Seminare ma Inisitituti
Lesona 22: Fatuina o se Aiga Manuia


Lesona 22

Fatuina o se Aiga Manuia

Folasaga

“O Le Aiga: O se Folafolaga i le Lalolagi” ua faamatalaina ai mataupu faavae e tatau ona aoao atu e matua i a latou fanau. O lenei lesona o le a talanoaina le tiutetauave o matua e aoao fanau e uiga i le “faaaloalo, … agalelei, galuega ma gaoioiga faafiafia tuufaatasi.” O le a talanoaina ai foi tiute o matua o le aoao fanau “e alolofa ma feauaunaai, ia tausia poloaiga a le Atua, ma avea ma tagatanuu usiusitai i tulafono” (Ensign po o le Liahona, Nov. 2010, 129). O le aoaoina o nei mataupu faavae e fesoasoani i matua e fatuina ni aiga manuia.

Faitauga Faaopoopo

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Mataupu faavae mo aiga manuia

Saunia tamaiti aoga mo lenei lesona e ala i le faaali atu o le saunoaga lenei mai ia Peresitene David O. McKay (1873–1970):

Ata
Peresitene Tavita O. MaKei

“E leai se isi manuia e suitulaga mo le toilalo i le aiga” (upusii mai ia J. E. McCulloch, Home: The Savior of Civilization [1924], 42; i le Conference Report, Apr. 1935, 116).

  • I le mafaufau atu i mea na e aoaoina i lenei kosi, o a nisi o mataupu faavae na e saofaga i le fatuina o se aiga manuia?

Ina ia fesoasoani e talanoaina lenei fesili, faaali atu ma faitau leotele le fuaitau lenei mai le “O Le Aiga: O Se Folafolaga i leLalolagi”:

“O faaipoipoga ma aiga manuia, e faavae ma tumau i mataupu faavae o le faatuatua, tatalo, salamo, faamagaloga, faaaloalo, alofa, agalelei, galuega, ma gaoioiga faafiafia tuufaatasi.”

Faamatala i tamaiti aoga faapea o le tele o mataupu faavae i lenei fuaitau ua uma ona talanoaina i lesona talu ai. Ina ia taulai atu i uiga na talanoaina, tusi le vaega nei i le laupapa:

Faaaloalo

Agaalofa

Galuega

Gaoioiga faafiafia tuufaatasi

Vaevae le vasega i ni vaega laiti ma atofa atu i vaega taitasi se tasi o nei uiga. Valaaulia ia vaega [taitasi] e talanoaina fesili nei.

Faaaloalo

  • O a nisi o mea lelei e tutupu i aiga pe a faaalia e matua le faaaloalo i a latou fanau? Pe a faaalia e fanau le faaaloalo i o latou matua? Pe a faaalia e matua le faaaloalo i le tasi ma le isi?

  • O a faataitaiga o le faaalia o le faaaloalo e mafai ona e faasoa mai mai i aafiaga a lou aiga?

Agaalofa

  • O a nisi o auala e mafai e matua ona aoaoina ai fanau ia lagona le agalelei mo isi tagata o le aiga?

  • O a faataitaiga o le aoaoina o le agalelei e mafai ona e faasoa mai mai i lou aiga po o aiga e te iloaina?

Galue

  • Aisea e avea ai le galue o se vaega o se aiga manuia?

  • E mafai faapefea e matua ona fesoasoani i a latou fanau ia maua le olioli ma le faamalieina i le galulue?

  • O a faataitaiga o le aoaoina o fanau e galulue e mafai ona e faasoa mai mai i lou aiga po o aiga e te iloaina?

Gaoioiga faafiafia tuufaatasi

Tau i lenei vaega e faapea pe a le lava le taimi e faaalu e aiga e faatasi ai i gaoioiga faaleaiga, e atamai le filifili o na gaoioiga e sili ona taua. Fai i lenei vaega e faitau lenei saunoaga mai ia Elder Dallin H. Oaks o le Korama a Aposetolo e Toasefululua ma talanoaina fesili nei:

Ata
Elder Dallin H. Oaks

“A o tatou manatunatu i filifiliga eseese, e tatau ona tatou manatua e le lava le na ona lelei o se mea. O isi filifiliga e lelei tele, ae o isi e silisili ona lelei. …

“O nisi o a tatou filifiliga e sili ona taua e faatatau i gaoioiga faaleaiga. … I le filifili pe faapefea ona tatou faaaluina le taimi o se aiga, e tatau ona tatou faaeteete ina ia aua nei alu uma lo tatou taimi avanoa i mea e lelei, ae laitiiti ai se taimi mo mea e lelei tele pe sili ona lelei. Na ave e se uo lona aiga talavou i ni malaga tafafao i le taumafanafana, e aofia ai le asiasi atu i nisi o nofoaga tautaua. I le faaiuga o le taumafanafana sa ia fesili atu ai i lona atalii talavou po o fea o nei gaoioiga o le taumafanafana sa sili ona ia fiafia i ai. Sa aoaoina e le tamā mai le tali, e faapea foi i latou sa ia ta’uina atu i ai. ‘O le mea sa sili ona ou fiafia i ai i lenei taumafanafana,’ sa tali atu ai le tamaitiiti, ‘o le po lea sa ta taotooto ai i luga o le mutia ma vaavaai i fetu ma talatalanoa.’ O gaoioiga maoae faaleaiga e mafai ona lelei mo le fanau, ae le sili atu ona lelei nai lo le taimi e feiloai taitoatasi ai ma se matua alofa” (“Lelei, Lelei Tele, Lelei Silisili,” Liahona, Nov. 2007, 104–5).

  • E faapefea e le aafiaga o lenei tama ma le atalii ona fesoasoani ia i tatou ia malamalama ai i le taua o “gaoioiga faafiafia tuufaatasi” i le aiga?

  • E faapefea ona mafai ona galulue faatasi se aiga e faia ni gaoioiga faafiafia e sili atu le anoa?

A maea se taimi talafeagai, fai i vaega e faasoa mai aotelega o a latou talanoaga i le vasega atoa.

Faaiu lenei vaega o le lesona i le faaali atu o le saunoaga lenei a Peresitene Dieter F. Uchtdorf o le Au Peresitene Sili, ma fai i se tamaitiiti aoga e faitau leotele:

Ata
Peresitene Dieter F. Uchtdorf

“Talu ai ‘e leai se isi manuia e mafai ona suitulaga ai le toilalo’ [i o tatou aiga], e tatau ona tatou tuu le faamuamua maualuga i o tatou aiga. Tatou te fausia sootaga agalelei ma loloto ma o tatou aiga e ala i le faia o mea faigofie faatasi, e pei o taumafataga faaleaiga, ma afiafi faaleaiga, ma e ala i le na o le faia lava o ni mea malie faatasi. I sootaga faaleaiga o le alofa e sipelaina moni lavat-a-i-m-i, taimi. O le faaavanoa o le taimi mo le tasi ma le isi o le ki lea i le nofo lelei o le aiga” (“E Uiga I Mea e Sili Ona Taua,” Ensign po o le Liahona, Nov. 2010, 19–22).

  • Pe mafai ona e faasoa mai se aafiaga na e oo i ai ina ua faaalu e se matua po o se isi tagata o le aiga se taimi taua faatasi ma oe?

Fai i tamaiti aoga pe i ai se tasi o i latou e fia faasoa mai o latou manatu po o molimau e uiga i le ala e mafai ai e uiga ua lisiina i le laupapa ona faamanuiaina ai aiga.

Teuteronome 6:4–7; Mataupu Faavae ma Feagaiga 134:5–6; Mataupu Faavae o le Faatuatua 1:12

O tiute o matua o le aoaoina o fanau

Fai i tamaiti aoga e suesue le palakalafa lona ono o le “O Le Aiga: O se Folafolaga i le Lalolagi,” ma vaavaai mo mea faapitoa faapea o matua ua i ai se tiute paia o le aoaoina o a latou fanau. A o tali mai tamaiti aoga tusi vaega nei i le laupapa.

Ia alolofa ma feauaunaai

Ia tausia poloaiga a le Atua

Avea ma tagatanuu usiusitai i tulafono

Faamamafa atu le mataupu faavae lenei: Ua poloaiina matua e aoao a latou fanau ia alolofa ma feauaunaa’i, ia tausia poloaiga a le Atua ma avea ma tagatanuu usiusitai i tulafono.

Fai i tamaiti aoga e susue i le Teuteronome 6. Faamatala atu faapea o lenei mataupu ua faamaumauina ai faatonuga a Mose i le fanauga a Isaraelu e uiga i le auala e tausia ai poloaiga. Valaaulia tamaiti aoga e faitau le leoa le Teuteronome 6:4-7 ma faatusatusa le savali ia i latou lava e ala i le tuu i ai o latou lava igoa i taimi uma lava e faapea mai ai le mau “oe,” “lau,” “lou,” po o le “ou.”

  • E faapefea e le tuu i ai o lou lava igoa ona aafia lou malamalama i nei fuaiupu?

  • E tusa ai ma le fuaiupu 7, e faafia ona tatau i matua ona aoao a latou fanau?

Faasino atu le fuaitau “ia alolofa ma feauaunaai” i le laupapa. Talanoaina le uiga o lenei fuaitau i le faitauina o le saunoaga lenei a Peresitene James E. Faust (1920–2007) o le Au Peresitene Sili ma fai atu fesili na e mulimuli mai:

Ata
Peresitene James E. Faust

“Toetoe o aso uma e maua ai avanoa e faatino ai galuega e le manatu faapito mo isi. E leai se tuaoi o na mea ma e mafai ona faigofie e pei o se upu alofa, o se lima fesoasoani, po o se ataata faatausala” (“O le a Se Mea e Aoga Ai Mo Au?” Ensign po o le Liahona, Nov. 2002, 21-22).

  • E fia ni avanoa e te maua i aso uma e alofa ai ma auauna atu ai i tagata o lou aiga?

  • O a mea e mafai ona e faia ina ia sili atu ai le faamuamua o le auauna atu i tagata o lou aiga i lou olaga?

Tuu atu i tamaiti aoga se taimi e mafaufau loloto ai i mea e mafai ona latou faia ia sili atu ai le auauna i tagata o le aiga ma faaalia ai le alofa ia i latou.

Faasino atu le fuaitau “tausia poloaiga a le Atua” i le laupapa, ma fesili atu:

  • Aisea e tatau ai i matua ona avea ma tagata e muamua lava i le tiutetauave o le aoaoina o a latou fanau i poloaiga a le Atua?

Faasoa atu le saunoaga lenei a Sister Susan W. Tanner, le peresitene aoao muamua o Tamaitai Talavou. Faamatala atu faapea o lenei lauga, na faamatala ai e Sister Tanner le fautuaga na ia tuuina atu i se tasi o ana tama teine faatoa faaipoipo ma ua amata ona fatuina lona lava aiga:

Ata
Susan W. Tanner

“Vaai i le faataitaiga o fale a ou matua matutua. O nei matua matutua na tausia uma a latou ‘fanau i le malamalama ma le upumoni’MF&F 93:40. [O le fale o lou tama] o se fale sa sili ona faataua ai le aoaoga. Na ia ta’ua i le sauniga o le maliu o lona tama, e lei i ai se mataupu faavae o le Ekalesia na ia aoaoina i le lotu na te lei aoaoina muamua i lona lava aiga. O le Ekalesia na avea o se faaopoopoga i lona aiga” Pe Na Ou Tau Atu ea ia Te Oe … ?” Ensign po o le Liahona, Me 2003, 73).

  • E mafai faapefea ona e saunia e fatuina se fale o le aoaoga—e pei o na ua faamatalaina e Sister Tanner—mo lou aiga? O a manatu e mafai ona e maua pe a faapea se tala a lau fanau i le lumanai e uiga i le fale na latou tutupu ae ai?

Faasino atu faapea o le fuaitau “avea ma tagatanuu e usiusitai i tulafono” i le laupapa. Tau atu i tamaiti aoga o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134 ua faamaumau ai se “folafolaga o talitonuga e faatatau i malo ma tulafono” ( le ulutala o le vaega 134). Fesoasoani i tamaiti aoga ia malamalama i le tusiga i lenei vaega i le faitauina leotele e se tamaitiiti aoga o le ulutala o le vaega. Ona valaaulia lea o se tamaitiiti aoga se toatasi e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 134:5-6 ma se isi e faitau le mataupu faavae o le faatuatua lona sefululua. Fai i le vasega e vaavaai mo mea na aoaoina mai e le Alii e uiga i tulafono o le laueleele.

  • O a aoaoga e uiga i malo ma tulafono o le laueleele e faapitoa lava ia te oe? (Mo nisi faatonuga, mafaufau e valaaulia tamaiti aoga e faitau ma fesootai Mataupu Faavae ma Feagaiga 58:21ma le 98:4-6.)

  • Aisea e te manatu ai e taua le avea o le aiga ma nofoaga muamua mo le aoaoina o fanau e usiusitai i tulafono o le laueleele?

Mafaufau e faasoa atu le fuaitau lenei mai ia Elder Neal A. Maxwell (1926–2004) o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:

Ata
Elder Neal A. Maxwell

“Ona ua vaivai matua, ua manaomia ai le faateleina o leoleo. O le a le lava pea leoleo, pa afai o le a le lava ni matua lelei e i ai! E faapea foi ona le lava o falepuipui pe a le lava aiga lelei e i ai” (“Ia Tausia Faalelei Faapitoa Lou Aiga,” Liahona, Me 1994, 114).

  • E faapefea i lou manatu ona mafai ona aoaoina e matua fanau e usiusitai i tulafono o le laueleele?

  • Pe e te iloaina se tasi e usiusitai ma faaalia ma le manatu i ai le faaaloalo mo tulafono o le laueleele ma taitai o le malo? O a aafiaga o lenei amio i lou manatu i fanau a lena tagata?

Uunaia tamaiti aoga e faaalu se taimi i aso o lumanai e mafaufau ai i mataupu faavae e tatau ona aoaoina e matua e fatu ai se aiga manuia. Fai ia i latou e faia ni fuafuaga pe faapefea ona latou mulimuli i nei mataupu faavae i o latou olaga nei ma faaaoga i latou i o latou aiga i le lumanai.

Faitauga a Tamaiti Aoga