2017
ʻOku ʻIkai Fuʻu Tōmui ki ha Toe Faingamālie ʻe Taha
October 2017


ʻOku Mau Lea ʻia Kalaisi

ʻOku ʻIkai Fuʻu Tōmui ki ha Toe Faingamālie ʻe Taha

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi Vesinia, USA.

Ne talaange ʻe he tamai ʻa ha taha ʻo ʻeku fānau ako faingataʻaʻiá ki hono ʻofefiné, “ʻOku ʻikai fuʻu tōmui ke ke lavameʻa.” ʻOku fai mai ʻe he ʻEikí kiate kitautolu ʻa e pōpoaki tatau.

ʻĪmisi
father and daughter at a parent teacher conference

Tā fakatātaaʻi ʻe Kelley McMorris

Ko Senitulaá ko ha tokotaha ako ia ʻi heʻeku kalasi lea faka-Pilitānia māʻolunga angé. Ne ʻosi ha ngaahi uike ʻi he kamata ʻo e taʻú, kuo teʻeki ke ne fai ʻe ia ha ngāue fakaako mei ʻapi pe ko e ngaahi ngāue fakaakó. Naʻe tangutu moʻusioa pē ia ʻi hono tesí. Naʻá ne kumi ʻuhinga pē ke fakamatala pe ko e hā ne ʻikai fakakakato ai ʻene ngaahi ngāue fakaakó, pea naʻe ʻikai ke ne fakahaaʻi ha loto pe ko e ngāue naʻe fie maʻu ke lavaʻi e faʻahinga lēsoni mamafa peheé.

Ne u pehē leva mo ʻene faifaleʻí ke fakataimi tēpileʻi ha fakataha mo Senitulā, mo ʻene tamaí, pea mo ha niʻihi ʻo ʻene kau faiako kehé ke fakakaukauʻi ʻa e huʻunga ʻoku totonu ke ne fouá: ʻoku totonu nai ke tuku ʻene ngaahi kalasi mamafá kae ʻave pē ngaahi kalasi mahení? Ko e fehuʻi mahuʻinga taha ne ʻi heʻemau fakakaukaú kotoa: te tau lava nai ʻo maʻu ha founga ke tokoniʻi ʻa Senitulā ke lavameʻa?

ʻI heʻeku tui kuo ʻosi ʻoange ha ngaahi faingamālie lahi kia Senitulā ke lavameʻa ai, ka naʻe fili pē ke toó, naʻá ku ʻalu ai ki he fakatahá mo ha ongoʻi loto-foʻi moʻoni. Naʻá ku fakaʻamu fakapulipuli pē te ne fakakaukau ke tukuange ʻeku kalasí koeʻuhí ke ʻoua te u toe hohaʻa ki ai. Naʻá ku ongoʻi kuó u ʻosi fai e meʻa kotoa naʻá ku lavá, pea kuo fuʻu tōmui.

Naʻe mahino mei he tōʻonga ʻa Senitulā he fakatahá, naʻe veiveiua mo ia pe te ne toe lava. Naʻe sio fakamamaʻu pē ki he tēpilé ʻi heʻeku fakalau ʻene tō he kalasi lea faka-Pilitiāniá. ʻI he taimi ne fakamahinoʻi ai ʻe heʻene faiako hisitōliá ʻoku tō mo Senitulā ʻi heʻene kalasí, naʻe toe hanoku hifo hono sinó ʻi hono seá peá u fakatokangaʻi e tafe e loʻimatá ʻi hono fofongá.

Naʻá ku fakamatala ange ki ai mo ʻene tamaí, ʻi heʻeku feinga ke ʻofá, kapau ʻoku fie ikuna ʻa Senitulā ʻi he ngaahi lēsoni faingataʻa ko ʻení, kuo pau ke liliu ʻene tōʻonga ne iku ai ʻo tōlalo pehení, pea kuo pau pē ke faingataʻa.

Ko ha Pōpoaki mei Heʻene Tamaí

Ne tafoki leva ʻa e faifaleʻí ki he tamai ʻa Senitulaá, ko ha tangata naʻe ʻikai siʻi ako ka naʻe ngali taʻefiemālie ke ʻi ha feituʻu ako. Ne ʻeke ange ʻe he faifaleʻí ki ai pea ʻoku ʻi ai haʻane fehuʻi ki he kau faiakó. Naʻá ne talaange ʻikai pea fakamālō mai ʻi he meʻa kuo mau fai maʻa Senitulaá. Ka naʻá ne pehē, ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻokú ne fie lea ʻaki ki hono ʻofefiné.

Ne tō hifo hoku lotó. Kuó u ʻosi kau ʻi ha ngaahi konifelenisi ʻa e mātuʻá mo e faiakó ne tafuluʻi ai ʻe he mātuʻá ʻenau fānaú ʻi muʻa ʻi he kau faiakó mo e kau faifaleʻí, ʻo lau ʻenau fakapikopikó, taʻetokangá, mo e ʻikai fie ngāué. Naʻá ku teuteu ke toe fanongo pē ki ai.

Ka naʻá ku ʻohovale ʻi he meʻa naʻá ku fanongo ki aí. Ne tafoki e tangataʻeiki loto-fakatōkilalo ʻa Senitulaá ki hono ʻofefine taʻu 16 ne tangi heʻene mafasia he maá mo e fakaʻiseʻisá, peá ne pehē ange, “ʻOku ʻikai fuʻu tōmui. ʻOku ʻikai fuʻu tōmui ke ke lavameʻa. ʻOku ʻikai ʻaupito ke fuʻu tōmui.”

Naʻá ku mavahe mei he fakataha ko iá mo houngaʻia ʻi heʻene tōʻonga ʻofá kae hohaʻa he ʻoku ʻikai haʻane misi ki he meʻa kuo pau ke fai ʻe hono ʻofefiné ke lava ʻi he tuʻunga ko ʻení. Naʻe ngali taʻemalava. Ne aʻu mai ha tala ʻo pehē kuó ne loto ke tukuange ʻene kalasi hisitōliá kae ʻikai ko ʻeku kalasi lea faka-Pilitāniá.

Naʻá ku fakatokangaʻi e lahi e meʻa naʻá ku ako mei he tamai ʻa Senitulaá, ʻi heʻeku tūʻulutui ʻo lotu kimui ange ʻi he ʻaho ko iá, peá u fakakaukau ki heʻeku ngaahi tōnounoú mo kole fakamolemole ki heʻeku Tamai Hēvaní. Ne faʻa ʻai au ʻe he ongoʻi taʻepauʻiá mo e taʻefeʻungá he taimi ʻe niʻihi ʻi heʻeku moʻuí ke u fifili pe naʻá ku taau pe feʻunga mo ha toe faingamālie. ʻI he ngaahi taimi ko iá, ne fili ʻa e ʻEikí, ʻo hangē ko e tamai ʻa Senitulaá, ke ʻoua te ne valokiʻi au ka ke fakapapauʻi mai: “ʻOku ʻikai fuʻu tōmui, ʻe hoku ʻofefine. ʻOku ʻikai fuʻu tōmui.”

Ko e Pōpoaki ʻo e Ongoongoleleí

Kuo tuʻo fiha nai ʻetau tui ki he pōpoaki ʻa e filí ʻoku ʻikai ha ʻutu-ʻe-hakea? Ka ʻoku kehe ʻa e meʻa ia ʻoku talamai ʻe he kau palōfitá. ʻOku talaki ʻe ʻĪsaia, “Tuku ke ne foki ki [he ʻEikí], pea te ne ʻaloʻofa kiate ia; pea ki hotau ʻOtuá, he te ne fakamolemole ʻo lahi kiate ia” (ʻĪsaia 55:7). ʻOku tānaki mai ʻe Molomona ʻene fakamoʻoní, “Ka ʻi heʻenau faʻa fakatomala mo kole ha fakamolemole, ʻi he loto moʻoní, naʻe fakamolemoleʻi ʻa kinautolu” (Molonai 6:8). Ko e fakafiefia ʻo e ongoongoleleí he ʻoku ʻikai ʻaupito fuʻu tōmui. He neongo pe ko e hā hono tuʻolahi ʻetau kole fakamolemolé, ʻe fakaʻatā kitautolu ʻe he huhuʻi ʻa e ʻEikí ke tau toe kamata foʻou.

Ne fakahoko ʻe Senitulā, ʻi hono fakalotolahiʻi ke toe kamatá, ha ngaahi liliu māmālie kae mahuʻinga. Naʻe ʻikai ke faingofua e liliú—naʻe fie maʻu ha feinga fakaʻaho ke ikunaʻi hono ngaahi ʻulungaanga koví—ka naʻe mamata ki he ola ʻo ʻene feingá ʻi he fakalakalaka māmālie ʻa hono māká.

ʻI he tafaʻaki ʻo e ongoongoleleí, ko hotau maaka fakaʻosí he ʻikai fakakaukauʻi ai hono lōloa ʻo ʻetau tō-mo-humú pe ko e lahi ʻo ʻetau fili ki he koví. Ka, ʻe fakamāuʻi ʻetau moʻuí ʻe he ʻEikí ʻo fakatatau mo hotau huʻungá, founga ʻo ʻetau fakatomalá, mo e lahi ʻo ʻetau falala ki he Fakalelei ʻa e ʻEikí.

Fakatatau mo ʻeku kiʻi mahinó, naʻá ku taʻepauʻia pe ʻe lava ʻe Senitulā ʻo ikunaʻi ʻa e ngaahi fehalaaki ʻo hono kuohilí. Ko ʻene kehé, he ʻoku ʻikai teitei mole e falala ʻa ʻetau Tamai haohaoá ʻi he malava ʻEne fānaú ke aʻusia e fakamoʻuí ʻi heʻenau hoko ʻo haohaoa ʻia Kalaisí. ʻE tatau ai pē pe ko e hā hotau mamaʻó; te Ne kei feinga pē ke kumi ʻa e taha ko iá. ʻOku kōlenga mai ʻe he ʻEikí ke ʻoua te tau kei hē fano ko e kau ʻāuhē ʻi he angahalá ka ke tau fekumi kiate Ia ʻi he ʻamanaki lelei pea mo maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo ʻEne Fakalelei taʻefakangatangatá. ʻIo, ʻoku ʻikai ʻaupito fuʻu tōmui.