Mga Tabang sa Kasulatan
Numeros 11–14; 20–24; 27
Nagpadala si Moises og 12 ka espiya aron susihon ang yuta sa Canaan. Duha lang nila, si Caleb ug Josue, ang adunay hugot nga pagtuo nga ang Ginoo motabang sa mga Israelihanon nga mabuntog ang Canaan sama sa Iyang gisaad. Tungod sa kawalay-pagtuo sa mga Israelihanon, ang Ginoo misulti kanila nga sila maglatagaw sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig. Padayon silang nagbagulbol ug nagrebelde sa Ginoo sa daghang higayon. Ang Ginoo mipadala sa malala nga mga bitin nga mipaantos sa mga tawo. Dayon, Iyang gisugo si Moises nga maghimog bitin nga tumbaga nga pwedeng tan-awon sa mga tawo aron maayo. Gisugo sa Ginoo ang usa ka dili Israelihanon nga propeta nga ginganlan og Balaam nga panalanginan ang mga anak sa Israel. Gipili si Josue nga mopuli ni Moises.
Mga Kapanguhaan
Pahinumdom: Ang pagkutlo sa usa ka tinubdan nga wala gimantala sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw wala magpasabot nga kini o ang tagsulat niini gi-endorso sa Simbahan o nagrepresentar sa opisyal nga posisyon sa Simbahan.
Background ug Konteksto
Unsa ang basahon sa Numeros?
Ang basahon sa Numeros mao ang ikaupat sa lima ka basahon ni Moises. Ang ngalan niini gibase sa mga instruksiyon sa Ginoo nga butangan og numero o iphon ang tanang Israelihanong lalaki nga 20 anyos ug pataas ug kinsa pwedeng magsundalo. Ang Hebreohanong ngalan sa basahon naggikan sa hugpong sa mga pulong nga “didto sa kamingawan.” Girekord sa Numeros ang mga kasinatian sa mga Israelihanon samtang naglatagaw sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig. Ang basahon pwedeng bahinon ngadto sa tulo ka seksiyon:
-
Kapitulo 1–10: Ang pagpangandam sa mga Israelihanon sa pagbiya gikan sa Sinai human sila magkampo didto sulod sa usa ka tuig.
-
Kapitulo 10–21: Ang panaw sa mga Israelihanon gikan sa Sinai paingon sa habagatang utlanan sa Canaan, ang ilang pagdumili nga mosulod sa Canaan, ug ang ilang paglatagaw sa kamingawan human niana.
-
Kapitulo 22–36: Mga panghitabo diha sa kapatagan sa Moab sa gawas mismo sa gisaad nga yuta.
Mapa sa Biblia, nu. 2, “Exodo sa Israel gikan sa Ehipto ug ang Pagsulod Ngadto sa Canaan”
Numeros 11
Unsay atong makat-onan gikan sa pagbagulbol sa mga Israelihanon?
Wala madugay human makabiya sa Sinai ang mga Israelihanon, nagbagulbol sila kang Moises bahin sa pagkaon og mana kada adlaw. Kini ang una sa daghang higayon nga narekord sa Numeros nga mga pagbagulbol. Wala malipay ang Ginoo ug si Moises sa pagbagulbol sa mga Israelihanon. Dihang kini nga mga hitabo giasoy pag-usab sa propeta sa Basahon ni Mormon nga si Nephi ngadto sa iyang mga igsoon, iyang giingon nga ang rason sa ilang pagbagulbol mao ang kagahi nga ilang kasingkasing. Si Nephi mitudlo nga bisan pa sa tanang gihimo sa Ginoo para sa mga anak ni Israel, “nagmagahi sila sa ilang mga kasingkasing ug mibuta sa ilang mga salabotan, ug mibiaybiay batok kang Moises ug batok sa tinuod ug buhi nga Dios.”
Si Elder Dale G. Renlund mipasidaan batok sa pagkadili-mapasalamaton nga atong bation dihang atong ipalayo sa Dios ang atong kaugalingon. Siya mitudlo: “Ang atong Langitnong Amahan ug ang Iyang Anak, si Jesukristo, mao ang labing mahinungdanong mga Tighatag. Kon mas mopalayo kita Kanila, mas mobati kita nga atong katungod nga tabangan. Magsugod kita sa paghunahuna nga takos kita sa grasya ug giayran sa mga panalangin. Mas malagmit nga motan-aw kita sa palibot, moila sa kawalay kaangayan, ug maglagot—gani masakitan—sa dili makiangayon nga atong nabantayan. Samtang ang pagkadili makiangayon maglangkob gikan sa walay hinungdan ngadto sa grabing kasakit, kon kita layo sa Dios, bisan ang gagmay nga mga kawalay kaangayan makita nga dako kaayo. Atong bation nga ang Dios adunay obligasyon sa pag-ayo sa mga butang—og ayuhon kini karon dayon!”
Numeros 11:24–29; 12:1–15
Unsay ipasabot ni Moises dihang miingon siya nga nanghinaot siya nga mga propeta ang tanang katawhan sa Ginoo?
Ang panghinaot ni Moises nga maayo “unta kon ibutang sa Ginoo ang iyang espiritu nganha sa iyang katawhan ug silang tanan mahimo nga mga propeta” nagpakita sa iyang tinguha nga masinatian sa uban ang mga panalangin sa pagpadayag. Pero, wala magsugyot si Moises nga si bisan kinsa na lang ang mahimong tigpamaba sa Ginoo. Gihulagway ni diha sa Numeros 12, dihang gikasab-an sa Ginoo si Aaron ug Miriam tungod sa paghagit sa awtoridad ni Moises isip ang dinasig nga lider sa tibuok Israel.
Gihatagan og gibug-aton sa mga propeta sa atong panahon nga gikinahanglan ang personal nga pagpadayag ug propetikanhong giya. Si Presidente Dallin H. Oaks mitudlo: “Ang Ginoo mihatag sa Iyang mga anak og duha ka linya sa komunikasyon uban kaniya―ang gitawag nato og personal nga linya ug priesthood nga linya. Ang tanan kinahanglang makasabot ug magiyahan niining duha ka mahinungdanong mga linya sa komunikasyon.”
Si Elder Dale G. Renlund mipasabot nga “ang doktrina, mga sugo, ug mga pagpadayag alang sa Simbahan mao ang eksklusibo nga katungod sa buhi nga propeta, kinsa nagdawat niini gikan ni Ginoong Jesukristo.” Bahin sa personal nga pagpadayag, si Elder David A. Bednar mitudlo: “Ang espiritu sa pagpadayag anaa sa matag tawo. … Kini nga panalangin dili ra kutob sa kapangulohan nga mga awtoridad sa Simbahan; hinoon, kini gipanag-iya ug kinahanglan nga maglihok diha sa kinabuhi sa matag lalaki, babaye, ug bata kinsa … mosulod ngadto sa sagrado nga mga pakigsaad. Ang sinsero nga tinguha ug pagkatakos nagdapit sa espiritu sa pagpadayag nganhi sa atong mga kinabuhi.”
Numeros 13:16
Unsay kahulogan sa pagtawag ni Hosea og Josue?
Gisugo sa Ginoo si Moises nga magpadalag lider gikan sa kada tribo aron susihon ang yuta sa Canaan. Giilisan ni Moises ang ngalan sa lider sa tribo sa Efraim gikan sa Hosea (nagpasabot og “kaluwasan”) ngadto sa Josue (nagpasabot og “Si Jehova ang kaluwasan”). Kini nga kausaban lagmit usa pahinumdom sa mga Israelihanon nga ang Dios ang nagdumala nila ug nga makuha nila ang gisaad nga yuta pinaagi sa Iyang gahom.
Mga siglo ang nanglabay, ang sama gihapon nga ngalan ang gipangalan ngadto sa Anak sa Dios. Si Presidente Russell M. Nelson mitudlo: “Dili na kinahanglang ingnon si Maria ug Jose sa lawom nga kahulogan sa ngalan ni Jesus. Ang Hebreohanong root word nga gibasehan niini, Jehoshua, nagkahulogang ‘si Jehova ang kaluwasan.’ Mao nga ang misyon ni Jehova, nga nganlan sa umaabot og Jesus, maoy kaluwasan, ug ang iyang labaw nga kapalaran mao ang pagkahimong Manluluwas sa kalibotan.”
Numeros 13:26–33
Kinsa ang kaliwat sa Anac?
Ang 10 ka wala mituo nga mga espiya nagtawag sa kaliwat ni Anac nga “mga higante” dihang mihatag silag rason kon nganong mibati sila nga dili maangkon sa mga Israel ang gisaad nga yuta. Ang kaliwat ni Anac paryente tingali sa mga tawo sa Rafa, nga mao ang kaliwat ni Goliat.
Para sa dugang impormasyon, tan-awa ang “Moises 7:15. Unsa kahay ipasabot nga adunay mga higante sa yuta?”
Numeros 14
Nganong ang mga Israelihanon kinahanglang maglatagaw sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig?
Kadaghanan sa mga Israelihanon mituo sa report sa 10 ka espiya, kinsa miingon nga imposibleng maangkon ang gisaad nga yuta. Ang pipila ka Israelihanon mihimog mga paningkamot nga isalikway si Moises ug mopili og bag-ong lider nga modala nilag balik sa Ehipto. Dihang nanginlabot si Josue ug Caleb, ang kongregasyon misulay sa pagbato nila.
Bisan pa sa pagbatok sa mga tawo kang Moises, gihangyo gihapon niya ang Ginoo nga kaluy-an sila. Miingon ang Ginoo nga dili Niya laglagon ang mga tawo, pero maglatagaw sila sa desyerto sulod sa 40 ka tuig. Siya miingon nga “[wala] gayod kanila nga nagsalikway [Niya]” ang mabuhi aron mapanunod ang gisaad nga yuta. Kini naglaikp sa tanang hamtong nga 20 anyos pataas gawas lang kang Caleb ug Josue.
Usa kini sa daghang higayon diha sa kamingawan diin wala madawat sa mga Israelihanon ang mga panalangin sa Ginoo tungod sa ilang pagrebelde ug kawalay-pagtuo. Ang mga kasulatan usahay magtumong niini nga mga hitabo ingon nga “pagsukol” didto sa kamingawan.
Desyerto duol sa Lawis sa Sinai
Numeros 20:12
Nganong wala tugoti si Moises ug Aaron sa pagsulod sa gisaad nga yuta?
Dihang nagbagulbol na usab ang mga Israelihanon kay gusto silag tubig, mihatag ang Ginoo og pihong mga instruksiyon kang Moises ug Aaron kon unsaon paghatag sa ilang panginahanglan. Samtang nagtudlo sa bato, giingnan sa Ginoo si Moises nga tigomon ang katawhan ug “sultihi kanang bato nga anaa diha ug kana mohatag ug tubig.” Hinoon, imbes nga sundon ang sugo sa Dios nga mosulti sa bato, gibunalan kini ni Moises og kaduha gamit ang iyang sungkod. Agig dugang pa, napakyas si Moises ug Aaron sa paghatag sa himaya ngadto sa Ginoo alang niini nga milagro. Sa wala pa bunali ni Moises ang bato, nangutana siya, “Hatagan ba kamo namog tubig gikan niining maong bato?”
Gisilotan sa Ginoo si Moises ug Aaron tungod sa wala pagsunod sa iyang mga instruksiyon aron “balaanon [Siya] sa mga tawo sa Israel.” Iyang gipahayag nga tungod sa aksiyon ni Moises ug Aaron, dili sila tugotan nga mangulo sa mga Israelihanon pasulod sa gisaad nga yuta.
Bisan tuod wala kaayo ipasabot sa mga kasulatan ang mga rason niini nga mga resulta sa ilang binuhatan, ang mga aksiyon ni Moises wala nakapawala sa iyang mga responsibilidad ug mga panalangin sa umaabot. Gitudlo sa Basahon ni Mormon nga sa hinapos sa kinabuhi ni Moises, “ang Ginoo midala kang Moises ngadto sa iyang kaugalingon.” Ingon nga nahimaya nga linalang, mipakita si Moises didto sa Bukid sa Transpigurasyon ug mitugyan sa mga yawi sa pagkapari ngadto ni Pedro, Santiago, ug Juan. Nagpakita usab si Moises ngadto ni Joseph Smith ug Oliver Cowdery sa atong dispensasyon ingon nga nabanhaw nga linalang, nga naghatag kanila sa mga yawi sa pagpundok sa Israel.
Numeros 21:4–9
Unsay gidugang sa ubang kasulatan sa atong pagsabot bahin sa asoy sa bitin nga tumbaga?
Giasoy pag-usab sa Numeros 21 ang istorya sa mga Israelihanon nga gipaak og malala nga mga bitin ug dayon naayo pinaagi sa pagtan-aw sa bitin nga tumbaga nga gipatindog ni Moises. Gidugang sa mga kasulatan ang importanteng mga panabot ug kahulogan niini nga asoy.
Sa piho, gitudlo ni Jesukristo nga kini nga mga hitabo nagsimbolo sa Iyang maulaong sakripisyo. Siya mipamatuod, “Sama nga giisa ni Moises didto sa kamingawan ang bitin nga bronsi nga gibutang og tukon, ang Anak sa Tawo kinahanglan nga iisa usab aron ang tanan nga motuo kaniya makabaton ug kinabuhing walay kataposan.” Sa susama, gipanagna ni Nephi nga anak ni Helaman nga si Jesukristo iisa diha sa krus ug “kutob sa motan-aw sa Anak sa Dios uban sa hugot nga pagtuo, nga magbaton og mahinulsolon nga espiritu, mabuhi, gani ngadto niana nga kinabuhi nga walay kataposan.”
Si Nephi nga anak ni Lehi mihatag og importanteng detalye nga bisag ang himoon lang sa mga Israelihanon mao ang pagtan-aw, daghan gihapon ang namatay “tungod sa kasayon sa paagi, o sa kadali niini.” Gipasabot og dugang ni propeta Alma nga ang rason kon nganong wala mitan-aw sa bitin ang uban “kay dili sila motuo nga makaayo kini kanila.”
Moses and the Brass Serpent [Moises ug ang Bitin nga Tumbaga], ni Judith Mehr
Numeros 22–24
Kinsa si Balaam?
Si Balaam mao ang usa ka dili Israelihanon nga adunay reputasyon sa pagpahayag og mga panalangin ug mga tunglo. Bisag wala gayod siya gitawag nga propeta diha sa Numeros 22–24, adunay daghang ehemplo niining mga kapitoloha diin milihok si Balaam ingon nga propeta sa Ginoo. Pananglitan, bisag balikbalik nga mihangyo si Balak nga tunglohon ang mga Israelihanon, “giingnan sa Ginoo si Balaam” sa mga angay niyang isulti, ug gipanalanginan hinoon sila ni Balaam.
Bisag gigamit sa Ginoo si Balaam aron moserbisyo sa Iyang mga katuyoan, adunay mga timailhan nga dili kanunayng maayo ang mga motibo ni Balaam. Pananglitan, “nasuko ang Ginoo” kang Balaam dihang miuyon siya nga makig-istorya kang Balak, ug nagpadala ang Dios og anghel aron babagan ang dalan ni Balaam. Dayon gipaistorya sa Ginoo ang asno ni Balaam aron makamatngon siya sa presensiya sa anghel, nga nagpaila tingali sa espirituwal nga pagkabuta ni Balaam. Ang tawo nga nailhan tungod sa iyang reputasyon nga makatagna sa umaabot dili gani makakita sa kon unsay makita sa iyang asno.
Gipakita sa mga kasulatan nga miabot ra gayod sa punto nga nadala si Balaam sa mga pagpamugos ni Balak ug mitraydor sa Israel. Ang basahon sa Pagpadayag nag-ingon nga gitudloan ni Balaam si Balak sa “pagtintal sa katawhan sa Israel aron makasala pinaagi sa pagkaon sa hinalad ngadto sa mga diosdios ug pinaagi sa pagpakighilawas.” Sa ubang bahin sa kasulatan, gigamit ang ehemplo ni Balaam ingon nga pasidaan batok sa kahakog ug pagtinguha sa mga butang sa kalibotan.
Pagkat-on pa og Dugang
Propetikanhon ug personal nga pagpadayag
-
Dale G. Renlund, “Usa ka Sistema sa mga Lagda alang sa Personal nga Pagpadayag,” Liahona, Nob. 2022, 16–19
-
Dallin H. Oaks, “Duha ka Linya sa Komunikasyon,” Liahona, Nob. 2010, 83–86
Ang 12 ka espiya
-
S. Michael Wilcox, “The 12 Spies,” Ensign, Mar. 2002, 35–37
Ang bitin nga tumbaga
-
W. Mark Bassett, “Look and Live,” Ensign, Jan. 2018, 30–33
-
Jose L. Alonso, “To Live, Look to God and Trust in Him” (digital nga artikulo lamang), Liahona, Abr. 2022, Gospel Library
40 ka Tuig sa Kamingawan
-
Kerry Muhlestein, “Israel’s Exodus and Deliverance—Then and Now,” Ensign, Mar. 2018, 46–51
Media
Mga Imahe
Josue ug Caleb: Matinud-anon nga mga Espiya
Northeastern view sa dakong Wadi, diin nahimutang ang Kadesh Barnea sa biblia
The Angel Appearing to Balaam [Ang Anghel Nagpakita kang Balaam], ni Gustave Doré
Moses Ordaining Joshua [Moises Nag-orden ni Josue], ni Darrell Thomas