‘eeuwige Rechter van zowel de levenden als de doden²⁸ paradoxaal genoeg door een tijdelijke politieke functionaris geoordeeld. ‘Maar [Jezus] antwoordde hem op geen enkel woord, zodat de stadhouder zich zeer verwonderde.’²⁹ De zachtmoedigheid van de Heiland blijkt uit zijn beheerste reactie, grote ingetogenheid en onwil om zijn oneindige macht ten eigen bate aan te wenden.

Mormon merkt zachtmoedigheid aan als de bron waaruit alle geestelijke capaciteiten en gaven voortkomen.

‘Daarom, indien een mens geloof heeft, moet hij wel hoop hebben; want zonder geloof kan er geen hoop zijn.

‘En voorts, zie, ik zeg u dat hij geen geloof en hoop kan hebben, tenzij hij zachtmoedig en nederig van hart is.

‘Anders zijn zijn geloof en hoop tevergeefs, want niemand is aannemelijk voor God dan alleen de zachtmoedigen en nederigen van hart; en indien een mens zachtmoedig en nederig van hart is en door de macht van de Heilige Geest belijdt dat Jezus de Christus is, moet hij wel naastenliefde hebben; want als hij geen naastenliefde heeft, is hij niets; daarom moet hij wel naastenliefde hebben.’³⁰

De Heiland heeft gezegd: ‘Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beërven.’³¹ Zachtmoedigheid is een essentieel aspect van de goddelijke natuur. We kunnen die eigenschap dankzij en door de verzoening van de Heiland verkrijgen en ontwikkelen.

Ik getuig dat Jezus Christus onze herrezen en levende Verlosser is. En ik beloof dat Hij ons zal leiden, beschermen en sterken als wij in de zachtmoedigheid van zijn Geest wandelen. Ik getuig met zekerheid van deze waarheden en beloften. In de heilige naam van de Heer Jezus Christus. Amen.