“Genesis 24–33,” Mga Tabang sa Kasulatan: Daang Tugon (2025)
Mga Tabang sa Kasulatan
Genesis 24–33
Giandam sa Ginoo ang dalan aron maminyo si Isaac ug Rebecca diha sa pakigsaad. Sa ngadtongadto nanganak sila og kaluha, si Jacob ug Esau. Samtang nagdako si Esau, wala niya giuna ang pagdawat sa iyang katungod sa pagkamagulang o ang iyang mahangtoron nga mga panalangin. Gidawat ni Jacob ang katungod sa pagkamagulang ug mibiyahe paingon sa yutang natawhan sa iyang inahan aron mangita og asawa. Samtang nagbiyahe, nakakita siya og panan-awon nga midala niya sa pagsulod sa pakigsaad ni Abraham uban sa Dios. Naningkamot pag-ayo si Jacob nga maminyo diha sa pakigsaad. Gisugo siya sa Dios nga mobalik sa iyang yutang natawhan. Sa iyang panaw, nakigbisog si Jacob aron makadawat og panalangin gikan sa Dios. Giilisan sa Ginoo ang ngalan ni Jacob ngadto sa Israel. Si Jacob ug si Esau nagkauli.
Mga Kapanguhaan
Pahinumdom: Ang pagkutlo sa usa ka tinubdan nga wala gimantala sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw wala magpasabot nga kini o ang tagsulat niini gi-endorso sa Simbahan o nagrepresentar sa opisyal nga posisyon sa Simbahan.
Background ug Konteksto
Genesis 24:2–9
Nganong dili gusto si Abraham nga maminyo si Isaac og Canaanhon?
Ang mga Canaanhon sa panahon ni Abraham nagsimba og mga dios-dios ug ubang mga gawi nga supak sa pagsimba kang Jehova. Kon naminyo pa og Canaanhon si Isaac, dili unta siya makasulod sa pakigsaad sa Ginoo sa kaminyoon ug dili pod niya madawat ang gisaad nga mga panalangin sa Ginoo nga konektado sa pakigsaad kang Abraham. Giapil sa Daang Tugon ang kusganong mga pasidaan bahin sa pagminyo niadtong nagsimba og laing mga dios.
Para sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, mahitabo ang pakigsaad sa kaminyoon diha sa balay sa Ginoo. Samtang atong tumanon kini nga mga pakigsaad, mahimo kitang kwalipikado sa parehas nga mga panalangin nga gisaad ngadto kang Abraham. Si Presidente Russell M. Nelson mitudlo: “Ang pakigsaad sa kaminyoon nga gihimo diha sa templo direktang nabugkos ngadto niana nga pakigsaad ni Abraham. Diha sa templo ang magtiayon gipaila ngadto sa tanang panalangin nga gitagana alang sa matinud-anong kaliwatan ni Abraham, Isaac, ug Jacob.”
Genesis 25:6
Unsa ang puyopuyo?
Sa karaang panahon, ang usa ka puyopuyo maoy usa ka babaye sulod sa usa ka panimalay nga legal nga minyo sa usa ka lalaki pero mas ubos og legal ug sosyal nga estado kay sa asawa. Komon ang pagbaton og puyopuyo sa karaang kultura sa Near Eastern—ilabina sa mga kahimtang diin dili makaanak ang unang asawa sa lalaki. Ang nailhang mga puyopuyo ni Abraham mao si Hagar ug si Ketura. Gidawat ni Jacob si Bilha ug Zilfa ingon nga mga puyopuyo gikan sa iyang mga asawa nga si Lea ug Raquel. Ang pagpadayag sa ulahing mga adlaw nagpamatuod nga ang Ginoo miuyon niini nga mga kaminyoon.
Para sa dugang impormasyon, tan-awa ang “Genesis 16:1–3. Nganong gihatag ni Sara si Hagar ngadto kang Abraham ingon nga asawa?”
Genesis 25:29
Unsa ang nilat-an?
Ang Hebreohanong pulong para sa “nilat-an” nagpasabot nga “gipabukalan nga pagkaon.” Sa kapanahonan sa Daang Tugon, ang nilat-an sagad maoy tinuwa nga mga utan, ug usahay karne, nga gipabukalan. Ang nilat-an ni Jacob maoy mga lentehas, mga gagmay, samag gisantes nga mga liso.
Genesis 25:32
Unsa ang katungod sa pagkamagulang?
Sa Daang Tugon, responsibilidad sa amahan ang temporal ug espirituwal nga kaayohan sa pamilya. Kon mamatay ang amahan, ang anak nga lalaki—sagad ang kinamagulangan—ang mopanunod sa responsibilidad sa amahan para sa pamilya. Kining espirituwal ug temporal nga mga responsibilidad nailhan ingon nga katungod sa pagkamagulang. Ang kinamagulangang anak nga lalaki sagad modawat og dobleng panulundon sa mga kabtangan sa amahan, nga gidahom nga iyang gamiton aron atimanon ang pisikal nga panginahanglan sa pamilya.
Genesis 25:29–34
Nganong gibaligya ni Esau ang iyang katungod sa pagkamagulang?
Ang asoy sa pagbaligya ni Esau sa iyang katungod sa pagkamgulang para sa linat-an natapos sa hugpong sa mga pulong nga “gipakawalay bili ni Esau ang iyang mga katungod sa pagkamagulang.” Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “gipakawalay bili” pwede usab magpasabot nga “gibalewala.” Ang gibuhat ni Esau nagpakita nga mas importante para niya ang iyang pisikal nga panginahanglan niadtong tungora kaysa sa mga panalangin ug mga responsibilidad sa iyang katungod sa pagkamagulang. Apil sa mga ehemplo nga gibalewala ni Esau ang iyang katungod sa pagkamagulang mao ang iyang pagminyo og Canaanhong mga babaye sa gawas sa pakigsaad.
Si President Dallin H. Oaks mipasabot: “Si Jacob naghatag og bili sa espiritwal, samtang si Esau nagtinguha sa mga butang niining kalibotana. Dihang gigutom siya, gibaligya ni Esau ang iyang katungod sa pagkamgulang para sa linat-an. … Daghang Esau ang mitugyan og butang nga dunay mahangtorong bili aron tagbawon ang kagutom nianang higayuna alang sa mga butang sa kalibutan.”
Esau Sells His Birthright [Esau Nagbaligya sa Iyang Katungod sa Pagkamagulang], ni Glen S. Hopkinson
Genesis 27:1–33
Nganong nagpakaaron-ingnon si Jacob nga siya si Esau?
Nahibaloan ni Rebecca pinaagi sa pagpadayag nga mas dakong panalangin ang madawat ni Jacob kay kang Esau. Posible nga ang mga gibuhat ni Rebecca ug Jacob nga narekord sa Genesis 27 maoy sobra ra ug dili hingpit nga mga paagi aron matabangan si Jacob nga madawat ang mga panalangin nga gisaad na sa Ginoo nga madawat niya. Kini nga asoy lagmit adunay kulang nga mga detalye nga makatabang nato nga mas masabtan ang mga buhat ug intensiyon ni Rebecca ug Jacob.
Human mahibaloi ni Isaac nga si Jacob diay ang iyang napanalanginan, pwede unta niyang bakwion ang panalangin ug ihatag kini kang Esau. Pero, wala niya kana buhata. Busa gipamatud-an ni Isaac nga ang panalangin gihatag ngadto sa kon kinsay gusto sa Ginoo.
Genesis 28:10–15
Unsay importansya sa damgo ni Jacob bahin sa hagdanan?
Si Presidente Marion G. Romney mitudlo:
“Dihang mipanaw si Jacob gikan sa Berseba paingon sa Haran, nagdamgo siya diin nakita niya ang iyang kaugalingon diha sa yuta sa tiilan sa usa ka hagdan nga sangko sa langit diin nagtindog ang Ginoo sa ibabaw niini. Nakita niya ang mga anghel nga nagsaka-kanaog niini, ug naamgohan ni Jacob nga ang mga pakigsaad nga iyang gihimo uban sa Ginoo dihay mga ang-ang sa hagdan nga siya sa iyang kaugalingon mismo kinahanglan nga mosaka aron maangkon ang gisaad nga panalangin—mga panalangin nga maghatag kaniya og katungod sa pagsulod sa langit ug sa pakig-uban sa Ginoo.
“Kay nahimamat niya ang Ginoo ug nakigsaad Kaniya didto, giisip ni Jacob ang maong lugar nga balaan kaayo mao nga ginganlan niya kini og Bethel, nga pinamubo sa Beth-Elohim, nga sa literal nagkahulogan og ‘ang Balay sa Ginoo.’ Siya miingon bahin niini: ‘… Kini gayod ang gipuy-an sa Dios ug ang ganghaan sa langit’ (Gen. 28:17). …
“Para nato, ang mga templo karon mao ang sama sa pag-isip ni Jacob sa Bethel.”
Jacob at Bethel [Si Jacob sa Bethel], ni James Smetham
Genesis 29:23–28
Nganong naay dinaghan nga kaminyoon diha sa Daang Tugon?
Tan-awa ang “Genesis 16:1–3. Nganong gihatag ni Sara si Hagar ngadto kang Abraham ingon nga asawa?”
Genesis 29:30–33
Nasuko ba si Jacob ni Lea?
Human sa pito ka tuig nga pagtrabaho aron maminyo kang Raquel, giilad ni Laban si Jacob ug naminyo hinuon siya sa magulang nga babaye ni Raquel nga si Lea. Gitahod ni Jacob ang iyang kaminyoon ngadto ni Lea ug miuyon nga motrabaho og dugang pito pa ka tuig aron maminyo pod kang Raquel. Bisag kita walay rason sa paghunahuna nga dili maayo ang pagtratar ni Jacob kang Lea, ang King James Bible miingon nga “nakita sa Ginoo nga gidumtan si Lea.” Ang ubang hubad migamit og mga pulong nga “wala higugmaa” imbes “gidumtan.” Bisag unsa pa may hubad, ang teksto nagpakita nga mas gusto ni Jacob si Raquel.
Parehas sa kasinatian ni Hagar, gipakita sa Dios ang iyang malumong pagmahal ug pag-atiman kang Lea diha sa iyang lisod nga mga kahimtang pinaagi sa paghatag niyag mga anak. Ang mga ngalan nga gihatag ni Lea sa iyang mga anak nga lalaki nagpakita kon unsay iyang gibati ngadto sa Dios diha sa iyang mga pagsulay.
Genesis 30:14–16
Unsa ang mga mandragora?
Ang Hebreohanong pulong nga gihubad nga “mandragora” “nagpasabot og ‘bunga sa gugma.’ Ang bunga lami ug humot ug giingon nga makatabang aron mamabdos.” Ang tanom nga mandragora naay gamot morag unod ang kolor ug usahay morag gagmayng tawo kon tan-awon, nga mao tingali basehan sa patuotuo nga makatabang ang mandragora aron mamabdos.
Genesis 30:37–43
Unsay katuyoan sa mga pamaagi nga gigamit ni Jacob diha sa iyang kahayopan?
Nakigsabot si Laban nga ihatag niya kang Jacob ang tanang hayop sa iyang panon nga puntikpuntik og kolor ang balhibo. Busa aron modaghan ang iyang kahayopan, gibutang ni Jacob ang mga sanga nga badlis ug puntik-puntik atubangan sa mga hayop samtang nagtakmagay kini. Naay patuotuo nga kon unsay makita sa hayop samtang nagtakmag makaapektar kini sa hitsura sa anak niini. Wala gikwestiyon ang kaepektibo niini nga pamaagi diha sa asoy, pero sa ulahi gihatag ni Jacob ang tanang dungog niini nga milagro ngadto sa Ginoo.
Genesis 31:19, 30–35
Nganong gikawatan ni Raquel ang iyang amahan?
Ang mga “diosdios” nga gikawat ni Raquel gikan sa iyang amahan nga si Laban mao ang gagmayng mga rebolto nga gigamit sa mga tawo sa karaang Near East ingon nga mga diosdios diha sa ilang mga balay. Gigamit usab ang maong Hebreohanong pulong diha sa Daang Tugon dihang maghisgot sa mga butang nga gigamit para sa pagpanag-an sa kapalaran.
Bisan og wala gipasabot sa teksto kon nganong gikuha ni Raquel ang mga diosdios sa iyang amahan, naay daghang teyorya bahin niini. Apil sa pipila ka teyorya nga gisulayan ni Raquel ang pagpahunong sa mga diosdios sa iyang amahan o nagplano siyang gamiton ang mga diosdios ingon nga lukat ingkaso og masakpan ni Laban si Lea ug Raquel. Ang laing teyorya mao nga ang mga istatuwa konektado sa legal nga mga katungod sa panulondon. Giseguro tingali ni Raquel nga adunay madawat nga panulondon ang iyang pamilya nga gibati niyang kinahanglang ihatag sa iyang amahan ngadto kaniya ug kang Lea.
Genesis 32:24–32
Unsa ang kahulogan sa pagpakigdumog ni Jacob?
Dihang mibiya si Jacob sa iyang yutang natawhan paingon sa Haran, gusto siyang patyon ni Esau tungod sa ilang panagbangi bahin sa katungod sa pagkamagulang. Human magtrabaho si Jacob kang Laban sulod sa 20 ka tuig didto sa Haran, gisugo sa Ginoo si Jacob nga mobalik sa Canaan, nga nagsaad, “Ubanan ko ikaw.” Bisag nituman si Jacob, nahadlok siya sa pwedeng himoon ni Esau ngadto kaniya ug sa iyang pamilya.
Sa wala pa sila magkita ni Esau, namalandong si Jacob nga siya ra ug gitinguha ang balaang tabang. Niining tungora, ang asoy nag-ingon nga tibuok gabii nga nakigdumog si Jacob sa usa ka tawo. Dili klaro kon kinsa ning tawhana. Ang pipila naghunahuna nga usa ni ka anghel, samtang ang uban nag-ingon nga kini maoy mortal nga mensahero nga gipadala sa Dios. Ang Hebreohanong pulong nga gigamit para sa tawo niini nga mga bersikulo nagsuporta sa maong duha ka posibilidad ug pwede pa gani nga nagpasabot ngadto sa Dios mismo.
Ang klaro lang mao nga gusto kaayo ni Jacob nga makadawat og panalangin. Nadawat niya kini tungod niini nga pagpakigdumog. Human sa kasinatian ni Jacob, siya mipahayag, “Nakakita na gayod ako sa nawong sa Dios ug buhi gihapon ako.” Ang kasinatian nagkompirmar sa mga saad sa Ginoo kang Jacob ug nakatabang kini nga maandam siya sa pag-atubang sa iyang igsoon.
Genesis 32:28
Nganong nailisan og Israel ang ngalan ni Jacob?
Ang Jacob nagkahulogang “tigpuli pinaagi og pagpangilad.” Sa Hebreohanon ang ngalan pwedeng ikonektar ngadto sa ideya nga mangilad aron lang mapulihan ang uban. Mao kini ang pagtan-aw ni Esau kang Jacob dihang nakuha ni Jacob ang katungod sa pagkamagulang ug ang panalangin nga angay unta kang Esau, ang kinamagulangang anak nga lalaki.
Apan human ang gabii sa pagpakigdumog ni Jacob, giilisan sa Ginoo ang ngalan ni Jacob og Israel. Bahin niini nga kasinatian, si Presidente Russell M. Nelson mitudlo: “Sa makadiyot, atong hinumduman ang usa ka importanteng higayon nga nakatino sa direksyon sa kinabuhi ni Jacob, ang apo ni Abraham. Sa dapit nga ginganlan ni Jacob og Peniel (nga nagpasabot og ‘ang nawong sa Dios’), si Jacob nakigdumog og seryoso nga hagit. Ang iyang kabubut-on gisulayan. Pinaagi niini nga pakigdumog, gipamatud-an ni Jacob kon unsa ang labing importante kaniya. Iyang gipakita nga andam niyang ipatigbabaw ang Dios labaw sa tanan diha sa iyang kinabuhi. Agig tubag, giusab sa Dios ang ngalan ni Jacob ngadto sa Israel, nga nagpasabot nga ‘ipatigbabaw ang Dios labaw sa tanan.’ Ang Dios dayon misaad kang Israel nga ang tanan nga mga panalangin nga gisaad kang Abraham maiya usab.”
Ang pag-ilis sa ngalan ni Jacob og Israel nagrepresentar sa personal nga kausaban ni Jacob. Ang “Israel” nahimo usab ngalan sa nasod nga maggikan niya. Gikan sa iyang 12 ka anak nga mga lalaki naggikan ang dose ka tribo sa Israel, ug ang ngalan nga Israel parehas usab sa ngalan sa mga tawo nga gipili sa Dios sa pagtuman sa Iyang pakigsaad.
Magkat-on pa og Dugang
Mahangtoron nga kaminyoon
-
D. Todd Christofferson, “Nganong Kaminyoon, Nganong Pamilya,” Liahona, Mayo 2015, 50–53
-
Julie B. Beck, “Pagtudlo sa Doktrina kabahin sa Pamilya,” Ensign, Mar. 2011, 12–17
Katungod sa pagkamagulang
-
Bradley R. Wilcox, “O Batan-on nga Bililhon,” Liahona, Nob. 2024, 93–96
Paghimog mga pakigsaad uban sa Dios
-
Russell M. Nelson, “Ang Walay Kataposan nga Pakigsaad,” Liahona, Okt. 2022, 4–11
Media
Mga Hulagway
Paghulagway kang Rebeca, ni Dilleen Marsh
Rebekah at the Well [Rebecca diha sa Atabay], ni Michael Deas
Jacob’s Dream at Bethel [Damgo ni Jacob didto sa Bethel], ni J. Ken Spencer
Jacob and Esau Embrace [Jacob ug Esau nagginaksanay], ni Robert T. Barrett