Mga Tabang sa Kasulatan: Daang Tugon
Welcome sa Daang Tugon
Pahinumdom: Ang pagkutlo sa tinubdan nga wala gimantala sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw diha sa mga endnote wala magpasabot nga kini o ang tagsulat niini gi-endorso sa Simbahan o nagrepresentar sa opisyal nga posisyon sa Simbahan.
Unsa ang Daang Tugon?
Ang Daang Tugon mao ang rekord sa pagpakiglabot sa Dios sa Iyang mga anak sa pakigsaad gikan sa panahon sa Paglalang hangtod mga upat ka gatos ka tuig sa wala pa matawo si Jesukristo. Ang Hebreohanong pulong nga gihubad og “tugon” pwede usab magpasabot og “pakigsaad.” Sa Daang Tugon, atong mabasa ang kasaysayan sa katawhan sa pakigsaad sa Dios. Kini nga pakigsaad nagsugod kang Adan ug nagpadayon pinaagi sa halangdon nga mga patriyarka. Gibag-o kini pinaagi kang Abraham, Isaac, ug Jacob ug sa ilang kaliwatan, nga gitawag og “ang balay ni Israel” o “mga anak ni Israel.”
Ang mga pagtulun-an ug mga pakigsaad diha sa Daang Tugon migiya sa mga sumusunod ni Jehova gikan sa sinugdan. Ang mga pagtulun-an ug mga panagna sa daghang propeta sa Daang Tugon gipreserbar para sa mga Nephita ug mga Lamanita diha sa palid nga tumbaga. Kini nga mga pagtulun-an nagsilbing pundasyon nga kasulatan nga gigamit ni Nephi, Jacob, Abinadi, Alma, ug uban pa aron tudloan ang ilang katawhan ug isulat ang kaugalingon nilang mga rekord. Kini mao ang mga kasulatan sa panahon ni Jesus, ug sagad Niyang himoong pakisayran ang mga sinulat sa Daang Tugon panahon sa Iyang pagpangalagad. Ang mga magsusulat sa Bag-ong Tugon sama ni Mateo, Juan, ug Pablo sagad nagbase sa Daang Tugon ingon nga pundasyon sa ilang mga pagsaksi sa Manluluwas. Ang mga pagtulun-an ug mga pakigsaad sa Daang Tugon nagsilbi gihapong pundasyon para kanato karon.
Sama sa tanang kasulatan, ang Daang Tugon nagtudlo ug nagpamatuod ni Jesukristo. Siya si Jehova, ang Dios sa Daang Tugon. Si Presidente Spencer W. Kimball mitudlo: “Ang mga propeta sa Daang Tugon gikan kang Adan hangtod ni Malaquias nagpamatuod sa kabalaan ni Ginoong Jesukristo ug sa atong Langitnong Amahan. Si Jesukristo mao ang Dios sa Daang Tugon, ug Siya mao ang nakig-istorya kang Abraham ug Moises. Siya ang nagdasig ni Isaias ug Jeremias; Siya ang nanagna pinaagi sa maong pinili nga mga tawo kon unsay mahitabo sa umaabot, bisan sa kinaulahiang adlaw ug takna.”
Sa unsang paagi nato nabatonan ang Daang Tugon?
Ang mga basahon sa Daang Tugon posibleng orihinal nga gisulat sa mga materyal nga sama sa panit sa hayop o papyrus. Gisulat ug gipreserbar kini ingon nga mga linukot nga basahon, nga sagad gisulat sa Hebreohanon. Anam-anam nga gitigom ngadto sa usa ka koleksiyon ang karaang mga manuskrito nga nailhan nato ingon nga Hebreohanong Biblia. Ang pulong nga biblia naggikan sa Gregong pulong nga biblia, nga nagpasabot og “mga basahon.” Wala nay nahibiling orihinal nga manuskrito nga gisulat sa mga tagsulat sa Daang Tugon. Ang labing karaan nga mga manuskrito sa Daang Tugon nga mga teksto nga gipetsahan balik pa sa ikatulong siglo BC.
Old Testament Prophet [Propeta sa Daang Tugon], ni Judith Mehr
Pipila ka importanteng paningkamot ang gihimo latas sa kasiglohan aron maorganisar ug mapreserbar ang mga sinulat sa Daang Tugon. Duha niini nga mga paningkamot mao ang Septuagint ug ang Masoretic text. Ang Septuagint maoy Gregong hubad sa mga sinulat sa Daang Tugon nga gitigom panahon sa ikaduha hangtod sa ikatulong siglo BC. Kini nga bersiyon sa Daang Tugon sagad gigamit sa mga Judeo sa panahon sa Manluluwas. Natigom ang Masoretic text mga ikapito hangtod ikanapulong siglo AD sa usa ka grupo sa Judeo nga mga iskolar nga nailhan ingong nga mga Masoretes. Ang modernong English nga mga bersiyon sa Daang Tugon, apil ang King James Version, naimpluwensiyahan sa Septuagint ug Masoretic text.
Bisan pa sa paningkamot sa mga tawo nga mapreserbar ang mga teksto sa biblia, aduna gihapoy dinasig nga mga sinulat nga wala maapil sa Biblia. Pananglitan, naay daghang basahon sa kasulatan nga gihisgotan sa Biblia ang nangawala tungod sa lainlaing rason. Dugang pa, paglabay sa panahon nagsugod og lutaw ang mga panaglahi diha sa mga teksto sa Biblia. Sagad resulta kini sa mga sayop sa pagkopya o paghubad. Ang propeta sa Basahon ni Mormon nga si Nephi nanagna usab nga gitangtang sa dili matarong nga mga tawo ang pipila ka simple ug importanteng mga kamatuoran diha sa Biblia uban ang dili matarong nga mga motibo aron “matuis ang matarong nga pamaagi sa Ginoo” ug mapahisalaag ang katawhan.
Bisan pa sa pagkadili perpekto nga naa sa modernong mga Biblia, dili angayng balewalaon ang milagrosong pagpreserbar niini. Si Presidente M. Russell Ballard nakamatikod: “Ang Balaang Biblia usa ka milagro! Kini usa ka milagro nga ang 4,000 ka tuig sa sagrado ug kalibotanong kasaysayan sa Biblia natala ug napreserbar sa mga propeta, mga apostoles, ug inspirado nga mga katawhan sa simbahan.”
Giunsa sa pag-organisar ang Daang Tugon?
Dihang gitigom ang Daang Tugon, ang mga basahon niini sa kanunay wala mapahimutang subay sa tuig nga pagkahan-ay apan hinoon gihan-ay sigon sa ilang hilisgotan nga materyal. Kaniadto, ang mga basahon sa Daang Tugon gibahin sa tulo ka nag-unang seksiyon: ang Balaod, ang mga Propeta, ug ang mga Sinulat. Kadaghanan sa Kristiyano nga mga Biblia karon naghan-ay sa mga basahon sa Daang Tugon sa mosunod nga mga kategorya:
-
Ang Balaod. Ang mga basahon gikan sa Genesis hangtod Deuteronomio naghatag sa kasaysayan sa pagpakiglabot sa Dios sa Iyang mga anak gikan sa paglalang sa kalibotan hangtod sa kataposan sa kinabuhi ni Moises. Sagad gitawag kini og ang Balaod tungod kay naglangkob kini sa balaod ni Moises.
-
Ang Kasaysayan. Padayong giasoy sa basahon gikan sa Josue hangtod sa Ester ang kasaysayan sa mga anak sa Israel sulod sa kapin sa 600 ka tuig gikan ni Moises.
-
Ang Balak. Ang mga basahon gikan sa Job hangtod sa Kaalam ni Solomon puno og mga pagtulun-an ug mga pagpadayag nga nasulat ingon nga balak. Ang libro sa Mga Salmo naglakip sa mga pulong sa managlahing piraso sa sagradong musika.
-
Ang mga Propeta. Ang mga libro gikan sa Isaias hangtod sa Malachi naglakip og mga pagtulun-an sa mga propeta kansang mga pangalagad nahitabo atol o human sa panahon diin mga hari ang nagdumala sa mga anak ni Israel. Kini nga mga basahon wala mahan-ay subay sa kasaysayan.
Nganong ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga naggamit sa King James nga Bersiyon sa Biblia?
Gikan sa 1604 hangtod sa 1611, mga 50 ka iskolar nga gipili ni King James I sa England mitrabaho sa bag-ong Iningles nga hubad sa Biblia. Nailhan kini nga King James nga Bersiyon sa Biblia, usahay tawagon kini nga Awtorisado nga Bersiyon.
Ang mga tighubad nagsalig sa nag-unang Iningles nga mga hubad sa Biblia. Mikonsulta usab sila og ubang mga kapanguhaan, lakip sa mga manuskrito sa mga teksto sa Biblia nga Hebreohanon ug Grego. Ang King James nga Bersiyon sa Biblia maoy gitun-an ni Propeta Joseph Smith. Ang King James nga Bersiyon alang sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw adunay mahangtorong bili tungod kay ang bokabularyo ug estilo sa pinulongan niini makita diha sa tibuok nga Basahon ni Mormon ug sa Doktrina ug mga Pakigsaad.
Ang Unang Kapangulohan misulat: “Samtang ang ubang mga bersiyon sa Biblia tingali mas sayon nga basahon kay sa King James nga Bersiyon, kon mahitungod sa doktrina ang ulahing adlaw nga pagpadayag nagsuporta sa King James nga Bersiyon kay sa ubang Iningles nga mga hubad. … Mao kini ang Iningles nga pinulongan sa Biblia nga gigamit sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.”
Asa ko makahibalo og dugang pa mahitungod sa mas maayong gamiton nga dili Iningles nga hubad sa Biblia?
Diha sa mga koleksiyon sa mga Kasulatan diha sa Librarya sa Ebanghelyo makita nimo ang Mga Hubad ug mga Format. Pilia ang “Holy Bible” aron makita ang lista sa mga hubad sa Biblia nga gimantala o maoy gigamit sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.
Unsa kining Hubad ni Joseph Smith sa Biblia?
Mipakita si Joseph Smith og usa ka dakong gugma alang sa Biblia sa tibuok niyang kinabuhi. Bisan pa niana, nahibalo siya nga adunay mga problema sa teksto. Iyang gipasabot nga sa paglabay sa panahon, daghang kausaban ug mga sayop ang nakasulod sa teksto sa Biblia, nga maoy rason kon nganong nasaypan og sabot sa mga tawo ang mga pagtulun-an niini.
Sa ting-init sa 1830, gisugdan ni Propeta Joseph Smith ang pagrebisar [revise] sa King James nga Bersiyon sa Biblia diha sa Iningles, sa tuyo nga korehian ug klarohon ang teksto. Kini nga rebisyon nailhan nga Hubad ni Joseph Smith. Giisip ni Joseph nga kini nga buhat nga bahin sa iyang matagnaong calling. Nakompleto ni Joseph ang kadaghanan sa iyang buhat niadtong Hulyo 1833, bisan og padayon siyang mihimo og ginagmayng kausaban sa manuskrito hangtod sa iyang kamatayon niadtong 1844.
Bisag ang iyang rebisyon sagad tawgon og “hubad,” wala hubara sa Propeta ang Biblia ngadto sa laing pinulongan. Wala usab siya mogamit og Hebreohanon o Greyegong mga tinubdan o diksiyonaryo. Hinuon, gitun-an niya ang mga tudling gikan sa King James nga Bersiyon nga Biblia ug dayon gikoreksiyonan ug gidugangan kini base sa gidasig sa Espiritu Santo. Nadugangan ang iyang unang mga paghubad ug midugang sa daghang asoy sa Biblia, nga naghimog bag-ong mga tudling sa teksto. Ang mga sanglitanan niini naglakip sa basahon ni Moises ug Joseph Smith—Mateo. Ang ubang mga rebisyon naglakip sa “ginagmay nga mga kausaban nga nakapalambo sa grammar, giklaro ang kahulogan, nakapamoderno sa pinulongan, mikorehir sa mga punto sa doktrina, o mipasabot sa mga wala magkatakdo.”
Joseph ug Sidney, ni Annie Henrie Nader
Si Presidente Dallin H. Oaks miingon nga “ingon nga miyembro sa harianong pamilya sa kasulatan [ang Hubad ni Joseph Smith sa Biblia] kinahanglang ilhon ug pasidunggan dihang naa kini.”
Daghan sa dinasig nga mga rebisyon sa Propeta makita sa Appendix sa Hubad ni Joseph Smith diha sa koleksiyon sa Mga Tabang Pagtuon sa Librarya sa Ebanghelyo. Makita usab ang uban pang importanteng mga rebisyon diha sa mga footnote ug sa appendix sa Biblia sa Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mga edisyon sa Biblia.
Pagkat-on og Dugang
Kinatibuk-ang pagpasabot sa Daang Tugon
Ang Biblia
-
M. Russell Ballard, “Ang Milagro sa Balaang Bilbia,” Liahona, Mayo 2007, 80–82
-
D. Todd Christofferson, “Ang Panalangin sa Kasulatan,” Liahona, Mayo 2010, 32–35
-
Richard N. W. Lambert ug Kenneth R. Mays, “400 Years of the King James Bible,” Ensign, Ago. 2011, 40–45
Ang Hubad ni Joseph Smith
-
Mga Hisgotanan sa Kasaysayan sa Simbahan, “Ang Hubad ni Joseph Smith sa Biblia,” Librarya sa Ebanghelyo
Media
Mga Bidyo
“The Blessings of Scripture” (3:03)
“The Holy Bible” (1:39)
Mga Imahe
Moses Seeing Jehovah [Moises Nakakita ni Jehova], ni Joseph Brickey
Isaiah Writes of Christ’s Birth (The Prophet Isaiah Foretells Christ’s Birth) [Nagsulat si Isaias kabahin sa Pagkatawo ni Kristo (Si Propeta Isaias Nanagna sa Pagkatawo ni Kristo)], ni Harry Anderson
Ezra Called as a Scribe [Si Esdras Gitawag isip Eskriba], ni Robert T. Barrett