Laipelí
Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié


“Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié,” Tefitó mo e Ngaahi Fehuʻí (2023)

ʻĪmisi
ʻunivēsí

Fakahinohino ki hono Ako ʻo e Ongoongoleleí

Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié

Ko ʻetau moʻui mo e ʻOtuá kimuʻa pea fanauʻi mai kitautolú

ʻE ʻi ai ʻa e taimi, ʻe fifili ai ʻa e tokolahi taha ʻo e kakaí pe ko e hā ʻe hoko ʻi he taimi te nau mate aí. Ka kuó ke fifili nai pe naʻá ke moʻui kimuʻa pea fanauʻi koé, pea kapau ko ia, ko hai koe?

ʻOku tau ʻilo mei he folofolá, kimuʻa pea tau haʻu ki he māmaní, naʻa tau nofo mo e ʻOtuá pea hū kiate Ia ko ʻetau Tamai Taʻengata. Naʻa tau to e maʻu foki ha fakahinohino mo ha teuteu ki heʻetau moʻui fakamatelié mo fili ke muimui ki he palani ʻa ʻetau Tamaí ki hotau fakamoʻuí.

Naʻe kau ʻi he palani ko ʻeni ʻo e fakamoʻuí ʻa ʻetau haʻu ki he māmaní. Ko e konga ʻo ʻetau moʻui fakamatelié, te tau maʻu e ngaahi sino fakamatelie mo ha veili te ne fakapuliki ʻetau ngaahi manatu ki heʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié. Kuo pau ke tau fakaʻaongaʻi ʻi māmani ʻetau tauʻatāina ke filí, pe ko ʻetau malava ko ia ke filí. ʻI ha Fakataha Lahi naʻe fai ʻi he lolotonga ʻo ʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié, naʻe fili ai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa Sīsū Kalaisi ke ne totongi huhuʻi maʻa ʻetau ngaahi angahalá mo ikunaʻi ʻa e maté, pea naʻe tali loto-fiemālie ʻe Sīsū ʻa e fatongiá. Naʻa tau ʻilo ai ko ʻetau fakalakalaka ke hoko ʻo tatau mo ʻetau Tamai Hēvaní ʻe fiemaʻu ke tau tui kia Sīsū Kalaisi mo talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá.

Ko e Hā ʻa e Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié?

ʻOku ʻuhinga ʻo e “Moʻui ʻi he maama fakalaumālié” ki he moʻui naʻa tau ʻi ai kimuʻa pea tau haʻu ki he māmaní ko ha kakai matelié. ʻI he moʻui ko ia ʻi he maama fakalaumālié, naʻe nofo fakataha ai ʻa e kakai kotoa pē mo e ʻOtuá ko ʻEne fānau fakalaumālie.

Vakai fakalūkufua ki he tefitó: Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié

Ngaahi fakahinohino ki hono ako ʻo e ongoongoleleí: Palani ʻo e Fakamoʻuí, Moʻui Fakamatelié, Maama ʻo e Ngaahi Laumālié, Sīsū Kalaisi, Fānau ʻa e ʻOtuá

Konga 1

Naʻá Ke Nofo mo e ʻOtuá kimuʻa pea toki Fanauʻi Mai Koé

ʻĪmisi
fefine ʻoku fakalaulauloto ki he moʻui ʻi he maama fakalaumālié

Kimuʻa pea fanauʻi mai kitautolú, naʻa tau maʻu ha sino fakalaumālie mo nofo mo e ʻOtuá ko e ngaahi ʻofefine mo e ngaahi foha ʻo ha ongomātuʻa fakalangi (vakai, Mōsese 3:4–5). Naʻa tau “ʻilo ai mo hū … ki he ʻOtua ko [ʻetau] Tamai Taʻengatá.” 1 Ko ha taimi ʻeni ʻo e ako mo e teuteu, pea naʻe ʻafioʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá (vakai, Selemaia 1:5) mo Ne tokoni ke tau teuteu ki heʻetau moʻui ʻi he māmaní (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:56).

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • ʻOku tokoni ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmaní” ke mahino kiate kitautolu ʻa e founga ʻoku fenāpasi ai ʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ki heʻetau fiefiá. Lau ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻe tolu ʻo e fanongonongó, ʻo tokanga makehe ki he ngaahi fakamatala kau ki heʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié. ʻOku tokoni fēfē hoʻo mahino ki heʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo e ngaahi faingataʻá? ʻOkú ke pehē ko e hā kuo fakahā ai ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻeni fekauʻaki mo e moʻui ʻi he maama fakalaumālié?

  • ʻOku ʻikai lahi ʻetau ʻilo ki heʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié. Ka neongo ia, ʻoku tau ʻilo naʻe maʻu ʻe he “tokolahi … ʻenau ngaahi ʻuluaki lēsoní ʻi he maama ʻo e ngaahi laumālié pea naʻe teuteuʻi kinautolu ke nau haʻu ʻi he taimi totonu ʻo e ʻEikí” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:56). ʻI hoʻo fakakaukau ki he meʻa ko ia ʻokú ke ʻiloʻi fekauʻaki mo e palani ʻo e fakamoʻui mo e hākeakiʻi ʻa e ʻOtuá pea mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, ko e hā ha ngaahi lēsoni naʻa tau ako ʻi he lolotonga ʻa e taimi ko ʻení? Ako ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:53–57, tokanga makehe ki he (veesi 56). Kapau ʻokú ke maʻu ho tāpuaki fakapēteliaké, ʻe ala tokoni lahi hano lau. ʻOku ʻoatu fēfē, ʻe hoʻo ʻilo naʻá ke mateuteu ki hoʻo moʻui fakamatelié ha loto-falala ʻi he lolotonga e ngaahi taimi faingataʻá?

Ngaahi ʻekitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • Naʻe fakamanatu ʻe Lāsolo M. Nalesoni ki he kāingalotu ʻo e Siasí, “Ko hai koe? ʻUluaki mo mahuʻinga tahá, ko ha fānau koe ʻa e ʻOtuá.”2 Fakaafeʻi ʻa e tokotaha kotoa pē ke nau vahevahe ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate kinautolu honau tuʻunga ko e fānau ʻa e ʻOtuá. Lau fakataha leva ʻa e Hepelū 12:9; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:24; Ngāue 17:29; mo e Loma 8:16 . Ko e hā ha ngaahi fakakaukau ʻokú ke maʻu mei he ngaahi folofola ko ʻení? Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e ʻuhinga ke hoko ko ha fānau ʻa e ʻOtuá? Vahevahe hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e kulupú.

  • Fakakaukau ki ha ngaahi talanoa kuo fai atu ʻe ha niʻihi kehe fekauʻaki mo hoʻo kei siʻí. Neongo ʻoku ʻikai ke ke manatuʻi hoʻo hoko ko ha pēpē pe valevalé, ka ko e meʻa naʻe hoko kiate koe ʻi he taimi ko iá te ne kei lava pē ʻo tokoniʻi koe ʻi he toenga hoʻo moʻuí. Fakaafeʻi ʻa e kulupú ke nau vahevahe ha ngaahi sīpinga. Hangē ko e ʻikai ke tau manatuʻi ʻetau kei siʻí, ʻoku pehē pē ʻa e ʻikai ke tau manatuʻi ʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié. ʻOku liliu fēfē ʻe he moʻoniʻi meʻa ko ʻení ʻa e anga ʻo ʻetau fakakaukau ki heʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié?

Ako lahi ange 

  • Dieter F. Uchtdorf, “Ko Hoʻo Fononga Fiefia ki ʻApí,” Liahona, Mē 2013, 125–29

  • Neal A. Maxwell, “Premortality, a Glorious Reality,” Ensign, Nov. 1985, 15–18

  • Chapter 6: Our Premortal Life,” Doctrines of the Gospel Student Manual (2010), 13–15

Konga 2

Naʻe Fili ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié ke Hoko ko Hotau Fakamoʻuí

ʻĪmisi
Naʻe fili ʻa Sīsū Kalaisi ko hotau Fakamoʻuí

ʻI he maama fakalaumālié, naʻe ui ʻe he Tamai Hēvaní ha Fakataha Lahi ke fakamatalaʻi ʻEne palani ki heʻetau fakalakalaka taʻengatá. Naʻa tau ʻilo ai te tau haʻu ki he māmaní, ʻa ia te tau lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻetau tauʻatāina ke filí pea hoko ʻo tatau ange mo e ʻOtuá (vakai, ʻĒpalahame 3:23–26). Naʻe fili ʻe he Tamai Hēvaní ʻa Sīsū Kalaisi ke hoko ko e Fakamoʻui mo e Huhuʻi ʻo e māmaní, pea naʻá Ne tali loto-fiemālie ʻa e fatongia ko iá (vakai, 1 Pita 1:19–20). ʻI Heʻene hoko ko hotau Huhuʻí, te Ne ʻai ke tau lava ʻo foki ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻaki hono ikunaʻi ʻa e maté mo e angahalá.

Ka neongo ia, naʻe feinga ʻa Lusifā (Sētane) ke fakaʻauha ʻa e tauʻatāina ke fili naʻe foaki ʻe he ʻOtuá ki Heʻene fānaú (vakai, Mōsese 4:1–3). Naʻá ne fiemaʻu foki ke ne maʻu ʻa e nāunau ʻo e ʻOtuá (vakai, ʻĪsaia 14:12–15; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76:25–29). Naʻe fakatupu heni ha mavahevahe lahi ʻi he fānau ʻa e ʻOtuá (vakai, ʻĒpalahame 3:27–28; Fakahā 12:7). Naʻe kapusi fakataha ʻa kinautolu naʻe muimui ʻia Lusifaá mo ia, mei he langí (vakai, Fakahā 12:8–9; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 29:36–37). Ko kinautolu kotoa pē naʻa nau tali ʻa Sīsū Kalaisi ko e Fakamoʻuí, naʻa nau lava ʻo fakalakalaka mo maʻu ha sino fakamatelie ʻi he māmaní.

Naʻe foaki mai ʻe he ʻOtuá ʻa e meʻaʻofa ʻo e tauʻatāina ke filí. Lau ʻa e 2 Nīfai 2:27–29, ʻo tokanga ki he fatongia ʻo e tauʻatāina ke filí ʻi heʻetau moʻuí. Ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e meʻaʻofa ʻo e tauʻatāina ke filí ko ha konga mahuʻinga ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní pea mo ʻetau aʻusia fakamatelié? Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he kapusi ʻo Lusifā mo hono kau muimuí fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e tauʻatāina ke filí?

Naʻe tomuʻa fakanofo ʻa Sīsū Kalaisi ke hoko ko hotau Fakamoʻui. Ko e ʻuhinga ki he hā ʻa e hingoa “Fakamoʻuí”? Lau ʻa e Sione 3:17; Ngāue 2:21; Hilamani 14:15; mo e Mōsese 1:6. Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e fatongia ʻo Sīsū Kalaisí?

ʻEkitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

Lolotonga ʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié, naʻa tau ʻiloʻi ʻa e ʻOtuá mo Sīsū Kalaisi. ʻI he moʻui fakamatelié, ʻoku ʻikai haʻatau manatu ki he taimi ko ʻení pea kuo pau ke tau “ʻaʻeva ʻi he tui, kae ʻikai ʻi he mamata” (2 Kolinitō 5:7). Kapau ʻokú ke akoʻi ha fānau iiki ange, te ke ala fakaafeʻi kinautolu ke nau lue takai ʻi he lokí kuo ʻosi haʻi honau fofongá ke tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻa hono ʻuhingá. Ako fakakulupu ha niʻihi ʻo e ngaahi potufolofola ʻoku lisi atu ʻi he “Tuí” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá. Pea aleaʻi leva ʻa e fatongia ʻoku fakahoko ʻe he tui kia Sīsū Kalaisí ʻi heʻetau fononga foki ki hotau ʻapi fakalangí.

Ako lahi ange

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehe fekauʻaki mo e Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié